معاون اداره کل اعتبارات بانک مرکزی گفت که این بانک، از فردا ۵۰ هزار میلیارد تومان برای تسهیلات ازدواج و فرزندآوری تخصیص می‌دهد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، برنامه میز اقتصاد شبکه خبر با حضور آقایان رهگشای کارشناس اقتصادی - پژمانفر، رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی (ارتباط تصویری - استودیوی مشهد) - مهدی صحابی، معاون اداره کل اعتبارات بانک مرکزی (ارتباط تلفنی) پیگیری آخرین وضعیت پرداخت وام ازدواج را برسی کردند.
مقدمه: همان طور که ابتدای خبر خدمتتان عرض کردم می‌خواهیم راجع به وام ازدواج صحبت بکنیم و چالش‌هایی که پیش روی دریافت وام ازدواج وجود دارد و اساساً اینکه چه تعداد از صف کاهش پیدا کرده و بانک مرکزی و دولت چه برنامه دارد که این صف کاهش پیدا کند و به عددی که قول داده شده برسد اگر علاقه‌مندید این بحث را تا پایان همراه ما باشید، میز اقتصاد درخصوص وام ازدواج می‌خواهیم صحبت بکنیم اگر خاطرتان باشد یک ماه پیش همین روز‌ها یک برنامه با موضوع میز اقتصاد داشتیم آخرین آمار‌ها از بانک مرکزی این بود که سیصد هزار نفر در صف دریافت وام ازدواج قراردادند منهای آنایی که اساساً در این لیست نمی‌آیند و اساساً چالش‌هایی دارند قبل از ثبت‌نام یعنی سایت برایشان باز نمی‌شود نمی‌توانند ثبت نام شان را را انجام بدهند مراجعه مکرر دارند و طبیعتاً در این سیصد هزار نفر عددشان را نمی‌بینیم و نمیدانیم چقدر هستند علیرغم این که در ماه‌های گذشته گزارش‌های خیلی زیادی دیدیم و شنیدیم و دریافت کردیم از اینکه خود سامانه هم چالش‌های زیادی برای مراجعه کننده‌ها دارد آمار‌ها را باهم نگاه بکنیم ببینیم در این یک ماه چه اتفاقی افتاده یک خبری بانک مرکزی منتشر کرده بعد از برنامه‌ای که در یک ماه گذشته داشتیم و چند گزارشی که در این فواصل پخش کردیم چیزی که بانک مرکزی اعلام کرد این است که پانزده هزار میلیارد تومان دیگر وام ازدواج پرداخت شده قراراست که یک عدد پنجاه هزار میلیارد تومانی هم اضافه بشود، اما یک آماری با هم نگاه بکنیم برنامه قبلی هم بخشیش را با هم مرور کردیم ثبت احوال در سال هزار و چهارصد دو آمار ازدواج‌ها را چهارصد و هشتاد و یک هزار فقره ثبت کرد تهران، خراسان و خوزستان بیشترین بودند نسبت به سال‌های گذشته خوب می‌دانید که این آمار کاهشی بوده و طبیعتاً دلایل کاهشی بودنش هم تقریباً دیگر جای بحث ندارد مشخص است بحث خیلی زیادی اش خوب اقتصادی است یکی از حمایت‌های مستقیمی که دولت‌های مختلف انجام دادند برای اینکه ترقیب شوند جوان‌ها بروند ازدواج کنند همین وام ازدواج است که الان داریم صحبت می‌کنیم سه تا استادیوم آزادی پر، سیصد هزار نفر تو صف دریافتش هستند چه اتفاقی افتاده تا برنامه قبلی مان شانزده مرداد آخرین آمار‌ها این بود که صد و هفتاد و چهار هزار فقره پنجاه و هفت همت تقریباً وام ازدواج پرداخت شده نودو هفت همت دیگر مانده که پرداخت بکنیم برسد به آن عددی که این صفحه صفر بشود نکته‌ای که وجود داشت این بود که چرا این اتفاق نمی‌افتد چرا این صف تشکیل شده و تو اسلاید بعد بهتون توضیح می‌دهم، این نکته را ببینید که تقسیم بندی که چه تعداد از متقاضی‌ها در صف انتظار دریافت وام ازدواج هستند در سال هزار و چهارصد دو آخر هزار و چهارصد و دو می‌بینیم که بیشترین برای بانک صادرات است، ملی، مسکن، سپه و رفاه در بانک‌های بعدی هستند که طبیعتاً اینها، چون سهمیه پرداخت بیشتری دارند صف بیشتری هم شاملشان می‌شود میرود تا بانک‌های دیگر که صف دارند و باید پرداخت کنند، تصویر بعدی را با هم ببینیم اتفاقی که افتاده بانک مرکزی می‌گود چرا من بانکهایم پرداخت نکردند این صف بزرگ تشکیل شده آمار داریم می‌بینیم مبلغ پرداختی وام ازدواج در سال‌های مختلف و مشخصاً چهارصد و دو و چهارصد و سه را کار داریم، وام ازدواج از صد و هشتاد تومان شروع شده سیصد تومان ولی اتفاقی که افتاده این است که بانک مرکزی عنوان می‌کند بودجه‌ای که مجلس در نظر گرفته این است که نسبت به چهارصد و دو به چهارصد و سه چیزی افزایش پیدا نکرده مجلسی‌ها چی می‌گویند می‌گویند ما گفتیم دویست هزار میلیارد، گفتیم کف دویست هزار میلیارد تومان یعنی شما اگر خواستی سیصد هزار میلیارد تومان پرداخت کن، خواستی چهارصد هزار میلیارد تومان پرداخت کن ما محدودیتی برای بانکها نگذاشتیم که شما بگویی من نمی‌توانم پرداخت بکنم این باعث شد که این اختلاف که عنوان می‌شود باعث شده این وام پرداخت نشده هرچند که قول‌هایی داده شده گفتم در فاصله برنامه قبلی تا این برنامه که خدمت شما هستیم پیگیری‌هایی که انجام شد باعث شد پانزده هزار میلیارد تومان پرداخت بشود، اما کماکان صف طولانی و زیادی است می‌خواهیم امروز بررسی بکنیم در برنامه که چرا کماکان این صف زیاد است بانک مرکز چه کاری قراراست انجام بشود یک صحبت‌هایی هم تو این چند روزه شنیدیم در خصوص پیشنهادی که وزیر جدید اقتصاد و امور دارایی مطرح کرد در خصوص این که بخشی از این غیر نقدی هم پرداخت بشود آنها را هم خواهیم پرسید.تقریباً ده پانزده روز گذشته پانزده هزار میلیارد تومان هم وام ازدواج پرداخت شده امروز هم یک خبر پنجاه هزار میلیارد تومانی داشتیم که قرار است این اتفاق بیفتد می‌خواهیم پیرامون همین موضوعاتی که عرض کردم در گزارش با هم دیدیم صحبت بکنیم.
