معاون وزیر نفت گفت: ۸۷ درصد محصولات پتروشیمی در داخل کشور تولید می‌شود که بومی سازی این صنعت به زودی شکل خواهد گرفت.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، برنامه صف اول شبکه خبر با حضور علیرضا شاهمیرزایی؛ معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی به بررسی برنامه‌های شرکت ملی صنایع پتروشیمی در دولت چهاردهم پرداخت.
سوال: آقای شاهمیرزایی چه دستاوردی در تولید محصولات ناشی از صنعت پتروشیمی و محصولات میان دست و پایین دست که نقش بسزایی هم در چرخه تولید دارند چه اقداماتی انجام شده؟
شاهمیرزایی: خوب مستحضرید که این روز‌ها ایام بسیار پرشکوهی در صنعت پتروشیمی تلقی می‌شود یعنی عمده فعالان بخش پلیمری صنعت پتروشیمی دور همدیگر در نمایشگاه بین‌المللی تهران جمع شده‌اند در قالب هجدهمین نمایشگاه بین‌المللی ایران پلاست که در واقع یک دهم کیک پتروشیمی ما را شامل حال می‌شود ما حدوداً نه و نیم میلیون تن انواع پلیمر را تولید می‌کنیم در کشور از ظرفیت نود و چند میلیون تنی و هر ساله این نمایشگاه به غیر از یک وقفه‌ای که در اواخر دولت دوازدهم ایجاد شده بود و به دوران کرونا خورده بود که خوشبختانه از زمستان ۱۴۰۰ دوباره از سر گرفته شده بود، چون دیگر رقبا داشتند این فرصت را از دست ما میگرفتند و در منطقه نمایشگاه‌های مشابه آن را ایجاد می‌کردند بنابراین بلافاصله ابتکار عمل را به دست گرفتیم و در دهه فجر ۱۴۰۰ از نو نمایشگاه‌های ایران پلاست را در واقع نمایشگاه‌های بین‌المللی ایجاد شد امسال هم هجدهمین نمایشگاه بین‌المللی ایران پلاست در مساحت کل نمایشگاه بین‌المللی تهران در حال اجرا است تا فردا ساعت ۴ بعد از ظهر و بنابراین از همین فرصت استفاده می‌کنم از همه علاقمندان و مشتاقانی که فرصت نکردند در طی این سه روز خودشان را برسانند به آنجا از فرصت باقیمانده یعنی فردا ۸ صبح تا ساعت ۴ بعد از ظهر نمایشگاه به رویشان باز است و صنعتگران این صنعت آماده استقبال و ادای توزیع و همینطور عقد قرارداد هستند نمایشگاه نمایشگاهی بسیار بزرگی است از جمله معتبرترین نمایشگاه‌های جهانی است و در منطقه جایگاه نخست را دارد از سال قبل که نمایشگاه برگزار شد دبیرخانه دائمی ثبت نام‌ها را انجام داد و در نهایت حدود ۱۷۰۰ تا ۱۸۰۰ تا شرکت پیش ثبت نام کردند، اما به دلیل محدودیت فضای نمایشگاه بالغ بر ۸۰۰ تا شرکت که نزدیک به ۳۰۰ تا از آن شرکت‌های خارجی هستند امسال در نمایشگاه خودشان را توانستند تثبیت کنند و بسیاری از شرکت‌های خارجی هم باز ماندند فن بازاری است بزرگ در این فرصت به هم رسانی فعالان این صنعت چه هلدینگ دارهایمان و همینطور مجتمع‌های تولیدی و از سوی دیگر صنایع تکمیلی در شهرک‌های صنعتی تعدادی از آنها ما نتوانستیم همه آنها را همانطور که اشاره کردم بیش از دو برابر آن ثبت نام کردم ولی حدود ۸۰۰ تا شرکت ۸۱۰ تا ۸۲۰ تا شرکت را توانستیم پذیرش کنیم و یک مجموعه‌ای تحت عنوان شرکت‌های دانش بنیان هم در کنار آن قرار گرفته‌اند که فناوران صنعت پتروشیمی در آن سالن سالن دانش بنیان‌ها قرار گرفتند این مجموعه که به عنوان پیشران بسیاری از صنایع داخلی کشور و حکم اصلی تکمیل زنجیره را در صنعت پتروشیمی ما دارد فعال است همانطور که اشاره کردم صنایع پلیمری ما حدود ۱۰ درصد صنعت پتروشیمی ما است که بنا داریم که در فرصت‌های آتی انشاالله دیگر بخش‌های صنعت پتروشیمی‌ها مثل شیمیایی‌ها و آرماتیک‌ها هم فرصت برگزاری نمایشگاه و به هم رسانی را داشته باشند، اما در رابطه با محصولاتی که اشاره کردید.
سوال: محصولاتی که در آن تولید میشوند آیا در زندگی روزمره مردم است و یا نه صنایع بالادستی که بعد از آن محصولات به دست مردم ممکن است برسد؟
شاهمیرزایی: امروزه صنعت پتروشیمی تقریباً در جای جای زندگی بشر حکم تعیین کننده را دارد یعنی چی امروزه گاز و یا سایر خوراک خام وقتی می‌آید توی مجتمع قرار می‌گیره تبدیل می‌شود به کود‌های شیمیایی انواع کود‌های شیمیایی کود اوره کود فسفاته و کود‌های به اصطلاح آمینیومی اینها می‌آید در صنایع کشاورزی صنعتی امروزی و تبدیل می‌شود به غلات تبدیل می‌شود به علوفه و همینطور سایر محصولات کشاورزی که آنها آید یا خوراک دام می‌شود یا غلات یا مستقیماً خوراک انسان می‌شود یعنی از خوراک انسان بگیرید تا آرماتیک‌ها و سایر کلید‌های دیگر صنعت پتروشیمی که پایه دارو‌هایی که امروزه تحت عنوان دارو‌های شیمیایی شناخته میشوند ما عمده‌شان مواد پایه‌شان محصولات پتروشیمی است که با چند مرحله فرآوری تبدیل می‌شود به محصولات دارویی و دارو‌هایی که در زندگی بشر نقش تعیین کننده دارد به طور کلی هر چیزی که در اطراف خودتان می‌بینید اگر از فولاد یا فلزات نباشد و یا از جنس کانی‌ها بقیه‌شان عملاً تا ام دی اف. ام دی اف بخش عمده‌اش ترکیب اصلی اش درست است ر واقع چوب‌های الیاف چوب هم است، اما اصل موضوع این است که مواد پتروشیمی این که اینها را با همدیگه ترکیب می‌کند فشرده می‌کند.
