دانش بنیان‌ها با ایجاد ارزش افزوده بالا وبهره وری مناسب نقش ویژه‌ای در توسعه، اشتغال و تولید دارند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای خراسان شمالی؛ شعار امسال با تاکید رهبری بر مشارکت مردم در رونق تولید و اقتصاد نام گذاری شد، در هشت سال اخیر نامگذاری‌ها با تاکید بر مساله تولید صورت گرفته است که نشان می‌دهد ریشه اصلی چالش‌های کشور به مبحث تولید بازمی‌گردد.
کارشناسان، افزایش بهره وری را یکی از بهترین روش‌ها برای جهش تولید می‌دانند. در این میان دانش بنیان‌ها به جهت ایجاد ارزش افزوده بالا وبهره وری مناسب نقش ویژه‌ای در توسعه ایفا می‌کنند، این اهمیت در بخش کشاورزی خراسان شمالی بیشتر مشهود است و دولت سعی دارد در این راستا گام‌هایی برای برطرف کردن مشکلات شرکت‌های خلاق در حوزه کشاورزی بردارد.
طبق فرموده رهبر معظم انقلاب در سال ۱۴۰۱ تولید باید بر مبنای علم باشد، در این زمینه تحقق اهداف از مسیر شرکت‌های دانش بنیان می‌گذرد.
تلاش‌های بسیاری در این سال‌ها برای معرفی شرکت‌های دانش بنیان و بستر سازی برای فعالیت آنها در عرصه اقتصاد خراسان شمالی انجام شده است.
با معرفی پارک علم و فناوری به سراغ دو شرکت دانش بنیان رفتم که به تازگی با بکار گیری جوانان خلاق و دانش فنی و مهندسی کاملا بومی توانستند گام بزرگی در رونق اقتصاد این خطه بردارند.
کشاورزی؛ بطن نوآوری خراسان شمالی
یکی از این شرکت ها، شرکت دانش بنیان به مدیریت آقای کمالی است که با کمک جوانان با ذوق و خلاق، دستگاهی ساخته که میوه را با استفاده از دستگاه‌های انجمادی خشک کننده به گونه‌ای خشک می‌کند که به گفته خودش ۲۵ سال ماندگاری دارد.
وی می‌گوید: اقتصاد اول خراسان شمالی، کشاورزی است، اما به علت کمبود صنایع تبدیلی سود زیادی عاید باغداران نمی‌شود، بنابراین تصمیم گرفتم در این باره قدمی بردارم و با استفاده از دانش بومی دستگاهی ساخته شد که در مقایسه با نمونه موجود در بازار ۲۵ درصد هزینه کمتر دارد و ۵۰ درصد انرژی کمتری مصرف می‌کند.
به گفته کمالی در سالی که مزین به نام جهش تولید با مشارکت مردمی است توانسته اند برای ۲۰ نفر جوان اشتغال ایجاد و تولیدات خود را نیز به سایر نقاط کشور صادر کنند.
بهره گیری از دانش در صنعت ساختمان
خدابنده مدیر عامل شرکت دیگری است که در حوزه صنعت ساختمان گام برداشته و با تولید بلوک‌های سبک توانسته، تولیدات خود را جهانی کند.
او با استفاده از دانش بومی بلوک‌های سبک تولید کرده که مقاومت آن در مقایسه با بلوک‌های سیمانی ۱۰ برابر بیشتر است.
این شرکت در یک سال اخیر بیش از ۶۰ هزار تُن به کشور‌های روسیه و قرقیزستان صادرات داشته است.
خراسان شمالی با داشتن پیشینه‌ای غنی، سرمایه‌های انسانی و مادی، حدود دو دهه است که با ۳۳ مرکز آموزش عالی درمسیر تولیدات علمی گام‌های بزرگی برداشته است.
از سال ۱۳۹۱ ثبت شرکت‌های دانش بنیان و فناور در استان آغاز شده و اکنون ۳۶ شرکت دانش بنیان و ۱۴۲ شرکت دانش بنیان و فناور خلاق در استان وجود دارد که ۱۲۵ شرکت فعال هستند.
به سرغ رییس پارک علم و فناوی استان رفتم محمد رضا قربانی گفت: تعدادی از شرکت‌های دانش‌بنیان خراسان شمالی برای نخستین‌بار بازار بین‌المللی را تجربه کردند و درمسیر صادرات گام برداشتند و برخی شرکت‌هایی هم که فعال صادراتی بودند توانستند صادرات خود را افزایش دهند.
او ادامه داد: تاکنون چند نمونه برتر کشوری همچون شرکت‌های آذین فورج آراد لیان و سورنا صنعت خاوران داشته‌ایم که عنوان کارآفرین برتر و فناور برتر کشوری را کسب کرده‌اند.
شتاب صادرات دانش بنیان‌ها
شرکت‌های دانش بنیان خراسان شمالی در دو سال اخیر حدود ۳.۶ میلیون دلار صادرات داشتند که در مقایسه با میزان صادرات در سال ۱۴۰۰ (۱۸۰ هزار دلار) از رشد چشمگیری برخوردار بوده است.
قربانی روند صادرات شرکت‌های دانش‌بنیان را افزایشی دانست و افزود: کالا‌های صادراتی شامل انواع مصالح ساختمانی، پودر آلفا آلومینا، فوم و پکیج‌های سرمایشی و گرمایشی بوده که به کشور‌های روسیه، عراق، گرجستان و قزاقستان صادر شد.
