رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه آلودگی هوا یک چالش است گفت: قانون هوای پاک را به عنوان مهمترین سند بالادستی داریم و موضوع این است که اهمیت رفع مشکل آلودگی هوا باید از طرف دستگاه‌های مختلف درک شود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، شینا انصاری معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست شنبه سوم شهریورماه ۱۴۰۳ در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه خبر به موضوع اولویت‌های محیط زیست در دولت چهاردهم پرداخت.
مقدمه : امشب در گفتگوی ویژه خبری به مناسبت هفته دولت در خدمت معاون محترم رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست خانم شینا انصاری هستیم تا به بررسی مهمترین اولویت‌های محیط زیست در دولت چهاردهم در کشور بپردازیم.
سوال : به محض دریافت حکم انتصابتان از رئیس جمهور کار را حتی روز جمعه در بازدیدتان از منطقه حفاظت شده در لواسان آغاز کردید و می‌توانم بگویم که امروز دومین روز کاری شما محسوب شد، چگونه گذشت؟
انصاری: خیلی پرفشار بود کار‌ها زیاد بود ما روز گذشته بازدیدی از منطقه حفاظت شده ورجین در لواسانات و دیداری با محیط بانان پرتلاش آن منطقه داشتیم که شبانه روزی زحمت می‌کشند تعطیلی ندارند و تلاش می‌کنند و هدف این بود که به آنها خسته نباشید و خدا قوت عرض کنیم و به آنها اطمینان بدهیم که حتماً برای بهبود وضع محیط بانان عزیز در سراسر کشور انشاالله تلاش خواهیم کرد، امروز هم جلساتی را در سطح سازمان حفاظت محیط زیست با همکاران پرتلاش این سازمان داشتیم.
سوال: می‌گویند کسی که در محیط زیست یا بهتر است بگوییم برای محیط زیست قرار است تصمیم گیری کند باید عاشق طبیعت و عاشق محیط زیست باشد آیا شما هستید؟
انصاری: بله ۱۰۰ درصد.
سوال: ۲۴ سال سابقه کار در سابقه محیط زیست را دارید درست است؟
انصاری: بله
سوال: سازمان محیط زیست، چالش‌های داخلی، مهمترین اولویت‌های محیط زیست در حوزه خارجی، کدام اولویت‌ها را مد نظر قرار دادید و اهم و فی الاهم کردید برای این که در بازه پیش روی کاری به آنها رسیدگی کنید؟
انصاری:در حوزه محیط زیست می‌توانیم بگوییم مسئله محیط زیست یکی از حیاتی‌ترین مسائل کشور ما در حال حاضر است و معضلات متعدد محیط زیستی داریم که بعضاً به ابر چالش‌هایی تبدیل شدند و بحث این است که ما در حوزه محیط زیست باید سعی کنیم در دو سطح یکی رویکرد در سطوح بالا است در سطوح حاکمیتی که این ابر چالش‌هایی که در حوزه محیط زیست داریم اینها به رسمیت شناخته شود، بحثی که رئیس جمهور محترم هم در گفتمانشان تاکید دارند بحث اجماع و توافق سازی نیاز بر این است که ما در حوزه محیط زیست هم این اجماع و توافق سازی در موضوع ابر چالش‌ها شناخته شود، چون این ابر چالش‌های محیط زیستی که داریم الان واقعا در بطن زندگی مردم وجود دارد آلودگی هوا یا گرد و غبار در بعضی از استان‌های غربی و جنوب غربی کشور یا شرق کشور اینها واقعاً زندگی مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهد بنابراین بحث این است که ما چالش‌های محیط زیست را به رسمیت بشناسیم، در هم تنیدگی آنها با موضوعات اجتماعی، اقتصادی، بوم شناختی، سلامت و حتی امنیت را مد نظر قرار بدهیم اگر اینها مد نظر قرار بگیرد قطعاً آن وقت می‌توانیم در سطوح بالا با یک هماهنگی بین بخشی موضوعات محیط زیست را حل و فصل کنیم، حداقل در مسیر حل معضلات محیط زیستی حرکت کنیم.