سوال: یعنی ترکیب جدید محصول جدید؟
شاهمیرزایی: و در نهایت می‌شود ام دی اف یا همه به اصطلاح شئون زندگی ما کیف مصنوعی چرم مصنوعی پارچه پلاستیک‌ها.
سوال: یعنی اینجور برنامه در تماس و نیاز است؟
شاه میرزایی: بله امروزه حدود ۹۵ درصد صنایع دست بشر اسباب و اساسی زندگی ما خودروی ما هواپیمایی که درش می‌شینیم کشتی که درش قرار می‌گیریم عرض کردم به غیر از اون بخشی که فولادی است بقیه‌اش همان فولاد هستند مثلاً شما در کشتی‌ها اگر آن رنگ و رزینی که فولاد را در مقابل خوردگی محافظت می‌کند رزین‌های صنعت پتروشیمی است که باز آنها هم ترکیبات ویژه پتروشیمی است و الا آنها هم دوام نمی‌آورد در مقابل خوردگی نقش صنعت پتروشیمی نقش تعیین کننده است اینکه می‌گویم ۹۵ درصد ۹۵ درصد به واقع است و داخل خانه که شما می‌روید تقریبا همه اجزای خونه هر طرفش را نگاه می‌کنید فرش می‌بینید لباس‌هایت را می‌بینی کتابت را می‌بینی.
سوال: پتروشیمی در آن نقش دارد؟
شاه میرزایی: بله در آن نقش دارد در تمام زندگی ما.
سوال: این ۹۵ درصد که بیان می‌کنید ۹۵ درصدی که عدد بزرگ و بالایی است خوب ما در صنعت پتروشیمی در چه جایگاهی هستیم در طول این سه سالی که پشت سر گذاشتیم چقدر توسعه پیدا کرده این صنعت؟
شاهمیرزایی: به حمدالله عمده پیشرفت صنعت پتروشیمی مان برمی‌گردد به بعد از انقلاب اسلامی چرا، چون خوب ما حدود ۶۵ یا ۶۶ سال از عمر اولین کلنگ صنعت پتروشیمی در کشور می‌گذرد یعنی در سال ۱۳۳۷ صنعت پتروشیمی شروع می‌شود در سال ۵۷ که انقلاب اسلامی می‌شود مجموعا ۶ تا مجتمع با یک تولید واقعی حدوداً یک و ۶ دهم میلیون تومان البته ظرفیت نصب شده ظرفیت اسمی ما بیشتر است ولی تولید ما حدوداً یک و شش دهم میلیون تن برای آخرین سال منتهی به سال پیروزی انقلاب اسلامی ثبت شده، امروز که با همدیگر گفتگو می‌کنیم نگران یک رقم افسانه‌ای که با وجود به اصطلاح ۷ یا ۸ یا ۱۰ سالی که جنگ بود ناآرامی‌ها بود بعد از آن هم سازندگی بود بعد از آن هم پشت سر همدیگر.
ظرفیت پتروشیمی کشور ۹۶ میلیون تن است
سوال: تحولات اتفاق افتاده؟
شاهمیرزایی: ما تحریم‌ها تحریم‌های مالی تحریم‌های صنعتی تحریم‌های نفتی را داشتیم و تحریم‌های فناوری را داشتیم ولی به لطف خدا امروز آن ۶ تا مجتمعی که سال ۵۷ تبدیل شده به حدود ۸۰ مجتمع و یک و شش دهم میلیون تن تبدیل شده است به ۹۶ میلیون تن انواع محصولات پتروشیمی با این تفاوت که در سال ۵۷ تنوع محصولات ما حدود یعنی به اندازه انگشتان دست بود ۱۲ تا محصول تولید می‌کردیم الان به لطف خدا و به همت همه مردان و زنان ایران زمین و با هدایت امامین انقلاب اسلامی امام خامنه‌ای و امام خمینی و دولتمردان و کارشناسان متخصصان دلسوزان و سرمایه‌گذاران و پیمانکاران همه و همه و رسانه‌هایی که آمدند مطالبه کردند و مسیر را افقش را پیش روی ما قرار دادند خوشبختانه به ظرفیت بیش از ۹۵ یا ۹۶ تن رسیدیم البته امسال سال طلایی صنعت پتروشیمی هم تداعی می‌شود از جهت تعداد طرح‌ها و تعداد پروژه‌هایی که به ثمر می‌شیند خوب در واقع فعالیت بسیار فشرده‌ای از سال ۱۴۰۰ در این صنعت شروع شد بخشیش طرح‌های توسعه‌ای بود که باید انجام می‌شد که به لطف خدا انجام شده و در واقع ادامه فعالیت‌هایی که از بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در دولت‌های گوناگون در طول انقلاب انجام شده بود بسیاری از طرح‌ها و پروژه‌ها پیروز شده بود، اما بعضی از آنها متوقف شده بود بعضی از آنها دیگر اقتصادی نبود بعضی از آنها دیگر از اولویت خارج شده بود طرح‌های اولویت‌دار ر واقع مشخص شدند و مشکلات عدیده‌ای که داشتند حل شود و بعضی از آنها مشکلات مدیریتی داشتند برخی مسائل سهامداری داشتند برخی هم کالا و تجهیزات لایسنس سایر موضوعات و تامین منابع مالی که اینها دسته‌بندی شدن.
سوال: مجموعاً چند طرح به سرانجام رسید؟
شاهمیرزایی: این کار منسجمی انجام شد که امروز که ما با همدیگر صحبت می‌کنیم برای سال جاری حدوداً بیش از ۲۰ تا طرح و پروژه کوچک و بزرگ را ما تدارک دیدیم که در این صنعت به بهره‌برداری رسیده و این کار بسیار.
