مدیر گروه اقتصاد و مسکن وزارت راه و شهرسازی گفت: اگر ۱۰ میلیون مسکن هم بسازیم ولی نتوانیم بازار را مدیریت کنیم که پایه مدیریت بازار هم همین اطلاعات سامانه ملی املاک و اسکان است نمی‌توانیم مشکل مسکن را برطرف کنیم.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما برنامه میز اقتصاد شبکه خبر با حضور میهمانان آقای نوروزی، مدیر گروه اقتصاد و مسکن وزارت راه و شهرسازی؛ آقای رحیمی، مدیر کل دفتر حسابرسی سازمان امور مالیاتی (به صورت اینترنتی) و آقای طغیانی، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی (به صورت تلفنی) به موضوع بررسی وضعیت اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی پرداخت.
سوال: آقای نوروزی در ابتدا این سوال را بپرسم که چرا هر وقت شما به برنامه ما می‌آیید قبل از آن چند تا تلفن دارید که همه دستگاه‌هایی که تکلیفی دارند می‌گویند کارهایمان دارد انجام می‌شود؟
نوروزی: ناظر به سوالی که فرمودید بله ما هر موقع به برنامه دعوت می‌شویم دستگاه‌های مختلف زنگ می‌زنند و التماس دعا دارند که ما داریم همکاری می‌کنیم و خیلی اسمی از ما برده نشود و ما هم، چون کارمند دولت هستیم خیلی نمی‌توانیم دستگاه‌هایی را که کم کاری داشتند بگوییم ولی الحمدلله دستگاه‌ها همکاریشان به طور نسبی با مطالبه‌ای که هم در فضای رسانه‌ای می‌شود و هم پیگیری‌هایی که در جلسه شورای عالی مسکن می‌شد و خود رئیس جمهور شهید پیگیری می‌کردند الحمدلله تکان جدی نسبت به اوایل دولت خورده است و آمارهایش هم اینجا است، مثلاً ما در حوزه اطلاعاتی که باید دستگاه‌های مختلف بدهند به سامانه املاک و اسکان که ما بتوانیم خانه‌های خالی را شناسایی کنیم. الان بیش از ۴۵۰ میلیون رکورد اطلاعاتی در سامانه املاک و اسکان به وسیله دستگاه‌های مختلف تجمیع شده است، بیش از ۲۰ وب سرویس از دستگاه‌های مختلف به سامانه املاک و اسکان متصل شده است و بحث خود اظهاری‌هایی که باید مردم انجام می‌دادند تا فروردین ۱۴۰۲ یعنی بیش از ۳ سال میزان خود اظهاری حدود ۳ میلیون سرپرست خانواده به سامانه املاک و اسکان مراجعه کردند و این عدد در یک و نیم سال گذشته به ۱۲ میلیون مراجعه به سامانه املاک و اسکان رسیده یعنی برای بازه زمانی یک سال و نیم رشد ۴ برابری داشتیم.
سوال: عمده اش هم به خاطر همین ثبت نام مدارس بود درست است؟
نوروزی: بله یک بخشی است ضمانت اجرایی مهمی در قانون داشته، ۳ ضمانت اجرایی مهم داشته یکی این بوده که اگر سرپرست خانواده ملکشان یا سکونتگاهشان را در سامانه املاک و اسناد ثبت نکنند مشمول مالیات بر خانه‌های خالی می‌شوند چه ملکشان پر باشد یا خالی باشد این متن صریح قانون است. نکته دوم این است که اگر افراد در سامانه ملی املاک و اسکان ثبت نکنند آن کدپستی تعرفه برقش بالاترین پلکان خواهد شد، نکته سوم هم هیچ دستگاهی به فردی که مشخص نیست در کجا دارد زندگی می‌کند و در سامانه املاک و اسکان نشانی اش را ثبت نکرده است؛ مثل خیلی از جا‌های دنیا که دارد این اتفاق می‌افتد باید خدمات به آنها داده نشود. همین چند روز پیش در نشست بین‌المللی که ایران میزبان آن بود در مرکز آمار ایران که کشور‌ها به صورت ویدیو کنفرانسی وصل بودند، عموم کشور‌ها دارند این مکانیزم را اجرا می‌کنند که افراد بیایند آخرین وضعیت سکونتگاهیشان را در سامانه ثبت کنند که ما بتوانیم به صورت برخط سرشماری نفوس و مسکن داشته باشیم، اطلاعات آخرین مالک‌ها کامل ثبت بشود؛ یعنی هم اطلاعات حاکمیتی ما تقویت شود و هم مردم اطلاعات را تکمیل کنند تا ما بتوانیم آن اهدافی را که برای سامانه ملی املاک گفته شده، این که برنامه‌ریزی مناسب در حوزه مسکن، شناسایی دلالان، شناسایی محتکران اتفاق بیفتد که بتوانیم بازار مسکن را مدیریت کنیم. اگر ما ۱۰ میلیون مسکن هم بسازیم ولی نتوانیم بازار را مدیریت کنیم که پایه مدیریت بازار هم همین اطلاعات سامانه ملی املاک و اسکان است نمی‌توانیم مشکل مسکن را برطرف کنیم. تجربه بین المللی در عموم کشور‌های دنیا هم عرضه را افزایش دادند که ما الان در نهضت ملی مسکن داریم افزایش می‌دهیم بیش از ۲ و نیم میلیون مسکن در مراحل مختلف ساخت است با کمک خود مردم، خیلی اراضی به مردم واگذار شده و مردم دارند مدیریت ساخت را خودشان انجام می‌دهند یا تسهیلات خود مالکی در روستا‌ها و شهر‌ها انجام می‌شود و جلو می‌رود، این طرف هم داریم بازار را مدیریت می‌کنیم اقدامات خیلی زیادی انجام می‌شود، یکی از اقدامات اساسی همین تکمیل اطلاعات سامانه ملی املاک و اسکان است که می‌تواند به شدت به ما کمک کند که با چشم بینا بازار مسکن را مدیریت کنیم و بتوانیم با دلالان، محتکران و سوداگران برخورد کنیم لذا خواهش می‌کنم حتماً سرپرستان خانوار در سامانه املاک و اسکان خود اظهاری کنند دستگاه‌ها هم بپیوندند به جرگه دستگاه‌هایی که الان دارند خدماتشان را بر اساس سامانه ملی املاک و اسکان انجام می‌دهند.