سوال: الان اشاره می‌کنید به این اجماع و تاکید داشتید در ابر چالش‌ها ما الان در حوزه محیط زیست، چون آلودگی هوا را مثال زدید کدام ابر چالش‌ها را پیش رو داریم و برای حل آن نیازمند این هستیم که تعامل بیشتر یا اراده قوی‌تری را دنبال کنیم؟
انصاری: مثلاً موضوع آلودگی هوا که به عنوان یک چالش است ما این را در شهر‌های بزرگ و صنعتی داریم و موضوعی است که ما باید اولاً با مردم صادق باشیم این که ابر چالش‌های ما در زمان کوتاه قابل حل نیست یعنی فرضا ما برای موضوع آلودگی هوا قانون هوای پاک را به عنوان مهمترین سند بالادستی داریم در حوزه آلودگی هوا که سال ۱۳۹۶ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، آیین نامه‌های اجرایی متعددی این قانون دارد موضوع این است که اهمیت رفع موضوع آلودگی هوا، مدیریت آلودگی هوا از طرف دستگاه‌هایی که به نوعی در این موضوع ذی مدخل هستند که بالغ بر ۲۰ دستگاه است این اهمیت موضوع درک شود یعنی سازمان حفاظت محیط زیست وظایفش سیاست گذاری و نظارت است و باید موضوعات را پیگیری کند ولی این که به تنهایی انتظار داشته باشیم که سازمان حفاظت محیط زیست، آلودگی هوا را حل کند این تصور نادرستی است یعنی حتماً ما نیازمند این هستیم که در سطح بالا آن عزم ملی برای حل مشکل آلودگی هوا به وجود بیاید و در آن سطح قطعاً باید هماهنگی‌هایی انجام بشود. به هر صورت موضوع آلودگی هوا راهکار‌های مشخصی هم دارد مثلاً از رده خارج کردن خودرو‌های فرسوده، ارتقا کیفیت سوخت، ارتقا خودروها، توسعه حمل و نقل عمومی، بحث منابع، بحث صنایع همه اینها موضوعاتی است که باید به موازات هم پیش برود و راهکار‌های ضرب الاجلی که ما معمولا در فصل سرد سال مثلاً در فصل زمستان یک سری راهکار‌های ضرب‌الاجلی داریم مثل تعطیلی‌ها، زوج و فرد کردن خودروها اینها راهکار‌هایی هستند که در مقطع زمانی که حالا آلودگی هوا هست، وارونگی دما هست آنجا باید به هر صورت ناگزیر هستیم برای این راهکار‌ها ولی کار مدیریتی حل آلودگی هوا این است که ما در برنامه‌های میان مدت و بلند مدت همه موضوعاتی را که در قانون است، در آیین نامه‌ها اجرایی است پیگیری کنیم تا بتوانیم روز‌های ناسالم کمتری داشته باشیم.
سوال: من می‌خواهم راجع به موضوع سیاست گذاری و نظارت که نقش سازمان حفاظت زیست است با شما صحبت کنم، اما چون موضوع آلودگی هوا را مطرح کردید بحث‌های این حوزه را من ارتباطش بدهم به قانون هوای پاک، اجرایی شدن این قانون آن طور که گفته می‌شود مفاد و بند‌های مربوطش حدود ۷-۸ سال از تصویب قانون هوای پاک دارد می‌گذرد و آن طور که اعلام شده فقط نزدیک به ۱۰ درصد اجرایی شده و از هر دستگاهی هم که سوال پرسیده می‌شود که چرا؟ عنوان می‌شود آن چیزی که قرار است اجرا شود هزینه بر است و تکالیف اجرایی مشمول منابع مالی لازم و هزینه لازم هستند به همین دلیل از انجام کامل آن سر باز می‌زنند. هر کدام از اینها هم خسارت مالی، خسارت جانی و تبعات مختلفی را در بر می‌گیرد. برای اجرای کامل آن و پیگیری‌های کامل آن در بُعد نظارتی و در بعد سیاست گذاری چه می‌کنید؟
انصاری: ما در موضوع محیط زیست اتفاقاً قوانین خوبی داریم و یک سری انباشت برنامه‌ها و قوانین داریم.
سوال: پس نیاز به قوانین جدید نداریم؟
انصاری: چرا یک سری قوانین وجود دارد مثلاً قانون مدیریت پسماند سال ۱۳۸۳ به تصویب رسید و مدت زمان زیادی گذشته است یک سری قوانین باید به روز شوند شاید یک سری خلا‌هایی وجود دارد اینها باید دیده بشوند ولی در مورد قانون هوای پاک و آیین نامه‌های اجرایی که به دنبال تصویب قانون هوای پاک مصوب شد ظرفیت‌های خوبی وجود دارد یعنی اگر همین قانونی که تصویب شد در سال ۱۳۹۶ و آیین نامه‌های اجرایی این قانون اگر واقعاً با آن عزم قاطع از جانب دستگاه‌های متولی و با پیگیری جدی سازمان حفاظت محیط زیست دنبال می‌شد قطعاً می‌توانست اقدامات بهتری انجام شود. الان کارگروه آلودگی هوا را سازمان حفاظت محیط زیست حتماً باید پیگیری کند، جلسات را تشکیل بدهد به عنوان این که یک دستگاه نظارتی حاکمیتی است موضوعاتی که وجود دارد در حوزه آلودگی هوا اینها را باید به صورت مجدانه پیگیری کند، ما قانونی داریم که به عنوان سند بالادستی ما است و آیین نامه‌های اجرایی هم داریم.