سوال: امسال به بهره‌برداری رسیده؟
شاهمیرزایی: بله حدود ۶ تاش تا الان توسط سرپرست وقت نهاد ریاست جمهوری در خرداد ماه افتتاح و راه‌اندازی شد که اعلام شد و رسانه‌های خودتان آمد و پوشش داد و یک طرح هم توسط وزیر پیشین کار یعنی طرح پاد جم را شاهد راه‌اندازیش بودیم که یکی از طرح‌های بسیار راهبردی که در صنعت لاستیک سازی که نقش تعیین کننده‌ای دارد که ما‌ای بی اس آن را در حال حاضر ۲۰۰۰ دلار ارزبری برای کشور دارد آن هم آمد در مسیر و در مدار تولید قرار گرفت و یکی پس از دیگری تا پایان سال می‌آید آقای حسینی خوشبختانه همت همه دست‌اندرکاران صنعت پتروشیمی عرض کردم از اصحاب رسانه تا آن کارگر جوشکار عزیزی که از همه ما بیشتر زحمت می‌کشد آن کارگران متخصصان تکنسین‌ها مهندسین مدیران سرمایه‌گذاران همه و همه کنار هم قرار گرفتند با محوریت و مدیریت شرکت ملی صنایع این فعالیت‌ها و ظرفیت‌ها همه در واقع همسو شده‌اند و ما شاهد این طرح‌هایی که عرض کردم در امسال تعدادش افتتاح شد سال قبل هم طرح‌های بسیار بسیار ارزشمندی افتتاح شد.
اجرای طرح های خیره کننده پتروشیمی به زودی
ما در سال قبل افتتاح و راه‌اندازی ان جی ان ۳۲۰۰ را داشتیم ان جی ان ۳۲۰۰ یعنی پالایشگاه مهم حوزه خلیج فارس که کار جمع آوری گاز‌های همراهی که شما در طول این سال‌ها در مناطق نفت خیز که عبور می‌کردید شبانه روز همش مشعل‌ها دارد گاز‌ها انواع نفت ما را می‌سوزاند آنها می‌آیند هدایت میشوند در آن پالایشگاه جمع آوری می‌شود فراوری می‌شود و گازی که باید بیاید توی شبکه شهری یعنی متان شبکه شهری قرار می‌گیرد در واقع سیتوپلاس آن یعنی از اتان و برش‌ها و ترکیبات سنگین‌تر آن هدایت می‌شود می‌آید توی مجتمع‌های عظیم بندر امام خمینی این ثروت ما است ما نباید آن را هدر می‌دادیم و صنعت پتروشیمی وارد عمل شد و بعد از ۱۱۰ یا ۱۱۵ سال در واقع همت به خرج داد برای اینکه این سرمایه‌ها نسوزد خوشبختانه موفق بودیم امسال هم ان جی ان ۳۱۰۰ را در منطقه موسیان در نزدیکی‌های دهداران در دشت عباس خوشبختانه آن را هم آقای مخبر راه‌اندازی کردند و طرح‌های بسیار با ارزش دیگری که در ادامه آن تا پایان سوال عرض کردم ۶ یا ۷ تاش تا الان آمده بهره‌برداری شده ادامه آن هم طرح‌های بسیار با کیفیت در امتداد زنجیر ارزش آفرین و خیره کننده است مثل طرح‌های پلی پروپیدنی طرح‌هایی که به اصطلاح مثل طرح صدف ما که باز از طرح‌های بسیار ارزشمند ما است و یکی پس از دیگری مشعل‌هایی که خاموش می‌شود و نه تنها محیط زیست ما را آلوده نمی‌کند و هوای ما را و خاک ما را آب ما را آلوده نمی‌کند بلکه تنفس و شش انسان‌ها را نیز از آلودگی مصون می‌دارد سرمایه‌ای که دود می‌شود آن سرمایه می‌آید تبدیل می‌شود به ارزش افزوده و به اصطلاح تبدیل می‌شود به محصولات پتروشیمی صادرات آن باعث ارزآوری می‌شود و جمع آوری و مهار آن تبدیل می‌شود به کار و کار و صنعت ملی خوب این طرح‌ها در جای خودش قرار دارد از سوی دیگر بسیاری از طرح‌هایی که بلاتکلیف بودند آنها هم در دستور کار فوری قرار گرفتند که احتمالاً در ادامه سوال شما خواهد بود.
بیش از ۵۵۰ نوع محصولات شیمیایی و پلیمری در صنعت پتروشیمی ایران تولید می‌شود
سوال: الان صنعت پتروشیمی ما در منطقه و در جهان در چه جایگاهی قرار دارد و چه تاثیراتی در پیشبرد اهداف دیپلماسی انرژی دارد؟
شاهمیرزایی: ما در آغازین صحبتم هم بود در پیروزی انقلاب اسلامی ۷ یا ۸ یا ۱۰ تا محصول بیشتر نداشتیم تعداد ما زیاد نبود امروز بیش از ۵۵۰ نوع انواع محصولات پتروشیمی چه پلیمری‌ها و چه شیمیایی‌ها در حال تولید در این حدود ۸۰ تا مجتمع صنعت پتروشیمی در داخل کشور است خوب وقتی شما تنوع محصولات بیشتر می‌شود طبیعتاً بازار‌های هدف بیشتری را می‌توانید نشانه‌گیری کنید شما به تعداد بازار‌های هدف بازارسازی می‌توانید بکنید که خوشبختانه دست ما را در مذاکرات دولتین و شرکتین و همینطور صنعتین میان ایران و طرف مقابل چه کشور‌های اروپایی کشور‌های آمریکایی بیشتر عمدتاً در حوزه آمریکای لاتین آفریقایی‌هایی که آمدند طرف مذاکره با صنعتگران صنعت پتروشیمی ما شدند آسیای میانه قفقاز شمالی همینطور در حوزه آسیای جنوب شرقی و همینطور آسیای شرقی همه اینها منظورم هند و چین به اصطلاح کشور‌های از این دست.
