معاون وزیر تعاون گفت: با ورود بخش تعاون به تولید برق، در مرحله اول ۶۰۰ مگاوات نیروگاه برای سه سال برنامه ریزی شده است و قرار است سالانه ۲۰۰ مگاوات برق و نیروگاه برقی در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر اجرا شود.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، برنامه تلویزیونی صف اول با حضور آقای حامد ویس کرمی - معاون تعاون وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی به بررسی نقش تعاونی‌ها در جهش تولید با مشارکت مردم پرداخت.
گفت و گوهای این برنامه را در ادامه می بینید:
سوال: اگر موافق باشید اول یک آماری را بفرمایید از وضعیت تعاونی‌ها در کشورمان؟
ویس کرمی: بالغ بر ۱۰۴ هزار تا تعاونی فعال داریم که تقریبا ۵۴ درصد از این تعاونی‌ها تعاونی‌های تولیدی هستند و در زمینه تولید فعالیت می‌کنند، حالا چه تولیدات صنعتی و چه تولیدات کشاورزی، این ۱۰۴ هزار تا تعاونی بالغ بر دو میلیون و ۸۰۰ هزار عضو را از مردم در خودشان ساماندهی کردند.
نکته مثبت آنها این است که تقریبا ۲۲ درصد از اعضای کل تعاونی‌های کشور را بانوان فرهیخته کشورمان که تمایل دارند در حوزه اقتصادی و در حوزه‌های اجتماعی مشارکت بیشتر و فعال تری را در کشور ایفا کنند به خودشان اختصاص دادند.
مجموع این تعاونی‌ها بالغ بر دو میلیون فرصت شغلی را در کشور ایجاد کردند و در حوزه‌های مختلفی این تعاونی‌ها در حال فعالیت هستند، اگر ما بخواهیم تقسیم بندی کنیم تعاونی هایمان را در سه زیربخش اقتصادی صنعت، خدمات و کشاورزی من می‌توانم عرض کنم که ۳۹ درصد تعاونی‌های ما در حوزه صنعت فعال هستند.
بیشترین سهم از تعاونی‌های ما تعاونی‌های صنعتی هستند و ۳۷ و ۳ دهم درصد از تعاونی‌ها در بخش کشاورزی مشغول به فعالیت هستند و سایر تعاونی‌ها ما را تعاونی‌های خدماتی تشکیل می‌دهند.
اگر ما بخواهیم به تقسیم بندی قانون تعاون اشاره کنیم که تعاونی‌ها را به دو بخش تولیدی و توزیعی تقسیم کرده می‌توانیم عرض کنیم که ۵۴ درصد از تعاونی‌های کشور در بخش تولید و مابقی تعاونی‌ها هم در حوزه توزیعی مشغول به فعالیت هستند.
سوال: شما اشاره فرمودید به سهم ۵۴ درصدی تعاونی‌های تولیدی، این ۵۴ درصد که البته رقم کمی نیست نسبت به تعداد موجود در تعاونی‌ها، بفرمایید که این‌ها چطور می‌توانند در جهش تولید کشور نقش آفرینی کنند و بعد از فرمایشات رهبر معظم انقلاب شما چه اقداماتی را انجام دادید و چه تدابیری را اندیشیدید برای سال ۱۴۰۳، برای این تولیدی‌هایی که ۵۴ درصد اشاره فرمودید هستند هم آنهایی که باید رونق پیدا کنند، رونق پیدا کنند و این که تعدادشان افزایش پیدا کند؟
ویس کرمی: این تعاونی‌ها که فعال هستند و در عرصه تولید در کشور مشغول به خدمت هستند. اما نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این مسئله‌ای است که شما اشاره کردید یعنی ما باید به مسئله جهش تولید توجه بکنیم و با مشارکت مردم جهش تولید را ارتقا ببخشیم یعنی سهم مشارکت مردم را در حوزه اقتصاد، در حوزه تولید افزایش بدهیم.
ما یک تغییر رویکرد و یک تغییر سیاست جدی در حوزه تعاون را اعمال کردیم، یعنی ما سیاست توسعه‌ای بخش تعاون را از توسعه کمی به یک سیاست سه وجهی تغییر دادیم که در آن توسعه کمی افزایش عمق اقتصادی تعاونی‌ها و گسترش تعاونی‌ها وجود دارد یعنی ما نگاه مان صرفا به افزایش تعداد تعاونی‌ها، شاغلین شان و یا اعضایشان نیست بلکه برای ما از این به بعد میزان بهره وری تعاونی‌ها مهم خواهد بود تلاش برای ایجاد شبکه بین تعاونی‌ها، شبکه سازی تعاونی‌ها، ایجاد زنجیره‌های ارزش در بین تعاونی‌ها و بازاریابی تعاونی‌ها، توسعه فناوری و توسعه تعاونی‌های دانش بنیان برای ما در حوزه عمق اقتصادی مهم است و در بعد دیگر از این سیاست سه وجهی که عرض کردیم گسترش اجتماعی است.
ما به دنبال این هستیم که تعاون را که عملا یک راه حل برای خیلی از مسائل امروز کشور ما است به عنوان یک راه حل منعطف مبتنی بر مسئله معرفی بکنیم و تنوع مخاطبین مان را افزایش بدهیم یعنی اگر در کشور ما جوان‌های عزیز، فارغ التحصیلان دانشگاهی، بازنشستگان، بانوان، دانش بنیان‌ها، هر قشری مسئله‌ای را در ارتباط با تولید، در ارتباط با توسعه، در ارتباط با اشتغال، در ارتباط با اقتصاد داشتند مدل مدنظر تعاونی شان را بتوانند به عنوان منعطف پیدا کنند و در این زمینه کار کنند.