سوال :آقای رهگشا تقریباً یک ماه گذشته که در همین جا با هم گفتگو داشتیم چه تغییراتی را در پرداخت وام ازدواج شاهد بودید؟
رهگشا: بسم‌الله الرحمن الرحیم سلام عرض می‌کنم خدمت شما مجری محترم بینندگان برنامه، مهمانان عزیزتان در خدمتتان هستم اگر بخواهیم راجع به اتفاقاتی که توی یک ماه اخیر رخ داده صحبت کنیم فکر کنم تحول زیادی رخ نداده، چون هم بانکها، هم مجموعه وزارت اقتصاد و بانک مرکزی بیشتر معطل این بودند ببینند چه خبر است و چه راهکار‌ها و پیشنهاد‌هایی برای این کاهش صف دارند، اما خوب چیزی که خیلی ساده می‌شود گفت آمار پنج ماهه را که هر ماه باید این آمار میزان تسهیلات داده شده بانکها و آمار تعداد افراد در صف این چیزی که الان شما گفتید مربوط به قبل‌تر است باید انتهای مرداد هم منتشر می‌شد ولی الان در سایت بانک مرکزی حتی آمار مثلاً چهار ماه هم حذف شده یعنی حداقل شاید حالا به طور موقت باشد.
سوال: کی بررسی کردید؟
رهگشا: همین دقایقی قبل از شروع برنامه روی سایت بانک مرکزی آمار تسهیلات ازدواج نیست فرزندآوری هست ولی ازدواج نیست و مسئله اساسی در مورد همین تسهیلات ازدواج بحث شفاف بودن عملکرد بانکهاست ببینید نظام بانکی ما یکی از مهمترین مشکلاتش این است که منابع تسهیلاتش کجاست حالا به طورکلی چه تسهیلات قرض‌الحسنه چه غیر قرض‌الحسنه یعنی یکی از اتفاقاتی که باید برای بهبود نظام بانکی ما رخ بدهد و سیاست‌گذار که مهمترینش بانک مرکزی است و باید در دستور قرار بدهد این است که این تسهیلات به کجا میرود در مورد تسهیلات قرض‌الحسنه که حالا بحث ماست این باید برای عموم مردم شفاف بشود کما اینکه در قانون هم تصریح شده که سپرده‌های قرض‌الحسنه بانکها باید صرف تسهیلات قرض‌الحسنه در موارد خاص بشود از جمله اشتغال از جمله ازدواج و فرزند آوری.
سوال: الان این سؤالی که خودتان مطرح کردید جوابش را ندارید که منابع بانکها کجاست نمی‌دانید؟
رهگشا: ما نمیدانیم دقیقاً به چه میزان به مثلاً به‌طور مثال در انتهای سال هزار و چهارصد و دو گزارش عملکرد بانکها این بوده که اینها مجموع سپرده‌های قرض‌الحسنه جاری و پس‌انداز شان مجموعه بانکها حالا به‌جز بانک سپه که آمارش نیست آن هم باید به این اضافه بشود بیش از دو هزار، هزار میلیارد تومان بوده اگر فرض کنیم این تسهیلات قرض‌الحسنه صرف تسهیلات قرض‌الحسنه‌ای می‌شود که مثلاً هشت ساله داده می‌شود فرض می‌گیریم به طور میانگین یعنی باید به طور میانگین سالانه یک چهارم این مبلغ را سال به سال به توان تسهیلات جدید داشته باشند تسهیلات هشت‌ساله‌ای که به طور میانگین چهار ساله برای بانک بر می‌گردد پس ما انتظارمان این است که مثلاً در سال هزار و چهارصد و دو بیش از پانصد هزار میلیارد تومان منابع داشته باشند خوب به طور طبیعی برای سال هزار و چهارصد و سه می‌شود مثلاً بیش از ششصد هزار میلیارد تومان، چون هم سپرده جدید می‌آید و همه منابع قبلی بر می‌گردد.
سوال: این اتفاق نیفتاده؟
رهگشا: در هزار و چهارصد، چهار صد و پنجاه هزار میلیارد تومان تسهیلات داده‌اند که حدود فکر می‌کنم دویست و خورده هزار میلیارد تومانش ازدواج فرزند آوری بوده حدود فکر می‌کنم چهل پنجاه هزار میلیارد تومان هم اشتغال بوده بقیه این تسهیلات قرض‌الحسنه یعنی صرف اموری که قانون تکلیف کرده نبود حالا شاید بانکها و بانک مرکزی پاسخی داشته باشند.
سوال:کجا رفته؟
رهگشا: باید پاسخ بدهند باید ببینیم کجا رفته یعنی اگر می‌خواهند این ادعا را بکنند که ما منابع نداریم منابع قرض‌الحسنه برای به صفر رساندن وام ازدواج نداریم باید در مورد مقصد تسهیلات قرض‌الحسنه شفاف‌سازی بکنم ببینیم این چهارصد و پنجاه هزار میلیارد تومان سال هزار و سیصد و نود و دو به کجا رفته و طبق تخمین ما برای سال هزار و چهارصد و سه امکان دادن بیش از پانصد هزار میلیارد تومان تسهیلات قرض‌الحسنه جدید هست این را می‌خواهند به کجا بدهند که می‌گویند ما دویست هزار میلیارد تومان بیشتر برای ازدواج و فرزندآوری منبع نداریم.
سوال: ارتباط مان با آقای صحابی برقرار است شما بفرمایید در یک ماه گذشته مشخصاً برای کاهش صف ازدواج صف وام ازدواج شما چه کاری انجام داده بانک مرکزی؟
صحابی: عرض سلام دارم خدمت جنابعالی میهمانان محترم و بینندگان ببینید حالا نمی‌دانم اول پاسخ به مهمان محترمتان را بدهم یا عملکرد بانک مرکزی رو توی سه ماه بگویم.
سوال: هر دو را اگر پشت هم پاسخ بدهید ممنون می‌شوم؟
صحابی: ببینید ما تقریباً در بیست روز گذشته سه تا اقدام بانک مرکزی انجام داده اول اینکه بانک‌های قرض‌الحسنه مهر و رسالت که معاف بودند از پرداخت تسهیلات به کمک هیئت محترم دولت این دو تا بانک را مکلف کردیم که ورود بکنند به پرداخت تسهیلات.
سوال: چه قدر پرداخت کردند؟
صحابی: ببینید این مصوبه تقریباً برای ده روز پیش است ابلاغش ما سامانه را برای این بانکها که بسته بود حسب قانون بسته بود یعنی متقاضیان محترم نمیتوانستند این دوتا بانک را انتخاب کنند ما سامانه را باز کردیم که اینها ورود پیدا بکنند و شروع به پرداخت تسهیلات کنند.
سوال: چه قدر سهمیه دادید بهشون برای اینکه پرداخت داشته باشند؟
صحابی: کل سهمیه‌ای برای این دو تا بانک در نظر گرفتیم برای توان تسهیلات قرض‌الحسنه شان بیست و هفت همت است منتها، چون به هر حال تسهیلات اشتغال را هم این بانکها مکلف هستند از ابتدای سال بهشون ابلاغ شده و باید پرداخت کنند ما حول و هوش هفت همت جدید را ما در همین یکی دو هفته گذشته بهشون تکلیف کردیم که ورود کنند.
سوال:پس اشتغال، ازدواج، فرزند آوری برای این دو بانک سی و چهار همت است درست است؟
صحابی: نه عرضم این است کلش بیست و هفت تا ما فعلاً هفت همت برای برای تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج فرزند برایشان تکلیف کردیم حالا جلوتر که برویم اگر ببینیم که به هرحال عملکرد این دو بانک را...