سوال: بیشتر با کجا‌ها تعامل دارید؟
شاهمیرزایی: ما با آمریکای جنوبی و هم با چینی‌ها هندی‌ها آفریقایی‌ها محصولاتمان در همه جا میرود بسته به اینکه به اصطلاح چگونه آنها بتوانند با ما تعامل بکنند و در صورت اینکه رفتارشان رفتار از موضع برابر باشد ما آغوشمان به روی آنها باز است امروز که با هم صحبت می‌کنیم آقای حسینی بسیار خرسندم اگر روزگاری ۶ تا مجتمع داشتیم و ما ناچیز بودیم امروز با این ۸۰ تا مجتمع توانستیم جایگاه بیست و هشتم ۲۹ درصدی را در منطقه جمهوری اسلامی ایران در صنعت پتروشیمی‌اش کسب بکنیم و در مقیاس جهانی ما ۲ و ۸ درصد کیک صنعت پتروشیمی جهان را توانستیم برای جمهوری اسلامی ایران ثبت بکنیم.
سوال: الان در چه رتبه‌ای هستیم؟
شاهمیرزایی: عرض کردم ۲ و هشت دهم.
سوال: نه رتبه عددی چندم؟
شاهمیرزایی: از لحاظ به اصطلاح عمولاً در اینها درصدی در جهان محاسبه می‌شود ما یک درصد جمعیت جهان رو داریم یعنی به اصطلاح یک صدم جمعیت جهان یک صدم در واقع مساحت کل زمین را به خودمان اختصاص داریم ولی خوشبختانه ۲.۸ برابر در واقع جمعیت جهان توانستیم صنعت پتروشیمی را برای خودمان جایگاه‌سازی کنیم البته در برنامه هفتم پیشرفت و هشتم توسعه جایگاه ما بیش از دو برابر موقعیت کنونی در منطقه و جهان می‌شود چرا که ما ۱۳۰ تا طرح تعریف کردیم امروز اگر.
سوال: در هفتم؟
شاهمیرزایی: کلاً اگر افق برنامه هفتم و هشتم یعنی پایان برنامه.
سوال:هفتم الان در حال اجراست؟
شاهمیرزایی: الان هفتم هستیم ولی طرح‌ها و پروژه‌های ما تمام اعداد کمی برنامه هفتم و هشتم ما استخراج شده ما صنعتی هستیم برای مدار ما صنعتی هستیم دارای راهبرد.
سوال: بله طبیعتاً ما راهبرد داریم ولی اگر برنامه هشتم هنوز نوشته نشده؟
شاهمیرزایی: ما نوشته این برنامه‌مان مشخص است برنامه ۵ ساله‌مان مشخص است برای اینکه ما بتوانیم یک شبه نمی‌توانیم تصمیم بگیریم از الان سرمایه‌گذاران ما باید بتوانند برای سال آینده برنامه‌ریزی بکنند برای ۸ سال آینده هفت سال آینده، چون طرح‌های صنعت پتروشیمی نگاه پروژه‌های بزرگ هستند که سرمایه‌گذاران از نقاط مختلفی که می‌خواهند بیایند سرمایه را هدایت بکنند علاوه بر آن ما باید افق‌های آینده بازار‌های جهانی را هم باید تدارک ببینیم برای اینکه تولید کننده بتواند ۱۰ سال آینده ۱۲ سال آینده بداند که موقعیت اقتصادی از چیست مگر می‌شود مثلاً شما یک مجتمع دو و نیم تنی دو میلیون تن محصول تولید کند و بازار هدفش و ادامه زنجیره آن مشخص نباشد نه ما تا انتهای زنجیره باید برنامه‌ریزی کنیم و خوشبختانه روی برنامه راهبرد تاکید موکد من کرده‌ام از زمانی که آمده‌ام امروز که با همدیگر صحبت می‌کنیم در افق ۵۰ ساله داریم فکر می‌کنیم که الان روند‌های جهانی را دادم مطالعه کردم و در نهایت روی افق ۵۰ ساله امتداد چشم انداز ۲۰ ساله تنظیم شد و بر اساس چشم انداز ۲۰ ساله و افق ۵۰ ساله خوشبختانه استراتژی راهبرد شرکت ملی صنایع پتروشیمی تدوین شد و قبل از آن هم خوشبختانه در فاصله یکی دو ماه از وقتی که کار را شروع کردیم در دولت سیزدهم به حمدالله توانستیم اساسنامه این شرکت را که جایگاه توسعه و راهبری صنعت را دارد و دیگر مثل گذشته کار تصدی گری و کار عملیاتی اجرایی نمی‌کند تدوین کردیم بنابراین ما اعداد کمی و در واقع محیط برنامه هشتممان برنامه هفتممان مشخص است که چه محصولی می‌آید در ادامه قرار می‌گیرد کدام مجتمع‌ها وارد مدار تولید می‌شود خوراکشان چیست و طبیعتاً به برنامه‌های بعدی آن بایستی دانه به دانه اجزای آن در این جورچین مهیا کنیم.
سوال: انشاالله چند مجموعه را و طرح ملی را اشاره کردید که یا افتتاح شده یا تا پایان سال افتتاح خواهند شد مجتمع هم داریم تا پایان سال و یا در طول دولت چهاردهم که به سرانجام برسد و به بهره‌برداری برسد؟
شاهمیرزایی: بله عرض کردم این مجتمع‌هایی که در ادامه برای تا پایان سال می‌آیند مجتمع‌هایی مثل مجتمع صدف که از جمله محصولات ادامه زنجیره را می‌آورد مجتمعی مثل ارغوان گستر در منطقه ما مکران باز ما امسال انتظار داریم که اولین مجتمع صنعت پتروشیمی که عمدتاً روی زیر ساخت است آنجا فراهم بشود و برای بار اول صنعت پتروشیمی توانست در منطقه مکران که خوب منطقه کم برخورداری بود صنعت را از چندین سال قبل با راهبردی که مقام معظم رهبری برای آن منطقه چیدند که بایستی پیشرفت صنعت در شرق و جنوب شرق کشور انجام بشود صنعت پتروشیمی در این زمینه پیش قدم شد و با پیگیری‌هایی که در این دو سه سال و تامینی منابع که شد خوشبختانه صنعت پتروشیمی آنجا شاگرد اول است و به سرعت پروژه‌ها را برد جلو و ان‌شاءالله امسال انتظار داریم که اولین مجتمع ما در منطقه مکران ان شاءالله مهیا و آماده سازی بشود.
