امکان سفر ارزانتر اربعین با «گذرنامه زیارتی»

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، گسترش خدمات الکترونیکی و هوشمندسازی پلیس در ماموریت اربعین با حضور سردار احمد دولتخواه معاون فناوری اطلاعات و ارتباطات فراجا در برنامه صف اول بررسی شد.

سوال: سردار یکی از موضوعاتی که بسیار در دهه سوم قرن بیست و یکم در زندگی آحاد مردم موثر است استفاده از فناوری‌های نوین در برقراری ارتباط و راه‌اندازی کار‌های مردم است که مستقیماً به نهاد‌ها مراجعه نکنند، فراجا یا فرماندهی نیرو‌های انتظامی یکی از جا‌هایی است که مردم بیشترین ارتباط را با آن دارند از راهنمایی و رانندگی تا گذرنامه تا تردد مرزی تا موضوعات متنوعی که وجود دارد. الان وضعیت ما در این حوزه در فراجا چطور است؟
دولتخواه: همانطور که اشاره فرمودید استفاده از ظرفیت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات شاید یک زمانی برای سازمان‌ها مزیت بوده است ولی الان واقعاً ضامن بقاء سازمان‌ها است یعنی بدون اینها هیچ سازمان و مجموعه‌ای نمی‌تواند به حیات خودش آن طور که باید ادامه بدهد، به همین خاطر فراجا هم یکی از سازمان‌هایی است که یکی از وظایفی که دارد ارائه خدمات انتظامی یا پلیسی به مردم است. از گذشته این خدمات به روش‌های مختلفی انجام می‌شده و ارائه این خدمات در مجموعه پلیس فرایند تکاملی را داشته است از جمله از زمان برون سپاری را در نظر بگیرید تا این که رویکرد الکترونیکی کردن خدمات به صورت جدی در برنامه فراجا قرار گرفته و در این یکی دو سال اخیر هم شدت بیشتری پیدا کرده است.

 همان طور که اشاره کردید خدمات بیشتری را ما با وجود این که درگاه‌های دیگر هم به قوت خودشان هستند در بستر‌های نوین یعنی از طریق زیرساخت‌های اینترنتی و از طریق نرم افزارهای کاربردی موبایلی برنامه‌ریزی کردیم و داریم اینها را روز به روز توسعه می‌دهیم به خاطر این که فراجا به دنبال این است که برای هموطنان تسهیلگری در حوزه مرتبط با پلیس ایجاد کند و در این راه فارغ از آن بحث‌هایی که ممکن است وجود داشته باشد از نظر منابع هزینه‌ای، از نظر بعضی از چالش‌های حتی فناورانه‌ای که اینها را حل می‌کند و هدف گذاری که کرده این است که بدون این که وابسته به جغرافیای خاص یا زمان خاصی باشد این خدمات را ارائه کند. برنامه فراجا این است که هر خدماتی که به مردم ارائه می‌کند اینها را بتواند در گستره جغرافیایی کشور بدون اینکه محدود شوند به مکان‌های خاصی و همچنین در طول شبانه روز بدون این که محدود شوند به زمان‌های خاصی مانند وقت اداری اینها را از طریق بستر‌های جدیدی که وجود دارد و مردم دسترسی دارند و توسعه آن هم در کشور ما خوب بوده از طریق این بستر‌ها این خدمات را ارائه کند.

 الان در بحث راهنمایی و رانندگی بخشی از خدمات عملیاتی شده در حوزه گذرنامه و سایر پلیس‌ها و این یک برنامه‌ریزی است که به طور جدی دارد دنبال می‌شود.

 سوال: این که زمانی پلیس + ۱۰ آمد این خودش یک جهشی بود در حل و فصل کار‌های مردم که در هر محله‌ای در هرچند خیابان یک پلیس + ۱۰ ایجاد شد که مردم متراکم نباشند که به یک جای خاص مراجعه کنند الان چندین دفتر وجود دارد، موضوع دوم که سال گذشته اتفاق افتاده این است که از طریق سکو‌هایی که ایجاد شده سکوی پلیس من، هر فردی می‌تواند در داخل منزل خودش کار‌هایی که لازم است برای گرفتن گذرنامه یا موضوعات دیگر را حل کند. الان وضعیت این چطور است و چه مقدار زیرساخت آن آماده است؟
 دولتخواه: آن چیزی که اشاره فرمودید در زمان خودش یک کار بی‌نظیری بوده است یعنی آن جغرافیای خدماتی که به مردم داده می‌شد از مکان‌های مرتبط با پلیس یک مقدار فراتر رفت و به دفاتر پلیس + ۱۰ رسید، برای این هم دوباره محدودیت وجود داشت علاوه بر محدودیت‌های مکانی دوباره آنها هم در زمان‌های خاصی خدمات ارائه می‌کنند یعنی این طور نیست که در طول شبانه روز و به صورت ۲۴ ساعته بتوانند به مردم خدمات ارائه کنند به همین خاطر موضوعی که الان مطرح است به نوعی پارادایم جدیدی است که اتفاق افتاده از گذشته روی آن دارند کار می‌کنند آن چیزی که فراجا انجام داده، هموطنان آن لایه سرویس و خدمات را می‌بینند

 شما به عنوان مثال برای اخذ گذرنامه مراجعه می کنید ولی این که برای گرفتن این گذرنامه چه اقدامات زیرساختی در عقبه کار است شاید ارتباط زیادی با شهروندان نداشته باشد ولی وقتی آن نباشد این خدمت قابل ارائه نیست یا در بحث راهنمایی و رانندگی هم همینطور است، شما برای نقل و انتقال خودرو به یکی از مراکز شماره گذاری مراجعه می‌کنید یا حتی به همین زیرساخت اپلیکیشن پلیس من مراجعه می‌کنید آنجا شما فقط لایه خدمات را دارید می‌بینید برای این که این به بهترین نحو بتواند صورت بگیرد یک سری شاخص‌هایی وجود دارد که ما باید به آنها توجه کنیم از جمله اینکه دسترس پذیر بودن آنها ساده‌تر باشد، ظرفیت آنها بیشتر باشد.