سوال: شاید، چون خیلی برایشان فرقی نمی‌کند تمایلی ندارند طبیعتاً اگر برای من یک ضمانت اجرایی قوی و جدی و عملیاتی وجود داشت که اگر خود اظهاری نکنم با چالش‌هایی مواجه خواهم شد این کار را انجام می‌دادم ولی این اتفاق نمی‌افتد مگر اینکه در گلوگاهی مثل ثبت نام مدرسه باشد.
نوروزی: بله الان ۳، ۴ گلوگاه، الحمدالله الان کلیه خدمات آموزش و پرورش به سامانه ملی املاک و اسکان وصل شده است، کلیه خدمات مسکن وزارت راه وصل شده به سامانه املاک و اسکان، از چند روز پیش بحث بانک مرکزی متصل شد و بحث دسته چک منوط شد به صورت آزمایشی به اطلاعات سامانه املاک و اسناد که تا الان ۱۰۰ هزار استعلام هم سیستم بانکی از سامانه املاک و اسکان گرفته شده و بقیه دستگاه‌ها هم نشست داریم. خیلی جالب است ما با کشور‌های خارجی که همکاران ما نشست داشتند آنها می‌گفتند ما هم چالش داریم یعنی می‌گفتند دستگاه‌های مختلف ما هم که باید این کار را انجام بدهند و خدماتشان منوط شود به استعلام از سامانه شان که وجود دارد تا آخرین وضعیت سکونت به چه صورت است می‌گفتند ما هم چالش داریم بعضاً دستگاه‌ها انجام نمی‌دهند، مثلاً ما با کشور ترکیه صحبت می‌کردیم مسئول سامانه ملی املاکشان که همتراز ما بود همین صحبت را می‌کرد و می‌گفت چالش داشتیم با دستور خود رئیس جمهور پای کار آمدند؛ کما این که الان این موضوع هم آقای شهید رئیسی عزیز دستور دادند و هم آقای مخبر ابلاغیه صادر کردند هم آقای پزشکیان خیلی برایم جالب بود در برنامه‌های مناظراتی که داشتند گفتند یکی از اصول اصلی برای مدیریت اقتصاد کشور، اتصال کدپستی و کد ملی است که ایشان هم تاکید داشتند. ان‌شاالله شاهد باشیم در دولت جدید هم این اتفاق به صورت جدی صورت بگیرد و ما بتوانیم با چشم باز بازار مسکن را مدیریت کنیم.
سوال: الان بخواهیم آخرین آمار را از شما بگیریم چه تعداد خود اظهاری داشتید؟
نوروزی: حدود ۱۲ میلیون سرپرست خانوار به سامانه املاک و اسکان مراجعه کردند شما ضرب در بُعد خانوار ۴ اگر بکنید حدوداً نزدیک بیش از ۴۰ میلیون تعیین تکلیف شدند، کد ملی‌شان به کد پستی شان متصل شده است و این اتفاق به نظرم اتفاق بزرگی بوده که اتفاق افتاده است. ما الان در سامانه ملی املاک و اسکان توانستیم مالکیت ۱۱ میلیون و ۱۱۶ هزار نفر مالکیتشان در سامانه ملی املاک و اسکان مشخص شده هم با اطلاعاتی خود مردم خود اظهاری کردند و هم ۴۵۰ میلیون اطلاعاتی که از جا‌های مختلف مثل سازمان ثبت گرفتیم.
سوال: از این ۱۱ میلیون و ۱۱۶ هزار تا چه تعداد خود اظهاری است و چه تعداد کشف شما است؟
نوروزی: ما حدود ۵۰ درصد دیتا‌ها را از سازمان ثبت اسناد، بانک، بیمه، دستگاه‌های مختلف توانستیم جمع آوری کنیم و مردم آمدند این اطلاعات را تایید و تکمیل کردند. ناظر به این، الحمدلله ما تا الان توانستیم ۷۵ میلیون و ۱۸۹ هزار کد ملی را در سامانه املاک و اسکان مشخص کنیم که این کد ملی در کدام کدپستی دارد زندگی می‌کند.
سوال: چه تعداد سکونت گاه؟
نوروزی: حدود ۲۱ میلیون سکونت گاه شناسایی کردیم.
سوال: از چقدر؟
نوروزی: آمارش الان در ذهنم نیست که الان کلاً چند سکونتگاه داریم ولی توانستیم حدود ۲۱ میلیون را در سامانه املاک و اسکان شناسایی کنیم که از این تعداد ۱۱ میلیون هم مالکیتش شناسایی شده و حدود ۴ میلیون نفر از ۱۱ میلیون خود اظهاری کردند.
