معاون استاندار تهران: تخلفات نانوایی ها بادقت رصد می شود

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، برنامه تلویزیونی  میز اقتصاد  با حضور آقای محمد علیمهری معاون اقتصادی استانداری تهران، آقای علی توسطی دبیرکل اتاق اصناف ایران و با ارتباط تصویری با آقای محمد سلیمانی، رئیس اتحادیه نانوایان سنگکی تهران به بررسی موضوع اصلاح قیمت نان پرداخت.

مشروح گفت و گوهای این برنامه را در ادامه می بینید: 

 
سؤال : آقای توسطی، قیمت نان در تهران اصلاح شد. بفرمایید بر چه اساسی این اصطلاحات صورت گرفت؟
توسطی : این اصلاح قیمت نوشدار بعد از مرگ سهراب بود اگر این اتفاق دو سال پیش اتفاق افتاده بود، این اصلاح صورت گرفته بود، این افزایش قیمت، شاید می توانست یک حداقل کمکی به جامعه بزرگ نانوایان ما که حدود ۹۰ هزار واحد صنفی در کشور هستند و ایجاد اشتغال زیادی را انجام داده اند، می توانست انجام بدهد، کمک کند، مساعدت کند به توازن بین هزینه ها و تداوم کاری اینها.

ولی واقعاً بعد از سه سال، توقع مخاطبین این صنف و نانوایان این بود که این رقم واقعی شود. این عدد، این افزایش، این اصلاح، با هر عنوانی از آن استفاده کنیم بتواند کمک کند به پوشش دادن هزینه های این جامعه صنفی زحمتکش. ذهنیتی هم که در جامعه به وجود می آید، نانوایان ما یک صنف بی مبالات، بی توجه به مسائل صنفی، بدون نگاه به منافع ملی هستند.
سؤال : ذهنیت این بود که چون قیمت داده نشده بود و قیمت در این سه سال اصلاح نشده بود که شما هم فرمودید، می رفتند به سمت اینکه گرانفروشی و کم فروشی کنند، این مشکلات به وجود می آمد، انتظار این بود که الان قیمت داده شده است، شاهد این موارد نباشیم؟
توسطی: ای کاش این قیمت با نگاه کارشناسی، با استفاده از همان خرد افرادی که در این حوزه، رؤسای اتحادیه، کارگروه تخصصی آرد و نان اتاق اصناف ایران و کسانی که صاحب نظر هستند، ای کاش فکر می کنم این تعامل و هم فکری به وجود آمده بود، این افزایش قیمت می توانست کمک کند که نانوایی های ما حداقل آسیب کمتری ببینند. 
سؤال: اصلاً این لزوم افزایش قیمت را بفرمایید در چه بوده است، چه مؤلفه هایی بوده است که باید براساس آنها این قیمت تغییر پیدا می کرده است؟
توسطی: شما خودتان را به جای یک فرد صنفی، صاحب یک واحد خبازی، نانوایی بگذارید، در سه سال گذشته، قیمت انرژی، قیمت اجاره بهای ملک، حقوق کارگر، تأمین اجتماعی، عوارض شهرداری و غیره و سوخت و حتی هزینه حملی که آرد را تا واحد صنفی می آورند، همه افزایش پیدا کرده است.

تنها متغییری که ثابت نگه داشته شده است قیمت نان در نانوایی است. آنجا این همکار ما هم گفتند که ما نظارت ها را تشدید می کنیم و برخورد می کنیم، من آماری را که قبل از اینکه از اتاق اصناف ایران خدمت شما برسم، گرفته ام، در پنج ماهه اول سال، بیش از ۵۰ هزار مورد بازرسی از واحدهای نانوایی در سطح کشور داشته ایم که ۱۲ هزار مورد منجر به تشکیل پرونده و جرائم سنگین برای این مجموعه شده است.

بحث یک عمل درست است نه مسکنی که به یک بیمار داده شود و برای مدتی سردرد او خوب شود. من فکر می کنم یک متناسب سازی بین هزینه های واحد صنفی نانوایی و قیمت تمام شده نان باید به وجود بیاید. 
سؤال : آقای علی مهری، هم ضرورت این اصلاحاتی را که صورت گرفته است را بفرمایید و درباره صحبت های آقای توسطی هم اگر پاسخی دارید، بفرمایید؟
علیمهری: همانطور که شما در صحبت های اول برنامه فرمودید، استان تهران هم مشابه سایر استان ها، تقریباً یک اغلب استان های کشور یک اصلاح قیمتی را در حوزه آرد و نان داشتند که مصوبه تنظیم بازار کشور است که ابلاغ شده است و از طریق وزارت کشور به استان ها یک به یک ابلاغ شده است که این اصلاح قیمت در استان ها انجام شود.
سؤال : این ضرورت چه بوده است؟
علیمهری : ببینید ما اگر نگاه مان به یک واحد نانوایی که یک واحد صنفی است، اقتصادی باشد و می خواهد اقتصادش را بچرخاند، ما آخرین اصلاح قیمتی را که در استان تهران داشتیم، شهریور ۱۴۰۰ بود. سه سال از آن زمان می گذرد و در این سه سال بالاخره آقای توسطی هم فرمودند، تورم تأثیرگذار بوده است روی این موضوع.

البته ما در این سه سال برای اینکه بالاخره این مشکلات نانوایان هم حل شود یک کمک هزینه ای را هر شب برای نانوایان واریز می شده است که ۴۰ درصد فروش آنها بوده است. در واقع انگار ما یک افزایش قیمت ۴۰ درصدی به همه نانوایان داده ایم.
سؤال: البته اغلب می گویند ۴۰ درصد نیست و می گویند این کمتر از ۴۰ درصد است؟
علیمهری: در عددی است که بالاخره در آن سامانه لحاظ می شود و هر شب به حساب نانوایان عزیز واریز می شود و این همچنان ادامه دارد و فعلاً هیچ بحثی روی اینکه این متوقف شود، نیست و ادامه دارد. علاوه بر آن این اصلاح قیمت هایی است که روی نان شکل گرفته است.