سوال: در موضوع استفاده از فناوری‌های نوین هم بفرمایید که چه برنامه‌ای در دستور کار تان بود و چه قدر در این حوزه استفاده شده در صنعت پتروشیمی؟
شاه میرزایی: موضوع بسیار مهمی را اشاره کردید اتفاقاً در هفتم دی ماه هزار و چهارصد، چون حوزه فناوری‌ها اشاره کردید و بسیار جذاب است و بسیار ارزش آفرین علاوه بر اون عزت بخش است اینکه پول داشته باشید دستت را در جیبت کنی بگویی آقا من پولدارم ارباب هستم خان هستم دیگران از خارج از کشور می‌آیند تا یک جایی خوب است می‌گویی من دستم را تو جیبم می‌کنم پول می‌دهم او بیاید برای من سند بیاورد اجرا بکند بسازد تولید کند بعد راه‌اندازی بکند و همینطور پیش ببرد، اما تا کی؟ متاسفانه بیست سال قبل از انقلاب ما این‌گونه بودیم که بسیار سرعت بسیار کم و به خواست دیگران ما بایستی مجتمعمان را ایجاد می‌کردیم، اما بعد از انقلاب کار‌ها روی اعتماد سازی و تکیه به ظرفیت‌های داخل انجام شده بود، اما از هفتم دی ماه هزار و چهارصد حدود یک ماه و سه روز بود که مسئول این صنعت شده بودند همه اصحاب صنعت را در شرکت پژوهش فناوری پتروشیمی جمع کردیم هم عهد شدیم که بیایید روی یکی از راهبردی‌ترین و حساس‌ترین نیاز‌های صنعت پتروشیمی که در صنایع دیگر هم مصرفمان بسیار زیاده و در پالایش چاه‌های نفتی و گازی ما همین طور در صنایع فلزی ما ذوب فلز ما احیای فلز ما در صنایع خودروی ما در صنایع زیست محیطی ما حتی صنایع غذایی مورد نیاز بود یعنی کاتالیست‌ها، کاتالیست‌ها که خوشبختانه با برنامه‌ریزی فشرده‌ای که شد در اونجا اعلام کردیم که تا پایان چهار سال همه کاتالیست‌های که بیش از صد و سیزده سال در آن زمان صد و سیزده سال از پیدایش نفت در کشور سپری می‌شد یعنی در سال هزار و چهارصد اعلام کردیم که تا پایان دولت سیزدهم یعنی به روال طبیعی اش می‌شد تابستان هزار و چهارصد و چهار قرار بود ... قاعدتاً باید اول مورد مناقشه واقع می‌شد بسیاری از کسان می‌گفتند مگر می‌شود چنین چیزی ولی همه ظرفیت‌های احصا شد سند تکمیل جامع کاتالیست‌ها مهیا شد و به لطف خدا تمامی زیر ساخت‌ها و ظرفیت‌هایی که در کشور وجود داشتند اینها هم راستا شدند از ظرفیت‌های بیرونی کشور هم استفاده شد.
ایران در تراز صادرکنندگان فناوری کاتالیست جهان
ما حدود دو ماه قبل اعلام بومی سازی همه کاتالیست‌ها را در شرکت ملی صنایع پتروشیمی با حضور پنج تای دیگر از شرکت‌های فناور ما، دانش‌بنیان ما و نهاد‌ها و پژوهشگاه‌ها قرارداد کرده‌ایم یعنی مطالعات اولیه انجام شده بود قرار داده شد و در آخرین رویداد ایران پلاس ما در پانزدهمین آی پی اف یعنی پانزدهمین کنفرانس و همایش بین‌المللی پتروشیمی حدود یک ماه و نیم قبل تمبر بومی‌سازی کامل کاتالیست‌ها که در حداقل در حوزه دانش فنی ما به بومی سازی هستیم البته بخشیش در مقیاس آزمایشگاهی است بخشیش در مقیاس به اصطلاح نیمه صنعتی است و بخشیش هم تولید انبوه می‌شود که خوشبختانه ما در سالی که گذشت بالغ بر نود و هفت درصد کاتالیست‌های مورد نیاز داخل کشور با آن اهتمام ویژه‌ای که شد خوشبختانه از داخل تامین شد و ما در جایگاه صادرکننده کاتالیست‌ها قرار گرفتیم در حوزه کالا و تجهیزات هم در این نمایشگاهی که اشاره کردم در آغازین صحبتم شما وقتی می‌آیید واقعاً بسیاری از میهمانان خارجی ما با انگشت در مقابل ما ظاهر شدند که مثلاً برای یک کالای بسیار حساس و راهبردی در داخل کشور عزم جدی شده شفت آن در داخل تولید می‌شود سایر بخش‌ها اجزاء آن هم در دستور کار قرار گرفت و بسته کامل یعنی پکیج کامل را هم در داخل کمپرسور را همین طور پمپ‌ها را همینطور بویلر‌های مورد نیاز صنعت که قبلاً در قبضه بعضی از شرکت‌های خاص بود من بویلر‌هایی را در منطقه عسلویه خودم در کنار آنها قرار گرفتم برای نصب آنها بویلر فوق سنگینی با وزن بالغ بر صد و چهل تن بویلری که در هر ساعت حدود صد و بیست تن بخار صد و بیست بار و با دمای به اصطلاح پانصد و پنجاه درجه یعنی سوپر هیت را تولید می‌کند و این جای تحسین دارد برای دانشمندان و سازندگان داخلی ما و همینطور قطعه‌ای که در پتروشیمی جم نصب شد بازوی که تخیل و تصور و نصب آن هم در گذشته جزء آرزو‌های بود در داخل ساخته شد نصب شد و البته در حین کار بعضاً اشکالات جزئی پیدا می‌کنند بلافاصله رفع و رجوع میشوند و ما پیوستیم به عنوان یک کشور دانش بنیان در حوزه صنعت پتروشیمی و بسیاری از شرکت‌هایی که از خارج از کشور اومدند الان کالا و تجهیزات خودشان را در بازار‌های سازنده ایرانی جستجو می‌کنند در مذاکرات دیپلماسی ما یکی از موضوعات که ما در مذاکره گذاشتیم با طرف‌های خارجی مان بیشتر کالا‌ها و تجهیزات بود بخشی هم کاتالیست‌ها و مواد شیمیایی بود بخش مهمی هم انبوه محصولات