تکمیل زنجیره ارزش در گرو پتروپالایشگاه‌ها
کارشناس صنعت نفت گفت: نقشه راه ما در صنعت نفت باید در وهله اول، حل ناترازی انرژی و سپس، احداث پتروپالایشگاه‌ها باشد. البته با استفاده از فناوری‌های نوین پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌های فعلی و همین تجهیزات، به پتروپالایشگاه‌ها تبدیل شوند.
رضا مختار کارشناس صنعت نفت در گفتگو با خبرنگار
خبرگزاری صداوسیما، درباره علت اهمیت تکمیل زنجیره ارزش در صنعت نفت، گفت: هرچه به سمت تکمیل زنجیره ارزش حرکت کنیم، تعداد محصولات با ارزش افزوده بالا، بیشتر شده و در نتیجه، تحریم ناپذیرتر می‌شویم. در شرایط فعلی، همانطور که قانونگذار هم تعییین کرده، حرکت به سمت تکمیل زنجیره ارزش بسیار ضروری است.
وی درباره قوانین موجود و کیفیت اجرای آنها در راستای تکمیل زنجیره ارزش اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین قوانین و ابلاغیه‌ها سند چشم انداز است که طبق آن، ما باید تا سال ۱۴۰۴ رتبه نخست پالایشی در منطقه را داشته باشیم که هم اکنون فاصله چشم‌گیری با آن داریم. قانون بعدی، اصلاح الگوی مصرف انرژی، مصوب ۱۳۸۹ است که بر اساس آن، حداکثر باید تا سال ۱۴۰۴ میزان ته ماند (مازوت) پالایشگاه‌ها ۱۰ درصد باشد که هم‌اکنون، بیش از ۲۰ درصد است.
این کارشناس صنعت نفت ادامه داد: طبق برنامه ششم، ظرفیت پالایشی کشور دو میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز تعیین شد که حتی با وجود ارائه تسهیلات به بخش خصوصی هم تحقق نیافت. این موارد نشان می‌دهد، ما در حوزه قانون گذاری مشکلی نداریم.
نیاز به اصلاح ساختار‌های اداری در صنعت نفت
وی یکی از دلایل اجرا نشدن قوانین فوق نامناسب بودن ساختار‌های اداری در این صنعت دانست و افزود: به طور مثال بهینه سازی مصرف سوخت، شرکتی است ذیل شرکت ملی نفت ایران که خود، زیرمجموعه وزارت نفت است؛ این شرکت باید مستقل و زیر نظر ریاست جمهوری اداره شود یا راهکار دیگر این است که دستگاه‌های نظارتی و قضایی، ورود جدی تری به نظارت بر اجرای قوانین در این حوزه داشته باشند.
مختار علت سودده نبودن برخی پالایشگاه‌های بزرگ را میزان پایین ضریب پیچیدگی آنها دانست و گفت: یکی از مهم‌ترین دلایل این موضوع، فقدان واحد‌های کاتالیستی فناورانه است؛ واحد‌هایی که بتوانند از نفت خام، مستقیما مواد شیمیایی یا فرآورده‌های پتروشیمی پایه یا میانی را تولید کنند. هرچه به سمت واحد‌های پیچیده‌تر برویم، ارزش پالایشگاه افزایش می‌یابد، اما از آنجایی که در گذشته، اولویت اصلی پالایشگاه، تولید بیشتر بنزین و گازوئیل بوده، به این سمت حرکت نکرده‌ایم.
فناوری‌های نوین و پتروپالایشگاه ها؛ دو بال برون رفت از وضعیت موجود
این کارشناس صنعت نفت گفت: در خصوص فناوری، شرکت‌های بزرگ و توسعه‌ای باید به علم و فناوری بومی اعتماد و زنجیره ارزش را تکمیل کنند تا کارگاه‌های خرد، متوسط و کلان شکل بگیرند و در نهایت، کالا‌هایی با ارزش افزوده بیشتر تولید شوند.
وی افزود: نقشه راه ما در آینده باید این باشد که در وهله اول، ناترازی انرژی را با طرح‌های متنوع و بکارگیری انرژی‌های تجدیدپذیر و نو حل کنیم و سپس، حرکت به سمت احداث پتروپالایشگاه‌ها را در دستور کار قرار دهیم و فناوری‌های نوین را به نحوی به کار بگیریم که پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌های فعلی بتوانند با همین تجهیزات، به پتروپالایشگاه‌ها تبدیل شوند.
این کارشناس صنعت نفت، موفقیت شرکت‌های دانش بنیان در زمینه ساخت کاتالیست‌ها که بدون حمایت دولتی حاصل شده است را مصداقی برای اهمیت اعتماد به سرمایه گذاران داخلی دانست و گفت: حتی با وجود مشکل در سرمایه گذاری، اگر به اندازه کافی خصوصی شده باشیم، این مشکل حل می‌شود.