 یعنی این طور نباشد که ما در ایام خاص نتوانیم این سرویس را ارائه کنیم یعنی برای آن بیشترین زمان مراجعه باید بتوانیم طراحی‌های لازم را انجام بدهیم یا تداومش که در طول ۲۴ ساعت باشد، لازمه همه اینها این است که زیرساخت‌های فناورانه پیش بینی شود زیرساخت‌های فناورانه از جمله این که مراکز داده‌ای باید برای این کار در نظر گرفته شود، چون حجم زیادی از مردم آنجا باید داده‌های مرتبط با خدمات را بتوانند ذخیره سازی کنند در مواقع لازم پلیس به استناد به این داده‌ها بتواند خدمات ارائه کند، بتواند زیرساخت‌هایی با سایر سازمان‌ها داشته باشد، بعضی از خدماتی که پلیس ارائه می‌کند بخشی از این نیاز است که از سایر سازمان‌ها سرویس گرفته شود مثلاً در هر کدام از این خدماتی که ارائه می‌شود نیاز است که احراز هویت صورت بگیرد مرجع احراز هویت سازمان ثبت احوال است لازمه اش این است که ما پشت آن لایه سرویس ارتباطاتی با تک تک این سازمان‌ها داشته باشیم که در واقع پلیس با اجرای این زیرساخت‌ها، با عملیات کردن این زیرساخت‌ها با آن شاخص‌هایی که عرض کردم می‌تواند این سرویس‌ها را عملیاتی کند.

سوال: اگر به صورت عملیاتی بخواهیم به این موضوع نگاه کنیم شاید بزرگترین تردد مرزی در دنیا در یک دوره کوتاه در حوزه اربعین است که طی حدود ۱۰ -۱۵ روز میلیون‌ها نفر از کشور خارج می‌شوند و متقابلاً وارد می‌شوند. الان ما در حوزه فناوری و به ویژه پلیس من در این حوزه چه کرده‌ایم؟ چون احساس رضایتمندی در میان مردم بسیار بالا رفته و تقریباً گزارش‌ها حاکی از این است که مردم احساس رضایت فراوانی از فراجا دارند به دلیل این که شاید در ۴ -۵ ثانیه از مرز عبور می‌کنند و این نشان می‌دهد که زیرساخت این مسئله آماده شده است.
 دولتخواه: ماموریت اربعین ماموریتی است که همه ارکان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در آن نقش ایفا می‌کنند و این که این تسهیلگری که دارد صورت می‌گیرد پلیس همیشه بعد از اتمام هر ماموریت اربعین همه قسمت‌های پلیس تحت عنوان کمیته‌هایی که وجود دارد از جمله کمیته فناوری اطلاعات و ارتباطاتش مثلاً بعد از اربعین امسال ما جلسات و برنامه‌ریزی‌هایمان برای ارائه بهتر حوزه‌های مربوطه جلساتش برگزار می‌شود و کار‌های کارشناسی اش انجام می‌شود.

آن چیزی که در حوزه پلیس من اتفاق افتاد در ماموریت اربعین یکی بحث مدیریت تقاضا برای صدور گذرنامه است ما دو نوع گذرنامه در بحث اربعین داریم یک گذرنامه عادی بین المللی است که تقاضا‌ها غالباً به صورت حضوری مطرح می‌شود ضمن این که در خصوص گذرنامه بین‌المللی هم برای تمدید یا صدور مجدد می‌تواند به صورت اینترنتی اقدام کنند یعنی یک بار شما که گذرنامه را اخذ می‌کنید بار اول نیاز است اثر انگشت از شما اخذ بشود بر اساس استاندارد‌هایی که ایکائو تعریف کرده است، برای بعدش دیگر اینها نیاز نیست، چون سوابق وجود دارد اینها زیرساخت‌هایی است که پلیس از قبل فراهم کرده است بعد از گذرنامه بین‌المللی بحث گذرنامه زیارتی است الحمدلله بر اساس رایزنی‌هایی که فراجا با کشور عراق داشت گذرنامه زیارتی تعریف کرد که این گذرنامه هم از نظر قیمتی خیلی پایین‌تر بود و ۵ سال اعتبار داشت و گذرنامه زیارتی باعث شد که زوار به راحتی بتوانند تردد‌ها را داشته باشند.

 سوال: چه تعداد صادر شد؟
 دولت خواه: گذرنامه زیارتی از طریق پلیس من بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار تا امسال این تقاضا صورت گرفت که از این تعداد بیش از یک میلیون گذرنامه زیارتی به نوعی از خانه تا خانه بود یعنی همه هموطنان ما به صورت غیر حضوری و اینترنتی تقاضایشان را ثبت کردند و کار‌های مربوطه انجام شد بعد از چاپ هم تحویل پست شد و به درب منازلشان تحویل شد.