سوال: عمر متوسط تعاونی‌ها در کشور ما چقدر است؟
ویس کرمی: تعاونی‌ها هم شبیه بقیه کسب و کار‌های کوچک و متوسط یک عمر ۴-۵ ساله دارند یعنی نه این که عمر تعاونی‌ها ۴-۵ ساله باشد ولی معمولا در یک دوره ۴-۵ ساله یک پوست اندازی اتفاق می‌افتد بعضی از تعاونی‌ها ممکن است فعالیت شان متوقف شود بعضی از تعاونی‌ها ممکن است تغییر روش بدهند، تغییر ساختار دهند و ادامه دهند منتها این متوسط در تقریبا همه بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط وجود دارد و اختصاص صرفا به بخش تعاون ندارد.
سوال: علت این تفاوت آماری که بین آن ۱۰۴ هزار تایی که جنابعالی فرمودید با آن چیزی که در رسانه‌ها مطرح می‌شود همین است؟
ویس کرمی: تعداد تعاونی‌های ثبتی مان با تعداد تعاونی‌های فعال مان متفاوت است و فاصله‌ای دارد، این به این معنا نیست که تعاونی‌های ثبتی و فعال ما فاصله آنها را تعاونی‌های شکست خورده تشکیل دادند، تعاونی‌ها در واقع یک تشکل پویایی است یک هدفی را تعریف کرده به هدف می‌رسد وقتی که به هدف می‌رسد، خیلی از این تعاونی‌ها تعاونی‌های به هدف رسیده هستند وقتی که به هدف می‌رسد منحل می‌شود، تسویه می‌کند و کنار می‌رود.
سوال: در واقع تعاونی‌های کارمشخص اند.
ویس کرمی: بله، ما بعضی از تعاونی هایمان به هدف رسیدند، بعضی‌ها بنا به عللی به تسویه رسیدند و از دور فعالیت خارج شدند، مثال می‌زنم خدمت شما، شما یک تعاونی مسکن تشکیل می‌دهید برای ایجاد مسکن، برای اعضایتان، وقتی که مسکن را برای اعضا احداث کردید دیگر تعاونی زمینه‌ای برای ادامه فعالیت نخواهد داشت، چون فعالیتش را انجام داده، طبیعتا باید بیاید برای انحلال یا تسویه.
سوال: این اتفاق در تعاونی‌های تولیدی همان ۵۴ درصدی که جنابعالی به آن اشاره می‌فرمایید کمتر می‌افتد.
ویس کرمی: قطعا کمتر است یعنی به شدت فاصله این‌ها کمتر است نسبت به تعاونی‌هایی که توزیعی هستند و با یک بازه زمانی ضمن این که تعاونی از روزی که تشکیل می‌شود در اساسنامه اش یک بازه زمانی فعالیتی را دارد.
یعنی شما ممکن است حتی تعاونی تولیدی باشید ولی در اساسنامه تان ۱۵ سال، ۱۲ سال، ۵ سال یک مدت و یک دوره معینی را برای ادامه فعالیت تان انتخاب کنید و وقتی که این دوره به پایان می‌رسد خود به خود تعاونی از دور فعالیت خارج می‌شود و این فاصله‌ای که بین تعاونی‌های ثبتی و فعال ما هستند مطلقا به معنای شکست تعاونی‌ها نیست.
سوال: بر اساس قانون باید سهم بخش تعاونی‌ها در تولید ناخالص ملی ۲۵ درصد می‌رسید آیا رسیده است؟
ویس کرمی: من الان شفاف اگر بخواهم پاسخ شما را بگویم نمی‌توانم بگویم که ما الان چند درصد از تولید ناخالص ملی را در بخش تعاون تامین کردیم .
سوال: چرا؟ چون آمار ندارید؟
ویس کرمی: چون متاسفانه این مسئله محاسبه نشده در سال‌های گذشته و در بدو ورودم در این حوزه به این مسئله ورود کردیم به اتفاق همکاران عزیزمان و بخش‌های مختلف و امسال موفق شدیم که بعد از پیگیری‌های فراوان قراردادی را با مرکز آمار ایران منعقد کنیم، تفاهمنامه‌ای منعقد شد، قرارداد کار هم امضا شد که سهم بخش تعاون در اقتصاد کشور محاسبه شود و عملا ما مبنای برنامه ریزی دقیق برای توسعه بخش تعاون داشته باشیم.
سوال: پس ما الان مبنا نداریم بنابراین سیاستگذاری درستی هم در حوزه تعاون احتمالا نباید بتوانیم انجام بدهیم.
ویس کرمی: ۱۴ سال پیش یک محاسبه‌ای انجام شده که البته آن هم بر اساس حساب‌های ملی تعاونی‌ها و محاسبات مرکز آمار نبوده، اما بر اساس همان عدد اگر بخواهیم عرض کنیم ۳ و ۸ دهم درصد از اقتصاد کشور را تولید ناخالص ملی را تعاونی‌ها به خودشان اختصاص می‌دادند ولی این عدد، عدد به روزی نیست من الان نمی‌توانم بگویم این عدد افزایش پیدا کرده یا کاهش پیدا کرده است.
باید منتظر باشیم این اقدام مبارکی که اتفاق افتاده سهم بخش را دقیقا مرکز آمار محاسبه کند و البته دیگر ما نه تنها سهم کل بخش تعاون را می‌توانیم اعلام کنیم ظرف مدتی که پیش بینی شده در این تفاهمنامه.
سوال: مدت پیش بینی شده در تفاهمنامه چقدر است؟
ویس کرمی: ما یک سال پیش بینی کردیم حداکثر.
سوال: از چه تاریخی آغاز شده یعنی یک سال آن چه تاریخی پایان پیدا می‌کند.
ویس کرمی: دقیقا هفته گذشته ما موفق شدیم بعد از پیگیری‌های فراوان بالاخره متاسفانه یک کش و قوس‌های اداری و بروکراسی و اینچنینی هم هست چندین ماه پیگیری موفق شدیم که این تفاهمنامه و قراردادش امضا شود.