سوال: یعنی شما در مرحله اول هفت برایشان گذاشتید که پرداخت کنند و چه قدرش پرداخت شده؟ هیچی پرداخت نشده؟
صحابی: ببینید تازه شروع کردند یه بخشی رو از سنوات قبل در صف داشتند چرا آنها را شروع به پرداخت کرده‌اند منتها از این منابع جدید تازه شروع به پرداخت کردند من فکر می‌کنم شاید تا دو سه هفته آینده بشود که عملکرد کاملی از این دو تا بانک داد اتفاق دیگه‌ای که افتاد ما در تاریخ بیست و سه مرداد حالا با توجه به این که دیدیم تو این پنج ماهه ابتدای سال بانکها ببینید عملکردشان به‌نحوی است که آن سهمیه شان را پرداخت کردند من در گزارش دیدم جناب آقای دکتر شیرازی هم فرموده بودند که بانکها را پیگیری می‌کنند که وضعیت پرداخت شان را ببینید امروز که داریم با هم صحبت می‌کنیم بانکها صد و ده درصد از آن سهمیه‌ای که باید بدهند دادند یعنی بانکی را ما نداریم که حالا خیلی فرآیند پرداختش جوری بوده که صد درصد کمتر باشد.
سوال: این صد درصدی که دارید اشاره می‌کنید در برنامه قبلی با همکاران خودتان صحبت کردیم این کف چیزی بود که میتوانستید پرداخت کنید؟
صحابی: اتفاقات این بیست روز گذشته را بگویم حالا ورود به آن قضیه خواهیم کرد که کف و سقف چه قدر است.
سوال: یعنی تکلیفی که دارید اشاره می‌کنید بیش از تکلیف، تکلیف شما این قدر نبوده کف تکلیف این قدر بوده درست است؟
صحابی: اگر اجازه بدهید من از سمت دیگری شروع بکنیم حالا ورود به آن منابع.
سوال: این سمت را تمام بکنیم؟
صحابی: خیلی خوب ما یک جلسه‌ای را هم در بیست و سه مردادماه گذاشتیم دعوت کردیم از بانک‌های عامل و ازشون خواستیم که سهمیه‌های مردادشان را تا پایان مرداد تمام بکنند و سهمیه‌های شهریور شان راهم بیایند نهایتاً ظرف یک هفته اول شهریور ماه پرداخت کنند که این افتاد یعنی فرمودید آن آماری که ما داشتیم پانزده همت را در همین هفت هشت ده روزه بعد از جلسه بانکها پرداخت کردند و خیلی از بانکها عملکرد‌های سهمیه‌های شهریور شان را هم پرداخت کردند امروز که دهم هستیم تا پایان شهریور را پرداخت کردند اتفاق سومی هم که افتاد و وعده اش را هم بانک مرکزی قبلا داده بود باید آن بحث‌های کارشناسی اش که در بانک مرکزی اتفاق می‌افتاد به هر حال بانک مرکزی علیرغم اینکه سیاست‌های نقش کنترل نقدینگی دارد ولی با توجه به حساسیتی که این موضوع دارد برای جامعه ما پنجاه همت هم از منابعی که در اختیار بانک مرکزی سپرده قانونی بانکها را آزادسازی که ان‌شاءالله فردا انجام می‌دهیم و این کمک می‌کند حالا این حدود است حالا اینکه دو تا اقدامی که حالا ورود بانک‌های قرض‌الحسنه در پرداخت تسهیلات و این پنجاه همتی که بانک مرکزی از این محل آزاد سازی می‌کند من فکر می‌کنم حول‌وحوش صد و پنجاه هزار تا کمک بکند به کاهش صف تسهیلات.
سوال: تا کی؟
صحابی: تقریباً برای تسهیلات فرزندآوری این از فردا اقدامش شروع می‌شود من فکر می‌کنم.
سوال: الان دقیقاً الان اگر بخواهید یک آماری بفرمایید که دقیقاً چه تعداد از افراد در صف وام ازدواج هستند چه عددی؟
صحابی: ببینید در صف وام ازدواج سیصد و تقریباً چهل و نه هزار نفر ما الان سقف داریم متقاضی داریم در تسهیلات فرزندآوری هم چهارصد و بیست و یک هزار نفر در صف هستند.
سوال: یعنی در کمتر از سی روز گذشته چهل و نه هزار نفر به این صف اضافه شدند درست است؟
صحابی: طبیعی است بله ادامه عرایضم همین است یعنی ما این اقداماتی که ما داریم می‌کنیم حالا من اسمش را نمی‌دانم مسکن بگذاریم یک اقدامات موقتی است یعنی چه اتفاقی می‌افتد مشکلی که ما امسال مواجه هستیم.
سوال: ببخشید قبل از این عدد‌ها نگذریم این پنجاه هزار میلیاردی که گفتید از کی شروع می‌شود و پرداختش تمام می‌شود؟
صحابی: ما از فردا کار‌های ابتدایی اش که انجام شده بسته به هیات عامل بانک مرکزی اتفاق افتاده، تفاهم‌نامه‌ها ردوبدل شده ان‌شاءالله فردا به شبکه بانکی ابلاغ می‌شود ما به بانکها.
سوال: کل پنجاه هزار میلیارد تومان یا مثل این دو تا بانکی که گفتید بیست و هفت را گذاشتید هفت را دادید؟
صحابی: پنجاه واحد در آن واحد آزادسازی اتفاق نمی‌افتد.
سوال: چه قدر در مرحله اول این اتفاق می‌افتد؟
صحابی: کلا پنجاه همت یک جا آزادسازی اتفاق می‌افتد ما سه ماه زمان داریم.
سوال: آن صد و پنجاه هزار نفری که گفتید کم می‌شود تا کی کم می‌شود؟
صحابی: ببینید این صد و پنجاه و هزار نفر محاسبه اش اینجوری است که ما الان فرض کنید سیصد و پنجاه هزار نفر در صف داریم این تصور اینکه من سه ماه بعد من خدمت جنابعالی ودوستان باشم این صف شده باشد دویست هزار نفر اینطور نخواهد بود، چون ما بالاخره صفحه جدید خواهیم داشت اینکه عرض می‌کنم این مسکن و موقت خواهد بود این کمکش بیشتر از اینکه در تعداد بیشتر پرداختی باشد در این خواهد بود که مردم بتوانند راحت‌تر ثبت‌نام بکنند مشکلی که ما امسال باهاش مواجهیم یعنی آن مشکلی که ما در سنوات گذشته داشتیم که مردم در پرداخت ودریافت وام مشکل داشتند امسال منتقل شده به ثبت نام.
سوال: این که واضح است شما دارید با سرعت کمی وام‌ها را پرداخت می‌کنید صفی که سرعت زیادی دارد اتفاق می‌افتد سوال قبلی را پاسخ ندادید با توجه به اینکه این سهمیه که شما دارید در نظر می‌گیرید که کم است به خاطر این صف دارد تشکیل می‌شود این را قبول دارید؟
صحابی: ببینید سهمیه بانکها دوستمان در استودیو حالا یک سری اطلاعات آمار فرمودند ببینید کل توان شبکه بانکی این ایرادی که وجود دارد در محاسباتی که دوستان دارند دوستان می‌آیند مانده سپرده‌های قرض‌الحسنه را حساب می‌کنند می‌گوید این قدر مانده دارند ببینید ما باید تغییر در مانده سپرده‌های قرض‌الحسنه را در بگیریم ما تازه امسال علاوه بر اینکه سپرده‌های پس‌انداز را آمدیم درگیر کردیم فرمودند اصولی‌ها را هم درگیر کردیم آمدیم سپرده‌های جاری بانکها که از بنده اگر بپرسید به لحاظ کارشناسی به هر سپرده جاری، جاریست یعنی من اگر من امروز مراجعه کنم چکی داشته باشم موظف هستند پرداخت کنند با این حال ما یک بخشی از سپرده‌های جاری شبکه بانکی را به عنوان سپرده‌هایی که بانک می‌تواند ده ساله درگیر پرداخت تسهیلات بکند را هم در نظر گرفتیم.