سوال: پس چرا الان که حدوداً هفت، هشت سال است که گذشته حدود ۱۰ درصد آن اجرایی شده است؟
انصاری: بحث هزینه‌ها را فرمودید شاید یک بخشی هزینه‌ها باشد ولی همه موضوع نیست، بحث این است که موضوع آلودگی هوا در اولویت دستگاه‌های مختلف نبوده در اولویت ادوار شاید آن طور که باید نبوده، بحث این است که ما همان نکته اول که خدمت شما اشاره کردم توافق سازی و اجماع و این که ما چالش‌های محیط زیست مثل آلودگی هوا، مثل فرونشست زمین، مثل محدودیت آب اینها را ما به رسمیت بشناسیم در سطوح بالا و وقتی این به رسمیت شناخته بشود و پیوندش با مسائل مختلف، مشکلات اجتماعی که بعضاً ایجاد می‌کند مثلاً باید نگاه اجتماعی به مسائل محیط زیست را حتماً دقت کنیم که تبعات مشکلات ما الان دارد کم کم به مسائل اجتماعی منتج می‌شود، یک سری اعتراضاتی که داریم در بعضی از استانها مثلاً برای منابع آب ما در خوزستان، در اصفهان مسائلی داریم یا بحث آلودگی هوا در اراک، در اردکان اعتراضات مردمی وجود دارد به هر صورت اگر ما این را بدانیم که حساسیت‌های اجتماعی به آن مسائل اجتماعی که منتج می‌شود از این بحران‌های محیط زیستی قطعاً باید این موضوعات در اولویت قرار بگیرد و حتماً باید با یک نگاه اولویت‌دار این مسائل دنبال شود.
سوال: و بحث نظارتی شما در این موضوع؟
انصاری:قطعاً باید کارگروه را به صورت مستمر با حضور دستگاه‌هایی که ذیربط هستند پیگیری کنیم و مطالبه‌گر باشیم، سازمان محیط زیست نظارت و پیگیری را باید به صورت جدی انجام بدهد و انشاالله بتواند یک مقداری از این مشکلاتی که ما به خصوص در فصول سرد سال با آن مواجه هستیم کمتر بشود ولی باز تاکید می‌کنم به هر صورت رفع مشکلات و رفع ابر چالش‌های محیط زیستی در کوتاه مدت میسر نیست.
سوال: آقای پزشکیان که در زمان تدوین برنامه هفتم خودشان در مجلس حضور داشتند و بعد از انتخابشان به عنوان رئیس جمهور هم تاکید کردند که میثاق و برنامه دولت چهاردهم، اجرای برنامه هفتم توسعه است، چقدر فصل‌های مربوط به محیط زیستی را در برنامه هفتم توسعه در راستای نیاز‌های محیط زیستی کشور می‌دانید و چقدر تلاش می‌کنید با برنامه‌ریزی جدید و البته آن نگاهی که اشاره کردید آن اجماع و تعامل با دستگاه‌های مختلف آن را اجرایی کنید؟
انصاری: البته برنامه هفتم آن فصل مجزا برای محیط زیست را ندارد ولی موضوعات محیط زیست در بخش‌های مختلفش وجود دارد که به نظر می‌رسد اگر همان موضوعات محیط زیستی که در بخش‌های مختلف وجود دارد دنبال شود قطعاً می‌تواند اتفاقات خوبی را رقم بزند بنابراین نکته این است که ما برنامه‌ها و قوانین موضوعی که وجود دارد، قوانین برنامه که وجود دارد با اولویت پیگیری شود بنابراین یکی از اسناد مهمی که ما باید پیگیری کنیم قطعاً همین برنامه هفتم است و رویکرد‌های محیط زیستی که در این برنامه وجود دارد باید دنبال شود ولی اگر ما در ابتدای برنامه بودیم این رویکرد‌های محیط زیستی شاید می‌توانست قدری آن غلظت و قوت و رنگ و لعاب بیشتری داشت یعنی شاید می‌توانست موضوعات محیط زیستی در آن بیشتر دیده می‌شد ولی همین موضوعاتی هم که دیده شده می‌تواند دنبال بشود. یک رویکرد دوم هم که به نظر می‌رسد باید پیگیری کنیم این است که در سطح کلان بحث توافق و اجماع سازی است، در یک سطح در سطح جامعه هم ما حتماً نیازمند این هستیم که برای حل مشکلات محیط زیستی همکاری و مشارکت مردم را حتماً و حتماً باید داشته باشیم، ما اصل ۵۰ قانون اساسی را داریم که در آن حفاظت از محیط زیست یک وظیفه همگانی است ولی به نظر می‌رسد در طول ادوار مختلف این اصل بیشتر یک اصل تشریفاتی بوده در حالی که ما نیازمند این هستیم که حتماً مشارکت مردم را داشته باشیم، بستر‌های مشارکت مردم را تسهیل کنیم، موانع مشارکت مردمی تشکل‌های مردم نهاد را که اتفاقاً در حوزه محیط زیست واقعاً خیلی‌ها علاقمند هستند تشکل‌های متعددی وجود دارد که مشتاقانه علاقه‌مند به همکاری هستند و می‌شود ما از این ظرفیت‌های مردمی استفاده کنیم و برای حل مسائل پیچیده محیط زیستی که بعضاً می‌توانم بگویم مسائل واقعاً پیچیده است با ابعاد بسیار فراگیر اینها را ما حتماً باید با مشارکت مردم حل کنیم.