سوال: از این تعداد که اعلام کردید چقدر خانه خالی بوده است؟
نوروزی: بر اساس آخرین آماری که در سامانه ملی املاک و اسکان بود ما حدود ۵۰۰ هزار خانه خالی را توانستیم بر اساس قانون از سال مالیاتی ۱۴۰۰ تا الان بر اساس قوانین مختلفی که وجود دارد شناسایی کنیم، چون مثلاً بعضی از املاکی که خیلی فرسوده هستند مشمول خانه خالی نمی‌شوند، شهر‌هایی که زیر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت دارند مشغول مالیات بر خانه خالی نمی‌شوند، روستا‌ها به صورت کلی مشمول مالیات بر خانه‌های خالی نمی‌شوند، املاکی که مشکل حقوقی دارند یعنی مثلاً در تصرف قوه قضاییه هستند یا مثلاً بلوک جلویشان است که نمی‌شود اینها را عرضه کرد؛ اینها مشمول مالیات بر خانه‌های خالی نمی‌شوند یا هر فرد می‌تواند یک اقامتگاه فرعی طبق قانون داشته باشد یعنی سرپرستان خانوار نگران نباشند، اگر یک ملکی داشته باشند و به عنوان سکونتگاه فرعی در سامانه املاک و اسکان ثبت کنند باز مشمول مالیات بر خانه‌های خالی نمی‌شود و در حوزه مالیات بر خانه‌های خالی قانون جوری تنظیم شده که مقابله بشود با دانه درشت‌هایی که خانه‌های خالی زیادی دارند و از آن طرف نگاه، یک نگاه تنظیمی است که تا جایی که می‌شود پیگیری کنیم این خانه‌ها عرضه شود ولی اگر خانه‌ها را عرضه نکنند برخورد جدی خواهد شد که در قانون هم خیلی جدی است، مثلاً در سال اول حدود ۳ تا ۵ درصد ارزش واقعی ملک را باید مالیات بدهند حالا در قانون مثلاً می‌گوید در سال اول ۶ برابر ارزش مالیات بر درآمد اجاره، سال دوم ۱۲ برابر، سال سوم ۱۸ برابر یعنی حدود ۳ تا ۵ درصد در سال اول می‌شود و نکته دوم که خیلی مهم است اگر افراد بیش از ۵ خانه خالی داشته باشند دو برابر حساب می‌شود.
سوال: از این ۵۰۰ هزار تا که شناسایی کردید، چون اشاره کردید برخی از آنها دانه درشت هستند چه تعدادشان شخصی نبوده یا حقوقی است برای بانکی یا نهادی است؟
نوروزی: تفکیک حقوقی و حقیقی آن الان در ذهنم نیست ولی عددی که بخواهم عرض کنم، چون اولویت ما بر اساس مصوبه شورای عالی مسکن و دستور شهید رئیسی این بود که برویم به سمت آنهایی که بیش از ۱۰۰ خانه خالی دارند در مرحله اول رفتیم سراغ آنها، در مرحله دوم بالای ۵۰ تا، بعد بالای ۲۰ تا، بالای ۱۰ تا، بعد بالای ۵ تا و بالای ۳ تا که ما هدف بررسی مالیاتی و هشداری خودمان قرار دادیم با پیگیری‌هایی که توسط وزارت راه و شهرسازی و هم سازمان امور مالیاتی داشتند که جای تشکر دارد دوستان ما در سازمان امور مالیاتی همکاری خیلی خوبی داشتند در این دو سالی که گذشت نزدیک ۱۸۲ هزار واحد مسکونی که برای افرادی بود که بالای ۱۰۰ تا، بالای ۵۰ تا، بالای ۳ خانه خالی داشتند به بازار مسکن عرضه شد و یکی از دلایلی که ما الان می‌بینیم.
سوال: از کجا متوجه شدید که عرضه شد؟
نوروزی: آنها یا خانه‌شان را اجاره دادند که ما می‌بینیم در سامانه خودنویس یا سامانه مستغلاتی که در بنگاه است متوجه می‌شویم یا خانه‌شان را فروختند که اطلاعاتشان را داریم بر خط از سازمان ثبت اسناد می‌گیریم یا مستاجران خود اظهاری کردند که من الان دارم در این خانه زندگی می‌کنم این بررسی را انجام دادیم.
سوال: بیشترین تعداد ملک برای کجا یا کدام فرد بوده است از این بالای ۱۰۰ تایی‌ها؟
نوروزی: فکر می‌کنم برای دو یا سه تا بانک بود.
سوال: یعنی عمده واحد‌های خالی که شناسایی کردید برای چند بانک هستند که بیشتر از ۱۰۰ واحد خالی داشتند.
نوروزی: بله برای ۳ شخص حقوقی بودند ولی با پیگیری‌هایی که انجام دادیم بخش عمده‌ای از آنها را عرضه کردند.