سوال: یعنی ما باید امیدوار باشیم به این سال ۱۴۰۳ مرداد یا شهریورماه بتوانیم یک آماری از تعاونی‌های کشورمان داشته باشیم.
ویس کرمی: ما امیدواریم که این اتفاق زودتر بیفتد ولی حداکثر سقف زمانی که مشخص کردیم برای این مسئله یک سال است، سهم بخش تعاون در حوزه صنعت، درحوزه کشاورزی، در حوزه خدمات و در همه گرایش‌های تعاونی‌ها هم آنجا محاسبه خواهد شد و یک مبنای دقیقی را برای برنامه ریزی پیش رو خواهیم داشت.
سوال: شما اشاره فرمودید آخرین آماری که هست برای ۱۴ سال پیش است و ۳ و ۸ تا الان که ۲۵ درصد باید باشد سهم تعاونی‌ها، خیلی فاصله زیادی دارد البته آن آمار الان خیلی عدد مستندی نیست، این ۱۴ سال این علت عدم اقبال برای این که یک همچنین حرکت مبارکی الان شما به آن اشاره فرمودید انجام بشود چه بوده است؟
ویس کرمی: منظورتان از عدم اقبال چیست؟
سوال: برای این که بالاخره یک مبنایی مشخص شود و یک آماری مشخص شود.
ویس کرمی: به نظرم می‌آید این سوال را باید از دوستانی که در گذشته بودند پرسیده شود ممکن است به هر ترتیب در اولویت کار نبوده یا هر چیز منتها به نظر بنده و همکارانم این از اولویت‌های اساسی ما برای برنامه ریزی و برای توسعه بخش تعاون است و حتما نیاز ضروری است و تعالی این عدد را امیدوار هستیم به زودی اعلام کنیم و مبنای کار قرار بدهیم.
سوال: ما در جهان فکر می‌کنم رتبه یک هستیم در تعداد تعاونی‌ها، توضیحی می‌فرمایید، اختلاف آماری مان را می‌فرمایید که چطور است و ما اصلا چه زیرساخت‌هایی را آماده کردیم که این قدر راحت تعاونی‌ها دارد شکل می‌گیرد؟
ویس کرمی: ما در دنیا جزء کشور‌هایی هستیم که تعداد تعاونی هایمان بالاست این البته به نظر من یکی از نکات مثبت بخش تعاون ما است.
سوال: البته بالاست که ما رتبه یک هستیم.
ویس کرمی: بله یکی از نکات مثبت در بخش تعاون ما است که مردم ما نسبت به تشکیل تعاونی رغبت دارند و حضور پیدا می‌کنند، اما این جا ما یک آسیبی داریم و آسیب ما همانی است که به آن اشاره کردم ما باید سیاست مان را از توسعه صرفا توسعه کمی ببریم به سمت افزایش عمق اقتصادی تعاونی های مان یعنی از نظر اقتصادی و اجتماعی تعاونی های مان را کارآمدتر کنیم اثرشان را در اقتصاد بیشتر کنیم و از آن طرف گسترش اجتماعی که عرض کردم ایجاد کنیم، چرا؟ تا به سهم بیشتری از تولید ناخالص ملی برسیم.
بعضی از کشور‌ها یک سوم ما تعاونی دارند، اما چیزی حدود ۱۸ درصد، ۱۷ درصد کمتر بیشتر از تولید ناخالص ملی آنها را اتفاقا کشور‌های توسعه یافته هم هستند، در واقع تولید ناخالص ملی آنها را بخش تعاون به خودش اختصاص داده ما هم باید به این سمت حرکت کنیم البته باز تاکید می‌کنم من الان نه تنها من، هیچ کس دیگری نمی‌تواند ادعا کند که سهم ما در بخش تعاون پایین است، محقق نشده یا بالاخره جلو زدیم تا این عدد را محاسبه کنیم و اعلام کنیم منتها استنباط بنده به عنوان متولی تخصصی این بخش این است که اقبال مردم ما به بخش تعاون خوب است.
همین که تعداد تعاونی‌های ما به شکل بارزی در کشور بالاست نشان می‌دهد مردم رویکرد مثبتی دارند، اما دولت باید برنامه‌های حمایتی بیشتری را در این زمینه داشته باشد و خود مردم هم بالاخره به بعد اقتصادی کار توجه بیشتری داشته باشند که سهم مان از اقتصاد و مشارکت مردم در اقتصاد افزایش پیدا کند.
سوال: شما برای عمق بخشی بفرمایید چه کار‌هایی را انجام دادید و چه برنامه‌هایی را تدوین کردید به ویژه برای سال ۱۴۰۳ ؟
ویس کرمی: ما ناظر بر این سیاست سه وجهی که خدمت شما و بینندگان ارجمند عرض کردم راهبرد‌ها و راهکار‌هایی را هم تعریف کردیم.
یعنی به دنبال این هستیم که مشارکت مردم افزایش پیدا کند گستره تعداد اعضا افزایش پیدا کند حجم سرمایه‌ای که در بخش تعاون هم وجود دارد افزایش پیدا کند، یکی از این راهکار‌ها در درجه اول همین محاسبه سهم بخش تعاون است، در کنار این ما از جمله فرمایشات و دستورات مقام معظم رهبری در ارتباط با سیاست‌های اجرای اصل ۴۴ واگذاری بنگاه‌های دولتی به خود مردم بود.
این جا موضوع واگذاری به تعاونی‌ها جایش خالی است یعنی به رغم این که اتفاقا در سیاست‌های ابلاغی اصل ۴۴ خیلی دقیق و مفصل به آن پرداخته شده ولی عملکرد مطلوبی در این زمینه نداریم یکی از اقداماتی که ما این جا کردیم موضوع واگذاری بنگاه‌های دولتی به بخش تعاونی را در دستور کار قرار دادیم در همین مدتی که در خدمت مرجوعین بودیم.