 سوال: این چگونه با پلیس مرزی عراق هماهنگ شد که آن هم این را بپذیرد به عنوان یک سند رسمی مثل سایر گذرنامه‌ها؟
 دولتخواه: بعد از اینکه توافق‌ها صورت گرفت کار‌های فنی شروع شد کار‌های فنی این بود که اقلام اطلاعاتی که در هر گذرنامه باید باشد با هم توافق شد دقیقاً همان استاندارد‌هایی که مورد نظر کشور عراق بود در آنها پیاده شد، بعد از پیاده شدن تست‌های لازم صورت گرفت در اختیار آنها قرار گرفت با تجهیزاتی که آنها داشتند که باید کنترل می‌کردند اینها را کنترل کردند بعد از این که تست‌های هر دو طرف صورت گرفت و دیدند می‌توانند این گذرنامه را کنترل‌های لازم را در مواقع تردد داشته باشند.

 این به عنوان مبنای کار قرار گرفت و بر این اساس بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار تا فقط گذرنامه زیارتی از اول محرم تا به امروز تقاضا آمد و کارهایش انجام شد و تحویل مردم شد. روزانه هم ساز و کارهایش پیش بینی شده بود که ظرفیتی که ایجاد شده بود تقاضای ما در پیک ایام حدود ۶۰ هزار تا بود و ظرفیت چاپ این گذرنامه زیارتی هم ساز و کار‌هایی که دیده شده بود بیش از این تعداد بود به همین خاطر ما در این بحث انباشتگی نداشتیم.

 سوال: چند روز طول می‌کشد تا یک گذرنامه زیارتی از زمان درخواست تا زمانی که دریافت می‌کنند؟
 دولتخواه: وقتی که مردم این گذرنامه زیارتی را از طریق نرم افزار کاربردی پلیس من یا سایت‌های اینترنتی ما تقاضا را ثبت می‌کنند همان لحظه وارد فرایند صدور می‌شود، کنترل‌های لازمی که هم در درون فراجا باید صورت بگیرد به عنوان مثال طرف ممنوع الخروج نباشد یا با سایر سازمان‌هایی که باید انجام بشود کارهایش به صورت کاملاً الکترونیکی و سیستمی انجام می‌شود و در همان روز چاپ می‌شود و تحویل پست می‌شود، چون بحث گذرنامه فرایندی است که چندین سازمان در آن درگیر است اگر مشکلی به وجود نیاید، در خود پلیس در حد مثلاً شاید کمتر از چند ساعت کار‌های چاپ گذرنامه زیارتی انجام می‌شود ولی خوب ممکن است در طول فرایند تحویل اتفاقاتی بیفتد و این می‌شود که ما خیلی با احتیاط به مردم اعلام می‌کنیم و امسال هم به مردم اعلام کردیم که میانگین کمتر از سه روز تحویل می‌شود و غالباً این حجم از تقاضای گذرنامه زیارتی کمتر از ۳ روز تحویلشان شد.

 سوال: الان تعدادی از زائران از مرز‌های شرقی ایران مثل ریمدان، میرجاوه، از شبه قاره وارد کشور می‌شوند آیا با پلیس مرزی مثلاً پاکستان هم ما چنین توافق‌هایی را داریم یا آیا این آمادگی وجود دارد که چنین کاری را انجام بدهند، چون ممکن است سال‌های آینده انشاالله مشتاقان زیارت حضرت سیدالشهدا علیه السلام بیشتر بشوند از پاکستان، کشمیر، هند و سایر جاها؟
 دولتخواه: این تجربه فنی وجود دارد اگر نیاز باشد که گذرنامه‌ای مخصوص اربعین صادر بشود و بین این چند کشور اعتبار داشته باشد همچنان که بین دو کشور ایران و عراق این توافق صورت گرفت در صورت تایید آن مراجع ذی صلاح دو کشور و سایر کشور‌ها این امکان‌پذیر است، پلیس از نظر دانش فنی مشکلی در این خصوص ندارد، ظرفیت‌های مرتبط با ثبت، چاپ، توزیع و کنترل آن انجام شده است.

 ولی در آن دو حوزه که اشاره کردید گذرگاه مرزی ریمدان و میرجاوه حجم ورودی ما به اندازه حجم ترددی که ما از گذرگاه‌های مهران، شلمچه، چذابه یا خسروی داشتیم نبوده با وجود اینکه ما زیرساخت‌های یکپارچه ارتباط‌هایمان را عرض کردم آن زیرساخت‌هایی که شاید در ظاهر کار دیده نشود برای همه مرزهایمان برای ارائه خدمات با سرویس‌های پهن باند پیاده سازی کردیم و از این بابت مشکلی نیست یعنی به هر اندازه که ما امکانات فنی و زیرساختی در مرز مهران داریم، در شلمچه وچذابه داریم، در خسروی داریم و همین زیرساخت‌ها را در مرز‌های شرقی کشور ریمدان و میرجاوه هم از نظر فنی پیش‌بینی کردیم.