سوال: شما قبل از گفتگو اشاره کردید که حدوداً ۲۴ سال است درگیر موضوعات مختلف محیط زیست در جایگاه‌های مختلف بودید، عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست را در طول ۳ سال گذشته به لحاظ موضوعات مختلف سیاستی و نظارتی چطور می‌بینید؟
انصاری: من باید خدمت شما عرض کنم چیزی که باید در نظر بگیریم در ادوار و دوره‌های مختلف مرهون زحمات روسای محیط زیست هستیم. همه زحمت کشیدند در دوره‌های مختلف سازمان محیط زیست و مرهون زحمات پیشکسوتان محیط که فعالانه تلاش کردند و همین طور قدردان زحمات کارکنان پرتلاش سازمان محیط زیست، محیط بانان، همکاران و کارشناسان هستیم، بحث سیاست گذاری مطرح کردند منتها سازمان حفاظت محیط زیست در موضوعات مختلفی که الان به چالش تبدیل شده است، مثلا حق آبه تالاب‌ها و تغییر اقلیم که بحث بسیار مهم است برای کشورما و سایر موضوعات، گردو غبار و ... به همکاری بین بخشی مورد نیاز است با همکاری و تقویت بین بخشی بتواند در مورد حق آبه تالاب‌ها حتما باید با وزارت نیرو، حتی باید با وزارت جهاد کشاورزی در مورد الگوی کشت که سازگار هست با اقلیم این هماهنگی بین بخشی تقویت شود. در سازمان حفاظت محیط آن ارتقای ساختار را داشته باشیم، همکاران خوبی داریم و بدنه کارشناسی خوب و متخصص داریم.
سوال: یک جورایی نقاط قوت و ضعف را می‌گویید.
انصاری: نیازمند هستیم که ساختار قوت بیشتری بگیرد و تقویت شد و با نگاه مثبتی که آقای پورمحمدی دارند در سازمان برنامه و بودجه بتوانیم این ساختار را تقویت کنیم، بتوانیم هم در بخش‌های محیط طبیعی و محیط انسانی و تقویت بنیه کارشناسی و افزایش منابع اعتباری و افزایش زیرساخت‌ها و برای پایش مناطق و زیرساخت‌هایی که برای مدیریت منابع و مدیریت آلودگی‌ها و کاهش آلاینده‌ها نیازمند آن هستیم که این بخش‌ها تقویت شد و به منابع اعتباری نیاز داریم برای استفاده از فناوری‌های به روز در دنیا که این تقویت و ارتقای ساختار قطعا می‌تواند اثرگذار باشد.
سوال: بحث اقتصادی کردن محیط زیست و این موضوع در برنامه ریزی‌های شما چه جایگاهی دارد؟
انصاری: یکی از بحث‌های ما اقتصاد سبز است، که در مصاحبه من پخش کردید که بین محیط زیست و اقتصاد آن ارتباط تنگاتنگ برقرار کنیم، در بحث پسماند و اقتصاد پسماند با دقت دیده شود تا بتوانیم دیگر از آن وضعیتی که الان مدیریت می‌شود به سمتی ببریم که بتوانیم مدیریت درست پسماند را داشته باشیم و دیگر پسماند یک مسئله لاینحل نباشد.
در موضوعات دیگر اگر ارزش گذاری اقتصادی اکوسیستم‌ها را داشته باشیم، اکوسیستم‌های حساس را داشته باشیم در مدیریت ما و در اولویت بندی تصمیمات اثرگذار باشد که توسط سازمان حفاظت محیط زیست انجام شود که بتوانیم ادامه و تکمیل کنیم.
سوال: تغییرات اقلیمی در کشورمان داریم که با شتاب این موضوع آن دنبال می‌شود و تبعات آن خشکسالی و افزایش شدت گرما و خشکسالی‌های پیاپی و تبخیر بیش از حد آب و موضوعاتی که در بدنه این موضوع دنبال می‌شود، برنامه ریزی برای کاهش مخاطرات طبیعی ناشی از این موضوع دارید؟
انصاری: این تغییر اقلیم داریم از تبعات آن و عوارض مخرب آن متاسفانه متاثر می‌شویم، بحث خشکسالی‌ها و سیل‌ها و هم تغییر الگو‌های بارندگی هست که مردم می‌بینند که یک وقتی در فصل تابستان باران می‌آید و در فصل بهار هوا خیلی گرم می‌شود و الگو‌های بارندگی تغییر می‌کند و سرمازدگی محصولات را داریم و وارد متن زندگی مردم شده است که عوارض تغییر اقلیم را می‌بینیم و در منطقه‌ای هستیم در خاورمیانه که آثار و عوارض آن بیشتر است.
برای این موضوع در بحث کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای باید کار‌هایی را انجام دهیم که برای آن برنامه داریم و بحث تاب آوری مان را باید افزایش دهیم، یعنی ما هم باید مواجه مان با این مشکل ارتقا دهیم و همین که شهر‌های مان را تاب آور کرده و در مقابل مسایل و مشکلات ناشی از این تغییر اقلیم تاب آور شویم.