سوال: این در سراسر کشور است؟
نوروزی: بله ولی عمومشان در تهران بود از آن ۱۸۲ هزار تا که به بازار مسکن عرضه کردند، عمومشان برای شهر تهران، تبریز، اصفهان و کلان شهر‌ها بوده ولی این عرضه‌ای که اتفاق افتاده، خانه‌های خالی که قبلاً تولید شده آن طرف افزایش عرضه مسکن بالاخره بیش از دو و نیم میلیون مسکنی که دارد ساخته می‌شود، این اقداماتی که هم طرف عرضه هم طرف تقاضا توسط وزارت راه و شهرسازی صورت گرفته الان به این منجر شده است که ما بعد از ۷۴ ماه افزایش قیمت مسکن تک رقمی بشود و به ۹ و ۴ دهم درصد برسد رشد نقطه به نقطه قیمت مسکن به ۹ممیز ۴ دهم درصد رسیده که در ۷۴ ماه گذشته بی‌سابقه بوده مثلاً رشد نقطه به نقطه خرداد ۱۴۰۰ نسبت به خرداد سال ۱۳۹۹ ،۵۴ درصد بوده ولی امسال رشد نقطه به نقطه قیمت مسکن رسید به ۹ ممیز چهار دهم درصد، یک نکته عرض کنم در رابطه با تعداد خانه‌های خالی که معرفی شده به سازمان امور مالیاتی که سوال پرسیدید، عرض کردم نگاه ما این بود که اینها را به بازار عرضه کنیم ولی آن افراد حقیقی و حقوقی که خانه خالی زیاد داشتند و به بازار عرضه نمی‌کردند یا در سامانه ملی املاک و اسکان خوداظهاری نمی‌کردند ما ۱۲۰ هزار خانه خالی را که حدود ۶۰ هزار تای آن برای سال مالیاتی ۱۴۰۰ و ۱۲۰ هزار تا برای سال مالیاتی ۱۴۰۱ بود به سازمان امور مالیاتی معرفی کردیم بعد از هشدار‌های خیلی زیاد، حتی ما با آن دانه درشت‌ها تماس گرفتیم، با تمام شرکت‌های حقوقی نامه نگاری شد، پیامک داده شد که ملک‌هایتان عرضه کنید، کسانی که به این موضوع گوش ندادند؛ حدود ۱۲۰ هزار خانه خالی به سازمان معرفی شد حدود یک سال و نیم پیش، سازمان امور مالیاتی هم اعلام محاسباتشان را انجام داد.
سوال: یک مقدار روند در سازمان امور مالیاتی کُند است، درست است؟
نوروزی: حالا خود دوستان سازمان مالیاتی انجام می‌دهند، از سال ۱۳۵۲ قانون مالیات در خانه‌های خالی بوده ولی هیچ وقت اجرا نمی‌شده ولی الان توسط وزارت راه و شهرسازی و سازمان امور مالیاتی دارد اجرایی می‌شود.
سوال: ممنون، آقای رحیمی روی خط ارتباطی ما هستند آقای رحیمی بفرمایید از آخرین وضعیت اخذ مالیات از خانه‌های خالی که از این تعداد ۱۲۰ هزار تا که اعلام کردند یک سال و نیم پیش به شما معرفی شد، چه تعداد برگ قطعی صادر شد؟ چه تعداد در کدام مراحلی هستند که باید از آنها مالیات گرفته شود؟
رحیمی: مطابق اطلاعاتی که وزارت راه و شهرسازی به سازمان ارسال کردند حدود ۶۶ هزار و ۶۴۸ واحد مسکونی را در سال ۱۴۰۰ به عنوان واحد‌های مسکونی خالی از سکنه در سامانه‌هایمان ثبت کردیم نسبت به مطالبه مالیات آنها به میزان یک و نیم همت اقدام شد، مالیات تشخیص شد این مالیات‌ها مربوط به حدود ۴۰ هزار و ۵۸۴ شخص بوده که برگ مطالبه‌هایشان صادر شده که برگه مطالبه‌هایشان صادر شده و تعداد خیلی زیادی از اینها هم در مراحل رسیدگی‌های مجدد یا در مرحله دادرسی هستند حدود هزار و ۲۰۰ تا هزار و ۳۰۰ تا از اینها قطعی شدن مالیاتشان نزدیک به ۱۰۸۸ تاشون پرداخت شده مالیاتشان و عرضم به خدمت شما که جمعاً حدود ۱۲ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۰ مالیات پرداخت شده این بخش بوده در رابطه با آمار سال ۱۴۰۱ تعدادی که از وزارت راه و شهرسازی به ما اعلام شده ۵۹ هزار و ۱۱۰ واحد خالی بوده یعنی بعد از پالایش‌هایی که اتفاق افتاده این تعداد واحد به عنوان واحد مسکونی خالی در سامانه‌های ما ثبت شده از این بابت ۴/۲ همت مالیات محاسبه شده که در درگاه سازمان امور مالیاتی بارگذاری شده بخشی از اینها اعتراض بهش شده و بخشی هم مراحل ابلاغ خودش را طی می‌کند که بعد از طی شدن مراحل ابلاغ ممکن است با اعتراض مودی در مرحله تجدید ارزیابی قرار بگیرد و بعد اگر هم باز اعتراض وجود داشته باشد و پرداخت نشود در مراحل دادرسی مطرح می‌شود.
سوال: چقدر مطابق پیش بینی‌ها پیش می‌رود؟
رحیمی: ببینید در رابطه با خانه‌های خالی آنچه که پیش بینی شده در قانون فکر می‌کنم که ۷۰۰ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۰ بود. همین رقم هم در سال ۱۴۰۱ بود یعنی رقمی که در سال ۱۴۰۰ بود با توجه به حدود ما در سال ۱۴۰۰ کل بودجه مالیاتی مان حدود ۴۸۰ همت بود ۷۰۰ میلیارد تومان در ۴۸۰ همت رقم خیلی کمی بود شاید کمتر از یک درصد یک چیز خیلی حدود یک درصد می‌شود در سال ۱۴۰۱ که ما ۷۵۰ همت بودجه بود که فکر می‌کنم کاملاً هم تحقق پیدا کرد ۷۰۰ میلیارد تومان حدود یک درصد بودجه‌ای بود که برای سازمان پیش بینی شده بود.