سوال: چقدر از این‌ها واگذار شده؟
ویس کرمی: به علت این که بالاخره مجموعه وزارت تعاون مجموعه معظم و بزرگی است و زیرمجموعه‌هایی را هم در حوزه بنگاه‌های اقتصادی دارد، از وزارتخانه خودمان شروع کردیم با تعاملی، یکی از شرکت‌های زیرمجموعه بانک رفاه، یکی از شرکت‌های زیرمجموعه صندوق بازنشستگی کشوری را مشخص کردیم و داریم فرآیند اجرایی را طی می‌کنیم اگر توفیق پیدا کنیم و این اتفاق به مرحله نهایی برسد الان یکی از آن را در میان اجرا هستیم، تعاونی اش دارد تشکیل می‌شود و اگر این اتفاق بیفتد حداقل صد همت سرمایه در قالب این بنگاه‌ها به مردم واگذار خواهد شد و این یک روندی خواهد شد که به نظرم باید ادامه پیدا کند.
سوال: آماری داریم که چند تا از این شرکت‌ها داریم؟
ویس کرمی: این‌ها را شما باید از شرکت خصوصی سازی بگیرید، آمار شرکت‌هایی که واگذاری نکردند.
سوال: کدام‌ها؟
ویس کرمی: من ممنوعیت ذکر نام این‌ها را دارم، دو تا شرکت بزرگ را شناسایی کردیم با سرمایه‌هایی که عرض کردم حداقل صد همت به مردم واگذار می‌شود و عملا مالکیت، مدیریت، نظارت و عاملیت به مردم واگذار خواهد شد و این آغاز راه است اگر خدا کمک کند این فرآیند به خوبی و با موفقیت به پایان برسد الگو‌های موفقی خواهند بود برای مسئله واگذاری.
سوال: این دو شرکتی که شما به آن اشاره می‌فرمایید، با توجه به این که شرکت‌های بزرگی هم هستند تضمینی وجود دارد و پیش بینی شما این است که آیا بعد از این واگذاری‌ها اتفاق خوب و خجسته‌ای برای آنها خواهد افتاد یا این که نه می‌گوییم که همان وضعیتی که داشتند خیلی بهتر بود برگردیم؟
ویس کرمی: ما این جا برای واگذاری به بخش تعاون مدل تعریف کردیم یعنی آمدیم در بخش واگذاری همه حلقه‌های فعال در زنجیره ارزش آن واحد را در قالب تعاونی پیش بینی کردیم که این‌ها یک سهمی از آن تعاونی را در آن بنگاه دولتی را در قالب تعاونی به خودشان اختصاص می‌دهند، در کنار این‌ها منتفعین از این شرکت‌ها که بخشی از آن خود کارگران این بخش هستند یک بلوکی از این سهام را در اختیار می‌گیرند.
در کنار این باز همان زنجیره منتفعین مثلا یک جایی که شرکت مربوط به صندوق بازنشستگی است یک جایی که باز امکان حضور بازنشستگان وجود دارد ما زمینه سهامداری بخش زیادی از بازنشستگان که عملا صاحبان این صنایع هم هستند، اما در سهامداری آنها نقشی نداشتند به صورت مستقیم آنها را دخیل می‌کنیم، به صورت بلوکی این زنجیره ارزش را در کنار هم می‌چینیم و وقتی که این زنجیره از مرحله تامین تا مرحله بازار در این واگذاری حضور داشته باشند همه این حلقه‌ها کمک خواهند کرد به پایداری این صنعت و این بنگاه‌ها و عملا اتفاقی که در بخشی از واگذاری‌ها افتاده به نظر ما نخواهد افتاد.
البته این خصوصیت ویژه بخش تعاون است که ریسک را کاهش می‌دهد تاب آوری اقتصادی را افزایش می‌دهد و زمینه مشارکت همه حلقه‌های زنجیره را هم میتواند فراهم کند.
سوال: مدل تعاونی‌ها در دنیا هم همین است؟
ویس کرمی: تقریبا شیوه تشکیل تعاونی‌ها در دنیا یکی است، با یک تفاوت‌های کم و با مطالعه.
سوال: مختصر بومی سازی شده نسبت به همه کشور‌ها؟
ویس کرمی: ما مطالعه تطبیقی داریم همکاران مان انجام دادند، فرمایش کردید که ناظر بر فرمایشات مقام معظم رهبری برنامه هایتان چیست؟ یکی از برنامه‌ها ایجاد زنجیره‌های ارزش بود، ما پیش بینی کردیم در سطح کشور ۱۲۴ زنجیره ارزش را در قالب تعاون ایجاد کنیم و تعاونی هایمان شبکه سازی کنند نه تنها برای خودشان بلکه برای بخش خصوصی و نیازهایشان را از تامین مواد اولیه تا ورود به بازار نیاز‌های آموزشی در حوزه بهره وری در حوزه‌های مختلف نیاز‌های عمومی شان را بتوانند پوشش دهند و جلو ببرند، این به عمق بخشی اقتصادی شان کمک می‌کند.
مسئله دیگری که ما این جا باید به آن توجه داشته باشیم، تا نسبت به سایر تعاونی‌ها هم در دنیا بتوانیم این عمق اقتصادی و افزایش سهم مان را ارتقا ببخشیم، این است که ما معتقدیم تعاون یک راه حل هست برای حل مسائلی که ما امروز در جامعه داریم یکی را که ورود کردیم مثال می‌زنم دقیقا بعد از ما در سال گذشته یک ورودی داشتیم بعد از فرمایشات حضرت آقا به طور جدی‌تر نسبت به این مسئله ورود شد.
امروز من شنیدم که در جلسات دولت آقای رئیس جمهور هم نسبت به این مسئله تاکید داشتند، آقای وزیر تعاون هم جناب آقای میدری هم در جلسه که خدمت شان بودیم نسبت به این موضوع تکیه خاص داشتند ما در کشور یک مسئله‌ای داریم به نام ناترازی برق در کشور، بالاخره گاهی اوقات برق صنعت قطع می‌شود، گاهی اوقات خاموشی‌هایی ایجاد می‌شود، برای این که این ناترازی کنترل شود ما معتقدیم که ما در بخش تعاون می‌توانیم یک سهمی از این ناترازی را حل کنیم و برای این برنامه نوشتیم.
