خدیجه گلین مقدم ، دکتری تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی روستایی هشدار داد درصورتیکه دیپلماسی آب نداشته باشیم در آینده ای نزدیک دریای خزر را از دست خواهیم داد.
گلین مقدم،مدرس دانشگاه و معاون مدیرکل پژوهشی دانشگاه فرهنگیان کشور و فعال زیست محیطی در گفتگو با خبرنگار محیط زیست خبرگزاری صدا و سیما با اشاره به روز دریای خزر با مهم دانستن نام گذاری این روز به چالش‌های زیست محیطی این دریاچه اشاره کرد و معضل مهاجرت به مناطق ساحلی دریای خزر را یکی از دلایل مهم آلودگی‌های فیزیکی دریای خزر دانست.
گردشگری بدون آموزش و مدیریت
وی گفت:طی دهه‌های اخیر حدود ۱۴ میلیون نفر از مردم ایران به سواحل شمالی کشور مهاجرت کرده اند. افزایش جمعیت در کنار مهاجرت‌های فصلی مردم به مناطق ساحلی شمال عامل مهمی در آلودگی‌های فیزیکی دریای خزر بوده است.
گلین مقدم ادامه داد: علاوه بر ایران، کشور‌های حاشیه دریای خزرهم با این افزایش جمعیت روبرو هستند و این فشار جمعیتی نتایج تاسف باری در آلودگی فیزیکی دریای خزر داشته است.
متاسفانه عدم وجود آموزش مباحث زیست محیطی به گردشگران باعث شده که گردشگران درباره ارزش وجودی منابع بکر و دست نخورده طبیعت آگاهی لازم را نداشته باشند. پخش شدن زباله‌های پلاستیکی که توسط گردشگران در سواحل دریای خزر پراکنده می‌شوند طی یک بارش باران همه آنها در نهایت به دریا می‌رسند.
فاضلاب‌های بیمارستانی، صنعتی و خانگی
گلین مقدم درباره نتایج یک تحقیقی که در گیلان انجام شده بود گفت: در مطالعه‌ای که درباره آب دریاچه خزر در گیلان انجام شده مشخص شد، بیشترین میکروب‌هایی که در سواحل ایران دیده شده است، مربوط به میکروب‌های مدفوع انسانی بوده است.
این فعال محیط زیستی در ادامه گفت:نتیجه این مطالعه نشان می‌دهد که فاضلاب‌های خانگی بدون اینکه تصفیه شود به وسیله اگو وارد دریای خزر می‌شوند و این آلودگی از طریق آبزیان و ماهی‌های دریای خزر به انسان منتقل می‌شوند.
بیشترماهی‌های دریای خزر منقرض شده اند
در گذشته ماهی‌هایی در دریای خزر وجود داشتند که در سواحل این دریا هم قابل مشاهده بودند مانند ماهی کیلکا یا کفاک که در سال‌های اخیر به ندرت اینگونه‌های آبزی قابل مشاهده هستند. آبزیانی از جمله سوف ماهی، فک خزری، خاویاری شیب و ماهی آزاد در دریای خزر در حال انقراض هستند.
کاهش سطح آب دریای خزر
محققان اعلام کرده اند طی دهه‌های اخیر حدود ۲ متر سطح آب دریای خزر کاهش داشته است.
گلین مقدم خلاف اکثر کارشناسان محیط زیست که تبخیر آب را عامل اصلی کاهش سطح آب دریای خزر می‌دانند معتقد است کم شدن آب ورودی به دریای خزر در این مسئله نقش به سزایی داشته است.
با افزایش سد سازی ها، به ویژه در رودخانه ولگا که بیشترین ورودی دریای خزر محسوب می‌شود شاهد کاهش ورودی آب به دریای خزر هستیم.همچنین با افزایش جمعیت تعداد سکونت گاه‌هایی که در کنار چشمه‌ها ساخته شده اند بیشتر شده است به این ترتیب سکونت گاه‌ها مانع از ورود آب چشمه‌ها به روخانه‌ها می‌شود.
این فعال محیط زیستی در ادامه به مشاهده میدانی خود از ساحل رامسر اشاره کرد و گفت:این ساحل نسبت به حدود بیست سال گذشته حدود ۱۵ متر عقب نشینی کرده است.
گلین مقدم وجود همه عوامل مذکور، به اضافه عامل تبخیر آب را از دلایل مهم کاهش سطح آب دریای خزر می‌داند و معتقد است دولت‌های حاشیه دریای خزر دیپلماسی آب ندارند و همین امر چالش‌های زیست محیطی دریای خزر را عمیق تر کرده است.
این فعال محیط زیستی در پایان گفت:درصورت وجود یک کارگروه تخصصی مربوط به دیپلماسی آب در وزارت خارجه برای دریای خزر، قدرت چانه زنی و رایزنی ایران برای دست یابی به اهداف زیست محیطی دریای خزر افزایش می یابدو می توان چشم انداز مثبتی از آینده دریای خزر تصور کرد.