سازمان همکاری شانگهای (SCO) به عنوان یک مجمع مؤثر در زمینه هم‌افزایی اقتصادی و امنیتی در آسیا، توانسته است بستر مناسبی برای همکاری‌های چندجانبه میان کشور‌های عضو فراهم آورد.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما از اسلام آباد، سازمان همکاری شانگهای (SCO) به عنوان یک مجمع مؤثر در زمینه هم‌افزایی اقتصادی و امنیتی در آسیا، توانسته است بستر مناسبی برای همکاری‌های چندجانبه میان کشور‌های عضو فراهم آورد. به عقیده بسیاری از کارشناسان با عضویت ایران و ظرفیت‌های بالای این کشور در بخش‌های مختلف از جمله ذخایر عظیم انرژی و نقش استراتژیک امنیتی این کشور، این سازمان بیش از پیش تقویت شده و می‌تواند در راستای تحقق اهداف مشترک، همکاری‌های خود را در زمینه‌های اقتصادی و امنیتی گسترش دهد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ازاسلام آباد، در دنیای پیچیده و متغیر امروزی که سازمان‌های منطقه‌ای به عنوان راه‌حل‌هایی مؤثر برای چالش‌های اقتصادی و امنیتی در حال ظهور هستند، سازمان همکاری شانگهای (SCO) به عنوان یکی از مهم‌ترین نهاد‌های منطقه‌ای در آسیا با گردآوری کشور‌های مختلف با منافع مشترک، فرصتی بی‌نظیر برای توسعه همکاری‌های چندجانبه و هم‌افزایی ایجاد کرده است.
سازمان همکاری شانگهای با تأکید بر امنیت، ثبات اقتصادی و روابط فرهنگی نه تنها به تقویت روابط میان اعضا کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به عنوان الگویی برای دیگر نهاد‌های منطقه‌ای در سراسر جهان عمل کند. در این متن به بررسی فرصت‌ها و عملکرد‌های مثبت این سازمان خواهیم پرداخت و تأثیر آن را بر آینده همکاری‌های منطقه‌ای تحلیل خواهیم کرد.
تقویت روابط تجاری- اقتصادی اولویت شانگهای
اهمیت اقتصادی سازمان همکاری شانگهای (SCO) به عنوان اولویت اصلی این نهاد به وضوح در تلاش‌های مستمر آن برای تقویت روابط تجاری و اقتصادی میان کشور‌های عضو مشاهده می‌شود.
با رشد سریع تجارت میان اعضا سازمان شانگهای به یکی از بستر‌های کلیدی برای همکاری‌های اقتصادی تبدیل شده است. به عنوان مثال در سال ۲۰۲۱ حجم تجارت میان کشور‌های عضو این سازمان به حدود ۶ تریلیون دلار رسید که نشان‌دهنده افزایش ۳۰ درصدی نسبت به سال‌های قبل است.
از طرفی این رشد نشان‌دهنده تمایل اعضا به تقویت ارتباطات تجاری و کاهش وابستگی به بازار‌های خارجی است و از سوی دیگر پروژه‌های مشترک زیرساختی مانند کریدور اقتصادی چین-پاکستان موسوم به سی پک و همکاری‌های انرژی میان ایران و کشور‌های آسیای مرکزی نمونه‌هایی از تلاش‌های این سازمان برای تسهیل تجارت و افزایش همکاری‌های اقتصادی هستند که نه تنها به رشد اقتصادی منطقه کمک می‌کند بلکه به تأمین نیاز‌های انرژی و امنیت غذایی کشور‌های عضو نیز یاری می‌رساند از این رو می‌توان گفت به طور کلی سازمان همکاری شانگهای با محوریت اقتصادی به دنبال ایجاد یک شبکه قوی از همکاری‌ها و فرصت‌های تجاری در سطح منطقه است.