سوال:، چون اشاره کردید به فرمایشات آقای رهگشا این سؤال شان را هم می‌شود پاسخ دهید کل منابع چه قدر بوده به تفکیک که چه قدرش را شما الان برای قرض الحسنه اختصاص دادید چه قدر جاری بود که چقدرش را شما آوردید برای وام ازدواج؟
صحابی: ببینید ما کل آن توانی که محاسبه کرده‌ایم برای شبکه بانکی سیصد و هفده همت توانی هست که شبکه بانکی امسال می‌تواند تسهیلات پرداخت بکند.
سوال: قرض‌الحسنه؟
صحابی: قرض‌الحسنه فقط راجع به قرض الحسنه من عرض می‌کنم یعنی کل تسهیلاتی که شبکه بانکی بابت سر فصل‌های مختلف قرض الحسنه، سر فصل‌های قرض الحسنه فقط این‌هایی که در قانون بودجه هست نیست ما قوانین دیگری داریم یعنی این جوری نیست که ما تصور داشته باشیم که کل تسهیلات قرض الحسنه شبکه بانکی فقط ازدواج و فرزند هست.
سوال: نه آن را که متوجه هستیم، جاری چه قدر است؟
صحابی: سیصد و هفده همت کل توان شبکه بانکی است که ما از این سیصد و هفده همت حول و هوش هفده همت را اختصاص دادیم به سایر سرفصل‌هایی که در قانون بودجه نیست می‌ماند سیصد همت از این سیصد همت که صد همت که صراحت دارد قانون بودجه باید به اشتغال اختصاص پیدا بکنند یک دویست همت می‌ماند که بابت سرفصل‌های قرض الحسنه ازدواج، فرزند، ودیعه و یکی دوتا سرفصل متفرقه دیگر که نهایتاً ما از این دویست همتی که برای این سرفصل‌ها هست صد و نود همتش را اختصاص دادیم به شبکه بانکی که بتواند تهسیلات قرض الحسنه و ازدواج و فرزند بدهد نمودار‌های شما هم به روشنی نشان می‌داد ببینید از سال نود و شش اگر دوستان به نمودار شما توجه کنند تسهیلات ازدواج یعنی آن مصارفی که هست از ده میلیون الان نزدیک سی برابر شده.
سوال: تورم هم زیاد شده است دیگر؟
صحابی: ما راجع به قرض‌الحسنه داریم صحبت می‌کنیم خودمان دور ور خودمان ببینیم واقعاً ببینید نهاد‌هایی که موظف هستند فرهنگ قرض الحسنه را گسترش بدهند واقعاً الان ممکن است بفرمایید بله.
سوال: شما گفتید صدونود همت برای ازدواج و فرزند دیگر، کف بودجه‌ای که مجلس برای شما گذشته دویست همت است ما داریم راجع به کف صحبت می‌کنیم؟
صحابی: ۲۰۰ همت، ۱۰۰ همت برای سایر سرفصل‌هایی هست که در همان بند هست یعنی همان بندی که بانک مرکزی را مکلف کرد حداقل دویست همت بدهد .
سوال: البته یک نکته را هم آقای رهگشا اشاره کردند، مجلس نظرش روی سیصدتا بود دیگر، رایزنی بانک مرکزی شد دویست تا درست است؟ فقط منابع جاری هم نگفتید حالا ما صرف‌نظر کنیم از این بحث برویم ببینیم جاری چه قدر توانتان هست؟
صحابی: ببینید عرضم به کل بود این سیصد و هفده همت کل توان شبکه بانکی است.
سوال: گفتید برای قرض‌الحسنه که؟
صحابی: قرض‌الحسنه است دیگر ببینید حساب‌های سپرده‌های قرض‌الحسنه دو قسمت دارد.
سوال: نه گفتید از جاری هم دارید می‌دهید؟ کل تسهیلات؟
صحابی:ببنید جمع این ها، جمع این سه تا هست سه تا در واقع موضوع هست شما می‌خواهید به یک عدد برسید دیگر یکی وصولی‌ها هست.
سوال: یعنی منابع قرض‌الحسنه بانکها و منابع جاری شان می‌شود سیصد و هفده همت توان پرداخت تسهیلات بانکها؟
صحابی: دقیقاً درست است.
سوال: یعنی وام بانکها به کارمندانشان هم اینها جزو همین سیصد و هفت تا هست؟
صحابی: بانکها از سال نود و پنج حتی یک ریال هم تسهیلات قرض‌الحسنه دریافت نکردند دیروز هم وزیر محترم اقتصاد هم دیشب اعلام کردند دیگر توضیحات خوبی دادند.
سوال: ارتباط با آقای پژمانفر رئیس کمیسیون اصل نود شما نظرتان چیه، در گفت‌وگوی قبلی هم همراه ما بودید صحبت کردیم راجع به همین منابع هم صحبت کردیم اتفاقی که رصد کردیم در یک ماه گذشته در خصوص تغییرات روند پرداخت وام ازدواج شما را به چه نتایجی رسانده؟
پژمان فر: سلام علیکم و رحمه‌الله بنه هم خدمت جنابعالی همکارانتان و همه میهمانان و بینندگان برنامه عرض سلام ارادت دارم همانطوری که اشاره شد واقعاً ما تغییری را در ارتباط با روند فعالیت بانکها در ارتباط با این موضوع ما مشاهده نکردیم. یعنی بانکها همان رویه گذشته خودشان را در ارتباط با دادن تسهیلات انجام می‌دادند. امروز چند تا مسئله است که باید این عزیزان واقعاً نسبت به این مسئله پاسخ بدهند. اولین مسئله که من در جلسه گذشته هم به آن اشاره کردم و مهمترین مسئله است، عدم شفافیت بانکها ازجمله نظارتی است که بانک مرکزی باید در این موضوع داشته باشد. واقعاً تسهیلات در بانک ها، چه تسهیلاتی که به صورت قرض الحسنه است، چه تسهیلاتی که بدون قرض الحسنه است، هیچکدام شفاف نیست. یعنی امروز آقایان من نمی‌دانم این عدد ۳۱۷ همتی را که درآورده اند، امروز اعلام می‌کنند، بر چه مبنایی وجود دارد که بتواند یک منطقی و یک عدد محاسباتی این را پشتیبانی کند. اصلاً ما یک چنین عددی را در محاسبات نداریم. آن چیزی که ما برآورد داریم و براساس محاسبات و گزارش‌هایی که ما گرفته ایم، این است که ظرفیت دادن تسهیلات قرض الحسنه با توجه به منابعی که وجود دارد، همانطوری که اشاره فرمودند بیش از ۵۰۰ همت است که بخشی باید وام قرض الحسنه بعنوان وام تسهیلات ازدواج باشد، بخشی هم در رابطه با اشتغال است و موارد دیگری که در قانون پیش بینی شده است. اما آقایان نسبت به این قضیه واقعاً باید این مسئله را روشن کنند، ما بعنوان یک مجموعه نظارتی، البته من این را عرض کنم، این جلسه قبلی که تقریباً بیست و یکی دو روز قبل خدمت شما داشتیم، مجلس درگیر بحث‌های انتخاب وزراء و این مسائل بودیم، کمیسیون تقریباً نتوانست جلسه‌ای را داشته باشد. ما جلسات خودمان را حتماً خواهیم داشت، این موضوعی نیست که ما آن را رها