 سوال: ما علاوه بر بحث گذرنامه بالاخره بزرگترین حرکت حمل و نقلی کشور هم اتفاق می‌افتد و طبعاً پلیس باید نسبت به این مسئله هم تدابیری بیندیشد، یک باره صد‌ها هزار خودرو در یک دوره کوتاه مسیری را طی می‌کنند از شهر‌های مختلف بروند به یکی از این ۵ -۶ مرز یعنی از تمرچین تا شلمچه و چذابه و مهران و خسروی و سایر جاها، الان خود بحث نظارت بر این تردد یعنی از جهت فناوری برای این که پلاک خوان شود خودرویی مثلاً خدای نکرده سرقتی نباشد، مشکلی نداشته باشد، پلاکش مخدوش نباشد که هم موضوع امنیتی مطرح است و هم موضوع مربوط به مسائل اجتماعی برای این چه کردید؟
 دولتخواه: در ماموریت اربعین ما یک سری قرارگاه‌های مرکزی داریم که در مرکزیت فعال هستند، یک سری قرارگاه‌هایی در گذرگاه‌های مرزی داریم ساز و کار‌هایی هم که پیش بینی شده به این شکل است که هر آن چیزی برای مدیریت صحنه‌های میدانی فرماندهان قرارگاهی نیاز دارند از طریق سامانه‌های فناوری ارتباطات و اطلاعات در اختیار فرماندهان قرار می‌گیرد و همچنین هر آن چه داده‌هایی که فرماندهان میدانی از آن مراکز داده نیاز دارند به صورت بر خط در اختیارشان قرار می‌گیرد به همین خاطر مراکز پایش در همه مرز‌ها و در مرکز است که مسیر‌ها و سامانه‌ها را به صورت کامل کنترل می‌کنند و برای اینکه امسال این خلا‌هایی که اشاره فرمودید از نظر تصویری، چون پلیس در همه حوزه‌های مرزی چه جاده‌ها، چه در پایانه‌ها اشراف و نظارت تصویری خوبی دارد ولی با توجه به این که امسال پیش بینی شد ممکن است موقعیت‌هایی که دوربین‌ها نصب شده محدود باشند و بعضی جا‌ها نقاط کور باشد برای این که نقاط کور هم پوشش داده شود.

 دوربین‌های البسه آنلاین در اختیار ماموران پلیس قرار گرفته و بنا به مورد هر کدام از مسیر‌ها نیاز شد که پوشش تصویری از آنها صورت بگیرد همکاران ما با استفاده از دوربین‌های البسه آنلاین در آن مسیر قرار می‌گیرند در آن موقعیت قرار می‌گیرند و به نوعی می‌شود گفت پلیس اشرافیت تصویری کامل بر اساس جا‌هایی که نیاز دارد از طریق زیرساخت‌های شبکه و سامانه‌های پایش تصویری برای کنترل تردد‌ها برای کنترل افرادی که در آن مسیر هستند یا به نوعی اعمال کار‌های پلیسی و اجرای ماموریت‌ها انجام می‌دهد.

سوال: یکی از گلایه مندی‌هایی که گاهی اوقات اتفاق می‌افتد مثلاً در همین حوزه تردد‌ها مثلاً جریمه‌هایی صورت می‌گیرد که آن فرد می‌گوید من اصلاً در آن مسیر نرفتم، اما جریمه شدم با اشراف دستگاه‌های هوشمند، دوربین‌های هوشمند شاید این را بشود اندکی کاهش داد یعنی فکر می‌کنم ۴ -۵ درصدی احتمال خطا قبل از این وجود داشته و پلیس تلاش کرده تا اینها را برطرف کند، الان چه مقدار می‌شود تلاش کرد که این به صفر نزدیک شود حالا ولو این که صفر نشود؟
 دولتخواه: به درستی اشاره کردید این ممکن است صفر نباشد ولی پلیس برنامه‌هایی دارد که این را به سمت صفر میل کند هرچند این علت و مؤلفه‌هایی که در بحث این خطا است اصلاً به پلیس مربوط نیست، من به طور مصداقی عرض کنم بخشی از این خطا‌ها به خاطر آن کالیبره نبودن دوربین‌ها، آن سرعت سنج‌ها است.
 استحضار دارید به استناد ماده ۳ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، نصب سرعت سنج‌ها در جاده‌ها به عهده راهداری و در داخل شهر‌ها به عهده شهرداری است و پلیس بهره بردار است، کافی است این دوربین‌ها از تنظیم خارج شوند خود به خود خطا ایجاد می‌کند یا گاهی اوقات اساساً الگوریتم‌هایی که برای استخراج سرعت وجود دارد خودش خطایی دارد یا در بحث پلاک خوانی ممکن است خطا‌هایی وجود داشته باشد همه این عوامل دست به دست هم می‌دهد آن خطا ایجاد شود با این وجود پلیس برنامه‌هایی که دارد با استفاده از بحث‌های هوش مصنوعی الان این حوزه پیشرفت کرده است که خیلی از پردازش‌های مبتنی بر هوش مصنوعی قبلا در مرکز انجام می‌شد یعنی با جمع آوری اطلاعات در مراکز داده انجام می‌شد ولی الان آن قدر پیشرفت کرده که خیلی از پردازنده‌ها را خود دوربین در محل اتفاق می‌افتد.