سوال: در بخش اول که اشاره کردید کنترل یا برنامه ریزی برای گاز‌های گلخانه چه خواهید کرد؟
انصاری: توسعه انرژی‌های پاک بسیار مهم است، در منطقه‌ای هستیم که انرژی خورشیدی رایگان است و سرمایه گذاری اولیه می‌خواهد ولی می‌توانیم از انرژی‌های پاک بهره ببریم و انتشار گاز‌های گلخانه‌ای کم شود و هوشمند سازی موتورخانه‌ها یا وسایل احتراقی که راهکار‌هایی است که برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای انجام دهیم و در موضوع تاب آوری برنامه‌های مختلفی را پیاده سازی کنیم با این علم به هر صورت متاثر هستیم، منطقه و سرزمین ما متاثر است از تغییرات اقلیمی و ما حتما باید با لحاظ این موضوع روی کشت گونه‌های گیاهی و الگوی کشت کشاورزی و در واگذاری صنایع مان، صنایعی که می‌خواهیم واگذار کنیم باید محدودیت آب را در نظر بگیریم و صنایع آب بر را نباید در مناطق کویری مستقر کنیم و به سیاست گذاری‌های مان به این موضوعات توجه کنیم و در طرح های توسعه‌ای به این موضوعات توجه کنیم و محیط زیست را صحبت‌ها می‌گویند محیط ایست و معمولا اشاره می‌کنند که محیط زیست به نوعی در ادوار مختلف مخالف اشتغال و توسعه بوده است و این رویکرد باید تغییر کند و این نگاه با درک مسئله تغییر کند.
سوال: که این تغییر نگاه به محیط زیست ضربه نخواهد زد؟
انصاری: تغییر نگاه منظورم این نیست که محیط زیست را مدنظر قرار ندهیم اتفاقا توسعه‌ای متوازن هست که محیط زیست در بطن آن باشد و نیازمند این هستیم که فرضا ارزیابی و آثار محیط زیستی که برای طرحهای توسعه‌ای انجام می‌دهیم و آثار واقعی باشد نه تشریفاتی، ارزیابی آثاری باشد که درست باشد و واقعی باشد نه تشریفاتی و این که محیط زیست حتما می‌بایست در محور توسعه‌ای قرار گیرد و این نکته بسیار مهمی است که در سراسر جهان توسعه‌ای می‌تواند متوازن باشد که حتما به محیط زیست توجه داشته باشد در غیر این صورت ما عوارض مخرب آن را در زندگی مان و در حتی معیشت جوامع محلی می‌بینیم، بحث خشک شدن تالاب‌ها یکی از موضوعاتی است که حتما باید در حفاظت از تالاب‌ها و بحث گروه‌های ذی نفع و جوامع محلی را ببینیم و در توسعه همین طور است که در توسعه هم ما باید محیط زیست و سایر جوانب را در نظر بگیریم.
سوال: مدیریت پسماند و ماده چهار آئین نامه قانون اجرایی مدیریت پسماند که اشاره می‌کند که دستگاه‌های اجرایی وظیفه داشتند که تا پایان سال ۱۳۹۲ موضوع تفکیک از مبداء پسماند‌های عادی را انجام دهند، اول بفرمایید چه موانعی بر سر اجرای این موضوع هست و شما چه برنامه ریزی‌هایی برای تفکیک از مبدا دارید؟
انصاری: قانون مدیریت پسماند در سال ۱۳۸۳ یعنی بالغ بر ۲۰ سال گذشته است، آئین نامه یک سال بعد سال ۸۴ مصوب شد و در ماده چهار آمده است برای پسماند‌های شهری، پسماند‌های عادی است که ما ۵ گروه پسماند داریم، پسماند‌های شهری متولی وزارت کشور است و همین تفکیک در مبداء که شما می‌فرمایید به این صورت است که زیرساخت‌ها باید وزارت کشور، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها محیا کنند.
سوال: این جا این وظیفه سیاست گذاری و نظارتی شماست که قرار است پررنگ شود؟
انصاری: بحث نظارت بر این موضوع برعهده سازمان حفاظت محیط زیست است که ما کارگروه ملی پسماند را داریم که فقط مختص این پسماند عادی نیست، پسماند‌های ویژه داریم، پسماند‌های کشاورزی و صنعتی و عفونی و بیمارستانی داریم و در همه این موضوعات و در هر ۵ گروه پسماند سازمان حفاظت محیط زیست نقش نظارتی دارد و کارگروه ملی پسماند موضوعات را پیگیری می‌کند، بحث تفکیک در مبدا یکی از موضوعات است و بحث‌های دیگر و مولفه‌های دیگر دارد مدیریت پسماند و نکته‌ای که اشاره کردیم به بحث اقتصاد، آن چیزی که باید در پسماند توجه شود و مغفول مانده است بحث اقتصاد پسماند هست، تا زمانی که آن مقوله اقتصاد پسماند را مدنظر قرار ندهیم، پسماند را و همین طور مشارکت بخش خصوصی را هم محدود کنیم، ما حتما نیازمند این هستیم که اتفاقا در موضوع مدیریت پسماند ازظرفیت‌های بخش خصوصی استفاده کنیم و در حوزه تفکیک در مبدا.