سوال: یک نکته‌ای که وجود دارد آقای نوروزی اشاره کردند و گفتند بیشترین مالکان واحد‌های خالی بانک‌ها بودند شما آمارتان را می‌فرمایید که بیشترین تعدادی که اخذ کردید از کجا بوده و از کدام بانک؟
رحیمی: ببینید بر اساس خود قانون وقتی که تعداد خانه‌های خالی از ۵ واحد بیشتر می‌شود نرخ‌ها تصاعدی می‌شود و دو برابر می‌شود و این طبیعی است اگر که تعداد واحد‌های مسکونی یک شخصی بالاتر از ۵ واحد شود آن به صورت تصاعدی بالا می‌رود، بله آماری که ما داریم بیشترین مالیاتی که به شخص تعلق می‌گیرد مربوط است به اشخاص حقوقی و یکی دو نفر اشخاص حقیقی که تعداد واحد‌هایی که طبق اطلاعات سامانه ملی املاک مالک بودند آنها بیشتر از ۵ واحد بوده.
سوال: خوب این حقوقی‌ها کدام بانک‌ها بودند؟
رحیمی: بخشی همین موسسات و بانک‌ها بودند حالا بانک‌هایی بودند که، چون پرونده‌شان در مرحله دادرسی است اجازه بدید که مراحل دادرسی تمام شود که بتوانیم این آمار را در خدمتتان باشیم و به شما عرض کنیم.
سوال: آن اشخاص حقیقی که گفتید هر کدام چند واحد داشتند؟
رحیمی: عرض کردم اشخاص حقیقی یا حقوقی که بیش از ۵ واحد مسکونی در یک سال متعلق به آنها باشد نرخ‌های مالیاتی به صورت دو برابر می‌شود اگر همین املاک دوباره در سال‌های بعد هم خالی باشد نرخ دوباره تصاعدی می‌شود.
سوال: دو تا نکته یکی اینکه با آقای نوروزی هم که اینجا صحبت می‌کردیم عنوان شد که یک خرده به نظر می‌رسد روندی که برای اخذ مالیات دارد گرفته می‌شودخیلی سرعت مطلوبی ندارد و اینکه به نظر می‌رسد یعنی برخی از کارشناسان جسته و گریخته اعلام می‌کنند که این مالیاتهای تنظیمی که هدفش گرفتن و درآمدی نیست مثل همین مالیاتی که داریم دربارش صحبت می‌کنیم خیلی در اولویت سازمان امور مالیاتی نیست درست است؟
رحیمی: ببینید ما ردیف‌های بودجه‌ای جداگانه داریم برای اینکه ما فرضا در سال ۱۴۰۳ مطابق با قوانین بودجه باید هزار و ۲۲۰ همت مالیات وصول بکنیم اگر شما میزان مالیات خانه‌های خالی پیش بینی شده در بودجه را با کل بودجه در نظر بگیرید رقم خیلی زیادی نیست ما تمام منابع در تمام منابعی که برای ما تکلیف وجود دارد واحد‌های جداگانه تخصیص داده شده یعنی اینطوری نیست که فکر کنیم که یک منبعی که قانونگذار برای ما پیش‌بینی کرده ما واحد مربوط به آن را نداشته باشیم. مالیات بر خانه‌های خالی هم قواعد خاص خودش را دارد و واحدی که پیگیر موضوع است اطلاعات به محض اینکه از سامانه ملی املاک و اسکان استخراج شود و از وزارت راه و شهرسازی برای ما ارسال شود که این بسترش هم به صورت الکترونیکی است؛ در سامانه‌های ما پردازش می‌شود یعنی این قسمت پردازش و محاسبه مالیات اصلاً به صورت دستی نیست که بخواهد وقتی از ما بگیرد بعد از اینکه این محاسبات انجام شود اطلاع و نتایج آن در درگاه سازمان بارگذاری می‌شود. مطابق با قانون یک ماه فرصت دارند که مؤدیان به این مالیات واکنش نشان بدهند یا پرداختش کنند یا پرداختش نکنند. در این یک ماه بعد از منقضی شدن این یک ماه سازمان برگ مطالبه صادر می‌کند؛ برگ مطالبه اینها هم به صورت سیستمی و بدون اینکه کسی بخواهد نفری بخواهد اقدام کند کشیده می‌شود و صادر می‌شود بعد از اینکه این ابلاغ شود در واقع ابلاغ الکترونیکی اوراق ما هم در پنل ابلاغ الکترونیک قرار می‌گیرد و شخصی لازم نیست که بخواهد اینها را ببرد و ابلاغ کند بعد از اینکه ابلاغ اوراق تمام شود حالا بر اساس اعتراض نسبت به اعتراض مؤدیان به مالیات مورد مطالبه اقدام می‌شود اگر هم مؤدی برای ابلاغی که انجام شده الکترونیکی اقدامی انجام ندهد خود به خود پرونده در مراحل دادرسی ما مطرح می‌شود که در عملکرد ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ این پرونده‌ها الان در مراحل دادرسی در حال پیگیری هست. بنابراین این موضوعی که شما فرمایش کردید که من این را توضیح بدهم که اهتمام برای اینکه این مالیات وصول شود کاملاً وجود دارد یعنی از این بابت که سیستم‌های ما طوری توسعه داده شده‌اند که ما بتوانیم اطلاعات را به محض دریافت از سامانه ملی املاک و اسکان بتوانیم پردازش کنیم مالیات را محاسبه کنیم آن را بارگذاری کنیم در درگاه سازمان و مراحل ابلاغ و وصول مالیات را پیگیری کنیم.