اقدامات مؤثر در توسعه دانش بنیان‌ها
تشکیل ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان، عقد تفاهم نامه با بنیاد برکت و استفاده از تسهیلات طرح شمسا، اخذ تسهیلات تبصره ۱۸، ایجاد سامانه نان نظام ایده‌ها و نیاز‌ها برای به هم رسانی عرضه و تقاضای فناوری، ایجاد سامانه جان برای بازاریابی محصولات و استفاده از طرح دستیار فناوری برای تامین نیروی انسانی متخصص برای شرکت‌ها مواردی که قربانی به آن اشاره کرده و بیان داشت: اینها از اقدامات شاخصی است که در سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ برای حمایت از دانش بنیان‌ها در خراسان شمالی انجام شده است.
گام‌های دولت در توسعه دانش بنیان‌های خراسان شمالی
پارک علم و فناوری خراسان شمالی تاکنون به خوبی توانسته با بکارگیری از ظرفیت علمی و نخبه استان در راستای توسعه هرچه بیشتر گام بردارد.
اختصاص ۸۰ میلیارد تومان؛ محرکی برای دانش بنیان‌ها
سفر سورنا ستاری معاون سابق علمی و فناوری رییس جمهور در چهاردهم اسفندماه سال ۱۴۰۰ پنجره‌ای نو را به روی شرکت‌های دانش بنیان استان ایجاد کرد و ۸۰ میلیارد تومان به شرکت‌های دانش بنیان خراسان شمالی اختصاص یافت، این رقمی قابل ملاحظه برای پویایی و حمایت از این شرکت‌های نوآور است.
برای اطلاع از جذب اعتبارات تخصیص یافته با رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان تماس گرفتم.
مرتضی بهزاد فر گفت: از منابع تسهیلات تبصره ۱۸ سال ۱۴۰۰، در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ تا کنون ۲۸ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان به یازده شرکت صنایع معدنی پرداخت شده است و اکنون از محل منابع ۱۴۰۱ شرکت‌ها برای دریافت تسهیلات به بانک‌ها معرفی می‌شوند.
تسهیلات اعطایی به شرکت‌های دانش بنیان ۲ برابر شد
بانک مرکزی در پایگاه اطلاع رسانی خود اعلام کرد: تسهیلات اعطا شده به شرکت‌های دانش‌بنیان در دو ماه ابتدایی امسال، به ۳۸ هزار و ۸۹۳ میلیارد تومان رسیده که نسبت به همین آمار در سال گذشته، بیش از دو برابر شده است.
بر اساس این گزارش، تعداد این تسهیلات، دو هزارو ۶۳۲ فقره بوده و به ۹۲۸ شرکت پرداخت شده است.
افزایش صادرات دانش‌بنیان‌ها درسه سال اخیر
روح‌الله دهقانی فیروزآبادی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان دولت سیزدهم پیشتر گفته بود: صادرات دانش‌بنیان‌ها به گواهی گمرک در طول سه سال خدمت دولت سیزدهم از ۲۹۵ میلیون دلار به دو میلیارد و ۵۱۰ میلیون دلار افزایش یافت.
تولیدات نوآور در اولویت
تولید نوآور و خلاق حلقه مفقوده اقتصاد استان است، زمانی که تولید خلاق داشته باشیم در بازار رقابتی امروز موفق‌تر عمل می‌کنیم و باید از تولید سنتی به سمت تولید اشتغالزا و خلاق پیش رفت.
رییس پارک علم و فناوی استان گفت: شرکت‌های خلاق و ایده‌های نو آور در اولویت حمایت قرار می‌گیرند.
چالش پیش روی دانش بنیان‌ها
علاوه بر اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان گام‌های رو به جو برمی دارند، با این حال این شرکت‌ها با چالش‌های متعددی مواجه هستند که می‌تواند بر عملکرد و توسعه آنها تأثیر بگذارد.
رئیس پارک علم و فناوری استان برخی ازمهمترین مشکلات پیش روی شرکت‌های دانش بنیان استان راکمبود منابع مالی و دسترسی محدود به سرمایه گذاری و حمایت‌های مالی عنوان کرد.
به گفته قربانی زیرساخت‌های مناسب فناورانه و تحقیقات کافی برای پشتیبانی از فعالیت‌های این شرکت‌ها وجود ندارد و همچنین کمبود نیروی کار با مهارت‌های لازم و تخصص در حوزه‌های فناوری نوآوری، پیچیدگی‌های اداری وقوانین ناکارآمد در روند تأسیس وفعالیت شرکت‌ها تأثیر منفی گذاشته است.
او بازار محدود و محدودیت در ارتباطات بازار‌های بین المللی و عدم دسترسی به شبکه‌های جهانی را از دیگر چالش‌های پیش روی دانش بنیان‌ها عنوان کرد و گفت: برطرف کردن این چالش‌ها نیاز‌مند همکاری میان دولت، دانشگاه‌ها و بخش خصوصی است تا بستر مناسبی برای رشد و توسعه آنها فراهم شود.
امروز در کشور حدود ۱۰ هزار شرکت دانش بنیان و حدود ۲ هزار شرکت خلاق وجود دارد و خراسان شمالی نیز به لحاظ داشتن صنایع بزرگ صنعتی با ۴۰۰ واحد تولیدی و صنعتی در بین ۳۱ استان کشور رتبه دهم را داراست و آنطور قربانی رئیس پارک علم و فناوری استان گفته هفت شرکت دیگر نیز در نوبت دانش بنیان هستند.
بی تردید شرکت‌های دانش بنیان نقش موثری در تکمیل چینش اقتصاد کشور و استان دارند چرا که این واحد‌های خلاق، ایده‌های فناورانه را به ثروت و در نهایت رفاه بیشتر شهروندان تبدیل می‌کنند و می‌توانند گام بزرگی در جهش تولید با مشارکت مردمی بردارند.
نویسنده: سکینه خرمی