سوال: این بخش خصوص فعال‌تر شود؟
انصاری: بله بخش خصوصی فعال‌تر شود، بحث تفکیک در مبدا و اول از همه اجتناب از تولید پسماند کنیم که آموزش دهیم که از طریق سازمان صدا و سیما می‌تواند اثرگذار باشد که شهروندان و خانواده‌ها اول پسماند کمتری تولید کنند، یا صنایع و تولیدکنندگان پسماند کمتری تولید کنند و در قدم بعد تفکیک کنیم پسماند‌ها را از همدیگر که در بحث آموزش است و پردازش و بازیافت و بحث دفن و دفن بهداشتی و زباله سوز منتهی شود.
سوال: در سال ۸۳ این قانون تصویب شده است، ۸۴ آئین نامه اجرایی داریم، ۹۲ قرار بوده است که به طور کامل انجام دهیم ولی هنوز؟
انصاری: همان همکاری بین بخشی حتما نیازمند این هستیم که در اجرای آن، قوانین زیاد داریم، مشکل قانون نداریم، مشکل اجرای قانون داریم، اگر بتوانیم قوانین را بایک همکاری بین بخشی و بین نهادی و بین دستگاهی جلو برویم با اولویت، متاسفانه با موضوعات محیط زیست در اولویت نبوده است.
سوال: چه خواهید کرد که این در اولویت سازمان‌های تعامل گر با شما قرار گیرد؟
انصاری: در موضوعات مختلف چه آب، پسماند و چه آلودگی هوا، کارگروه‌هایی که غیر فعال بودند، فعال کنیم در سازمان حفاظت محیط زیست.
سوال: اگر مقاومت کردند به هردلیلی یا همراهی نکردند، چه می‌کنید؟
انصاری: حتما مطالبه گری قانونی را قطعا پیگیری می‌کنیم و بحث مطالبه گری مردمی و جلب مشارکت مردمی را به موازات پیگیری می‌کنیم و نیازمند آن هستیم که در بخش‌های مختلف ما از ظرفیت‌های مردمی استفاده کنیم که بدون آن ما نمی‌توانیم در موضوعات پسماند برای تفکیک در مبدا نیازمندیم که مردم را پای کار داشته باشیم و اگر نداشته باشیم نخواهیم توانست که مشکل پسماند را مرتفع کنیم.
سوال: در برنامه هفتم موضوع پسماند را داریم و سازمان حفاظت محیط زیست مکلف شده است که سامانه یکپارچه مدیریت پسماند‌ها را با هدف پایش و نظارت بر کلیه اقدامات مدیریت پسماند در کشور تا سال اول برنامه ایجاد کند.
انصاری: ما این را پیگیری خواهیم کرد و متولی پسماند‌های عادی وزارت کشور است، سازمان حفاظت محیط زیست نظارت می‌کند و پیگیری می‌کند.
سوال: فقط کارگروه‌های عادی اشاره نشده است، سامانه مدیریت پسماند.
انصاری: پسماند‌های عفونی وزارت بهداشت است، پسماند‌های عضو ویژه پسماند‌های صنعتی برعهده واحد صنعتی است و همه به تفصیل در قانون مدیریت پسماند و آئین نامه‌های اجرایی به خصوص پسماند‌های عفونی یک آئین نامه اجرایی دارد دولت و پسماند‌های کشاورزی همین طور.
سوال: زمان یاری گر شما خواهد بود با توجه به این که تعداد وزارتخانه‌ها در موضوع پسماند به اذعان شما متعدد و متفاوت است؟
انصاری: این را پیگیری می‌کنیم و این اراده از طرف سازمان حفاظت محیط زیست هست که حتما پیگیری کند و مستلزم این است که همکاری بین بخشی داشته باشیم و از جانب دستگاه‌ها آن عزم و اراده وجود داشته باشد.
سوال: عدد و رقم مربوط به دشت‌های کشور و دشت‌های دارای آب شیرین و موضوع فرونشست زمین و برنامه ریزی‌های شما به عنوان یک چالش در این موضوع قرار است آنها را اجرایی کنید؟
انصاری: ما در موضوع فرونشست مدیریت آبخوان‌ها را داریم که در آب خوان‌ها در حیطه وزارت نیروست و فرونشست زمین یک مسئله محیط زیستی است که ما پیگیری‌هایی را خواهیم کرد ولی بحث الگوی کشت که اشاره کردم یعنی جهاد کشاورزی از یک طرف و وزارت صمت که صنایعی است که استقرار شان و پروژه‌هایی که وجود دارد و بحث آب بری آنها و خود وزارت نیرو که موضوع دستگاه متولی اصلی است در بحث آب خوان‌ها همه اینها باید بحث فرونشست زمین را به عنوان یک ابرچالش در کشور بپذیریم و آن اجماع و توافق سازی که اشاره کردم روی آن به توافق برسیم که یک ابرچالشی است در حال حاضر در کشور و حتما باید در مورد این موضوع با همگرایی این مسئله را حل کنیم.
یکی از موضوعات هم بحث فرونشست، یکی از موضوعات که لازم است اشاره کنم بحث دیپلماسی محیط زیست است، چون موضوع آب‌های فرامرزی و وزارت امور خارجه پیگیری می‌کند موضوعات را ولی بحث دیپلماسی فعال در حوزه محیط زیست هم یکی از موضوعات است که ما هم در مسئله گرد و غبار که داریم.