 آرد و نان از دو نظر برای ما مهم است، یک جهت اینکه قوت غالب مردم است و بیشترین حضور را در سبد مردم دارد به لحاظ مصرفی، ولی به لحاظ قیمتی در سبد مردم خیلی عدد آن پایین آمده است چون قیمت ها خیلی اصلاح نشده است. از جهت دوم این است که یارانه ای است که دولت دارد در این حوزه پرداخت می کند.

شما همین امروز می بینید که ما خرید تضمینی گندم را داریم، بیش از ۱۲ میلیون تن گندم خرید شده است، قیمت حدود ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان بود و ما این گندم را خرید می کنیم، این گندم ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومانی را ۶۶۵ تومان و ۹۰۰ تومان دراختیار نانوا می گذارند. 
سؤال : که البته قیمت خرید تضمینی گندم هم افزایش پیدا کرده است؟

علیمهری: بله امسال ۱۷ و ۵۰۰ شده است، پارسال ۱۵ و ۵۰۰ شده است، که تا الان نزدیک به ۱۲ میلیون تن خریده است. یعنی دولت بیش از ۲۰۰ هزار میلیارد تومان دارد در این حوزه یارانه می‌دهد که این قوت غالب مردم را بتواند حفظ کند و خیلی افزایش قیمت و اصلاح قیمت نداشته باشد که مردم بتوانند از این کالا استفاده کنند.

حالا اینکه این یارانه دقیق اصابت می‌کند، دقیق به مصرف کننده می‌رسد یا نمی‌رسد، ممکن است اشکالاتی داشته باشد. این اصلاح قیمتی هم که اتفاق افتاده است از دیروز صبح، یعنی از پریشب ۱۲ شب که در کارخانه نانوایان اعمال شده است.
سؤال: البته کامل اعمال نشد، با آن چیزی که پیگیری کردیم، بعضی اعمال نشده بود، امروز صبح تکمیل شد؟
علیمهری: نه دیروز تا تا قبل از ظهر تمام شد.
سؤال: ما چند جا رفتیم یکی دو تا رفتیم؟
علیمهری: مشکل نرم افزاری خودشان بود. یعنی خاموش و روشن کردن دستگاه را مشکل شان حل شد. ما خیلی گزارش اینطوری نداشتیم، چند شهرستان ایراد داشتند که آنها هم برطرف شد. ما در استان تهران حدود ۱۰ هزار واحد نانوایی داریم که اینها همگی انجام شد، قیمت‌ها هم شما جدول شهر تهران را فرمودید.

شهرستان‌ها با یک مقدار اختلاف، شهرستان‌ها هم اعمال شده است که این اتفاق افتاده است و امیدواریم یک نان باکیفیتی را حداقل دراختیار مردم بگذاریم.
سؤال: روی قیمت‌ها آقای توسطی صحبت داشتند و می‌گویند که واقعی نشده است؟
علیمهری: قیمت‌ها در استان‌ها و وزارت کشور، در کارگروه آرد و نان تعیین شده است. کارگروه آرد و نان استان‌ها و کارگروه آرد و نان وزارت کشور، که کشوری است انجام شده است. در کارگروه آرد و نان استان‌ها هم اتحادیه‌ها حضور دارند.

یعنی آنجا حضور دارند، قیمت‌ها چکش کاری شده است. بله دوستان انتظارات بیشتری دارند، آنالیز قیمت‌های خودشان را دارند. آقای سلیمانی هم حضور دارند، احتمالاً ایشان هم خواهند گفت که آنالیز قیمت شان به چه شکلی است. منتها بالاخره یک تصمیم مدیریتی هم است، یعنی باید یک تصمیم مدیریتی هم گرفته شود که مشکلی برای مردم پیش نیاید. تهران هم می‌دانید، بالای شهر تهران با پایین شهر تهران، مثلاً نرخ اجازه تفاوت می‌کند، بالاخره باید یک قیمتی بگذارید که قیمت میانگین باشد، مگر اینکه منطقه بندی کنید، منطقه‌های تهران را بخواهید جدا کنید که واقعاً امکان الان وجود ندارد.

ما هم مجبور هستیم برای شهر تهران یک قیمت متوسطی را درنظر بگیریم که خدایی ناکرده اجحاف در حقی هیچ کس نشود.
سؤال: آقای سلیمانی، نظر شما چه است، درباره قیمت‌هایی که اعلام شده است، نظر شما چه است. فکر می‌کنید انتظارات نانوایان را برآورده کند؟
سلیمانی: قیمت‌ها که در رابطه با نان سنگک باشد، ما تقریباً فکر کنم حدود یک سال و خورده‌ای شده است که کف بازار ما همین قیمت بوده است، مردم این خرید را می‌کردند. ولی ما می‌خواهیم بدانیم که این قانونمند شود.
سؤال: در واقع همین اتفاق افتاده است؟
سلیمانی: بله.
سؤال: همان قیمت‌هایی که مردم خرید می‌کردند و مصوب نبود، الان این قانونی شده است؟
سلیمانی: بله الان قانونمند شده است ولی آقای دکتر توسطی را قبول داریم و صحبت‌های آقای علیمهری را همینطور، ولی آن چه که می‌خواست اقتصاد نانوا دیده شود، دیده نشده است. چراکه قیمت‌هایی که ما درآورده بودیم، این قیمت نبوده است.

حالا به هر صورت می‌شود یک پله بالا آمد و یک مقداری تعاملی داشته باشیم. ولی اینکه ما بگوییم قیمت واقعی است، نیست، این قیمتی که ما آنالیز درآورده ایم، آن قیمت نیست.
سؤال: نان کنجدی چطور باید عرضه شود؟
سلیمانی: نان کنجد تا این لحظه من اصلاً نمی‌دانستم منظورشان در دستگاه گذاشتن، هزار و ۵۰۰ تومان چه معنایی دارد. الان اینجا متوجه شدم که گفتن ۱۰ گرم کنجد، هزار و ۵۰۰ تومان است.
سؤال: برای هر یک نان گفته شده است که ۳ ده گرم کنجد لازم است؟
سلیمانی: هر ۱۰ گرم، ولی وقتی شما می‌آیید یک کیلو کنجد را ۱۵۰ گرم می‌خرید، خودش ۱۰ گرم ۱۰ گرم که می‌کنید، می‌شود هزار و ۵۰۰ تومان. پس سود یا درصدی که می‌خواسته است برای کنجد باشد، لحاظ نشده است.