کنیم، اساساً تلاش ما این است که شفاف سازی را در رفتار بانکها باید دقیق کنیم که اینها تسهیلات را به چه کسانی می‌دهند. نمونه عرض کردم ما در استان خراسان ۹ بانک داریم از ۳۰ بانکی که در مشهد پول مردم را جمع می‌کنند که بنابر محاسباتی که ما داریم بیش از ۱۲ درصد پول‌های مردم در این ۹ بانک سپرده گذاری می‌شود، هیچ نوع شفافیتی در این ۹ بانک وجود ندارد، که اینها چه کاری می‌کنند، به هیچ کسی هم پاسخگو نیستند. این را ما در جلسه‌ای که جناب آقای فرزین به مشهد آمده بودند، به ایشان متذکر شدیم، ایشان به معاونان شان تذکر دادند که ما وقتی برگشتیم حتماً باید این مسئله را شفاف کنیم و این ۹ بانک باید پاسخگو باشند. از سفری که آقای فرزین به مشهد داشتند، الان بیش از ششماه بلکه بیشتر می‌گذرد، هیچ اقدامی نشد. یعنی بانکها حتی جوابگوی بانک مرکزی نیستند نسبت به این مسائل. فرق نمی‌کند، در مورد تسهیلاتی که بعنوان سپرده‌های قرض الحسنه وجود دارد، پاسخگو نیستند، درباره تسهیلات هم پاسخگو نیستند، اینها کار خودشان را می‌کنند. اینکه بانک مرکزی امروز نمی‌تواند دقیقاً ورود پیدا کند و جلوی این بانکها را بگیرد در ارتباط با این کار‌هایی که انجام می‌دهد، یک ضعف اساسی است. پس از این مسئله عبور نکنید، امروز یکی بیاید با قسم حضر عباس، تسهیلاتی که ما بتوانیم براساس سپرده گذاری‌هایی که وجود دارد، ۳۱۷ همت است، یک نفر برای ما اثبات کند این مسئله را و ما هم تسلیم می‌شویم. مجلس هیچ زمان تکلیف به مالایطاق دستگاه‌ها را ازجمله بانکها را نمی‌کند، اما کدام منطق این را تأیید کرده است که این ۳۱۷ همت ظرفیت سپرده‌های جاری و سپرده‌های قرض الحسنه برای تسهیلات این مقدار است، اساساً این منطق ندارد.
سؤال: آقای پژمانفر، یک نکته‌ای هم آقای صحابی اشاره کردند درخصوص اینکه ۱۹۰ همت بانک مرکزی درنظر گرفته است برای وام ازدواج و فرزندآوری، کفی که مجلس تعیین کرده است، ۲۰۰ همت است. توضیحات شما را می‌شنویم؟
پژمانفر: ببینید آن چیزی که مجلس نظرش بود این است که بتواند براساس رشد و عرضه و تقاضایی که وجود دارد، با ۳۰۰ همت بتواند مسئله صف را از بین ببرد. ما نباید خدمات مان را خاک مال کنیم و با بدترین وضعیت به مردم خودمان ارائه بدهیم. ما امروز می‌آییم یک عددی را پیش بینی می‌کنیم که نتیجه اش این می‌شود که ما این خدمات را نمی‌توانیم به مردم درست ارائه کنیم. آن چیزی که مجلس درنظر گرفته بود، که ۳۰۰ همت بدهند، برای این بود که محاسبه می‌کرد رشد مسئله نسبت هم عدد و هم کسانی که مراجعه می‌کنند، اقتضاء می‌کند که این ۳۰۰ همت را در این موضوع پیش بینی کنند. نتیجه اش همین می‌شود که ما حتماً بالاخره این را درنظر داشته باشیم. اما آقایان رفتند در ارتباط با این موضوع، با مجمع تشخیص، مذاکراتی کردند که هیچ منطقی دفاع نمی‌شود، کاهش دادند، گفتند که ما تا ۲۰۰ همت، مجمع تشخیص هم در آنجا هوشمندانه یک قیدی را آورد و آن این بود که حداقل ۲۰۰ همت. پس بنابراین اگر بانکها بخواهند ادعا کنند، تکلیف ۲۰۰ همت، ما بیشتر از این اگر بخواهیم پرداخت کنیم، باید به ما مجوز بدهند، این مسئله روشن است، مجوز در همین متن قانونی است که مجمع تشخیص داده است. مجمع تشخیص گفته است باید حداقل شما باید این را بدهید، اگر حداکثر دادید، کسی مانع شما نمی‌شود، شما باید ببینید چه مقدار می‌توانید، براساس آن چیزی که بدهید.
سؤال: الان بانک مرکزی می‌گوید من ۱۹۰ همت بیشتر ندارم، یعنی کل چیزی که بخواهم قرض الحسنه بدهم، ۳۱۷ همت است، ۱۹۰ همت گذاشته ام برای ازدواج و فرزند، اصل ۹۰ چه کار می‌کند؟
پژمانفر: این را باید بتوانند اثبات کنند، هیچ مبنایی در این موضوع وجود ندارد. این مسئله ما انشاالله در اولین جلسات کمیسیون ما بعد از این تعطیلات مجلس خواهیم داشت، بررسی خواهیم کرد. ما این را می‌خواستیم در همین یکی دو هفته داشته باشیم منتها مجلس درگیر بحث رأی اعتماد به وزراء بود به همین دلیل رفت و آمد در مجلس را ممنوع کرده بودند تا این روتین مجلس به وظیفه خودش عمل کند. در این راستایی که داشتیم کارمان را انجام می‌دادیم این مسئله اتفاق افتاد. ما براساس گزارش سازمان بازرسی، موارد مکرری را داشتیم که اینها می‌آمدند تسهیلاتی قرار بوده است که به افراد بدهند، این تسهیلات را به افراد نمی‌دادند و به اسم تسهیلات ازدواج به یکسری از کارمندان خودشان داده اند، پرونده‌های اینها پیش ما وجود دارد که بانکها یک تخلفاتی کرده اند به اسم تسهیلات ازدواج، دوم سؤال من این است که اگر واقعاً منبع اینها ۳۱۷ همت است، اینها چطور می‌آیند به کارمند‌های خودشان طبق این گزارش‌هایی که انتشار پیدا کرده است، این همه تا الان توانسته اند تسهیلت قرض الحسنه به کارمندان و افراد متفرقه بدهد، اینها را از کجا درآورده اند که داده اند، باید اینها را دربیاوریم.
سؤال: نکته اینجا است که این عدد قرض الحسنه نیست، آقای همتی دیشب گفتند این ۹۱ هزار میلیارد تومان قرض الحسنه نیست.؟
پژمانفر: نه قرض الحسنه ممکن است با تسهیلات ۴ درصد باشد، با تسهیلات ۶ درصد باشد. ببینید ۶ درصد، اسم اش این است که قرض الحسنه نیست، اما آقایان از این تسهیلاتی که تکلیفی است، یعنی این تسهیلاتی است که روی آن آورده‌ای را می‌گذارد، اینها را ما می‌فهمیم. تلویزیون جای این مسائل نیست که بیایند بگویند ما تسهیلات قرض الحسنه نداده ایم، یک درصد، دو درصد به آن اضافه می‌کنند، بعد می‌گویند این تسهیلات قرض الحسنه نیست. تسهیلات قرض الحسنه مثلاً ۴ درصد است، این ۶ درصد است پس بنابراین شامل حال اش نمی‌شود.
