رویداد ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ شناخته شده با نام جمعهٔ سیاه که در برخی منابع از آن با عنوان «کشتار ۱۷ شهریور» یاد می‌شود، رویدادی در جریان اعتراضاتی بود که در نهایت به وقوع انقلاب ۱۳۵۷ انجامید.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای استان خوزستان، در ۱۷ شهریور ۱۳۵۷، تظاهرات مخالفان و انقلابیون در محلات جنوبی تهران، خیابان ژاله پیشین (خیابان مجاهدین اسلام کنونی) و میدان ژاله (میدان شهدا کنونی)، منجر به کشته شدن ۸۷ نفر از تظاهرکنندگان شد. هر چند فرماندار نظامی وقت تهران هرگز تایید نکرد که دستور آتش توسط نیرو‌های نظامی ارتش شاهنشاهی ایران داده شد ولی مخالفان آن را به حکومت شاه نسبت دادند.
اگرچه مخالفان حکومت پهلوی و افرادی، چون میشل فوکو از کشته شدن چندهزار نفر صحبت می‌کردند، اما بعد‌ها مشخص شد که آمار رسمی و آنچه در اطلاعیهٔ فرمانداری نظامی تهران دربارهٔ تعداد کشته‌ها ذکر شده بود، یعنی حدود ۸۷ نفر، درست بوده است. سال‌ها بعد نیز عماد الدین باقی با دسترسی به آمار بنیاد شهید انقلاب اسلامی و منابع دیگر، در پژوهشی تعداد کشته‌شدگان را ۸۸ نفر عنوان کرد که ۶۴ نفر آنها در میدان ژاله کشته شدند.