حرف من این است که اگر واقعاً می‌خواهد کنجد باشد، وقتی من هزار و ۵۰۰ تومان می‌دهم، باید بر مبنای آن ۱۰ گرمی که می‌فرمایند، همان پول کنجد می‌شود.

من گونی کنجد می‌خرم و به مغازه می‌آورم به عنوان اینکه یک درصدی هم سود داشته باشم، پس سودی در رابطه با کنجد لحاظ نشده است.
سؤال: اقای علیمهری هم این را توضیح بدهند که کنجد چطوری عرضه می‌شود دوباره و هم اینکه بفرمایید سود لحاظ شده است یا خیر؟
علیمهری: ما یک مشکلی را در حوزه نان‌های کنجدی داشته ایم که این تدبیری بود که دوستان نانینو پیشنهاد دادند، مورد موافقت هم قرار گرفت، هم وزارت کشور موافقت کرد، هم در استان ها، آن هم این بود که برای کنجد وزن قرار بدهند.

چون تفاوت بود، یک نانوایی مثلاً یک کنجدی کمی می‌ریخت و همان قیمت را حساب می‌کرد، این تفاوت‌هایی است که وجود دارد. یک وزن واحدی را که ۱۰ گرم است را قرار دادند که تا ۳ تا ۱۰ واحد هم می‌توانند به هر نان اضافه کنند یعنی ۳۰ گرم به هر نان اضافه کند، آن دیگر به درخواست مشتری است.

الان در گزارش شما هم دیدیم که دیگر اجباری در فروش نانوا‌ها نمی‌توانند داشته باشند که حتماً باید نان کنجدی ببرند. اصل این است که نان ساده باشد مگر اینکه مشتری درخواست داشته باشد که این کنجد به آن اضافه شود.
سؤال: مثلاً این سه تا ۱۰ گرم که می‌گویید این واقعاً رعایت می‌شود؟
علیمهری: یک برنامه‌ای داریم برای اینکه بسته‌های ۱۰ گرمی داشته باشند، هر کس که می‌خواهند از همانجا به نانوا بگویند و نانوا آن را بریزد، این قابل رصد است. اینکه آقای سلیمانی فرمودند، روی کنجد قرار نیست سودی بگیرند.

البته، چون توناژ خرید می‌کنند، حتماً در خریدشان سود دارند، اینکه روی کنجد هم می‌خواهند سود بگیرند، آن یک اضافه‌ای است که به نان اضافه می‌شود، اصل سودشان در نان است با این قیمت‌هایی که اعلام شده است.
سؤال: گفتند که قیمت‌ها همین بوده است در کف بازار و الان اتفاقی که افتاده است، قانونی شده است. این را شما قبول دارید؟
علیمهری: یک بخشی واقعاً همینطور است. ما از چند وقت پیش پیگیر این افزایش قیمت هستیم، به دلیل اتفاقاتی که این پنج شش ماه گذشته در کشور افتاد، این موضوع وارد کش و قوس شد و یک مقداری طولانی شد، ما اوایل سال می‌خواستیم همین کار را انجام بدهیم، ولی به علت مشکلات و شرایطی که کشور داشت، هم انتخابات‌ها و هم شهادت آقای رئیس جمهور، این موضوعات اتفاق افتاد و یک مقداری به درازا کشید و باعث شد یک مقداری این قیمت‌ها به صورت غیر رسمی در نانوایی‌ها اعمال شود، این اتفاق افتاد.
سؤال: یعنی الان قیمت‌های غیر رسمی سابق، حالت رسمیت به خودش گرفته است؟
علیمهری: تقریباً همینطور است. تقریباً اکثر نان‌هایی که اینجا ذکر شده است همین اتفاق برای آنها افتاد. دو سه نان بودند که قیمت‌های قدیم را رعایت می‌کردند که آنها هم تخلفاتی داشتند. تخلفات رسیدگی می‌شد، شاید مثل قبل خیلی سفت و سخت رسیدگی نمی‌شد، بخاطر این یک مقدار موضوعات نانوایی‌ها به هم ریخته بود که از دیروز این اتفاق افتاد و از این به بعد ما هم پیگیری می‌کنیم، بازرسی‌ها هم به موقع اش عرض می‌کنم، بازرسی‌های جدیدی شروع می‌شود که خدایی ناکرده اتفاقاتی که در گزارش شما دیدیم، نهایتاً تا هفته‌های آینده تمام شود.
سؤال: در حوزه بازرسی‌ها چه تغییر ایجاد خواهد شد؟
علیمهری: ببینید ما در حوزه بازرسی ها، برای مناطق تهران، برای هر منطقه تهران، یک اکیپ بازرسی می‌گذاریم. در شهرستان‌های استان هم هر شهرستان یک اکیپ بازرسی جداگانه برای نانوایی‌ها درنظر گرفته است.

همین یکی دو هفته اول تمام نانوایی‌های استان تهران باید حداقل یکبار بازرسی شوند. هرگونه تخلفی داشته باشند، امروز هم در وزارت کشور، ما جلسه آرد و نان داشتیم، قرار شد به شدیدترین نحو برخورد شود.
سؤال: شما می‌گویید اکیپ‌هایی خواهند بود، این اکیپ‌ها می‌روند و دانه دانه، نانوانی‌ها با اجرایی شدن این طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان قرار بود اینها برخط انجام شود؟
علیمهری: دو سه موضوع است، چون این برخط انجام شدن، الان شما تخلفاتی که امروز نانوا انجام می‌دهد، تقریباً یک ماه دیگر در کارنامه اش خودش را نشان می‌دهد. ما تا یک ماه آینده برای اینکه این مشکلات را برطرف کنیم، متأسفانه هم مشکلات کم فروشی وجود دارد، مشکلات گرانفروشی وجود دارد، فروش اجباری وجود دارد، اینها را در این یک ماه رصد می‌کنیم.