سوال: آن بحث مجزاست.
انصاری: بله کانون‌های داخلی است و موضوعاتی که در سطح منطقه داریم حتما نیازمندیم که ما آن دیپلماسی فعال را داشته باشیم.
سوال: در بحث فرونشست ما اشاره کردیم که برنامه ریزی‌هایی داریم و رفتیم سراغ همکاری.
انصاری: دیپلماسی فعال را باید اشاره کنیم که موضوع مهمی است، بحث همکاری‌ها مطرح شد، وزارت خارجه در بحث دیپلماسی آب حتما ما باید با حمایت وزارت خارجه و با تولی گری وزارت خارجه پیش برویم.
سوال: در بحث دیپلماسی فعال محیط زیست در دولت سیزدهم اقدامات خوبی دیدیم و همایش‌هایی برگزار شد و رایزنی‌هایی که با برخی از کشور‌های اطراف صورت گرفت در موضوع گرد و غبار تا چه حد ادامه خواهد داشت در جهت رویکرد و حل موضوعات داخلی و خارجی؟
انصاری:قطعا کار‌های خوبی که در دولت قبلی پیگیری شده است ادامه می‌دهیم، قرار نیست چرخ از نو اختراع کنیم، قرار نیست کار‌های خوبی که در ادوار گذشته انجام شده است، که آنها را ما پیگیری خواهیم کرد.
در مورد گرد و غبار چندین قطع نامه صادر شده است و پیگیری‌هایی انجام شده است، اولا در موضوع گرد و غبار با سازمان حفاظت محیط زیست هست به عنوان همکار و سازماان منابع طبیعی باید آن همکاری لازم را داشته باشد. این یک کار بین بخشی تلقی می‌شود، بحث این است که این قطع نامه‌ها الزام آور و پیگیری شود و آن همکاری بین بخشی تحقق پیدا کند.
نکته‌ای که اشاره کردم در همکاری‌های بین المللی اساسا مسائل و معضلات محیط زیستی ما در انزوا و عدم تعامل با جهان قابل حل نیست، برای مسائل محیط زیستی مان نیازمندیم که در یک تعامل با جهان پیش برویم.
بحث بهره گیری از فناوری‌های روز است که در پایش‌ها و تصفیه خانه‌ها و پالایش آلاینده‌ها به آن نیازمندیم و ما پیگیری‌های توافق نامه‌های بین المللی در حوزه محیط زیست حائز اهمیت است و بحث تحریم‌ها بسیار اثرگذار می‌دانیم در حوزه محیط زیست و برای همین حتما نیازمندیم که در موضوع دیپلماسی فعال محیط زیست ما این را با یک رویکرد جدی ببینیم کما این که دیپلماسی فعال محیط زیست یکی از بند‌های سیاست‌های ۱۵ گانه مقام رهبری بوده است در سال ۹۴ که یکی از موضوعات و محور‌های مهمی که ان شاءالله بتوانیم در دولت چهاردهم ضمن گفتمان توافق و اجماع سازی را دنبال می‌کنیم حتما مدنظر داشته باشیم که نیازمند هستیم که در بحث‌های مختلف هم برای منابع آب و هم برای بحث گرد و غبار و هم سایر موضوعات و تغییر اقلیم و سایر موضوعات بتوانیم در تعامل با کشور‌های همسایه و همسایگان مسائلی را که در سطح منطقه داریم کاهش دهیم و آنها را تقلیل دهیم.
سوال: ما در مورد هرکدام از موضوعات با اولویت سازمان حفاظت محیط زیست می‌توانیم راهکار کوتاه مدت ارائه بدهیم و هم میان مدت و هم بلند مدت، از بحث آخر که موضوع گرد و غبار است شروع کنیم که در برنامه هفتم هم به این موضوع اشاره شده در مورد تثبیت کانون‌های تولید گرد و غبار، راهکار‌های میان مدت، کوتاه مدت و بلند مدتی که قرار است اجرایی شود از سوی شما در سازمان حفاظت محیط زیست برای کنترل این موضوع با اولویت چیست؟
انصاری: ما یک دبیرخانه گرد و غبار داریم اشاره هم کردم سازمان منابع طبیعی خیلی از این بخش‌ها این سازمان است که دخیل است، آن جا یک دفتر بیابان دارد و بحث بیابان زدایی و موضوعات مرتبط با کانون‌های داخلی را دنبال می‌کند، در بحث کانون‌های منطقه‌ای هم پیگیری‌های خوبی انجام شده که اینها باید دنبال شود، اینها برنامه‌هایی دارند، یک سری برنامه‌های کوتاه مدت است اولا شناسایی کانون‌های گرد و غبار فکر می‌کنم انجام شده، تثبیت کانون‌های گرد و غبار و راهکار‌هایی که طبیعت محور است مدنظر است و برنامه‌هایی هم که بلند مدت است، بحث این است که ما بتوانیم این کانون‌های داخلی را مدیریت کنیم و در عین حال برای کانون‌هایی که در سطح منطقه وجود دارد، چون می‌دانید بخشی از مسائل ما در حوزه گرد و غبار برمی گردد به کانون‌هایی که در سطح منطقه وجود دارد از کشور‌های منطقه است و برای آن هم نیازمند این هستیم که آن تعاملات بین المللی صورت بگیرد و دیپلماسی فعال داشته باشیم و بتوانیم موضوعات را پیگیری کنیم.