سوال: چطور؟
ویس کرمی: ما در ناترازی برق دو هدف را داریم یکی تامین برق و دوم، این برق هم برق عمومی است خانگی است و هم برق صنعت است که توضیح خواهم داد و هم فقرزدایی و بهبود وضعیت سه دهک جامعه در قالب تعاونی‌های فراگیر است ما برای این دو سه تا مدل نوشتیم یکی شبکه سازی نیروگاه‌های خانگی که دارد در کشور ایجاد می‌شود.
دیگری ایجاد مزارع نیروگاهی توسط تعاونی‌های فراگیر ملی که حتما ۷۰ درصد آن را باید سه دهک اول جامعه تشکیل بدهند که به این وسیله این افراد را هم کمک می‌کنیم در قالب این سرمایه گذاری و این تعاونی‌ها به توانمندسازی به سمت توانمندسازی برسند، از آن طرف هم می‌دانید که این برق تولیدی را به صورت تضمینی وزارت نیرو خریداری می‌کند و این یک نقطه مثبت در این حوزه است.
سوال: به ویژه وقتی می‌رسیم به ناترازی‌ها اولین کاری که می‌کنیم صنعت قطع می‌شود و خانگی‌ها قرار است که برقرار باشد.
ویس کرمی: ما در حوزه تعاون معتقدیم مبتنی بر مدل تعاون می‌شود این مسئله را حل کرد، با روش تامین مالی بخش تعاون، اعضای شهرک‌های صنعتی که در حال فعالیت هستند در کنار هم صد تا بنگاه هستند، ۱۵۰ تا بنگاه هستند، ۵ تا بنگاه، هر تعداد، در کنار هم یک تعاونی نیروگاهی تشکیل می‌دهند، همه این‌ها در کنار هم قرار می‌گیرند هر کدام از این‌ها یک سهمی را که وقتی تقسیم می‌شود بین همه یک عدد مناسب و ناچیزی خواهد شد.
تامین این سرمایه، یک سهمی را از این سرمایه با خودشان وارد تعاونی می‌کنند ما هم در کنار این‌ها در قالب دولت یک عددی را می‌توانیم به عنوان تسهیلات بانکی در کنار این‌ها تزریق کنیم و این‌ها در کنار همان شهرک صنعتی شان نسبت به ایجاد نیروگاه تولید برق آن هم از محل انرژی‌های تجدیدپذیر اقدام کنند، این را ما وارد شدیم با شرکت شهرک‌های صنعتی کشور مذاکراتی را انجام دادیم ۳۰ نقطه بعنوان نقاط تنش شناسایی شده است.
اتفاقا هزار میلیارد تومان از محل منابع بانک توسعه تعاون هم از محل خط اعتباری که داریم آنجا صرفا به این مسئله اختصاص دادیم و این را داریم ورود می‌کنیم جدای از این مسئله و این برنامه‌ای که داریم پیش می‌بریم امروز که من خدمت شما هستم ۱۰۲ مگاوات نیروگاه را در دست ثبت و در دست اجرا داریم.
سوال: شما فرمودید ۳۰ نقطه این ۳۰ نقطه، حالا نمی‌گویم ۳۰ تای آن را اشاره بفرمایید، چون تعداد زیادی هست، آن اولین هایش را بفرمایید.
ویس کرمی: این ۳۰ نقطه ۳۰ تا شهرک صنعتی هستند خیلی از شهرک‌های صنعتی ما هستند من اگر به عنوان مثال بخواهم عرض کنم، چون بعضی از دوستان ما هم در آن حوزه یک مذاکراتی را داشتند البته با واسطه با ما مثلا شهرک شکوهیه قم یکی از دوستانی که واسطه بودند آنجا، اعلام کردند ما حاضریم که جزء اولین‌هایی باشیم که این را اجرا می‌کنیم.
سوال: الان که مرحله مذاکره است هنوز به عقد قرارداد نرسیده؟
ویس کرمی: طرح ما آماده است منابع مالی مان آماده است و تفاهمنامه اش هم همین هفته با سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر با بانک توسعه تعاون و با معاونت تعاون امضا خواهد شد.
سوال: این تفاهمنامه این هفته امضا شود پیش بینی شما این است که چه زمانی این به بهره برداری خواهد رسید و این مشکل ناترازی که جنابعالی به آن اشاره فرمودید مرتفع خواهد شد؟
ویس کرمی: در مرحله اول طرح مجموعا ۶۰۰ مگاوات نیروگاه را برای سه سال برنامه ریزی کردیم که این اتفاق ظرف سه سال بیفتد و آمادگی این را هم داریم که البته این را در مدل‌های مختلف توسعه ببخشیم و ارتقا ببخشیم یعنی سالیانه ما ۲۰۰ مگاوات برق را و نیروگاه برقی را در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر پیش بینی کردیم.
سوال: این شرکت‌هایی که جنابعالی به آن اشاره فرمودید یک سرمایه گذاری قرار است که کنند، درست است؟ یک سرمایه اولیه خواهند آورد و یک تعاونی را راه اندازی خواهند کرد این سرمایه چند وقته پیش بینی می شود به آنها برگردد؟
ویس کرمی: این را در ضرایبی که وزارت نیرو مشخص کرده مثلا حول و حوش یک سال این سرمایه برگردد، با توجه به خرید تضمینی که وجود دارد.
سوال: خیلی سود آور خواهد بود برای شان.
ویس کرمی: یک نکته مثبت دیگر این جاست که آن شهرک صنعتی که این نیروگاه را ایجاد کند دیگر مطلقا قطع برق توسط وزارت نیرو نخواهند داشت، این از تعهدات وزارت نیرو است.