ما قبلاً در استان تهران برای اینکه اوضاع را مدیریت کنیم، نانوایی‌هایی که تخلف می‌کردند، سامانه نانینو از این نانوا آرد کسر می‌کرد. برای اینکه مشکلی ایجاد نشود، می‌گفتیم حالا یک بخشی از تخلف بخاطر همین بحث اقتصادی است، یک مقدار از این تخلفات چشم پوشی می‌شد و این سهمیه آردشان به آنها بازگردانده می‌شد.

 از ماه آینده، یعنی یک ماه که از این تاریخ بگذرد، سه دهه که از این تاریخ بگذرد، دیگر ما هیچ ویرایشی در سهمیه آرد نانوایان نخواهیم داشت. یعنی نانینو اگر دوستان تخلفی داشته باشند، نانوا‌ها کم فروشی داشه باشند، در کارنامه شان مشخص است.

این را دقیق سامانه رصد می‌کند و ما هم می‌توانیم ببینیم و هر دهه سامانه پیشنهاد آردی می‌دهد که مثلاً ایشان یک تن آرد داشته است ولی سه تن آرد فروخته است، یعنی سه برابر آن نان فروخته است، یعنی هر یک نان را سه تا نان کشیده است.

این یعنی تخلف کرده است و به همان نسبت آرد آن کسر می‌شود. یعنی کسی که سه برابر تخلف کرده است، آرد آن صفر می‌شود، یعنی کلاً باید نانوایی را تعطیل کند.
سؤال: یعنی کلاً از این به بعد ویرایش هم نخواهد بود؟
علیمهری: کلاً از ماه آینده ما ویرایشی نخواهیم داشت، هر اتفاقی که در سامانه نانینو می‌افتد، کارنامه نانوایان است. یعنی هر کاری که در نانوایی شان می‌کنند در سامانه رصد می‌شود و آن الگوریتم‌هایی که در سامانه است، براساس آنها تصمیم گیری می‌شود که تخلف کرده اند و باید سهمیه آردشان کسر شود.

اگر تخلفات شان زیاد باشد، مراجعه حضوری است، لغو جواز است، پلمب است، شدیدترین جریمه‌ها را هم گذاشته ایم، چون واقعاً از این به بعد تخلفی از جانب ما پذیرفته نیست.
سؤال: آقای توسطی، اشاره شد به نظارت بیشتر، با توجه به صحبت‌هایی که شما فرمودید، این بیم در من ایجاد شد که دوباره با این قیمت‌های جدید، یک قیمت‌های جدید دیگری در نانوایی‌ها بیاید و قیمت از اینهایی است که بالاتر عرضه شود.

 با توجه به اینکه تازه هم قیمت‌ها دیگر اعلام شده است، انتظار می‌رود که اینها در نانوایی‌ها نظارت شوند؟
توسطی: اینکه دولت، تشکل‌های صنفی، حق نظارت داشته باشند روی فعالیت‌های صنفی، همه جای دنیا است. از کشور‌های امریکایی، اروپایی، آسیایی، تمام کشور‌ها و دولت‌ها نگاه نظارتی را برای جلوگیری از گرانفروشی یا احتکار دارند، هر کدام سازوکار‌های خودشان را دارند. اینکه در ایران این نظارت ادامه پیدا کند، هیچ شکی در آن نیست.

اما بحثی که وجود دارد، مسئله تدوین سیاست‌های جامع صفر تا صد تولید آرد تا توزیع نان است؛ که ما در این حوزه، چون به صورت.
سؤال: طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان مگر این دیده نشده بود؟
توسطی: موفق بوده است؟
سؤال: به نظر شما موفق بوده است؟
توسطی: شما ببینید الان این اختلافی که روی قیمت‌ها همین چیز‌هایی که اول فرمودید روی بخش تفاوت قیمت در گندم و آرد، زمینه ساز ایجاد یکسری تخلفات می‌شود.

حداقل این است که آرد از کشور ما خارج می‌شود و به کشور‌های منطقه می‌رود. این تفاوت قیمت در این مرحله باعث شده است که این اتفاق بیفتد.
سؤال: شما می‌فرمایید طرح هوشمندسازی یارانه آراد و نان در جلوگیری از این تخلفات، حداقل در عرضه خارج از شبکه آرد، موفق نبوده است؟
توسطی: این را آقای علیمهری فکر می‌کنم باید بگویند که آید واقعاً تمام کارت‌هایی که در این کارت‌های نانینو کشیده شده است، صحت داشته است، راستی آزمایی کرده اید یا خیر. فرد برای اینکه بتواند به نوعی مشکل توازن مالی خودش را برقرار کند، شما مراجعه کرده اید، دو تا نان خریده اید، ولی عموماً و متأسفانه چهار تا نان کشیده شده است.
سؤال: این باعث کاهش سهمیه آب می‌شود؟
توسطی: این یک آمار غیرواقعی روی مصرف به وجود می‌آورد، چون مسئله اصلی آن زمانی که باید بنشینیم و به صورت اساسی آن را حل کنیم، این کار را نکرده ایم، در طی زمان، در فرآیند، اصلاحات جزئی انجام می‌دهیم.
سؤال: شما موفق بودید آقای علیمهری، این طرح هوشمندسازی را در جلوگیری از عرضه خارج از شبکه؟
محمد علیمهری؛ معاون اقتصادی استانداری تهران: بله، الان هم یک عددی و رقمی خدمت‌تان عرض کنم؛ عدد و رقم‌هایش را آوردم. ما از سال ۴۰۱ تا امسال سهمیه آرد استان تهران تکان نخورده، یعنی اضافه نشده، ما طی این دو سال فقط بیش از یک میلیون اتباع به استان تهران اضافه شده و حدوداً میانگین عددی که می‌گویند؛ حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر هم ما مهاجرت به استان تهران داریم، یعنی میانگین سالی یک و نیم میلیون نفر به جمعیت استان تهران اضافه شده؛ حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار نفر؛ ببخشید سالی حدوداً به استان تهران اضافه شده، سهمیه آرد استان تهران هم اضافه نشده، یعنی در این سال‌ها به ما هیچ گندم جدیدی تخصیص ندادند.