 با این رویکرد‌ها آزمایش هایی انجام دادیم یکی از مواردی که می‌توانست این خطا را ایجاد کند اصطلاحا دوقلو کردن شماره‌ها بود، پلاک‌ها را دستکاری می‌کردند مثلاً یک پراید سفید رنگ را با پراید سفید رنگ اگر شماره اش یکی باشد شاید این خطا به وجود می‌آمد، با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی الان به نتایج خوبی رسیدیم که خود جعل پلاک و دستکاری پلاک که یک اقدام مجرمانه است تا حدودی در آن به نتایج خوبی رسیدیم، در تشخیص مدل و رنگ خودرو به نتایج خوبی رسیدیم حتی در مرحله تست بحث تشخیص میزان بار خودرو‌های باری الان هستیم که با استفاده از دوربین‌هایی که الان در دستمان است و داریم تست می‌کنیم به نظر من خیلی از این موارد به حداقل می‌رسد.

 ضمن این که بخشی از اینها را هم می‌شود سازمان‌ها اگر دیتا‌ها را در اختیار پلیس قرار بدهند به حداقل می‌رسد به عنوان مثال همین صدا و سیما ممکن است ماشینت همین جا باشد جریمه برایت بیاید اگر ما داشته باشیم داده‌هایی را که شما الان اینجا حضور دارید، ماشینت که اینجا حضور دارد پلیس به راحتی می‌تواند این تمایز‌ها را تشخیص بدهد و این خطا‌ها را به حداقل برساند. بخش اعظمی از اینها واقعاً خارج از بحث‌های پلیسی است که می‌آید در حیطه پلیس قرار می‌گیرد و در کار‌های پلیس خودش را نشان می‌دهد و پلیس تلاش می‌کند که این خطا‌ها را به حداقل برساند و الان هم کاهش داده است، الان  ارقامی که شما اشاره کردید، کمتر از این هاست. ولی تلاش مان این است که خطاها را به صفر برسانیم.

سوال: بحث این نیست که مقصر پلیس است، به خاطر این که پلیس یک بهره بردار از ظرفیت هاست، روی نصب دوربین‌هایی که راهبر یا شهرداری‌ها، نصب می‌کنند، شما نظارتی دارید که با بهره گیری از دانشی که تبعا در فراجا وجود دارد گفته شود که مثلا بحث‌های الگوریتمی یا رقومی این چنین باید باشد تا بتوانیم از آن بهترین استفاده را بکنیم.
دولتخواه: خود به خود ضمن این که در حین تهیه این سامانه تبادل نظر کارشناسی صورت می‌گیرد، ولی در یک مرحله‌ای برای این که دوربین‌ها ثبت تخلف انجام دهند، باید کدی از پلیس دریافت کنند، کد ثبت تخلف است که پلیس صادر می‌کند و پلیس حتما به اطمینان برسد که این دوربین از نظر صحت عملکرد و کارایی واقعا آن استاندارد‌های موردنظر پلیس را دارد که در ابتدای کار خطایی مبنی بر تشخیص غلط و بحث جریمه کردن اتفاق نیافتد، این حساسیت‌ها را پلیس در ابتدای کار دارد و به مرور زمان هر جا دوربینی خطایی اعمال می‌کند از رده خارج می‌کند.

سوال: با چه نهاد‌ها و دستگاه‌ها شما تبادل اطلاعات دارید برای این که بهتر بتوانید کار‌ها را انجام دهید، یعنی مثلا در حوزه گذرنامه، تبعا وقتی که یک گذرنامه‌ای صادرشود باید هویت آن فرد احراز شود، تبعا مرکز ثبت احوال توی این زمینه موثر است و با جا‌های مختلف یا وقتی که کسی می‌خواهد گذرنامه صادر شود، ایشان ممنوع الخروج است، قوه قضاییه و حتی ممکن است مالیات نداده باشد با وزارت اقتصاد  و دارایی، الان این ارتباط و گردش اطلاعات بین نهاد‌ها به خوبی انجام می‌شود؟
دولتخواه: تا حدودی این به خوبی انجام می‌شود از این منظر همین الان  هم ماموریت‌های پلیس، فرآیند‌هایی دارد که نیازمند این است که داده از سایر سازمان‌ها بگیرد و هم ماموریت سایر سازمان‌ها بخشی ازفرآیندهاش نیازمند تبادل داده با پلیس است، ما بیش از ۳۵ دستگاه تعامل داریم، یعنی تبادل داده‌ای الکترونیکی به صورت دو طرفه با ۳۵ دستگاه داریم، سالانه حدود ۸۰۰ میلیون تراکنش در این حوزه اتفاق می‌افتد.

در خصوص مصدااقی که اشاره کردید گذرنامه، یکی ثبت احوال، یکی ثبت اسناد است، خانم متاهلی که می‌خواهد گذرنامه صادر کند باید رضایت همسر داشته باشد و به دفاتر رسمی مراجعه کند، طی تبادل داده‌ای که به عنوان مثال با سازمان داریم نهایتا منجر به تاییدیه صورت گیرد و کار در فرآیند صدور قرارگیرد.
در خصوص شماره گذاری،  نقل و انتقال و حوزه مالیاتی تبادل اطلاعاتی دو طرفه برقرار است.