سوال: و سوال آخرم از شما اینکه اشاره کردید از ۶۶ هزار نفر تقریباً هزار و ۵۰۰ نفر یعنی یک و نیم همت مالیات گرفته شده تقریباً می‌شود میانگین بگیریم یعنی هر نفر بخواهیم حساب کنیم می‌شود ۲۲ تا ۲۳ میلیون فکر نمی‌کنید خیلی این عدد شاید همخوانی نداشته باشد با آن بازدارندگی که قانونگذار مد نظرش باشد؟
رحیمی: بینید مالیات خانه‌های خالی همانطور که آقای دکتر نوروزی هم اشاره داشتند مالیاتی است که چندین سال بود که علی رغم اینکه در قانون بود کنار گذاشته بود بعداً این قانون دوباره پیگیری شد و به عنوان یک پایه جدید است برای اینکه این مالیات بتواند جای خودش را باز کند لازم است که همه بخش‌هایی که در حوزه مسکن دست‌اندرکار هستند پای کار باشند و بتوانند کمک بکنند که این مالیات وصول شود. همانطور هم که من دیدم در بحث‌هایتان داشتید صحبت می‌کردید شاید هدف این مالیات بحث تنظیم‌گری بازار مسکن باشد که هدف اصلی است که ما بتوانیم اقدام موثری بکنیم در بهبود بازار مسکن باید همه عواملی که دست‌اندرکار هستند بیایند پای کار که اطلاعات درست و متقنی در سامانه ملی املاک و اسکان جمع آوری شود و تشکیل شود آنجا و این اطلاعات به سمت سازمان امور مالیاتی بیاید امور مالیاتی بتواند با دست پر با اطلاعات کامل مالیات‌ها را وصول کند و کمک کند به اهدافی که قانونگذار در اجرای این قانون پیش بینی کرده.
سوال: خیلی متشکرم از شما آقای نوروزی الان وزارت نیرو این کاری که این تکلیفی که بر گردنش بوده انجام کلاً نمی‌دهد یعنی هیچ واحدی شما ندارید از این تعدادی که اعلام کردید به سازمان امور مالیاتی اعلام شده و ابلاغ شده که واحد‌های خانه خالی هستند و یا آن تعداد دیگری که اساساً در سامانه ملی املاک و اسکان سکونتگاه خودشان را ثبت نکرده‌اند واحدی آماری دارید که اینها تعرفه برقشان با آخرین پلکان حساب شود؟
نوروزی: خواهیم صادقانه صحبت کنیم سازمان توانیر حالا وزارت نیرو این موضوع را سال گذشته استارتی زد با اولویت اون‌هایی که خیلی یک درصد پرمصرف حدود ۱۰۰ هزار تا را برایشان پیامک زد و یادآوری کرد که اگر در سامانه املاک و اسکان خود اظهاری نکنید تعرفه برقتان بالاترین پلکان می‌شود. این یک شروع خوبی داشتند با اولویت پرمصرف‌ها منتها بعد از یک کمی متوقف شد. حالا ما خواهشی که از دوستان داشتیم این بود که این موضوع ادامه پیدا کند.
سوال: ادامه پیدا نکرد؟
نوروزی: نه فعلاً انجام نشده ولی خواهشی که از دوستان داریم این است که موضوع انجام شود و به سامانه ملی املاک و اسکان کمک شود.
سوال: دلیلشان چیست که انجام نمی‌دهند؟
نوروزی: خدمت شما عرض کنم که باید از خود دوستان بپرسید.
سوال: شما پرسیدید چه جوابی گرفتید؟
نوروزی: خب بالاخره اجرای قوانین اینجوری چالش‌هایی خواهد داشت سختی‌هایی خواهد داشت که حالا این چالش‌ها را به ما توضیح دادند و ما هم یک فرایندی را با آنها به نتیجه رسیدیم که ما شروع کنیم از آنهایی که خیلی همین الان بالاترین پلکان هستند یعنی پرمصرف هستند و احتمالاً مثلاً افراد مرفهی هستند که مصرفشان خیلی زیاد است حالا در خانه‌هایشان استخر دارند؛ جکوزی دارند با آنها شروع کنیم.
سوال: یعنی تبعات اجتماعی که بعضاً ممکن بود اعتراضی شود به شرکت توانیر و مجموعه وزارت نیرو باعث توقف این کار شده؟
نوروزی: حالا باید دوستان خودشان پاسخ بدهند؛ ولی برای تبعات اجتماعی هم ما با همکاری همین دوستان خود وزارت نیرو فرایندی چیدیم که با اولویت دانه درشت‌ها و اون‌هایی که مصرف خیلی زیادی دارند که همین الان در بالاترین پلکان مصرفی هستند به همان‌ها تذکر داده شود سه چهار بار پیامک به آنها داده شود که شما اگر مثلاً در ماه بعد مثلاً در چند ماه آتی نسبت به خود اظهاری ملکتان در سامانه ملی املاک و اسکان اقدام نکنید تعرفه برقتان بالاترین پلکان می‌شود کما اینکه در قانونی هم که جدیداً قانون ساماندهی بازار مسکن و اجاره بها که آخرین قانونی بود که شهید رئیسی ابلاغ کردند در آنجا هم گفته شده که حتماً همه دستگاه‌ها باید اطلاع رسانی لازم را نسبت به تبعاتی که امکان دارد برای خانواده‌ها پیش بیاید انجام بدهند که دیگر کمترین مشکل ایجاد شود. نکته‌ای دیگری هم که مطرح می‌کردند که من بخواهم اینجا بگویم بحث دهک‌های پایین بود آنهایی که کمیته امدادی هستند؛ بنده خدا‌ها مشکلات مالی دارند اگر بالاترین پلکان کنیم آنها به مشکل می‌خورند که ما در این راستا اقدام خوبی با وزارت نیرو انجام دادیم اینکه بحث رایگان را همکاری کردیم. در بحث رایگان بودنش چالشی وجود داشت که امکان داشت یک فرد کمیته امدادی یا تحت پوشش بهزیستی اینها جابجا شوند و نتوانند شناسایی کنند ملک و مالک الان کیست که بتوانند تعرفه برق آن خانه را که زیر حد مصرف هم است مشمول این قانون کند ما الان وب سرویس خوبی نوشتیم.