ما با همین طرح نانینو از صرفه‌جویی‌هایی که از تخلفات این نانوا‌ها و آردفروشی‌هایی که در حوزه قاچاق آرد داشتند، ما بیش از ۳۰۰ نانوایی جدید در استان تهران تأسیس کردیم، بدون این که هیچ آرد جدیدی بگیریم، یعنی از محل همین صرفه‌جویی‌ها در شهرستان‌هایی که خصوصاً خیلی مهاجرت در آن بوده، این اتفاق افتاده.
سؤال: الان نقل قولی اگر اجازه دهید بخوانم از آقای محمدرسول نظافتی؛ مدیر اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان، ایشان گفتند در ۲۵ ماه اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان، میزان صرفه‌جویی آرد؛ سه میلیون و ۶۱۰ هزار تن؛ معادل ۶۵ هزار میلیارد تومان بود.

 از آن طرف آقای محمدمحسن جلالی؛ مدیرکل هماهنگی و نظارت بر امور آرد و نان شرکت بازرگانی دولتی ایران گفتند که زمانی که طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان راه‌اندازی شد، هدف ساماندهی و بهینه‌سازی مصرف آرد بود، انتظار می‌رود عملکرد آن صحیح باشد.

 ولی در ادامه به نتیجه مطلوب نرسید؛ و ایشان گفتند که الان با توجه به تصمیم ستاد تنظیم بازار؛ نقش نانینو در استان‌ها کمرنگ شده و گفتنی است مصرف آرد در کشور برخلاف آن چه تصور می‌شد، نه تنها کم نشده، بلکه افزایشی هم داشته است.
علیمهری: در استان تهران این عدد و رقم ماست، ما از ۱۴۰۱ داریم تا ۱۴۰۳ که ما مصرف آردمان هیچ تغییری نکرده، ثابت بوده، ماهانه‌اش را من دارم، حالا فروردین، اردیبهشت، خرداد و تیر ۴۰۳ هم اینجا هست که هیچ تغییری نکرده، در کنار این که تغییر نکرده، ما حدود مثلاً هفت تا هشت درصد نانوایی‌های استان را هم اضافه کردیم.

 نکته‌ای که هست در سامانه نانینو؛ این است که خیلی از این الگوریتم‌ها شاید تا حالا اعمال نشده باشد، مثلاً طرف دو نان فروخته، چهار تا ثبت کرده. اینها؛ کامل قابل رصد است، اصلاً سامانه خودش به صورت اتومات با هوش مصنوعی اینها را کامل می‌تواند اعمال کند، منتها ما جلوگیری کردیم از اعمال این کاهش سهمیه‌ها که این را ما می‌توانیم از ماه آینده این را جلوگیری نمی‌کنیم، یعنی هیچ ویرایشی نمی‌کنیم و آن اتفاق خواهد افتاد.
سؤال: آقای سلیمانی شما چطور می‌بینید شکل تخصیص آرد را به نانوایان در حال حاضر و این سهمیه‌هایی که الان جا‌به‌جا می‌شود با عملکرد نانوایان؟
محمد سلیمانی؛ رئیس اتحادیه نانوایان سنگکی تهران: دستگاه‌هایی که الان آوردند، همان‌طور که آقای علیمهری گفتند و دیگر دوستان، زمانی ما می‌توانیم با این دستگاه‌ها قانونمند باشیم که فرض بر این که قیمت واقعی باشد، وقتی منِ نانوا، حالا تا قبل از این البته تأمین نمی‌شدم، دست به کار‌های دیگر هم می‌زدم. اقتصاد نانوا باید دیده شود.

 هر دستگاهی می‌خواهد باشد، تا زمانی که اقتصاد نانوا دیده نشود، خواه ناخواه این مشکلات را خواهیم داشت، یا کارت اضافی می‌کشند یا تعداد بالایی می‌کشند یا امثال اینها. ولی از لحاظ این که ما بیاییم بگوییم این قیمت؛ واقعی است، ما هم درست است می‌گوییم مصرف کننده هم حق دارد، ولی منِ تولیدکننده هم حق دارم، وقتی یک قیمتی را من تأمین نشوم، مجبورم دست به تخلف بزنم.
سؤال: آقای سلیمانی من یک موضوعی را در گزارش‌هایی که تهیه کردم در نانوایی‌ها دیدم؛ مثلاً یک نانوایی بربری، دقیقاً چانه را نصف استفاده می‌کرد، یعنی وزنش دقیقاً نصف بود، قیمت هم دو برابر می‌داد، شما که قیمت را گران کردی، حداقل چانه را به اندازه بده؛ یعنی این که ما فقط بگوییم این‌جا فقط بحث این بوده که هیچ تخلفی نبوده، هیچ مشکلی نبوده و همه چیز فقط به خاطر این تفاوت قیمتی است، فکر می‌کنم واقع‌بینانه نباشد؟
سلیمانی: بله، من هم قبول دارم، الان نانوایی‌ها تخلف می‌کنند، من هم قبول دارم، تأثیر گزارش آرد در نرخ نان؛ حالا ما سنگک را مثال می‌زنیم؛ ۸ درصد است، ۹۲ درصد دیگر؛ مؤلفه‌هایی است که نانوا دارد از بازار آزاد می‌گیرد، شما مایه خمیر، همین دقیقاً ۲۰ روز می‌شود، ۳۰ درصد مایه خمیر را افزایش دادند؛ به چه عنوان، حالا کرایه حملش است، کرایه ملک است، دستمزدهایش است.