سوال: شما اشاره فرمودید که تسهیلاتی می‌دهید این‌ها بالاخره یکسری نیروگاه‌ها و یکسری شهرک‌های صنعتی هستند غالب افرادی که مراجعه می‌کنند به شما ممکن است که این تمکن مالی را نداشته باشند و بخواهند تعاونی راه بیاندازند چه تسهیلاتی به آنها می‌دهید که تعاونی‌ها را راه اندازی کنند؟
ویس کرمی: یکی از اصلی‌ترین مشوق هایمان خرید تضمینی وزارت نیرو است، برای همه تعاونی‌ها است، یعنی چه در شهرک‌های صنعتی، چه در مزارع، چه در خانگی‌ها، این یک نکته است.
نکته دوم ما در تامین مالی ممنوعیتی برای اظهار تعاونی‌ها نداریم یعنی الان تعاونی فراگیر ملی تشکیل شود تعاونی‌های به غیر از این دو تا مدلی که عرض کردم مردم بیایند متقاضی شوند باز امکان پرداخت منابع مالی و تسهیلات هم از محل این هزار میلیارد تومان و مابقی سایر منابعی که در اختیار هست در نظام بانکی و خود مجموعه بانک توسعه تعاون مهیاست.
سوال: سقف ندارد توسعه تعاون برای پرداخت؟
ویس کرمی: تعاونی‌هایی به غیر از این دو مدل مردم متقاضی شوند باز امکان پرداخت منابع مالی و تسهیلات هم از محل این هزار میلیارد تومان و مابقی منابع در اختیار است در نظام بانکی و مجموعه بانک توسعه تعاون مهیاست، این جا محدودیت در منابع نداریم.
سوال: سقف ندارد توسعه برای پرداخت؟
ویس کرمی: خیر این هزار میلیاردی که اختصاص دادیم با توجه به آورده خود اعضا عدد قابل توجهی است.
الان مجموعه‌های طرحهای افتتاحی که هفته آتی به مناسبت هفته تعاون در دست تهیه داریم و ۶۷۷ طرح اگر فرصت شد من جزئیات را عرض می‌کنم خدمت شما و بینندگان تقریبا متوسط سرمایه گذاری خود مردم در بخش تعاون ۸۲ درصد است و ۱۸ درصد منابع از محل تسهیلات تامین می‌شود.
این نقطه مثبت بخش تعاون در تامین مالی است یعنی این افراد جمع می‌شوند در کنار هم سرمایه‌های خردشان را می‌آورند. تکه تکه جمع می‌شود و تبدیل به یک سرمایه کلان می‌شود و یک بخشی هم منابع بانکی به آن تزریق خواهد شد و کار شروع می‌شود.
ما امسال ۸ هزار میلیارد تومان از محل منابع بانک توسعه تعاون اختصاص دادیم که این عدد نسبت به سال گذشته ۱۶۶ درصد افزایش داشت.
سوال: پرداخت هم شده است؟
ویس کرمی: ما در خرداد تفاهم نامه منعقد کردیم، تیر آغاز شد و تا این لحظه و در این فاصله زمانی کوتاه با توجه به این که طرح‌ها از پیش کارشناسی شده است ۱۷۰۰ میلیارد تومان به بانک معرفی شده است که به زودی پرداخت می‌شود و در سال گذشته ۳ هزار میلیارد تومان بود و امسال ۱۶۶ درصد افزایش یافته و به این عدد رسیده است.
در سایر شبکه بانکی در سال گذشته ۴۰ همت منابع مالی پرداخت شده است توسط تعاونی‌ها.
سوال: چقدر تفاهم نامه و قرارداد داشته اند؟
ویس کرمی: امسال با افزایش ۵۰ درصدی پرداخت ۶۰ همت از منابع بانکی است که شبکه بانکی پرداخت کند.
سوال: آن ۴۰ مورد سال پیش را پرداخت کردند؟
ویس کرمی: بله پرداخت شده است و ما آمار این پرداختی بنگاه به بنگاه، تعاونی به تعاونی دانه به دانه از بانک‌ها گرفتیم.
سوال: برای سایر بانک‌ها سال گذشته ۴۰ مورد بوده که پرداخت شده است؟
ویس کرمی: بله پرداخت شده است، ما معتقدیم این عدد کافی نیست برای توسعه بخش تعاون.
سوال: چقدر پیش بینی کردید محقق شود؟
ویس کرمی: ما معتقدیم همان طوری که هدف گذاری برای سهم تعاون در اقتصاد ملی و تولید ناخالص ملی ۲۵ درصد است، حداقل بانک‌ها باید ۲۵ درصد از تسهیلات بانکی را به بخش تعاون پرداخت کنند.
این الان عدد در ذهنم نیست، البته با پیگیری‌های که انجام شد و نگاهی مدیران مسئول دراین زمینه داشتند این تا ۲۵ درصد از تسهیلات در دستورالعمل‌ها و بخش نامه‌ها آمده است ولی گفته تا ۲۵ درصد که این رضایت مطلوب ما نیست.
وقتی می‌گویید تا ۲۵ درصد این درصد بالاخره یک بالا پایینی دارد و معتقدیم نظام بانکی و بانک مرکزی، وزارت اقتصاد باید همراهی کرده و عنایت کنند به بخش تعاون و باتوجه به اثرگذاری که در اقتصاد کشور میتواند داشته باشد و برای رسیدن به آن سهم حداقل ۲۵ درصد از منابع تسهیلاتی و بانکی کشور بیاید برای بخش تعاون.
سوال: الان کدام یک از بانک‌ها بیشتر با شما فعالیت کردند و آن چه که با آنها تکلیف شده است راحت پرداخت کردند و این که مدام بروند و بیایند تعاونی‌ها مراجعه کنند و با شما مذاکره کنند کار‌ها به تعویق بیافتد و بانک‌ها همکاری بهتری داشتند؟
ویس کرمی: تقریبا تمام بانک‌هایی که طرف ما بودند خیلی خوب بودند.