متنوع صنعت پتروشیمی مثل پلیمر‌ها مثل مواد شیمیایی مثل آروماتیک‌ها که بازار‌های جهانی را یکی پس از دیگری دارد تسخیر می‌کند و هر چقدر می‌گویند تحریم و تحریم و تحریم این خریدار، چون نیاز به کالای ایرانی دارد نیاز به دانشمند ایرانی دارد نیاز به تجهیز ایرانی دارد به هر ترتیب سعی می‌کند اگر تحریمی هم وجود دارد آن تحریم را به نحوی پس بزند دور بزند خنثی کند و ما هم اعلام آماده کردیم به کسانی که به ما اعتماد دارند با ما دوست هستند با ما رو به راهند و رو راست هستند کمکشان کنیم و ظرفیت‌های تولیدی کشورمان که نیاز ما هم هست آن بازار‌ها در اختیارشان قرار بدهیم بنابراین صنعت پتروشیمی ما سؤال فناوری می‌کردید از هفتم دی ماه هزار و چهارصد عزم خودش را جذب کرد وقتی که اعلام کرد ما می‌خواهیم در ظرف چهار سال همه کاتالیست‌ها را بومی‌سازی بکنیم که اگر اون ایجاد نمی‌شد ممکن بود صد سال دیگر هم می‌گذشت و همین طوری ما دست دست و روزمرگی طی می‌کردیم در حالی که به جای چهار سال کمتر از سه سال گذشت و ما توانستیم بومی سازی کاتالیست‌ها را به جشن بگیریم و اعلام کنیم آیا شرکت ملی صنایع پتروشیمی و شرکت پژوهش فناوری پتروشیمی هم ام پی‌سی آر تی این را کار را انجام داد نه، اما اراده‌ای که در مدیریت حاکم بر شرکت ملی صنایع پتروشیمی که منبعث از وزارت وزیر نفت و دولت محترم که همه اینها اراده، اراده حکیم انقلاب رهبر فرزانه انقلاب بود که ما العلم سلطان و باید تکیه کنیم به ظرفیت‌های داخلی تا قوی بشویم با همین راهبرد ما حرکت کردیم حرف آقا را ما آمدیم عملیاتی و اجرایی کردیم و خدا هم نصرت خودش را شامل حال کرد و بر این رویا یا کابوس و یک آرزوی صد ساله خاتمه دادیم و ما به باشگاه چرخه کامل کاتالیست‌ها وارد شدیم بسیاری از کشور‌ها کاتالیست تولید می‌کنند ولی تعدادی از آنها را ولی جمهوری اسلامی ایران همانطور که در حوزه فناوری هسته‌ای چرخه کاملش را دارد در حوزه کاتالیست‌ها هم چرخه کامل آن را توانستیم از آن ایرانیان کنیم با کمک همین شرکت‌های دانش بنیان همین دانشگاه‌ها همین پژوهشگاه‌های سربلند و با افتخار ما همین پارک‌های فناوری تلاش گر و مخترع و مبدع ایرانی‌ها که شایسته ما ایرانیان هم بوده و هست از یک سو و از سوی دیگر برای رفع و ایراد بعضی از اشکالات فرایندی که پیش می‌آید بلافاصله دانشمندان ما وارد عمل میشوند که دیگر ما گدایی به سمت خارجی‌ها دراز نکنیم که آنها بگویند تحریم هستید نمی‌توانیم بیاییم و ما بحمدالله توانستیم در این مرحله به قله کاتالیستی دست پیدا بکنیم عزت برای دانشمندان و مهندسان مخترعان و متخصصان ایرانی هم هست که به جای اینکه مهاجرت بکنند به خارج از کشور می‌بینند در داخل کشورشان قله‌های علمی فتح شده بنابراین در داخل کشور می‌مانند و برای کشورشان کار می‌کنند.
سوال: برای جلوگیری از خام‌فروشی در عرصه عمومی کشور چه کردید؟
شاه میرزایی: بله چند تا اقدام اساسی و راهبردی در دستور کار قرار گرفت اقدام اول این بود که ما باید بدانیم جایگاه خودمان در زنجیره ارزش آفرین پتروشیمی در جهان چیست خوب ما بیش از سه دهه است و یا عمدتاً در بعد از انقلاب و موضوع زنجیره ارزش در دستور کار قرار دارد و رهبر حکیم انقلاب هم در سی سال قبل اشاره کردند که پرهیز از خام فروشی عبور از خام فروشی و حرکت به سمت ایجاد ارزش افزوده از مواد خام و نیمه خام کشور شرکت ملی صنایع پتروشیمی بلافاصله به با تأسی به رهنمود‌های حکیمانه رهبر انقلاب ما وارد عمل شدیم برای این که موقعیت خودمان بهش برسیم دیدیم خیلی عقبیم بر این اساس آمدیم سند تکمیل زنجیره یعنی به عبارتی به نام تکمیل زنجیره وارد ادبیات صنعت پتروشیمی کردیم البته این مرهون هدایت‌ها و اشارات رهبر حکیم انقلاب بود ولی این موضوع را به جد مورد پیگیری قرار دادم به عنوان خدمتگزار صنعت که باید این موضوعات را به عنوان مدیر راهبردی پیگیری می‌کردیم به حمدالله سند تکمیل زنجیره ارزش برای اولین بار در تاریخ این کشور جمع آوری شد فشرده کار تطبیقی صورت گرفت مجموعه مدیریت برنامه تلفیقی با کمک دیگر همکاران و هم قطاران و شرکای سند این سند را تکمیل کردند که ما دارای سند تکمیل زنجیره ارزش هستیم این سند به ما نشان می‌دهد که چه محصولاتی در داخل کشور تولید می‌شود چه محصولاتی تولید نمی‌شود کدام یکی از این محصولات باید برایش کارخانه ایجاد بکنیم کدام یکی از این محصولات خوراکش را کدام هلدینگ‌ها دارند که باید در گام اول بیست و یک محصول راهبردی برای نزدیک شدن به تکمیل زنجیره تعریف شد پروژه‌ها تعریف شده به هلدینگ دار‌ها معرفی شد که اون‌هایی که هر هلدینگ به فرا خور اینکه خوراک واحد بعدی که باید تبدیل بکنیم محصول آن خوراک را در اختیار او قرار بدهد ترجیح