من می‌گویم یک آنالیزی دادند، به من بگویند آیا آنالیزت یا درست است یا اگر جایی ایراد دارد، به من بگویند این جای آن ایراد دارد. وقتی من یک چیزی واقعی می‌گویم این آنالیز من است، بالأخره من نمی‌گویم آن را، به نزدیک آن برسانند؛ حرف من این است که نانوا لااقل یک کارگاه اقتصادی است، باید تأمین شود، چهار، سه، پنج، شش کارگر دارد، نان سنگک هم کار دست است، برشی است، کارگر ماهر می‌خواهد. کارگر ماهر هزینه دستمزد خوبی هم می‌خواهد یک شاطر اگر الان به من بگوید فرض بر این؛ آقا این قیمت من نمی‌آیم، آن را که نمی‌توانی بگویی آقا من دستمزدت را کمتر می‌دهم.
سؤال: سنگک که از سه تومان شده پنج تومان، یعنی درصد افزایش قیمت را در نظر بگیرد، بعد آن کنجد را هم اضافه کنید، حالا باز سه تا ۱۵۰۰ تومان؛ ۴۵۰۰ تومان، یعنی ۹۵۰۰ تومان سنگک شده، دیگر چند باید شود؟
سلیمانی: قبول دارم الان می‌گویم که یک تعادلی ایجاد می‌شود با این قیمت، ولی باز هم قیمت واقعی نیست؛ حرف من این است.
سؤال: حالا همین که یک تعادلی ایجاد شود؟
سلیمانی: حالا این تعادل سعی می‌کنیم که ایجاد شود و بتواند نانوا لااقل آن چراغ نانوایی‌اش را روشن نگه دارد.
سؤال: آقای علیمهری این تعادل ایجاد می‌شود به نظر شما؟
علیمهری: بله عدد که بالأخره ما هم یک آنالیز قیمت خودمان را در استانداری تهران داشتیم، آنالیز قیمت نبود واقعاً، ما یک گروهی را مأمور کردیم از ۶۰ نانوایی سطح شهر تهران، جا‌های مختلف تهران، نانوایی‌های مختلف از آنها هزینه گرفتند، یعنی قیمت تمام شده گرفتند که قیمت تمام شده نان در جا‌های مختلف شهر تهران چقدر است؟

جمع‌بندی اینها، این عددی شد که الان خدمت شما عرض شده که عدد؛ عدد مناسبی است، این در کارگروه آرد نان استان مصوب شده، وزارت کشور مصوب شده، تنظیم بازار کشور مصوب شده و این دیگر مالی است، باید هم اجرا شود، این، چون مصوبه کارگروه استان است، ما پای این مصوبه هستیم و این را از طریق بازرسان‌مان هم پیگیری می‌کنیم که مشکلی در این موضوع به وجود نیاید، تخلفات را هم حتمآً به شدت رسیدگی می‌کنیم.

دوستان نانینو هم دو موضوع را راه‌اندازی کردند که این را حالا این سامانه نظر را اگر کار کردید قبلاً، مجدداً یک بار دیگر تبلیغش شود که مردم از این سامانه استفاده کنند، در آن سامانه می‌توانند درباره تک تک نانوایی‌ها نظر دهند.

 آن جا دیگر گزارشات خودشان را هم می‌توانند ببینند؛ از کجا نان خریدند، چقدر حساب شده یا چه اتفاقاتی افتاده؟ می‌توانند نظر خود را بدهند.

سؤال: هم نظر می‌دهند و آن نظرات تأثیر می‌گذارد در سهمیه آرد؟
علیمهری: کارت‌های مختلفی که کشیده می‌شود در نانوایی‌ها، این هم اضافه شده به دستگاه کارتخوان که یک نفر با یک کارت ملی، یعنی با یک شماره ملی از کارتش بیش از دو تا سه بار استفاده کند، دستگاه یک اخطاری را می‌دهد که نانوا بداند ایشان مثلاً دفعه چهارم است که می‌آید نان بخرد و این یک اشکالی حتماً هست یعنی یک مشکلی پیش آمده، اگر تکرار شونده است این را باید یک طوری برطرف کنند.

 یک عددی حالا یک تعدادی هست که در بعضی شهرستان‌ها این مشکل را داریم، یک مقدار حالا این محدودیت را کمتر گذاشتیم، ولی در بعضی شهر‌ها این محدودیت فقط برای تخلف ممکن است استفاده شود.
سؤال: آقای توسطی اتاق اصناف یک وظیفه نظارتی هم دارد بر نانوایان، الان با توجه به این قیمت‌های جدید که اعلام شده، اصلاحاتی که صورت گرفته، این بحث نظارتی به چه شکلی انجام خواهد شد از طرف اتاق اصناف ایران؟
توسطی: ما در اتاق اصناف ایران زیرمجموعه اتاق اصناف ایران؛ ۴۰۱ اتاق اصناف در کشور است که هر کدام بخش بازرسی جدای خودشان را دارند که از طریق بازرسی اتاق اصناف ایران مدام در حال اطلاع رسانی، آموزش، گزارش‌گیری و اطلاع رسانی به سازمان‌های بالادستی هستیم.

این بازرسی‌ها را ما مطمئناً ادامه می‌دهیم؛ اعتقاد داریم این بازرسی و نظارت باید وجود داشته باشد. گزارش‌های آن هم به دفاتر محترم رئیس جمهوری، وزارت اقتصاد و وزارت صمت به صورت متناوب اعلام می‌کنیم. اما عرض من این است؛ با توجه به وامی که از صحبت آقای علیمهری بگیرم که اگر ۲۴۰ هزار میلیارد تومان یارانه برای گندم تحمیل می‌شود به دولت، سالیانه، شاید یک بار آن طرح جامع سیاست‌های کلی نان که عرض کردم، این بیاید یک نقشه راه باشد، این مبلغ بحث تحمیلی است که به بودجه کشور می‌شود، این کشور ماست، بودجه دولت ماست و استفاده صحیح آن کمک به آینده خود ما و بچه‌های ما می‌کند. 

یک بار برای همیشه؛ این بحث نان بیاید سرکوب قیمت‌ها از آن برداشته شود، به صورت آزاد باشد، این مبلغ برای این که اثرات تورمی نداشته باشد، به نظرم داخل آن حساب یارانه مثل سه چهار تا از کشور‌های اطراف خودمان مسدود شود صرفاً برای خرید نان، مسدود شود در حساب افرادی که کد ملی دارند یا سرپرست خانوار هستند، ما الان واقعاً با قاچاق آرد روبرو هستیم. مطالبی را که آقای دکتر فرمودند؛ بحث استان تهران است.

اگر فرود و فرازی داشتیم در ارتباط با تولید نانوایی‌های جدید در استان تهران، می‌تواند سرفصل‌های مختلفی ارتباط داشته باشد. یک بخشی از همین آرد ارزان‌قیمت دارد حرکت می‌کند، می‌رود طرف صنف و صنعت، چون آن طرف جاذبه بیشتری دارد، قیمتش فکر می‌کنم الان بیش از ۱۲ تا ۱۳ هزار تومان باشد. دارد می‌رود آن طرف، ممکن است از استان‌های اطراف بخواهد آردی وارد این مجموعه شود.