سوال: یعنی بانکی نداریم که خیلی خوب عمل کرده است و یا طوری عمل کرده است که صدای تعاونی‌ها را درآورده باشد؟
ویس کرمی: وقتی که ما می‌گوییم باید ۲۵ درصد بدهند ولی زمانی تکلیفی ندارید و این ضعف این حوزه است که امیدواریم عزیزان در بانک مرکزی و وزارت اقتصاد همراهی کردند سال گذشته و این قید آمد. امسال کاملش کنند.
سوال: امسال ۶۰ تا تکلیف است، درست است؟
ویس کرمی: بله ۶۰ تا به نتیجه رسیدیم و امیدواریم به مرحله اجرا برسد با توجه به سوابق.
اما بانک توسعه تعاون به عنوان توسعه‌ای این بخش طبیعتا سهم بالاتری از همه بخش‌های دیگر در این حوزه داشته است، البته تکلیف دارد، ولی این جا یک نکته داریم، بانک توسعه تعاون بانک تخصصی بخش تعاون است، اما در عین حال تسهیلات تکلیفی دیگری در حوزه ازدواج، مسکن، موضوعات مختلف و متعدد هم پرداخت می‌کند و معتقدیم وام بانک توسعه بخش تعاون باید سبک باشد و همه منابع باید حرکت کند به بخش توسعه بخش تعاون و این‌ها انتظاراتی است که از وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی که این موضوعات را اگر مساعدت کنند، یک بخش قابل توجهی از منابع این بانک آزاد شده و به سمت توسعه بخش تعاون حرکت خواهد کرد.
سوال: شما گفتید ۶۰ همت برای امسال توافق شماست با سایر بانک ها، شش ماه از سال گذشته است و این ۱۵ روز پایانی شهریور در واقع شش ماه تکمیل شده است، این بانک‌ها از این ۶۰ همت چقدر را پرداخت کردند؟
ویس کرمی: آمار را همکاران ما با بانک‌ها مکاتبه کردند که در پایان شش ماه بتوانیم آمار شش ماه را استخراج کنیم به طور دقیق که در ارزیابی‌ها و کیفیت‌ها لحاظ کنیم.
سوال: حتی ماه به ماه هیچ آماری وجود ندارد؟
ویس کرمی: با توجه به همکاری که بانک‌ها با همکاران ما دارند آمار را گرفتند و این سوال را هفته گذشته از همکاران پرسیدم و پاسخ شنیدم که طبق برنامه و بنا به سهمی که ما در سه ماهه یک چهارم رسیدیم و مابقی باید پیگیری کنند و باید تامل کنیم که فواصلی برای آن تعیین شده است که در شش ماه عدد دقیق را به ما اعلام کنند.
سوال: از سند توسعه تعاون بفرمایید و این که دقیقا چیست و این سند چقدرکمک می‌کند به پیشبرد اهداف؟
ویس کرمی: شهید رئیسی در بخش تعاون اهتمام خاصی داشتند و یکی از کار‌های خوبی که توسط ایشان انجام گرفت اصلاح سند توسعه بخش تعاون در سال ۱۴۰۱ و عمیقا معتقدم که سند توسعه بخش تعاون ظرفیت‌های بسیار بزرگی پیش روی بخش تعاون قرار داده است برای توسعه که حتما نیاز این ۸۰ تا حکم عمومی و اختصاصی برای بخش‌های متخلف و دستگاه‌های مختلف، نهاد‌های مختلف پیش بینی کرده است و معتقدم که اجرای این احکام حتما به توسعه بخش تعاون کمک می‌کند.
هدف اصلی سند توسعه بخش تعاون یک برنامه توسعه است که رسیدن به سهم ۲۵ درصدی از اقتصاد کشور توسط بخش تعاون است و امیدواریم که این سند به سمت اجرا برود و در دولت چهاردهم وزیر تعاون در جلساتی که با ایشان داشتیم تاکید بسیار جدی داشتند که باید به سمت اجرای سند تعاون پیش برویم، این سند فاقد برنامه عملیاتی است و همین که برنامه عملیاتی نداشت، اجرا و مطالبه اجرای آن از دستگاه‌ها با یک نقیصه جدی مواجه شد.
اهتمامی کردیم با همکاران عزیزمان و یک برنامه عملیاتی مفصلی برای این سند تعریف کردیم، که در قالب این برنامه عملیاتی که به یک آخرین ویرایش آن در حال انجام است و ظرف هفت هشت، ۱۰ روز آینده بتوانیم آن را ابلاغ کنیم و در همه حوزه‌ها، در همه احکام و در همه بخش‌ها، در برش‌های اقتصادی، در برش‌های جغرافیایی، در برش‌های دستگاهی، سهم همه مجموعه‌ها مشخص شده است، ما آن جا تعریف کردیم که در طول ۱۰ سال، حجم کل سرمایه گذاری که سند هدف گذاری کرده است، گفته است ۴۵ درصد از سرمایه گذاری کشور در طول سال باید دربخش تعاون باشد.
این ۴۵ درصد باید چه عددی باشد، ما به عدد ۲۵ هزار همت رسیدیم و این ۲۵ هزار همت تکلیفش مشخص است که چه میزان از آورده مردم باید باشد و چه میزان سهم منابع بانکی است و چه میزان کمک‌های بخش دولتی است.
از طرفی چه میزان از آن در صنعت، چه میزان در خدمات و چه میزان در حوزه کشاورزی باید سرمایه گذاری شود.
از آن طرف هر استان تکلیفش به چه میزان است، یعنی هر استان در هر سال باید چه میزان سرمایه گذاری کند تا ما در پایان سال برسیم به این عدد.
البته وزیر محترم دستوری دادند که این برنامه شهرستانی هم برای این که ما بتوانیم کامل پیاده کنیم تهیه شود که حتما این اقدام را هم، چون تا برش استانی تهیه شده بود، برش شهرستانی را تهیه خواهیم کرد و این کمک قابل توجهی است که این سند که واقعا ظرفیت توسعه‌ای بخش تعاون است به مرحله اجرا در بیاید.