سؤال: آقای همتی گفتند ۱۰ درصد تقریباً فکر می‌کنم پنج تا ده ساله؟
پژمانفر: من این را کاملاً توضیح می‌دهم گزارشات غیر از این است. نکته دیگر اینکه اینها هر ماه باید این تسهیلات را آزادسازی می‌کنند به بانک ها. یعنی بانک مرکزی می‌گوید n مقدار تومان ما ماهیانه به هر بانکی دادیم که شما تسهیلات وام ازدواج بدهید. یعنی این پول آماده است به تسهیلات به مردم بدهند، منتها مردم می‌روند و تازه شروع می‌کنند. دو ماه برو و بیا، اینجا ضامن اینطوری است، مشکل دارید، دو ماه این پول در این بانک رسوب می‌کند، چه کسی جواب این پول رسوب کرده در این بانک را می‌دهد. یعنی در واقع از رسوب عدم تأخیر پرداخت تسهیلات، اینها یک شرایط و یک امتیاز‌هایی بانک به اینها می‌کند، این امتیاز کجا میرود، کسی باید بیاید و جواب این را بدهد. ما امروز مهمترین مسئله ابهام و عدم شفافیت در بانکها وجود دارد. ما تا نتوانیم این مسئله را در کشورمان حل کنیم، بانک مرکزی نیاید بعنوان کسی که جریان حاکمیت در این کشور است، مسئله اش را با بانکها حل نکند، هیچ موضوعی حل نخواهد شد.
سؤال: آقای صحابی، پاسخ آقای پژمانفر را می‌فرمایید. یک نکته دیگری هم که وجود دارد، در گزارش‌هایی که از مردم به ما رسیده است اینکه اساساً ساید اینقدر چالش دارد و بسته است، طبیعتاً این صفحه با کندی اضافه می‌شود. یعنی طبیعتاً اگر سایت باز باشد و مردم بتوانند ثبت نام کنند و این فرصت فراهم شود، احتمالاً صف خیلی بیشتر از این چیز‌هایی که شما آمار دارید، اعلام می‌کنید، درست است؟
صحابی: بله به هر حال رسانه ملی است و جایی است که باید با مردم شفاف صحبت شود. اتفاقی که امسال افتاده است، ما در چهارم تیرماه یعنی آن میزان ۱۹۰ همتی که بخواهیم آن را ۲۰۰ هم درنظر بگیریم، که برای کل سال قرار بوده است شبکه بانکی تجهیز منابع کند و تا ۲۸ اسفندماه این مقدار تسهیلات را پرداخت کند، مان در چهارم تیرماه کل این مبلغ تعهد ایجاد شد.
سؤال: نه دیگر، چون اینجا ما مفروض مان غلط است، به این جمع بندی غلط می‌رسیم. بخاطر اینکه شما تعهد را فکر می‌کنید یعنی چیزی که اعلام می‌کنید این است که تعهد ۲۰۰ همت بوده است، ما بیشتر از تعهد داده ایم، در صورتی که کف تعهد ۲۰۰ همت بوده است، یعنی اگر شما ۴۰۰ همت داده بودید، کسی به شما نمی‌گفته که بانک مرکزی چرا ۴۰۰ همت داده اید؟
صحابی: ببینید این اتفاقی که من عرض کردم ما تیرماه به آن رسیدیم، در سنوات گذشته ما حول و هوش دیماه به آن می‌رسیم. یعنی دیماه شرایطی پیش می‌آمد که میزان سقف، اصلاً کاری به آن ۲۰۰ همت و پرداختی ندارم، میزان تعهدی که برای بانکها ایجاد شده است، ما چهارم تیرماه اینقدر متقاضی برای ثبت نام زیاد شده است، اگر بنده و همکارانم از سامانه بانک مرکزی را می‌بستیم هم تا پایان سال به اندازه آن حداقل تکلیفی که از نظر بنده حداکثر است، می‌فرمایید حداقل، به هر حال بانکها تا پایان سال.
سؤال: روند ازدواج که مشخص است، اینکه افزایش هم پیدا کند چیز بدی نیست، یعنی ازدواج بیشتر بوده است و مردم هم بیشتر آمده اند برای گرفتن وام. ؟
صحابی: حداقل ۷۸۰ همت پول می‌خواهد، یعنی اگر ما بخواهیم تمام کسانی که از سنوات قبل ثبت نام نکرده اند و تمام کسانی که هنوز امسال ازدواج نکرده اند، اگر پیش بینی کنیم مثل سال گذشته باشد، ما نزدیک به ۸۰۰ همت منابع نیاز داریم. اصلاً فرمایش حاج آقا درست باشد، ۳۰۰ همت هم ما...
سؤال: همکاران خودتان در برنامه قبلی اعلام کردند اگر ما بخواهیم این ۳۰۰ هزار نفری را بدهیم ۹۱ همت پول لازم داریم؟
صحابی: دوستان درست گفته اند. عرض من این است که اگر تمام کسانی که هنوز ثبت نام نکرده اند.
سؤال: حالا شما تمام کسانی که نیامده اند و می‌خواهند بیایند، این ۳۰۰ هزار نفری که در صف هستند را ما بررسی کنیم. بله این شکلی آمار را نگاه کنیم خیلی عدد بزرگی می‌شود و همه می‌گویند پس پرداخت نکنیم. ولی وقتی شما می‌گویید ۹۱ همت لازم دارید برای مردم سؤال پیش می‌آید، اینکه شما می‌گویید ۹۱ همت لازم داریم، ۳۰۰ هزار نفر را بدهیم، از آن طرف طبق فرموده آقای پژمانفر و آماری که خودتان منتشر کردید ۹۱ همت فقط به کارکنان خودتان وام داده اید؟
صحابی: ببینید حاج آقا فرمودید، تسهیلاتی که به کارکنان بانکها داده می‌شود، اول اینکه از سال ۹۵ مصوبه شورای پول و اعتبار است. اگر می‌فرمایند یک بانک تسهیلات قرض الحسنه، قرض الحسنه عرض من صفر تا چهار نیست، اگر زیر ده درصد باشد.
سؤال: یک گزارش داریم که از منابع قرض الحسنه وام ازدواج فرزند برای کارکنان بانک وام پرداخت شده است؟
صحابی: ممنون می‌شوم از حاج آقا دستور بدهند که این اطلاعات را به بخش نظارت بانک مرکزی بدهند بررسی شود. منتها این تسهیلات کارکنان بانکها به این معنی نیست که اگر پرداخت نشود به جای آن تسهیلات ازدواج. من نمی‌خواهم دفاع کنم، هر سرفصلی مصارف مشخص خودش را دارد، اصلاً بانکها مجاز نیستند از محل سپرده‌های مردمی، چه قرض الحسنه و چه از قرض الحسنه. اگر بانکی به این شکل پرداخت کند، تخلف کرده است.