سوال: اینکه می‌گویند و یا به شما گفتند تقریباً شامل ۱ تا ۲ میلیون مشترک می‌شود از ۴۰ میلیون مشترک؟
نوروزی: در چند ماه گذشته با همکاری خود وزارت نیرو یک وب سرویس مشترک بین ما و بهزیستی و کمیته امداد و سازمان توانیر ایجاد شد که اتفاقاً اگر افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی در سامانه املاک و اسکان خود اظهاری کنند و آن تعرفه برقشان را وارد کنند، چون کد ملی‌ها را ما داریم به صورت بر خط از کمیته امداد و بهزیستی می‌گیریم تعرفه برق اینها هم رایگان خواهد بود.
سوال: متشکرم آقای طغیانی نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی روی خط ارتباطی هستند. آقای طغیانی سلام بر شما بفرمایید که با یکی دو تا از این دستگاه‌هایی که نام بردیم یکی بانک‌ها باشند و دیگری وزارت نیرو که تا الان طبق چیزی که وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده و با آن تکالیفی که دارند انجام نداده‌اند و عمل نکرده‌اند مجلس شورای اسلامی بفرمایید که اساساً چگونه برخورد خواهد کرد و روند اجرای اخذ مالیات از خانه‌های خالی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
طغیانی: ببینید این موضوع قانون مالیات بر خانه‌های خالی یکی از قوانین مهمی بود که هدفش این بود که با به بازار آوردن خانه‌هایی که نیاز سوداگرانه و یا نگاه سرمایه‌ای خالی نگه داشته می‌شود عملاً بازار را آرام‌تر کند و به ویژه در این ایامی که مردم نیازمند هستند به اجاره ملک و مسکن می‌خواهند اجاره بکنند وضعیت بهتری داشته باشد. در این دو سالی که الان قانون ابلاغ شده و در حال اجرا است متاسفانه ما استنکاف‌های{خودداری} جدی دیدیم در اجرای قانون حالا وضعیت وزارت راه بهتر است نسبت به اوایلی که قانون ابلاغ شده بود الان وزارتخانه بهتر دارد عمل می‌کند. در مورد سایر دستگاه‌هایی که در قانون اسم ازشون برده شده تکالیفی بر عهده‌شان گذاشته شده ما گزارشی داریم تنظیم می‌کنیم در قالب ماده ۲۳۴ آیین نامه داخلی مجلس؛ قانون آیین نامه داخلی گزارش نظارتی است که در مورد این دستگاه‌ها گزارش تکمیل می‌شود و به صحن هم می‌آید؛ البته کمیسیون اصل ۹۰ جلسات متعددی را با این دستگاه‌ها برگزار کرد ولی خوب متاسفانه همچنان آن همکاری لازم اتفاق نیفتاده ما از این نظر هنوز عملکرد قانون را کافی و رضایت بخش نمی‌دانیم از جهت همکاری دستگاه‌ها و اینکه ما بیش از دو سال زمان ببرد فقط بحث تکمیل یک بانک اطلاعاتی یا ثبت نام در سامانه به نظرمان اینجا مشکلات زیادی وجود دارد که باید برطرف شود عمده‌اش هم همان سوق دادن مردم است به سمت خود اظهاری و ارائه نشانی املاکشان و خانه‌های مسکونی در سامانه که بعداً امکان تحویل و گزارش دهی به سازمان مالیاتی و مالیات رسانی را فراهم می‌کند.
سوال: این ضمانت‌های اجرایی که در قانون بهش اجاره شده خیلی جدی گرفته نمی‌شود و انجام هم نمی‌شود طبیعتاً کسی هم سوق داده نمی‌شود به سمت خود اظهاری؟
طغیانی: ببینید آنقدری که وظیفه ما است از جهت کار نظارتی و عرض کردم آیین نامه داخلی در مورد قوانینی که اجرا نمی‌شود در دستگاه‌ها وظایف خودشان را به خوبی انجام نمی‌دهند صراحت دارد که اگر گزارشش شود و به دستگاه قضایی ارسال شود دستگاه قضایی می‌تواند برخورد کند و در این مورد هم این کار را خواهیم کرد؛ فقط نکته این است که اینجا آن دستگاه عمل کننده نهایی دستگاه قضایی همین الان هم دادستان محترم کل کشور می‌توانند وارد موضوع شوند و بر اساس همین گزارش‌هایی که عرض کردم خودشان با یک بررسی سازمان بازرسی کشور به موجب گزارش‌های خود سازمان و یا کمیسیون اصل ۹۰ همین الان هم می‌توانند وارد شوند و برخورد کنند ما هم آنقدری که وظیفه‌مان است را در خصوص گزارش نظارتی حتماً انجام خواهیم داد.
سوال: کی اولین جلسه پیگیری شما خواهد بود در رابطه با این موضوع و اینکه بفرمایید، چون در فرایند صلاحیت وزرای پیشنهادی دولت چهاردهم هم هستید بفرمایید این موضوعی که داریم راجع به آن بحث می‌کنیم چقدر در دستور کار قرار گرفته تا الان؟
طغیانی: ببینید اینکه اولین جلسه ما در مجلس که قطعاً نیست ما در کمیسیون اقتصادی دوره قبل فکر می‌کنم حداقل یکی دو جلسه و در کمیسیون اصل ۹۰ چندین جلسه برای این سامانه برگزار شد با حضور وزرای متعددی که حالا در وزارتخانه رفت و آمد کرده‌اند ما برای این موضوع هم بعد از این بحث رای اعتماد حتماً گزارشی را در کمیسیون بررسی خواهیم کرد و به کمیسیون می‌آوریم و بعد از تصویب به صحن می‌آید، اما عرض می‌کنم خدمت شما اینها هیچ کدام مانع رسیدگی قضایی به ترک فعل‌ها استنکاف پذیر قانون توسط دادستان محترم کل کشور نیست.