سوال: از نگاه شما به عنوان رئیس سازمان محیط زیست در دولت چهاردهم قرار است این مسیر و ریل گذاری را از کجا دقیقا آغاز کنید؟
انصاری: موارد مختلفی را الان اشاره کردیم چالش‌های مختلفی ما داریم که تعبیر کردم به ابرچالش در سطح محیط زیست، بحث این است که ما اولا ابرچالش‌هایی که داریم در حوزه محیط زیست اینها نمی‌تواند یک شبه حل شود ما برای حل هرکدامشان، الان فرونشست زمینی که اشاره کردیم این قطعا به یک برنامه میان مدت و بلندمدت نیاز دارد البته که ما باید دنبال کنیم متاسفانه مشکل ما این است که ما برنامه‌هایی که تدوین می‌کنیم این برنامه‌ها رها می‌شوند، فرضا در موضوع آلودگی هوا ما در فصل گرم سال بهار و تابستان گرد و غباری داریم بعضا ولی در فصل سرد سال که با پدیده وارونگی دما مواجه هستیم یادمان می‌افتد که در شهر‌های بزرگ و صنعتی آلودگی هوا داریم. موضوع این است که ما به قوانین بالادستی پایبند باشیم، برنامه هفتم را اشاره کردید، قوانین موضوعه‌ای که داریم، قانون هوای پاک، قانون حفاظت از خاک، قانون تالاب‌ها را داریم و آئین نامه‌هایی که داریم مثلا در حوزه گرد و غبار اینها را در ظرف زمانی مقررش پیگیری کنیم و به صورت یک برنامه میان مدت و بلندمدت، راهکار‌های کوتاه نمی‌تواند جواب بدهد.
سوال: همین جا که الان اشاره می‌کنید، خیلی از اینها در دولت‌های گذشته دنبال شد بعضا موضوع اراده مطرح شد، بعضا اجماع بین دستگاه‌ها و تعامل بیشتر بین وزارتخانه‌ها مطرح شد و الان می‌بینیم همچنان این موضوعات ادامه دارد و همچنان جزو موضوعات با اولویت سازمان محیط زیست است، نکته مهم برای اجرای آنها از نگاه شما چه خواهد بود؟
انصاری: ما باید در تمام طول سال موضوعات را دنبال کنیم، همه موضوعات را باید پیگیری کنیم ممکن است مشکلات و موانعی باشد اینها باید پیگیری شود و نکته مهم و حائز اهمیت این است که ما باید این چالش‌های محیط زیست را به عنوان چالش‌های مهمی در کشورمان بشناسیم یعنی این که در سطح حاکمیت ما بتوانیم چه در سطح دولت و چه در سطح قوا، نهاد‌های عمومی غیردولتی، شهرداری‌ها و سایر نهاد‌ها ما بتوانیم موضوعات محیط زیست را به عنوان موضوعاتی که دارند به چالش‌های عظیمی تبدیل می‌شوند وقتی اینها را با این نگاه، نگاه کنیم دیگه بحث اولویت آنها تازه احصا می‌شود، اولویت آنها مدنظر قرار می‌گیرد و آن جا است که بحث منابع مالی و اعتباری بهم اولویتشان حالا بحث منابع اعتباری است و اولویتشان در تصمیم گیری‌ها و سیاست گذاری‌ها مدنظر قرار می‌گیرد.
سوال: ابزار‌هایی که برای جلوگیری از عدم همراهی‌ها یا مقاومت‌ها پیش خواهید گرفت کدام‌ها خواهد بود؟
انصاری: ابزار‌هایی بعضا در قوانین وجود دارد، بعضا هم وجود ندارد ولی می‌شود با پیگیری ها، من فکر می‌کنم مثلا اگر ما کارگروه آلودگی هوا را داریم این کارگروه هی نباید فعال شود و دوباره تعطیل شود و دوباره فعال شود ما باید موضوعات محیط زیست را دنبال کنیم و این که یکی از مشکلات ما این است که ما تصورمان این است که دولت‌ها که تغییر می‌کنند موضوعات در یک جایی متوقف می‌شود دوباره می‌خواهیم چرخ را از نو اختراع کنیم، اگر ما بپذیریم همکاران ما در دولت‌های مختلف و در ادوار مختلف موضوعات را پیگیری کردند و ما ادامه دهنده راه آن دوستان باشیم قطعا دیگر از آن نقطه شروع نیست قطعا می‌توانیم حرکت کنیم و به جلو برویم و از همه ظرفیت‌ها استفاده کنیم.
نکته آخر این است که محیط زیست امروز ما دیگر ظرفیت آزمون و خطا ندارد، مشکلات متعدد و عمیقی وجود دارند و من از همه دستگاه‌ها و از مردم عزیز خواهش می‌کنم ما حتما نیازمند این هستیم که مشارکت همه مردم را داشته باشیم برای رفع مشکلات محیط زیستی.