سؤال: آقای پژمانفر، رییس کمیسیون اصل ۹۰ هم می‌گویند این گزارش تخلف وجود دارد؟
صحابی: دستور بدهند که گزارش‌ها را دراختیار بخش نظارت بانک مرکزی هم بگذارند، اتفاقاً خوب است. من پیشنهاد می‌کنم ما خدمت حاج آقا باشیم، هم برای سال بعد ببینیم واقعاً چه راهکارهایی، یکسری راهکار‌ها وجود دارد، بحث غیرنقدی که وزیر محترم اقتصاد هم دیشب اعلام کردند.
سؤال: از این بگذریم سامانه هم باز نمی‌شود؟
صحابی: سامانه مشخص است یک تکلیفی است یک ابلاغی به شبکه بانکی شده است. مثلاً مشخص است بانک صادرات باید تا پایان سال اینقدر مکلف است که پرداخت کند. حالا شما می‌فرمایید حداقل، راجع به همین داریم صحبت می‌کنیم. بانک صادرات قرار است یک عددی را تا پایان سال پرداخت کند. همکاران من در بخش اعتباری بانک مرکزی این سهمیه را تقسیم بر ۱۲ می‌کنند و تقسیم بر روز می‌کنند، اینقدر می‌توانند باز کنند. الان بفرمایید اگر من یک عددی مثلاً ۱۰ همت را به بانک صادرات دادم،ای سامانه را باز بگذارم، این ۱۰ همت بشود ۷۰ همت، این را چه کسی باید پاسخ بدهد. چرا سال‌های گذشته ما این موضوع را نداشتیم، عرض کردم ما در دیماه به این می‌رسیدیم و پایاپای می‌شد.
سؤال:، چون صورت مسئله را داریم اشتباه می‌گیریم. چون در سال‌های گذشته می‌گفتند سقف ۲۰۰ هزار میلیارد تومان، الان کرده اند کف ۲۰۰ هزار میلیارد تومان ولی در مفروضات شما این است که کماکان سقف ۲۰۰ هزار میلیارد تومان است.
صحابی: بله سقف تسهیلات ۶۰ درصد اضافه شده است ولی توان شبکه بانکی به این میزان افزایش پیدا نکرده است و این خیلی چیز پیچیده‌ای به نظر من نیست.
سؤال: پس به این جمع بندی می‌رسیم که اگر واقعاً سایت باز شود و همه بتوانند ثبت نام کنند، سقف از ۳۴۹ هزار نفر خیلی بیشتر است؟
صحابی: شک نکنید اصلاً این یک چیز بدیهی است.
سؤال: برآورد شما چقدر است؟
صحابی: در بالاترین حد ممکن یعنی اگر فرض بگیریم تا پایان سال آن کسانی که سنوات گذشته ثبت نام نکرده اند، بالاترین حد را درنظر بگیریم، اگر اشخاصی که از سنوات گذشته قانون اجازه داده شده به آنها به هر دلیلی یا نتوانسته اند و یا نخواسته اند، اگر وارد شوند، ثبت نام کنند، آن میزان ازدواجی که امسال تا پایان سال محقق می‌شود اگر بیاید تمام اینها اتفاق بیفتد ما چیزی حول و هوش ۸۷۰ همت منابع می‌خواهیم.
سؤال: چه تعداد در صف می‌آیند، برآورد شما چه تعداد می‌شود؟
صحابی: اینها را جمع کنیم با یک عدد بالای ۱ میلیون و ۲۰۰ یا ۳۰۰ هزار نفر می‌رسد. این بالاترین حد ممکن است ولی به هر حال مشخص است که ما دو موضوع را روشن کنیم. یکی اینکه این ۵۰ همتی که آزاد کرده ایم، می‌نشیند روی آن عددی که دوستان می‌گویند حداقل، ما بالاخره از منابع سپرده بانکها آزاد کرده ایم، آن عدد به ۲۴۰ یا ۲۵۰ همت می‌رسد.
سؤال: تا سه ماه آینده که گزارش بعدی باشد، ما سقف را باید روی چقدر انتظار داشته باشیم؟
صحابی: یک نگرانی شما داشتید راجع به ثبت نام متقاضی ها، این را روشن کنیم، ثبت نام متقاضی‌ها از فردا قطعاً روند راحت‌تر خواهد بود. طبیعی است من به اندازه ۵۰ همت همکاران من بیشتر را سامانه را باز می‌کنند. این قول را من می‌دهم که ثبت نام تسهیلات ازدواج از فردا ساده‌تر خواهد بود.
سؤال: میزان سقف تا آخر مهرماه چقدر می‌شود؟
صحابی: این را اینکه چقدر ثبت نام می‌کنند برای هیچ کسی روشن نیست. ولی من یک عدد عرض کنم که شاید این منطقی‌تر باشد و قابل چک کردن باشد. ما اگر این ۵۰ همت را کمک نمی‌کردیم، تا پایان سال پیش بینی ما این بود که حول و هوش مثلاً ۴۱۰ یا ۴۱۵ هزار نفر بتوانند تسهیلات استفاده کنند. قطع به یقین به این عدد ۱۳۰ یا ۱۴۰ هزار نفر اضافه خواهد شد، یعنی حداقل این قول را می‌توانم بدهم.
سؤال: البته این کمک نیست، این سقف و کف را یک بار دیگر تأکید کنیم که اشتباه گرفته نشود. آقای رهگشای، این ایده‌ای که در چند روز گذشته آقای همتی مطرح کردند درخصوص اینکه بخشی از این تسهیلات ازدواج که دارد پرداخت می‌شود حالا اگر کسی خواست زودتر خواست، دیشب توضیحات تکمیلی دادند، بتواند در غالب وام کالا و اینها بگیرد، نظر شما راجع به آن چیست؟
رهگشای: بحث این است که فکر می‌کنم توضیحات شفاف بود. نماینده بانک مرکزی که توضیحات خوبی هم دادند به بحث هم مسلط هستند، بحث شان این است که بانکها منابع ندارند. اما آن چیزی که ما بعنوان کارشناس از بیرون و از صورت‌های مالی بانکها می‌بینیم، عرض کردم، مانده سپرده‌ها بیش از ۲ هزار هزار میلیارد تومان است. این سپرده‌ها بالاخره بخشی اش سپرده قانونی شده است، بخش عمده اش صرف تسهیلات قرض الحسنه باید شده باشد در سال‌های مختلف و نه در یکسال. ما انتظار داریم اینها به مرور برگردد. یعنی به طور میانگین اگر وام‌ها ده ساله هم باشد باید در یکسال یک پنجم آن برگردد، یعنی تسهیلات وصولی است، وصولی آن تسهیلاتی که از محل منابع قرض الحسنه جاری و پس انداز داده شده است، در یکسال مثلاً ۱۴۰۳ حداقل ۳۰۰ هزار میلیارد تومان باشد. اینکه نماینده محترم مجلس می‌گویند محاسبات بانک مرکزی برای ما شفاف نیست، منظور این است، یعنی بانک مرکزی باید توضیح بدهد که چطور به این ۳۱۷ رسیده است، درحالی که سپرده‌های قرض الحسنه جاری و پس انداز بانکها بالای ۲ هزار هزار میلیارد تومان است و اینها بخشی اش حداقل در یکسال برمی گردد، سپرده جدید اضافه می‌شود.