دادیم که خود همان هلدینگ بیاید ادامه زنجیره را توسعه بدهد و اجرا بکند خوب این بیست تا بسته به هلدینگ‌ها معرفی شد این یک اقدام اقدام دیگری که در دستور کار قرار است از قبل از آن هم در دستور کار قرار داشت ولی سرعت گرفت عملیاتی شد اینکه در منطقه انرژی بر پارسیان یکی از محصولاتی که ما تولید نسبتا انبوهی داریم یعنی متانول گاز خودمان را داریم در واحد تبدیل می‌کنیم به محصول متاون این متانول الان بیشتر صادر می‌شود برای کشور‌های هدف مثل چین و سایر کشور‌های دیگر مقدار بسیار ناچیزی از آن در داخل کشور مصرف می‌شود یا طرحی مثل طرح آرتا انرژی اردبیل که گاز می‌گیرد تبدیل می‌کند به متانول و تبدیل می‌کند به زنجیره آن فرمالدئید و بعد می‌آید تا انتهای زنجیره تبدیل می‌شود به مثلاً ام دی اف و سایر محصولات دیگر می‌توان زنجیره را تکمیل کرد لذا برنامه توسعه زنجیره متانولی در آن بندر انرژی‌بر پارسیان تعریف شد که مطابق برنامه‌ای که تنظیم شده بالغ بر هفت میلیون تن هر ساله در افق آینده متانول عسلویه منتقل می‌شود از طریق خطی که شرکت ملی صنایع پتروشیمی اجرا خواهد کرد به عنوان زیرساخت حاکمیتی میرود در آن جا و بیست و دو تا طرح در صف قرار می‌گیرد ده دوازده تایش مجوزش آماده شده سازمان محیط زیست همکاری کرده و اینها موافقت‌های اصولی شان صادر شده که اینها بیایند متانول را ببرند آنجا و طرح‌های زنجیره امتیاز ام تی یو و ام تی پی در اونجا یعنی متانول به پروپیلن و متانول به اولفین‌ها به طور کلی در اونجا ان‌شاءالله شهر‌های بزرگی اجرا خواهد شد این هم اقدام اساسی، اما اقدام دیگری که شاید مسئولیت ما نبود، اما مسئولیت ملی بود ما می‌توانستیم محصولاتمان را صادر بکنیم ارز آوری را ثبت کنیم بگوییم شرکت ملی صنایع پتروشیمی متولی صادرات بوده و این قدر صادرات آورده، اما در بخش پایین دست ده پانزده هزار واحد‌های کوچک و واحد‌هایی که در شهرک‌های شهرک‌های صنعتی تکمیل زنجیره‌ها را انجام می‌دادند آنها مهم‌ترین مشکلشان سرمایه در گردش و نقدینگی در گردش اینها بود که اینها توان تامین خوراک لازم را نداشتیم یا باید می‌رفتند از بانک‌ها تسهیلات میگرفتند، از تسهیلات از بانک دوتا آفت دارد آفت اولش این است که در واقع ایجاد تورم می‌کند در کف جامعه موضوع بعدیش این است که تا این تسهیلات در اختیار تولیدکننده قرار بگیرد زمان زیادی می‌برد مثلاً یک تولیدکننده اگه بخواهد ده میلیارد تومان بیست میلیارد تومان وام بخواهد بگیرد تا بیاید ضمانت نامه را آماده بکند پرفورم‌ها را تهیه بکند، احراز هویت بکند و آن وام را در اختیار.. ماه‌ها زمان می‌برد و زمان از دست میرود لذا ما آمدیم عرضه اعتباری را برای اولین بار در صنعت پتروشیمی به صورت انبوه به صورت انبوه تعریف کردیم و در ایران پلاست مثل الان که ما در میانه ایران پلاست قرار داریم در سال هزار و چهارصد و یک شهرک‌های صنعتی وزارت صمت شرکت ملی صنایع پتروشیمی با پشتوانه هلدینگ‌ها و مجتمع پتروشیمی و یکی از بانک‌های عامل وسط قرار گرفت و تفاهم نامه‌ای را امضا کردیم و در حال حاضر به آسانی این مجتمع‌های پایین دست می‌آیند امضا می‌کنند قرارداد خودشان را با بخش بالادست محصول را از مجتمع‌ها می‌گیرند به صورت مدت‌دار بی‌آنکه بخواهند ابتدا وجهش را واریز بکنند که توانش را نداشتند چرا که شصت و هفت درصد این واحد‌ها مشکل تامین سرمایه را داشتند و اینها زیر ظرفیت، ظرفیت‌های چهل درصد بیست درصد طبیعی است یک کارگر نمی‌توانست کار بکند این واحد‌های اقتصادی نمی‌شدند زیان ده می‌شدند و سرخوردگی و یاس و بیکاری بر اینها حکم‌فرما بود بنابراین شرکت ملی صنایع پتروشیمی وارد عمل شد ابتکار عمل به دست گرفت برای کمک به آن بخش هیئت‌هایی از طرف شرکت زمانی که بنده آمدم اعزام کردند به وزارت صمت یکی یکی در شهرک‌های صنعتی را آسیب‌شناسی کردیم و خوشبختانه عرضه اعتباری را جا انداختیم البته ابتداء هلدینگ داران پتروشیمی خوب رویه را عوض شده بود قبلاً پول میگرفتند بعد محصول می‌دادند حالا باید ابتدا محصول بدهند و پنج ما چهار واسه ما دو ماه بعد پولش را به دستشان برسد یک مقدار فرهنگ نشده بود ولی امروز فرهنگ شده و در سال هزار و چهارصد و دو خوشبختانه بالغ بر هشتاد هزار میلیارد تومان عرضه اعتباری داشتیم که این یکی از مهم‌ترین موضوعاتی بود که ما را به سمت تکمیل زنجیره، چون اینها تشویق میشوند خوراک‌های میان مجتمعی را از ما بگیرند و بروند به سمت تکمیل زنجیره تبدیل می‌شود به انواع محصولات نساجی، صوتی تصویری، لوازم خونگی و هزاران محصول چرم مصنوعی و ... و ذلک در حوزه ارزآوری احتمالاً شما سؤال دارید در حوزه تکمیل زنجیره سؤال دارید در حوزه طرح‌های و سرمایه‌گذاری که من حیفم می‌آید.