شانگهای بستری مناسب برای همکاری‌های امنیتی
سازمان همکاری شانگهای (SCO) به عنوان یک نهاد مهم منطقه‌ای نقش بسزایی در توسعه صلح و ثبات و امنیت در آسیای مرکزی ایفا کرده است. این سازمان با تمرکز بر مبارزه با تروریسم، افراط‌گرایی و جدایی‌طلبی زمینه‌های لازم برای همکاری‌های امنیتی میان کشور‌های عضو را فراهم کرده است. به عنوان مثال تأسیس مرکز ضد تروریسم SCO در ۲۰۰۱ به منظور هماهنگی تلاش‌ها برای مبارزه با تهدیدات مشترک، نشانه‌ای از عزم این سازمان در تقویت امنیت منطقه‌ای است.
علاوه بر این بر اساس آمار منتشر شده پس از برگزاری چندین دور از مانور‌های نظامی مشترک بین اعضا، نظیر مانور «صلح ۲۰۲۱» در چین سطح همکاری‌های امنیتی میان اعضا به طور قابل توجهی افزایش یافته است؛ این مانور‌ها نه تنها به تقویت قابلیت‌های نظامی کشور‌های عضو کمک کرده بلکه به ایجاد اعتماد متقابل و بهبود روابط میان نیرو‌های مسلح کشور‌های مختلف نیز منجر شده است.
در سال‌های اخیرنیز سازمان همکاری شانگهای و تمامی اعضای آن به عنوان یک نهاد دیپلماتیک فعال در حل و فصل مناقشات منطقه‌ای عمل کرده و توانسته است با ارائه راهکار‌های دیپلماتیک، به کاهش تنش‌ها در نقاط بحرانی مانند افغانستان کمک کند. با توجه به این اقدامات، سازمان همکاری شانگهای به طور مؤثری به ایجاد و حفظ صلح و ثبات در منطقه کمک کرده است.
همانگونه که مقامات دولت پاکستان مطرح کرده اند دولت اسلام آباد در بیست و سومین نشست سران سازمان همکای شانگهای به دنبال استفاده از ظرفیت این سازمان و اهمیت نقش اعضای آن در تحولات منطقه ای، برای کاهش تنش‌ها و آتش بس در غزه و کمک به مردم فلسطزین و لبنان است.
نقش سازمان شانگهای در تأمین امنیت انرژی و اهمیت ایران
همکاری میان اعضای سازمان همکاری شانگهای (SCO) در مقابله با بحران انرژی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است به‌ویژه با توجه به چالش‌های جهانی ناشی از نوسانات قیمت نفت و گاز، تغییرات اقلیمی و تنش‌های ژئوپلیتیکی.
کشور‌های عضو شانگهای به دلیل داشتن منابع غنی انرژی، مانند نفت و گاز، می‌توانند با همکاری‌های چندجانبه به تأمین نیاز‌های انرژی یکدیگر و کاهش وابستگی به بازار‌های غربی کمک کنند.
در این راستا نقش ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت و گاز در منطقه بسیار حیاتی است. ایران با دارا بودن ذخایر عظیم انرژی می‌تواند به تأمین نیاز‌های انرژی کشور‌های همسایه کمک کند. به عنوان مثال توافقات میان ایران و کشور‌های آسیای مرکزی در زمینه صادرات گاز و نفت و همچنین طرح گازی ایران برای پاکستان که نیازمند توجه بیشتر از سوی دولت اسلام آباد به آن ضروری است می‌تواند به تقویت روابط اقتصادی و کاهش تنش‌های انرژی در منطقه کمک کند.
علاوه بر این همکاری‌های ایران با چین و روسیه، که به عنوان دو قدرت بزرگ انرژی در شانگهای شناخته می‌شوند نیز می‌تواند به ایجاد یک شبکه توزیع انرژی قوی در منطقه کمک کند. این همکاری‌ها نه تنها به افزایش امنیت انرژی کشور‌های عضو کمک می‌کند بلکه می‌تواند به تأمین انرژی پایدار و کم‌هزینه برای بازار‌های داخلی نیز منجر شود.
به‌طور کلی اهمیت همکاری میان اعضای سازمان همکاری شانگهای در مقابله با بحران انرژی، به ویژه با توجه به نقش کلیدی ایران می‌تواند به افزایش ثبات اقتصادی و امنیت انرژی در منطقه منجر شود و از وابستگی به منابع خارجی بکاهد.