سوال: خیلی متشکرم از شما آقای طغیانی، آقای نوروزی این عددی که برای مالیاتی که اخذ می‌شود هم صحبت کردیم خیلی عددی نیست که به نظر برسد بازدارندگی ایجاد بکند برای کسانی که تعداد زیادی ملک دارند طبیعتاً می‌شود با یک تغییراتی در حالا قیمت فروش یا اجاره اینها جبران شود به تعداد آن زمانی که خالی مانده؟
نوروزی: خدمت شما عرض کنم که اگر فرد یک ملک خالی داشته باشد یکی دو تا خانه خالی داشته باشد فرمایش شما درست است ولی اگر فرد بیش از ۵ تا خانه خالی داشته باشد و از سال دوم هم خانه را خالی نگه دارد یعنی بیش از ۱۲ ماه خانه را خالی نگه دارد این عدد بازدارندگی جدی دارد، چون دو برابر خواهد شد. محاسبه‌ای که انجام شده که خود شما هم انجام دادید مثلاً گفتید حدوداً ۳۰ میلیون می‌شود مالیاتش این دقیقاً اگر بالای یعنی بیش از ۵ باشد ضرب در ۲ می‌شود، یعنی برای هر واحد ضربدر۲ می‌شود و عموماً هم ما شاهد این هستیم عموماً هم یک ساختمانی است که در یک منطقه‌ای خالی دارد نگه داشته می‌شود و مالکش یک فرد است. عرض کردم یکی از رویکرد‌های جدی این قانون مقابله با دانه درشت‌ها بوده، لذا هر فردی که خانه‌های بیشتر از ۵ تا داشته باشد و بیش از دو سال نگه دارد همینطور تصاعدی مالیاتش افزایش پیدا می‌کند و به نظرم برای این افراد اتفاقاً بازدارندگی خواهد داشت. در قانون توجه شده آنهایی که یکی دوتا خانه خالی دارند یا سکونتگاه فرعی دارند یک ملاحظه‌هایی شده ولی آنهایی که خانه‌های زیادی دارند یا بیش از ۱۲ ماه خالی نگه می‌دارند به صورت جدی باهاشون برخورد خواهد شد و مالیات سنگینی ازشان اخذ خواهد شد.
سوال: تقریباً ۲ دقیقه تا پایان برنامه فرصت باقی است هم جمع‌بندی شما را داشته باشیم هم پیشنهادتان به دولت چهاردهم و اینکه بفرمایید گام بعدی در تکمیل این سامانه ملی املاک و اسکان در خود اظهاری و جلوگیری از افزایش خانه‌های خالی چه خواهد بود؟
نوروزی: من فقط دو عدد عرض کنم بعد نکته‌ای که شما فرمودید برای سال مالیاتی که الان در آن هستیم خدمت شما عرض کنم ما باز اقدامات جدی شروع کرده‌ایم بیش از ۹۱ هزار مالک که بیش از ۵ ملک داشته‌اند بهشون هشدار‌های لازم را داده‌ایم که اینها می‌شدند حدود ۵۶۲ هزار ملک که اینها شناسایی اولیه کرده‌ایم که بیش از ۵ تا خانه به نام یک فرد است و در سامانه ملی املاک و اسکان خود اظهاری نکرده‌اند به اینها تذکر داده‌ایم پیامک داده‌ایم به مالکان این ۵۶۲ هزار ملک که عرض کردم ۹۱ هزار مالک بودند بهشون پیامک دادیم به حقوقی هم داریم نامه می‌زنیم من اینجا هشدار می‌دهم تا یک هفته دیگر اگر خود اظهاری نکنند در سامانه ملی املاک و اسکان ما به استناد قانون اینها را به سازمان امور مالیاتی معرفی خواهیم کرد و اینها مشمول مالیات‌ها و جریمه‌های سنگینی خواهند شد. چون اینها بالای ۵ تا هم هستند مالیات‌هایشان مالیات سنگینی خواهد شد، لذا چه این ملک‌ها پر باشد و چه این ملک‌ها خالی باشد من خواهش می‌کنم که بروند در سامانه ملی املاک و اسکان خود اظهاری کنند.
سوال: دانه درشت‌ها را اعلام هم می‌کنید مثلاً مثل بانک‌هایی که؟
نوروزی: ما برای سری ۱۴۰۲ که فهرستش را اعلام می‌کنیم اعلام هم می‌کنیم مشکلی نداریم قبلاً هم در برنامه‌هایتان آمده بودیم گفته بودیم من الان در ذهنم نبود گفته بودیم و اعلام هم می‌کنیم و مشکلی هم از این حیث نداریم.
سوال: کی می‌توانیم این وعده را از شما داشته باشیم؟
نوروزی: ما آن موقعی که معرفی شد به سازمان امور مالیاتی هر موقع فرایند دادرسی اش انجام شود آن فرایند دادرسی اینها کمی طولانی است دادرسی اش نهایی شود به شما اعلام خواهیم کرد. در رابطه با سوالی هم که فرمودید ان‌شاالله هر وزیری که می‌آید در وزارت راه و شهرسازی این سامانه ملی املاک و اسکان به عنوان چشم بینای برنامه‌ریزی در حوزه مسکن بتواند ایشان را کمک بکند و خواهشم این است که این موضوع را بگیرند ان‌شاالله.