سوال: برای این که یک خدمات رسانی خیلی خوبی اتفاق بیفتد از یک نهاد خدمات رسان که ده‌ها خدمت را فراجا دارد به مردم ارائه می‌دهد، احتیاج به یک زیرساختی دارد که این زیرساخت باید پایدار باشد که قطع و وصل نشود، در موقعی که شما احساس کنید که وقتی دقیقا همان لحظه‌ای که اوج تردد در مرز هست مثلا این سیستم قطع شود چه اتفاقاتی می‌افتد، چون قبلا خوب براساس دستی بود و الان همه چیز براساس آی تی است و الان وضعیت زیرساخت در این حوزه چطور است؟
دولتخواه: ما برای این که این اتفاقات نیافتد زیرساخت‌های مان یک افزونگی در آن پیش بینی کردیم، یعنی زیرساخت تبادل داده‌ای داریم که آن را چند لایه دیدیم، به هر دلیل اگر یکی از لایه‌ها دچار مشکل شود، سایر لایه‌ها مورد بهره برداری قرار می‌گیرد بدون این کاربران، بهره برداران دچار این  قطعی بشوند، با یک مکانیسم‌ها و طراحی و تپولوژی معماری خاصی چند برابر می‌کنیم، یک بخش خود سامانه هاست که اشاره کردید در مرز خود سامانه یکی از مواردی که نگرانی آن جا وجود دارد که در یک دقیقه چقدر مراجعه کننده وجود دارد و اگر یک دقیقه قطع شود چه انباشتگی و ازدحامی صورت بگیرد، آن جا چند تا سامانه دیده شده است و به هر دلیل یک سامانه دچار مشکل شود، تا سه سامانه در مرز‌ها برای چنین کنترلی پیش بینی لازم شده است و همه حوزه‌های تخصصی مرتبط هم پشتیبان‌های فنی در مرز قرار داده می‌شود تا این کار به نحو احسن انجام شود.

سوال: برای تهیه گذرنامه‌های زیارتی یک موکبی هست در جهت تسهیل تردد زائران برای شرکت در مراسم اربعین برای این که مردم در صف‌ها نایستند، شما چه کردید، چون الان وقتی که تصاویر را صدا و سیما نشان می‌دهد، ما می‌بینیم که با همان سرعتی که می‌آیند، با همان سرعت از آن گذر عراقی هم رد می‌شوند.
چه اتفاقی افتاده است در این بین؟
دولتخواه: دو تا نقطه تسهیلات ویژه‌ای انجام دادیم، یک کنترل در مرزخودمان است که سرعت باید بالا می‌بردیم، یکی هم طرف عراقی، این پیوستگی باید ایجاد می‌شد که مردم آن ازدحام متوجه نشوند، برای این که در مرز معطل نداشته باشیم به چهار ثانیه گذر را رسانده بودیم، به همه مرز‌ها این زیرساخت‌ها را به صورت متمرکز که در مرکز داریم منتقل کردیم، برای کنترل چند ثانیه گذرنامه زیر آن ریدر قرار می‌گیرد با بانک اطلاعات تعامل می‌شود، نگاه می‌کند که این گذرنامه اعتبار دارد یا نه، لازمه اش این است که با یک بانکی مقایسه شود، این فرد، همان فرد است یا نه، بانک اطلاعاتی را سازوکارش را در مرز دیدیم، کنترل مان در مرز کمتر از چهار ثانیه است و این حجم عظیم مردم با افزایش گیت‌ها و این کنترل چند ثانیه طرف خودمان این مشکل حل می‌شود.

 در سنوات گذشته این ازدحام طرف عراقی شکل می‌گرفت، با رایزنی با کشور عراق و انصافا همکاری خیلی خوبی کردند، یک سازوکار فنی برای این کار پیاده شد و یک سامانه تحت عنوان سامانه سجاد طراحی شد، از یکایک مرز‌ها و گذر‌های مرزی در شلمچه، چزابه، مهران و خسروی این زیرساخت فیبر نوری بین اتاق سرور‌ها با اتاق سرور عراقی کشیدیم.

سوال: تمرچین و باشماق نیست، برای این که تعداد کم است؟
دولتخواه: تعداد خیلی کم است این چهار مرز حداکثر تردد ازاین مرز‌ها بود بین این اتاق سرور‌ها با آن ور یک ارتباط اتاق سروری شبکه پهن باند اتخاذ کردیم و یک سامانه قرار دادیم که ضمن این که زوار این جا کنترل می‌شد داده اش همان لحظه ارسال می‌شد به طرف عراقی و این باعث می‌شد که زوار در طرف عراقی هم آن ازدحام را نداشته باشند و این دو کار باعث شد که امسال عملا ما ایستایی در مرز‌ها نداشته باشیم.

 ضمن این که آن سازوکار‌های لازم برای جلوگیری از قطعی باید پیش بینی شد انجام شد و نهایتا زوار این را کاملا امسال حس کردند و آن ایستایی و آن ازدحام در هیچ جا نداشتند و مثل یک پنجره واحد خدمات که هر دو طرف به آن پایبند هستند و براساس آن پنجره واحد ما و طرف عراقی کنترل‌های خاص خودمان را داریم و ضمن یکپارچگی شبکه‌ای بین ما و عراق در بحث گذرنامه بود، مردم انگار به صورت راهپیمایی و پیاده روی این تردد بین دو تا مرز ضمن این که کنترل‌های لازم انجام می‌دادند، صورت گرفت.

سوال: وقتی از طرف عراق زائرین خواستند وارد کشور شوند همین روند ادامه دارد؟
دولتخواه: بله آن یکپارچگی شبکه باعث می‌شود که موقع ورود داده‌ها می‌آید طرف ما قرار می‌گیرد و قبلا عملیاتی شدن طرف‌های عراقی، همکاران ما نشستند و این آزمایش های مربوطه را انجام دادند و کار خیلی گسترده‌ای بود که در چند ماه گذشته صورت گرفت و نهایتا منجر به این شد که در همه مرز‌ها عملیاتی شد و مورد توافق  هر دو طرف باشد و تسهیل گری ویژه برای زوار در تردد ایجاد شود.