من فکر می‌کنم این طور جا‌ها باید آمارهایمان؛ آمار‌های ملی و برای تمام کشور باشد. میزان هدررفت گندم، میزان قاچاق آرد، رونقی که در نانوایی‌ها و خبازی‌های ما به وجود آمده یا چراغ‌هایی که ناخواسته خاموش شده، شما ببینید نانوایی‌های صنعتی ما؛ کیفیت تولید خود را بالا بردند، مشتری‌مداری دارند، رقابتی شده، بعد تلاش می‌کنند برای ذائقه‌سنجی، بازار‌سازی و بازاریابی و افرادی هم که مراجعه می‌کنند، از این خدمات راضی هستند، ولی به تناوب شما نانوایی‌هایی که ۲۰ تا ۳۰ سال پیش در محل خودتان، شهر خودتان و جایی بوده می‌بینید با همان سیستم، بدون فناوری، بدون تکنولوژی، بدون نوسازی، بهینه‌سازی؛ این نشان می‌دهد یک جای کار ایراد دارد که ۳۰ سال یک نانوایی نتوانسته حداقل دکور خود را عوض کند. 
سؤال: آقای علیمهری نکته‌ای داشتید بفرمایید که من سؤال دارم خدمت شما؟
علیمهری: مرحله چهارم هوشمندسازی آرد و نان؛ همین موضوع بود، یعنی قرار این بود که قیمت‌ها واقعی شوند و آن عدد و یارانه‌ای که دولت تخصیص می‌دهد حالا به هر شکلی که مد نظر است و مصوب می‌شود، در اختیار مردم قرار گرفته باشد که این هم در دستور کار است و در حال پیگیری است.

این عددی که فرمودند؛ عددش؛ ۲۰۰، ۲۰۰ و خرده‌ای همت، عددش شاید دقیق نباشد هنوز، برای این که تقریب به ذهن باشد، کل این یارانه ۳۰۰ هزار تومانی که هر ماه ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومانی که واریز می‌شود برای مردم، چیزی حدود ۳۰۰ همت است. یعنی ما اندازه همان، فقط داریم در حوزه آرد و نان هزینه می‌کنیم که این خیلی هزینه سنگینی است که این را می‌شود بهتر مدیریت کرد که بهتر به دست مردم برسد. 

سؤال: از سؤال‌های من بود که حالا یک ساز و کاری هم تعریف شد از طرف وزارت اقتصاد در قالب طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان، چه شد این فروش اینترنتی نان؟
علیمهری: این فکر می‌کنم هفته آینده قرار است اجرا شود، البته تاریخش را دقیق نمی‌گویم، چون هنوز نهایی نشده، یک تفاهم خوبی شده، سامانه‌ها باهم اتصال پیدا کردند که فروش اینترنتی هم حتماً با قیمت مصوب باشد.

ما هیچگونه افزایش قیمتی را خارج از حوزه قبول نداریم، ممکن است هزینه‌های تبعی داشته باشد، ولی هم بحث صف است که باید صف رعایت شود، این نمی‌شود که مردم یک صف طولانی‌ای باشد، همین امروز آقای استاندار از ما مطالبه می‌کردند که مثلاً صف ایستادند که مثلاً صف است، مردم ایستادند، طرف مدام نان را به مردم نمی‌دهد، می‌گذارد آن زیر که اسنپ ببرد.
سؤال: می‌گفتند که آن موقع باید یک دستگاه نوبت‌دهی نانوایان داشته باشند؟
علیمهری: بله، همین اتفاق دارد می‌افتد، ظرف همین چند وقت آینده این اتفاق در تهران می‌افتد و این فروش اینترنتی هم حتماً یک نظمی پیدا می‌کند این مدلی که الان است، اصلاً مورد قبول ما نیست. فعلاً برخورد جدی نکردیم با آنها، فعلاً به آنها اخطار دادیم که این را رسیدگی کنند که مشکلی پیش نیاید. زمان تقریبی آن چه موقع است؟ فکر می‌کنم تا هفته آینده باشد، این چیزی که امروز به ما گفتند احتمالاً تا هفته آینده باشد.
سؤال: یعنی این نان در عرضه اینترنتی هم با نرخ مصوب انجام می‌شود؟
علیمهری: هم با نرخ مصوب است، هم شما وارد نانوایی که می‌شوید، تابلو دارد که مثلاً دو نفر جلوی شما اسنپی هستند که قرار است مثلاً برای آنها نان برده شود، بعد مثلاً شما هستید، سه تا چهار نفر از کسانی که در صف هستند، بعد ممکن است بعد از آن...، دیگر زمان‌ها مشخص است، یعنی انگار آن کسی هم که سفارش اینترنتی داده در صف ایستاده، یعنی کار خوبی است که انجام شده، به سامانه نانینو هم متصل می‌شوند، قیمت‌ها؛ قیمت‌های مصوب است.

