آیت‌الله محقق داماد گفت: مرحوم حسن‌زاده آملی، فیلسوف، عارف علمی و عملی و ادیب عرب و فارسی بود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، آیت‌الله سید مصطفی محقق داماد، امروز (چهارشنبه ۴ مهر) در مراسم بزرگداشت سومین سال رجعت علامه حسن‌زاده آملی که در فرهنگستان علوم برگزارشد با اشاره به اینکه مرحوم علامه حسن‌زاده آملی نمونه فارغ‌التحصیلان حوزه علمیه سنتی بود، گفت: علامه فقط به افرادی می‌توان گفت که دارای درجات مختلف علمی هستند، تربیت در حوزه‌های علمیه سابق این‌چنین بود.
آیت‌الله محقق داماد با تاکید بر اینکه علامه‌هایی از حوزه علمیه سنتی فارغ‌التحصیل شدند که ارزشمند هستند، گفت: حوزه‌های سنتی علامه‌هایی را تحویل جامعه داده که موجب افتخار هستند. علامه فقط به افرادی می‌توان گفت که دارای درجات مختلف علمی است. حوزه‌های علمیه سابق این‌چنین بود، در قرن چهارم و پنجم ابن سینا در این حوزه‌ها پرورش یافت.
وی با اشاره به اینکه «رساله طب» قلم ابن سیناست، اما برای شاگردش نوشته است، افزود: از خواجه نصیرالدین طوسی منطق، فلسفه، کلام، عرفان، ریاضیات و نجوم به ما رسیده است. جمع اینها در او وجود داشت. محقق‌داماد با اشاره به اینکه رضاخان ارتباط دانشگاه و حوزه علمیه را قطع کرد، گفت: اگر دانشگاه به حوزه علمیه متصل بود، لازم نبود همه چیز از صفر شروع شود.
وی گفت: مرحوم علامه حسن‌زاده، مرد جامع و همچنین اهل نجوم بود. شخصیت جامع و از نمونه فارغ‌التحصیلان حوزه‌های علمی سنتی بود. سابق، جامعیت نقطه مثبت بود ولی نمی‌دانم الان چرا نیست. محقق‌داماد با تاکید بر اینکه علامه حسن‌زاده آملی دارای شخصیت جذاب بود، ادامه داد: داشتن شخصیت جذاب از نکات مهم است. همچنین ایشان دارای رفتاری متواضع بود.
وی افزود: یکی از ویژگی‌های آثار حسن‌زاده آملی این است که به منابع ارجاع نداده بود و در بسیاری از موارد از داشته‌های ذهنی استفاده می‌کرد. در ادامه این مراسم، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز گفت: یکی از اقدامات علامه حسن زاده آملی تصحیح کلیله و دمنه است، در سال‌هایی که ادبیات کاملا منزوی بود، او همچنین گلستان را تصحیح کرد. این اقدامات نشان دهنده جرات و نواندیشی و سطح علمی ادبی اوست.
غلامعلی حداد عادل با بیان اینکه توفیق درس مستقیم از علامه حسن‌زاده آملی را نداشت، گفت: زمانی که در تهران درس می‌خواندم ایشان از تهران به قم رفته بود و بعد از انقلاب هم از مدارس بیرون رفته بودیم. اما دورادور و با واسطه و گاهی در جلسات سخنرانی و دیدار حضوری به حضور ایشان می‌رسیدم. وی گفت: حسن‌زاده آملی از فقهای قدیم بودند و جامعیت داشتند. اینکه کدام دو شیوه بهتر است جای بحث دارد، اما در هر دوره در کنار افرادی که شیوه قدیمی را پیش می‌گیرند حضور افرادی که جامعیت دارند، لازم است و علامه حسن‌زاده آملی چنین بود.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد: ما به افراد جامع حتما نیاز داریم. فردی که متخصص می‌شوند این حُسن را دارد که حق مطلب را در یک حوزه پیدا می‌کند، اما از باقی موارد باز می‌ماند. فردی که جامع است ممکن است عمقی در حوزه‌ها پیدا نکند. اما فردی هم هست جامعیت را در عمقی متناسب به دست می‌آورد، علامه حسن‌زاده آملی این شرایط را داشت. حدادعادل با اشاره به علامه خیز بودن منطقه آمل افزود: آمل منطقه قدیمی است، بیهقی هم در آثارش از آمل نام برده است. اگر بخواهیم نشان دهیم چند شخصیت از آمل برخواستند شاید یک دایره‌المعارف شود.