سوال: این تسهیلگری در زمان‌های غیر از سفر اربعین صورت می‌گیرد یا فقط ویژه همین دوره ایام ماه صفر هست؟
دولتخواه: توافقی شده است برای این ایام است و برای جلوگیری از آن ازدحام است، شاید آن ازدحام نباشد ضرورتی نباشد که این یک پارچگی شبکه ایجاد شود، ضمن این که این زیرساخت‌ها طوری است که هر وقت طرفین اراده کنند می‌توانند از این ظرفیت در هر ایامی استفاده کرده و می‌توانند زمان عید یا مناسبت‌های دیگر، ایام تاسوعا و عاشورا غیر از بحث ایام اربعین هم می‌توانند از این سامانه استفاده کرده  و جلوگیری بکنند از آن ازدحام به خاطر مراجعه بیش از ظرفیت هر دو طرف آن جا اتفاق بیافتد.

سوال: تفاوتی بین گذرنامه زیارتی با گذرنامه بین المللی در این تردد و سرعت وجود ندارد؟
دولتخواه: نه اصلا، هر دو اقلام زیارتی که در بحث گذر زیارتی کنترل می‌شود و هم گذر بین المللی یکسان است و این تبادل دیتا صورت می‌گیرد و هر کسی که هم گذر بین المللی داشته باشد برای آن هم همین تسهیلگری است و برای کسی که گذر زیارت عادی دارد، من اگر گذربین المللی مراجعه می‌شوم در طرف عراقی همان لحظه اطلاعاتش می‌آید طرف ما و در خصوص گذر زیارتی همین طور است.

سوال: تفاوت این دو گذر در چیست، گذر زیارتی فقط ویژه، یعنی عراق به رسمیت می‌شناسد و سایرجا‌ها به رسمیت نمی‌شناسد، یا تفاوت‌هایی دارد؟
دولتخواه: گذر بین المللی مورد توافق همه کشورهاست، ولی گذر زیارتی طبق توافق فقط با کشور عراق است.

سوال: از این موضوع می‌رویم سراغ مسئله دیگری، به نظر می‌رسد یک کنترلی یا نظارت بیشتری برای شناسایی سارقان و مجرمان از طریق تصاویر هوشمند صورت می‌گیرد، این هم به چه صورتی است، یعنی از طریق دوربین‌ها چهره زنی می‌کنند شکل و روش آن چگونه است؟
دولتخواه: یک دغدغه ای که سردار فرمانده کل فراجا دارند و قرارگاهی هم خاص مبارزه با سرقت راه اندازی کردند بحث همین کاهش سرقت است و برخورد با سارقین است، هم در بحث اقدامات پیشگیرانه در ایام اربعین یک سری اقداماتی صورت می‌گرفت، افرادی که نباید گذرنامه می‌گرفتند و سازوکاری پیش بینی شد و جزو کنترل‌های اولیه قرار گرفت و یک بخش هم این بود که این افرادی بودند که مجازات شان را تحمل کرده بودند ولی با این وجود نیاز بود که این‌ها کنترل‌های لازم در مرز صورت بگیرد و تذکرات لازم بنا به تشخیص به پلیس آگاهی انجام شود و این کار در خود مرز‌ها برای اولین بار امسال صورت گرفت به صورت سامانه‌ای و سیستمی، قبلا به روش‌های دیگری صورت گرفت و این باعث شد که پلیس یک اشراف کامل در این حوزه داشته باشد و کنترل‌های دقیق داشته باشد و افرادی هم که همچین مواردی داشتند که می‌خواستند خروج داشته باشند یا موقع برگشت براساس جرمی که مرتکب داشتند حتی یک دستگیری‌هایی داشته باشد و این یک الگو بود برای سایر موارد که در برنامه است که انجام خواهد شد.

سوال: یک موضوع دیگری که وجود دارد، سوای از مسئله اربعین این پابند‌های االکترونیکی هم زیرمجموعه شماست و شما طراحی کردید و این کار را انجام می‌دهید یا قسمت‌های دیگری از فراجا؟
دولتخواه: کل سامانه‌های مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات مسئولیت آن با حقیر است و این مسئله در حوزه فناوری اطلاعات کار انجام شده است و برنامه ریزی شده است و سارقینی که بیش از سه بار محکومیت سرقت دارند نه اقدام، آن‌هایی که دستگیر شدند و سابقه زندان داشتند بیش از سه بار، این‌ها طبق توافقی که مرجع قضایی صورت گرفت و با هماهنگی مرجع قضایی برای این‌ها این پابند‌ها نصب شده و پلیس پایش می‌کند تردد این‌ها، جا‌هایی که اگر جرمی و سرقتی صورت گرفت، اگر آن‌ها این جا نزدیکی بوده باشند پلیس دستگیر می‌کند و یا موارد این تیپی به نوعی اشراف کامل داشته باشد برای این تیپ از سارقینی که بیش از سه بار، یعنی چهار بار و بیشتر دارای محکومیت سرقت هستند.