سوال: این طرح اجرایی که شما نوشتید و این آئین نامه، برنامه عملیاتی که نوشتید و تصویب شود و ابلاغ شود و زمان ابلاغش خیلی طولانی نشود و خیلی سریع ابلاغ شود و به مرحله اجرایی برسد، درگام اول و در سال چقدر در حوزه توسعه‌ای بخش تعاون کمک کند و چند درصد پیش بینی شماست؟
ویس کرمی: ما دو درصد توسعه بخش تعاون را پیش بینی کردیم و بر همین مبنا عدد نهایی برای سهم تعاون در اختیار نداریم، یک عدد مبنا داریم که همان ۳ و هشت دهم است که عرض کردم.
ما در کشور براساس برنامه هفتم باید افزایش هشت درصدی را تجربه کنیم و برای رسیدن به آن، بالغ بر ۳ هزار همت سرمایه گذاری نیاز داریم، بر بنای همین عدد اگر بخواهیم هم وضع موجود تعاون را حفظ کنیم و هم به دو درصد توسعه از سهم تعاون برسیم، چیزی حدود دویست و بیست و نه همت سرمایه گذاری نیاز داریم. برای امسال.
سوال: این علاوه بر آن چه که سرمایه گذاری شده است؟
ویس کرمی: بله این ۲۲۹ همت را پیش بینی کردیم و حدود ۶۰ همت منابع بانکی اختصاص پیدا کند یا مثلا تا پایان سال ۱۳ هزار و ۵۰۰ واحد مسکونی را افتتاح می‌رسانیم و آن بخشی از آن سرمایه گذاری خواهد بود.
یا در حوزه توسعه تعاونی نیروگاهی و شیوه‌های تامین مالی نوین آن جا دیدیم و موضوعات مختلفی را آن جا دیدیم و امیدواریم به این تامین رشد دو درصدی و اجرای توسعه دو درصدی به صورت سالیانه برسیم.
سوال: شما به حوزه‌های مختلف مجوز‌هایی می‌دهید، در حوزه‌های صنعت و کشاورزی و تولیدی، شما جداگانه مجوز صادر می‌کنید، وزارت جهاد کشاورزی به صورت جداگانه مجوز صادر می‌کند، یک موازی کاری در این بین اتفاق می‌افتد؟
ویس کرمی: بله این نکته‌ای که می‌فرمایید درست است، تعاونی‌های روستایی را در حوزه کشاورزی که فعال هستند، سازمان تعاون روستایی کشور دستگاه‌های شان در سطح استانی مجوز‌های شان را صادر می‌کند.
در این زمینه دو تا سه نشست خودم با همکاران مان در سازمان تعاون روستایی در این زمینه برگزار کردیم برای این که ما برویم به سمت یک وحدت رویه، اولا در حکم، در سند توسعه بخش تعاونی یک حکمی داریم، به عنوان یک پارچه سازی بخش تعاون، با دوستان نشستیم که یک پارچه سازی میتواند صرفا در ساختار باشد، اما با دوستان نشستی داشتیم و به توافقاتی رسیدیم و یک سامانه جامع هوشمند بخش تعاون داریم که متقاضیان تشکیل تعاونی می‌روند در این سامانه روندشان را طی می‌کنند و با دوستان به توافق رسیدیم در توافقات اولیه که بستر سامانه‌ای تشکیل تعاونی‌ها در کشور یکی باشد.
البته آنها می‌توانند با مقررات خودشان ولی باید بشینیم و به توافق برسیم.
سوال: به تفاهم نامه رسیدید؟
ویس کرمی: تفاهم نامه در حال تهیه است ولی به صورت شفاهی با رئیس سازمان و معاونین سازمان این اتفاق نظر وجود دارد که به واقعیت بپوندند.
نکته دیگر یکسان سازی قوانین است، که یک طرحی را شروع کردیم اصلاح قانون تعاون که به دنبال این هستیم که قانون‌های مختلف را یکی کنیم مفید و مختصر برای مردم شود و کاری که با تعاون روستایی داشتیم این جا کاربرد دارد.
سوال: مردم اگر با یک تعاونی دچار مشکل شوند چکار کنند، به ویژه تعاونی‌های در خصوص مسکن که خیلی مردم دچار مشکل می‌شوند؟
ویس کرمی: در جلسه اولی که در صف اول بود سوال شد، ما برنامه داریم که مدت زمان تشکیل تعاونی‌ها را کاهش دهیم، با کار‌هایی که انجام شده است اگر وقفه‌ای در سامانه نشود و اگر خود مردم کارشان را میزان جلو ببرند، ۴۵ روز طول می‌کشد که تعاونی تشکیل شود.
سوال: تعاونی تشکیل شد و اگر مشکلی مردم داشتند چکار کنند؟
ویس کرمی: ما موظفیم که تشکیل تعاونی را به ۱۵ روز کاهش دهیم ولی اگر مردم دچار مشکلی شدند مرجع مختلفی وجود دارد، اولا مرجع‌های داوری در اتاق‌های تعاون مسئول رسیدگی به اختلافات مردم با تعاونی هاست.
کم و بیش تخلف همه جا هست و در حوزه تعاونی‌ها هم هست، عددی احصا نشده است.
سوال: حتی از آنهایی که مراجعه می‌کنند به این مراکزی که شما می‌فرمایید عدد و آماری نیست؟
ویس کرمی: بخش عمده اختلافات در تعاونی‌های مسکن است که میزان اختلافات در تعاونی‌های تولیدی، سایر حوزه‌ها به شدت پایین است، در حوزه مسکن برنامه‌ای می‌چینیم که وزیر هم تاکید کردند، یک آسیب شناسی را می‌بینیم و یک سامانه‌ای که این شفافیت ایجاد شود و اختلافات به کمترین سطح برسد.