سؤال: اینکه می‌گویید روشن نیست، برای شما کارشناس یا نماینده مجلس روشن نیست یا برای بانک مرکزی روشن نیست؟
رهگشای: برای ما براساس ظواهر صورت‌های مالی بانک ها، روشن است که دستکم ۵۰۰ هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۳ با کمترین تخمین ها، یعنی با تخمین حداقلی با توجه به وصولی جدید. نکته اصلی هم همانطور که نماینده بانک مرکزی گفتند، تمام منابع قرض الحسنه جاری صرف تسهیلات ازدواج و فرزندآوری نمی‌شود. یعنی بانکها بخش خوبی از منابع متکی به آن قرض الحسنه جاری شان را صرف این تسهیلات نکرده اند. یعنی معتقد هستند اگر بخواهم صریح بگویم، معتقد هستند قانون، قانون درستی نیست که گفته است باید از این محل شما تسهیلات را بدهید، می‌گویند ما نمی‌توانیم یا نمی‌خواهیم بدهیم. اینجا نکته چه می‌شود، ما از بانک مرکزی بعنوان یک نهاد حاکمیتی که خیلی صحبت از این می‌شود باید استقلال داشته باشد و حرف درستی هم است، حرف ما این است که بانک مرکزی فقط نباید از هیأت دولت استقلال داشته باشد، نباید از رییس استقلال داشته باشد، باید از شبکه بانکی هم استقلال داشته باشد. یعنی وقتی نماینده بانک مرکزی در رسانه ملی صحبت می‌کند، مدافع تمام قد بانکها نباشد، بیاید کنار مردم و هیأت دولت و کنار مجلس و توضیح بدهد که چگونه بانکها را بعمل آورده است در اجرای قانون. درحالی که الان برعکس است، به دلیل اینکه تمام مدیران آنها و مسئولین یک ارتباطی با شبکه بانکی دارند، آن درب‌های گردان، آن بحث تعارض منافع وقتی است، الان بانک مرکزی ما شده است مدافع عملکرد بانک ها. درحالی که باید از آن طرف بیاید خواست مردم، خواست قانون است، مجلس را از بانکها طلب کند. الان می‌بینیم که جایگاه برعکس و این اتفاق دارد می‌افتد، پس مسئله روشن است. در مورد پیشنهادی که آقای همتی دادند، در مجموع به نظر پیشنهاد خیلی رو به جلویی می‌آید، چون از آن طرف بانکها مدعی هستند که ما منابع نداریم، از طرفی بخشی که از زوجین که می‌خواهند وام را بگیرند، حتماً برای آنها در صورتی که بخواهد این صف از جلوی آنها برداشته شود، خوب است که به جای پرداخت نقدی، کالا خرید کنند از محل منابع بانکی ولی ملاحظاتی دارد، به طور خاص ملاحظه اول آن این است که اختیاری باشد و اجباری نباشد، ملاحظه دوم اینکه اگر قرار است محصولاتی ارائه شود، تنوع لازم را داشته باشد، اینطور نباشد که اجباری بخواهند محصولی را بفروشند. بحث دیگر اینکه از نظر قیمتی هم طوری نباشد که بخواهد یک هزینه‌ای روی آن کشیده شود، آن وقت دیگر تسهیلات، تسهیلات قرض الحسنه نباشد. چیزی که الان ما می‌بینیم دسترسی است به اینکه شما بخواهید لوازم خانگی یا هر چیزی را با قیمت بالاتر به شکل قسطی بخرید، این نباشد، یک چیز با قیمت پایین‌تر و در واقع وام قرض الحسنه باشد.
سؤال: آقای پژمانفر، شما هم نظرتان را راجع به این ایده جدید بفرمایید؟
پژمانفر: این ایده‌ای که جناب آقای همتی گفته اند، به نظر من خوب است یعنی هم به نوعی دو سر برد است. یعنی هم به نفع تولیدکننده است که کالایش را بتواند با یک سرعت بیشتر و پشتیبانی منابع بانکی تولید کند و هم به نفع مصرف کننده است. با همین شرایطی که اشاره شد که تکرار می‌کنم، یعنی تنوع کالا باشد، قیمت‌ها قیمت‌هایی باشد که عمده فروشی صورت می‌گیرد، تخفیف‌های قابل توجهی داشته باشد. حتماً مردم و زوجین از این موضوع استقبال خواهند کرد، به شرط اینکه این ملاحظات در آن صورت بگیرد یعنی حتی از همان عددی که بعنوان تسهیلات ازدواج دارند، اگر کالایی را می‌خواهند بخرند، کالا این ویژگی‌ها را داشته باشد، تسهیلات داشته باشد، تخفیف داشته باشد، کیفیت کالا داشته باشد، انتخاب بتوانند کنند، این کار را می‌توانند کنند. به نظر من الان دعوا سر این نیست، باید ما دعوا را حل کنیم، اینکه بانک مرکزی باید وارد شود و همانطور که اشاره کردند و بعنوان حاکمیت بانکها را ملزم به پاسخگویی در مقابل سپرده‌های مردم کنند. من نسبت به این بانکها واقعاً بعنوان یک دستگاه نظارتی هشدار می‌دهیم، این تعبیر را با دقت عرض می‌کنم، ما هشدار می‌دهیم این بانکها اگر که کارهایشان را بخواهند به صورت غیرشفاف جلو ببرند، طبیعتاً مسئله اعتماد مردم به بانکها لطمه می‌خورد و این مسائلی نیست که بشود به راحتی از کنار آن گذشت. به نظر من این را باید بانک مرکزی با جدیت مراقبت کند و ما هم حتماً این را بعنوان یک پرونده جاری امیدواریم در اسرع وقت بتوانیم به مردم پاسخگو باشیم.
سؤال: آقای صحابی جمع بندی شما را داشته باشیم؟ بحثی که مطرح شد، یک قول آقای فرزین داده بودند درخصوص اینکه اطلاعات تسهیلات کارمندان مشخص شود، هم پارسال و هم امسال، این اتفاق نیفتاد. این آماری هم که ۹۱ همت آماری که منتشر شده است به نظر نشان می‌دهد که عدد، عدد بالایی است. کارمندان بانک مرکزی را مشخصاً عرض می‌کنم؟
صحابی: این را باید با بخش پرسنلی بانک مرکزی صحبت کنند که ببینند چگونه است، من اطلاع خاصی راجع به آن ندارم. درخصوص آن طرح کالایی هم ما هم آماده همکاری هستیم با وزارت اقتصاد و وزارت صمت منتها در آن هم ابتدای کار باید مشخص باشد که مثلاً چه مشوق‌هایی خواهد داشت، یعنی باید یک طوری آن انگیزه ایجاد شود.
سؤال: از چه زمانی می‌توانیم شاهد این باشیم که ممکن است این طرح اجرا شود؟
صحابی: دوستان وزارت اقتصاد طرح را به صورت خام تهیه کرده اند، احتمالاً جلسه‌ای را هم با بانکها می‌گذارند. ما هم آمادگی آن را داریم ولی زمان خواهد برد. من احساس می‌کنم که ما بیشتر از اینکه دنبال این باشیم که الان چه کار کنیم باید به سمتی برویم که ما سال بعد این مشکلات را حداقل نداشته باشیم.
سؤال: برای این ایده‌ای که آقای همتی مطرح کردند، نیاز است که این برود به مجلس بیاید یا خیر؟
صحابی: به نظر می‌آید که یک رفت و برگشت مجلس را هم نیاز دارد. فکر می‌کنم یک اصلاح قانون را هم بخواهد. حالا دوستان حقوقی باید نظر بدهند ولی به نظر من نیاز دارد. اگر به این نتیجه برسیم که نیاز ندارد، با همکاری وزارت اقتصاد کار را جلو می‌ببریم.