سوال: به نظر می‌رسد که همکاری بین فراجا با این شرکت‌های دانش بنیان یک همکاری خوبی است، بیشتر در چه حوزه‌هایی این همکاری صورت می‌گیرد، چون من گزارشی را می‌دیدم که برای طراحی بسیاری از این سامانه‌ها از شرکت‌های دانش بنیان هم که در دانشگاه‌ها هستند یا در شهرک‌های دانش بنیان هستند استفاده می‌شود؟
دولتخواه: همه سامانه‌های نرم افزاری پلیس بومی است، یعنی ما سامانه نرم افزاری غیر بومی در پلیس عملا نداریم و این یک بخش کار است که از ظرفیت این حجم از نیاز‌هایی که پلیس دارد  و پلیس سازمانی است که هم گستردگی ماموریتش خیلی وسیع است و هم سامانه‌های متعددی برای اجرای ماموریت نیاز دارد و شرکت‌های متعددی درگیر این موضوع هستند و در خصوص تامین سخت افزاری امکان تامین و تولید در داخل وجود داشته باشد باز هم از داخل تولید می‌شود، همین مثال پابندی که یک شرکت دانش بنیان که الان در یکی از دانشگاه‌های ما مستقر است، شرکت است ولی تحت مدیریت یک مجموعه علمی و دانشگاهی فعالیت می‌کند و کلیه این پابند‌ها از آن شرکت دانش بنیان تهیه شده است و سایر سخت افزار‌ها از ظرفیت داخلی تا جایی که امکان دارد و جوابگوی پلیس است حتما از شرکت‌های دانش بنیان  و مجموعه صنعتی داخلی حداکثر استفاده می‌شود.

سوال: چه مقدار شما احساس می‌کنید که ما باید به سمت و سوی پلیس هوشمند حرکت کنیم و در این مسیر کجای مسیر قرار داریم؟
دولتخواه: رفتن به سمت هوشمند سازی یک الزام است و این جوری نیست که اختیار باشد به خاطر این که تنوع جرم و پیچیدگی جرایم و کلان داده‌هایی که ما مواجه هستیم با افزایش لجام گسیخته در بحث تولید داده‌ها، برای بهره برداری از این حجم داده‌ها چاره‌ای نیست که از ماشین استفاده شود، خود بشر به روش‌های سنتی نمی‌تواند این قابلیت داشته باشد که از این حجم داده استفاده کند و از ظرفیت هوش مصنوعی و هوشمند سازی استفاده می‌کند و یکی از برنامه‌های پلیس است وقرارگاهی برای این امور پیش بینی شده است و براساس اولویت‌ها و ظرفیت‌هایی که در هر کدام از این پلیس‌ها وجود دارد انجام می‌شود.

همین نرم افزار کاربردی پلیس من یکی از خروجی‌های برنامه هوشمند پلیس است که احساس شد که خدمات پلیسی باید به صورت هوشمند و از طریق فضای سایبر و زیرساخت‌های اینترنتی ارائه شد و همین اپلیکیشن سکوی مبایلی پلیس من است که در برنامه است که روزبه روز خدمات در آن بیشتر شود.

سوال: آمدن هوش مصنوعی جرم‌ها را بسیار بسیار پیچیده‌تر کرده است به گونه‌ای که تحت دیدفیک یا استفاده از هوش مصنوعی که به راحتی صدا و تصویر طرف را طراحی می‌کنند و شناخت و شناسایی آن کار دشواری است، پلیس برای تقویت خودش در حوزه هوش مصنوعی چه کرده است و شما در حوزه خودتان؟
دولتخواه: بلاخره هر فناوری ممکن است یک بهره برداری‌هایی در آن مستتر باشد و هوش مصنوعی از آن مستثنی نیست و طبیعتا پلیس تمام تلاشش بر این است که ضمن این که از ظرفیت‌های این فناوری در اجرای ماموریت هایش استفاده کند، بتواند ظرفیت‌هایی در خودش ایجاد کند برای مقابله با مجرمینی که از این فضا استفاده می‌کنند، سازوکار‌هایی هم در این قضیه دیده شده است، مجموعه‌هایی الان در این حوزه کار می‌کنند، به صورت کلان در بحث هوش مصنوعی، اسناد مرتبط آن تهیه شده است و نقشه راه تهیه شده است و حتی ابزار‌ها در بعضی از حوزه‌ها ابزار‌های لازم مبتنی بر هوش مصنوعی تولید شده است.

بحث شناسایی برای مجرمین اساسا خود شناسایی مبتنی بر هوش مصنوعی است، الگوریتم‌های هوش مصنوعی است که به کمک پلیس می‌آید، در مجموع استفاده از حجم زیادی از داده‌ها که پلیس در ماموریت‌های خودش استفاده می‌کند که به کمک هوش مصنوعی است که پلیس برنامه‌های خوبی در این زمینه قدم برداشته است.

سوال: نصب دوربین روی البسه نیرو‌هایی که در میدان هستند که بعضی از این‌ها به صورت بی درنگ یا به قول بعضی‌ها برخط استفاده کنیم، آیا فناوری این‌ها ایجاد شده است؟
دولتخواه: بله برخی از دوربین‌ها سیم کارت خور هستند و این داده‌ها به صورت برخط ارسال می‌کند.
برای ارسال این هم یک زیرساخت ارتباطی خاصی می‌خواهد که الان پلیس این را دارد و یک زیرساخت ارتباطی مبایلی برای تبادل داده، مثل همان چیزی که در ایرانسل و همراه اول داریم، یک همچین وضعیتی زیرساختی را پلیس فراهم کرده است و الان در تقریبا می‌شود گفت رو به گسترش است که پلیس به آنها تجهیز شود.