سوال: فهرست‌وار بفرمایید؟
شاه میرزایی: موضوع اول طرح‌ها و پروژه‌ها است.
سوال: البته بخشی از مواردی که اشاره کردید در خلال گفتگو بیان کردید؟
شاه میرزایی: سرمایه‌گذاران عزیز، دانشمندان و متخصصان کسانی که دل در گرو آبادانی کشور دارید در صنعت پتروشیمی زیر ساخت صنایع گوناگون است اگر این کارزار و کارگاه بزرگی که از منطقه مکران تا منطقه آذربایجان غربی یعنی قطر بزرگ کشور به راه انداختیم و نزدیک به دو هزار و ششصد هفتصد کیلومتر خط اتیلن غرب که مثل هم، چون شریانی خوراک را می‌رساند بلکه اینها بتوانند سریع‌تر برسانند اگر منابع سرگردانی دارید بیاورید در صنعت پتروشیمی هزینه بکنیم دانشمندان و متخصصان و همه فناوران و کسانی که کار دانش انجام می‌دهید کالا تجهیزات مواد شیمیایی ما نیاز به دانش شما دارد بیایید به کمک این صنعت که ما بتوانیم چرخه صنعت پتروشیمی را یعنی کاتالیست‌ها را که خوشبختانه راه بسیار سریع به سرعت نور به قول بعضی از دوستان حرکت کردیم در حوزه کالا و تجهیزات در حوزه دانش فنی و لایسنس همه ما را کمک بکنید که صد و سی تا طرحی که در حال حاضر در حال اجراست این را بتوانیم سریع‌تر بریم جلو و فناوران و دانشمندان، جوشکاران و همه و همه بتوانیم صد و سی تا طرح‌ها تا پایان برنامه هفتم و بعدش هشتم بتوانیم در ده و دوازده سال آینده تولید کشور را دو برابر بکنیم و این پانصد و پنج شصت گریدی که از محصولات تولید می‌کنیم نزدیک شود به تکمیل زنجیره، تکمیل زنجیره همان ادبیاتی که وارد کرده‌ام یعنی دستیابی به همه محصولات پتروشیمی که در دنیا تولید می‌شود ما در داخل بتوانیم به آن افق دست پیدا بکنیم این از یک سو و از سوی دیگر از محصولاتی که امروز دارد تولید می‌شود کارگاه‌های کوچکی که در شهرک‌های صنعتی هستند نباید وارد عمل بشوند که مواد نیمه خام ما را تبدیل بکند به مواد با ارزش افزوده بیشتری اگر اینها رونق بگیرد ده‌ها هزار مهندس و متخصصی که از دانشگاه‌ها و مراکز علمی پژوهشی ما فارغ التحصیل میشوند جوانی که دوره دبیرستان هستش باید آشنا بشودو اینها بیایند اصحاب رسانه من خواهش می‌کنم بیایید به کمک این صنعت که ما بتوانیم این صنعت را شکوفا بکنیم و بخش‌های مختلف دیگری که کمکمان کردند ما توانستیم گاز‌های همراه شرق و غرب کارون که بیش از صد سال دارد فلر می‌شود یعنی مشعل‌هایی که می‌سوزد اینها را ما جمع‌آوری کنیم بیاوریم و همینطور فلر‌های مجتمع‌های صنعتی پتروشیمی که مصمم شدیم اینها را جمع آوری بکنیم و تبدیل بکنیم به محصولات با ارزش بیشتر بنابراین هم در حوزه محیط زیست، امروز صنعت پتروشیمی بیش از پنجاه و چهار درصد فضای صنعتی اش را تبدیل کرده به فضای سبز در حالی که ده درصد آن را هم در حوزه محیط زیست شاگرد اول صنعت پتروشیمی در حوزه تولید فناوری و شاگرد است کار یکصد ساله را ظرف چهار سال انجام داد پروژه‌های سریع را حل و فصل کرد و پروژه‌هایی که مجوز داده شده بود آنها را باطل کردند که در حدود هجده نوزده تا از اینها را تبدیل کردیم بعضی را باطل کردیم و بعضی‌ها را تبدیل کردیم که تبدیل بشود به پروژه‌ها برای تکمیل زنجیره و پتروشیمی‌هایی که بلاتکلیف بود مثل پتروشیمی گلستان مثل پتروشیمی زنجان مثل ابن سینای همدان و طرح‌هایی که در شعاع خط اتیلن دنا و همین خط مرکز اینها بحمدالله رفت سمت تعیین تکلیف و همه اجزاء صنعت نفت سرمایه‌گذاران و هلدینگ داران همه آمدند پای کار بنابراین شرط رسیدن این است که خوراک اینها تامین بشود به صورت تضمینی گمرکات کمک ما بکنند برای ما بتوانیم ارزآوری را رونق ببخشیم به نحوی که ما در سال هزار و چهارصد و یک برنامه تکلیف مان شش میلیارد دلار بود ولی رسیدیم به دوازده میلیارد دلار در سال چهارصد.
در سال چهارصد و یک رسیدیم به شونزده میلیارد دلار از سوی دیگر صد‌ها محصول دیگر را این صنعت پتروشیمی است که هدیه کرده من بنابراین از همین تریبون به همه کسانی که در نمایشگاه ایران پلاست هجدهم شرکت کردند به همشون دست مریزاد و خداقوت می‌گویم به همه میهمانان خارجی خوش‌آمد می‌گویم و بهشون می‌گویم اینجا بهشت صنعت پتروشیمی است چرا که پشتوانه اصلی صنعت پتروشیمی ذخایر عظیم نفت و گاز و به اصطلاح ذخایر خدادادی است که می‌تواند صد‌ها سال پشتوانه آنها باشد اگر در اینجا سرمایه گذاری بکنند سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی سرمایه ماندگار خواهند داشت و پهنه خلیج فارس از منطقه ماهشهر تا منطقه مکران پنج شیش تا هاگی را که تدارک دیدیم اینها می‌توانند آوردگاه مهم صنعت باشند و همه صنعتگران، کارکنان صنعت پتروشیمی و یاران و شرکایشان سلام و خدا قوت می‌گویم.