 هزینه‌های تبعی و حملش، دیگر بحث‌هایی است که به عهده خودشان است، ولی قیمت نان باید همین قیمت مصوبی باشد که تعیین شده است. 
سؤال: هزینه حمل اضافه می‌شود؟
علیمهری: بله، هزینه حمل با خود آن شرکت اینترنتی است.
سؤال: در نانوایی‌ها دیده می‌شود که دو کارتخوان دارند، یک کارتخوان هوشمند عرضه نان و یک کارتخوان غیر از آن و حالا استفاده‌ای هم که می‌شود تا حدودی کارت از آن یکی کارتخوان کشیده می‌شود، یک حدود دیگر از آن یکی از این، قرار نیست چنین ساز و کاری اندیشیده شود؟
علیمهری: دو اتفاق افتاد، همین امروز هم یک بخشی از آن تصمیم‌گیری شد؛ یکی این که با بانک مرکزی صحبت شد که قرار شد کارتخوان‌هایی که به اسم نانوایی گرفته شدند جلوی آنها گرفته شود، در هر نانوایی فقط باید یک کارتخوان باشد، آن هم کارتخوان نانینو است که طرح هوشمندسازی آرد و نان است و این جزو تخلفات است؛ تخلفات محرزی هم هست که گفتیم شدیدترین برخورد را با این تخلف حتماً خواهیم داشت.
سؤال: آقای توسطی صحبت‌های پایانی شما را بشنویم؟
توسطی: من با توجه به این که چندین بار تأکیدی که روی قیمت سه‌هزار تومان قبلی نان سنگک و پنج هزار تومان قیمت فعلی نان سنگک شد، این را عرض کنم که ما با توجه به کمیسیون‌های نظارتی که در سطح کشور و استان‌های کشور داریم، قیمت نان به صورت استانی، منطقه‌ای و شهرستانی تعیین می‌شود.
سؤال: صحبت‌مان درباره استان تهران بود؛ به عنوان بیست و دومین استانی که قیمت نان در آن تغییر کرده است.
توسطی: امیدواریم مقطع بعدی، اصلاح بعدی، افزایش بعدی؛ زودتر باشد، به هنگام‌تر باشد و با تعامل با اتحادیه‌های صنفی، اما استدعا را دارم که این قیمت‌ها را کاملاً رعایت کنند.
سؤال: آقای سلیمانی خدمت شما باشیم؛ صحبت‌های پایانی شما را هم بشنویم؟
سلیمانی: من یک نکته‌ای را بگویم در رابطه با نانینو. فرض کنید الان من می‌خواهم بروم نان بخرم از نانوایی، این کارتخوان به مشکل می‌خورد، چون می‌گویید یک دستگاه کارتخوان، معمولاً مردم عادت کردند کارت همراه‌شان است، پشتیبانی ضعیفی دارد این کارتخوان‌ها، من به عنوان نانوا چه کار باید کنم؟ یعنی باید تعطیلش کنم یا این که بگویم پول، گاهاً در بعضی جا‌ها یک درگیری‌هایی هم به وجود آمده که این اتفاق افتاده و بوده، چرا باید یک دستگاه کارتخوان که در نانوایی است.

 من از اول هم حرفم این است؛ یک دستگاه کارتخوان دیگر هم در کنارش باشد که در رقابت باشد که بتواند لااقل پشتیبانی خوبی داشته باشد.
سؤال: ما البته از مسئولان طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان دعوت کردیم، حضور پیدا نکردند، در این باره اگر توضیحی دارید آقای علیمهری؛ شما بفرمایید؟
علیمهری: چون مبنای تخصیص آرد؛ این دیگر طبق قانون است، مصوبه تنظیم بازار شده، مبنای تخصیص آرد؛ کارکردی است که نانوا در آن کارتخوان ثبت می‌کند، وقتی کارکردش کمتر یا بیشتر از آن باشد یا خارج از آن کارتخوان بخواهد ثبت کند، یعنی دارد تخلف انجام می‌دهد، اصلاً هیچ مشکلی ندارد.

بابت پشتیبانی هم که فرمودند؛ تیم‌های پشتیبانی تهران تقریباً دو برابر شده، ما قطعی آن‌چنانی؛ گزارش آن‌چنانی به ما نشده، شاید به ندرت اتفاق بیفتد، نمی‌گویم اتفاق نیفتاده.
سؤال: غیربرخط هم می‌گفتند فعالیت می‌کند؟
علیمهری: بله الان هستند، یعنی اگر اینترنت هم قطع شود، اینها مشکلی ندارد، کار می‌کند، مشکل این طوری اصلاً نداریم. بعضی‌ها ممکن است خرابی داشته باشند، بله خرابی‌ها را اطلاع می‌دهند، در اسرع وقت انجام می‌شود. ولی اینها خیلی؛ عدد‌های خیلی کوچکی، شاید به تعداد انگشت‌های دو دست هم نباشد.
سؤال: صحبت‌های جمع‌بندی خود را بفرمایید آقای علیمهری؟
علیمهری: ما فقط همان تشکر را از همه نانوایان عزیز داریم.
سؤال: انتظار داشته باشیم این قیمت‌ها رعایت شود و دیگر شاهد این گران‌فروشی و کم‌فروشی نباشیم؟
علیمهری: انتظار که حتماً باید این اتفاق بیفتد، این که انتظار داشته باشیم؛ وقتی است که ما قیمت مصوبی را نداشته باشیم، حتماً باید این اتفاق بیفتد.
سؤال: یعنی تا الان صحبت می‌شد که قیمت مصوب نداریم، از سال ۱۴۰۰ تا الان قیمت‌ها بیان نشده، یک نکته دیگر؛ آقای علیمهری در این پایان برنامه بگویم این که؛ نصب این قیمت‌ها الزامی است در نانوایی‌ها؟
علیمهری: بله ما فردا هم کارگروه آرد و نان استان است، به همه شهرستان‌ها تکلیف کردیم، به خود شهر تهران هم تکلیف کردیم، همه نانوایان باید بنر را نصب کنند.
سؤال: دیروز من می‌پرسیدم بنر نداشتند؟
علیمهری: تازه در حال چاپ هستند که این بنر‌ها را چاپ کنند و در همه نانوایی‌ها در دید همه مردم هم باید باشد.
سؤال: اگر نباشد؟
علیمهری: این هم تخلف است.
سؤال: و رسیدگی می‌شود؟
علیمهری: هم نوع نانوایی باید آن جا ثبت شود، هم وزن چانه، هم قیمت، هم قیمتی که برای کنجد در نظر گرفته شده است.
سؤال: برای رعایت وزن چانه چطور؟
علیمهری: این هم از طریق کارتخوان‌های نانینو کاملاً قابل رصد است. یعنی وقتی کم‌فروشی می‌کنند دقیق در کارتخوان می‌توانیم این را ببینیم که دارد کم‌فروشی اتفاق می‌افتد.
سؤال: در واقع این کنجد هم که گفتید بسته‌بندی قرار است شود؛ ۱۰ گرمی، این قرار است از کی انجام شود؟
علیمهری: این را در حال پیگیری هستیم که ببینیم با چه مدلی می‌شود بهتر انجام داد که هم نانوا‌ها خیلی اذیت نشوند و هم مردم.
سؤال: اصل در فروش نان ساده است؟
علیمهری: بله، اصل در فروش نان ساده است، مگر این که یکی از شهروندان خودش درخواست داشته باشد که به او کنجد اضافه شود.