چرای گله‌های دام در مراتع که به عنوان موثرترین راهکار پیشگیری از آتش سوزی در مراتع و مناطق جنگلی اتخاذ شده، در برخی از مناطق شهری و صنعتی تبدیل به جاذبه‌ای گردشگری و تماشایی در حومه شهر‌ها شده است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، بازگرداندن گله‌های بز و گوسفند به طبیعت و احیاء دامداری سنتی که در سال‌های اخیر به عنوان موثرترین راهکار جلوگیری از انباشت علوفه در مراتع و به تبع آن، کاهش خطر آتش سوزی اتخاذ و بطور چشمگیری موفقیت آمیز گزارش شده بود، فواید مضاعف دیگری نیز در برداشته است که یکی از جدیدترین آنها، ایجاد یک فرصت اجتماعی - اقتصادی در زمینه گردشگری و طبیعت گردی است.
از آنجایی که همراهی با گله‌ها و دستکم تماشای آنها به دلایل فرهنگی، اجتماعی و پیشینه‌های تاریخی ایران، برای عموم مردم به ویژه شهرنشینان جدا افتاده از طبیعت، همواره جذاب، لذت بخش و خیال انگیز بوده و هنوز هم جزو علاقمندی‌هایی است که اغلب مردم در سر می‌پرورانند و فرصتی اگر پیش آید با اشتیاق استقبال می‌کنند، به نظر می‌رسد که با افزایش تردد گله‌ها و سپس برنامه ریزی و اطلاع رسانی منظم، این فرصت مضاعف نزدیک‌تر شدن به طبیعت و آشنایی با تعاملات انسانی سازگار با طبیعت، با دسترسی سریع و کم هزینه، مورد توجه خانواده‌ها قرار گیرد.
پیش از این نیز، تمایل به نزدیکی با طبیعت و تعاملات انسانی سازگار با طبیعت، به عنوان رانه و محرک اصلی گردشگران داخلی و خارجی برای ارتباط با عشایر مهربان، مهمان نواز و زحمتکش کشور موثر واقع شده و افزایش تعاملات اجتماعی - اقتصادی اقشار مختلف با جامعه عشایری را به همراه داشته که به شناساندن جلوه‌هایی از فرهنگ غنی عشایر به اقشار مختلف کمک کرده است. بنابر این رواج یافتن فرصت تماشای گله‌ها بین عموم مردم نیز، زمینه ساز ارتباط و دوستی بیشتر نسل جدید با طبیعت و تعاملات تمدنی سازگار با طبیعت خواهد بود.
احیاء دامداری سنتی و چوپانی در نقاط مختلف دنیای صنعتی، از ارتفاعات آلپ تا دشت‌های خشک اسپانیا در اروپا، یا مناطق پربارش جنوب شرق تا دشت‌های کم بارش چین در آسیا و ایالت‌های متعدد امریکا و کانادا با شرایط اقلیمی کاملا متفاوت، فراتر از هدف اولیه، یعنی جلوگیری از انباشت علوفه خشک به عنوان سوخت اصلی آتش سوزی‌های گسترده در مراتع مفید واقع شده و اکنون مطرح شدن این فعالیت به عنوان جاذبه گردشگری، توجهات را به فواید غیرمستقیم و فرصت‌های جانبی اقتصادی - اجتماعی چرای دام‌های در مراتع جلب کرده است.
به عنوان مثال شهرداری وست ساکرامنتو در کالیفرنیای امریکا، زمان جابجایی و حرکت گله‌ها را بطور مرتب اطلاع رسانی می‌کند تا خانواده‌هایی که تمایل دارند خود و فرزندانشان شاهد این منظره باشند، به موقع برای سفر کوتاه مدت خود برنامه ریزی کنند.
مقامات وست ساکرامنتو سال گذشته در مرحله نخست طرح چرای دام‌ها برای کاهش خطر آتش سوزی در مراتع و مناطق جنگلی، بر اساس قراردادی با یک دامدار محلی، هزار راس بز و گوسفند را برای کوتاه کردن علف‌های مراتع اجاره کردند و پس از مشاهده موفقیت چشمگیر این مرحله و کاهش موارد آتش سوزی در منطقه، استفاده از دام‌ها را توسعه دادند.
در گزارش مقامات شهری اشاره شده بود که بز‌ها و گوسفند‌ها نه تنها بهتر از دستگاه‌های چمن زنی عمل می‌کنند، بلکه این کار را بسیار منظم تر، دقیق تر، سریعتر و کم هزینه‌تر از تراکتور‌های چمن زن انجام می‌دهند و ضایعاتی برجای نمی‌گذارند.
علاوه بر این، استفاده از دام ها، برخلاف تراکتور‌ها و دستگاه‌های چمن زنی باعث تولید مقادیر فراوانی علوفه درو شده نمی‌شود و بز‌ها و گوسفند‌ها درجا علوفه اضافه را می‌خورند. ضمن اینکه آنها برای کوتاه کردن علف‌ها نیازی به بنزین، برق، گاز یا سوخت‌های دیگر ندارند.
چرای دام‌ها در مراتع، ضمن کودرسانی و کمک به کنترل پوشش گیاهی مراتع، چرخه کربن در طبیعت را نیز تکمیل می‌کند.
در ابتدای تابستان امسال، مقامات وست ساکرامنتو برنامه جابجایی و حرکت گله‌ها را منتشر کردند و پس از مشاهده استقبال خانواده‌ها از تماشای حرکت دام ها، اطلاع رسانی درباره زمان، مکان، مسیر و مقصد هر گله را هر هفته بطور مرتب و منظم در دستور کار قرار دادند.
اکنون در تمام صفحات شهرداری ساکرامنتو در شبکه‌های اجتماعی فضای مجازی نه تنها مکان فعلی گله‌ها و زمان و مسیر و مقصد بعدی آنها مشخص می‌شود، بلکه هر بار، حرکت گله‌ها به عنوان اعزام آتش نشانان چهارپا به خط آتش، تحت پوشش زنده شبکه‌های محلی و به ویژه رسانه‌های مجازی متعلق به شهرداری قرار می‌گیرد.
به نیرو‌های پلیس نیز برای امن کردن مسیر عبور دام‌ها ماموریت داده شده و هر بار از مردم خواسته می‌شود که در صورت برخورد با عبور گله‌ها از جاده ها، ترافیک و تردد خود را به سود بز‌ها و گوسفند‌ها متوقف کنند.
اطلاع رسانی درباره حرکت گله ها، از ابتدای دومین ماه تابستان با ذکر این جمله که "بیایید قهرمانان مراتع را بدرقه کنیم، آنها تا پائیز بازنمی گردند" تکمیل شده است.
عشایر ایران؛ باتجربه‌ترین دامداران دنیا
با اثبات موفقیت آمیز بودن رویکرد استفاده از گله‌های دام برای جلوگیری از انباشته شدن علوفه خشک درمراتع و به تبع آن کاهش موارد آتش سوزی در مراتع و مناطق جنگلی و همچنین آشکار شدن فواید مضاعف این رویکرد سازگار با طبیعت در نقاط مختلف جهان با شرایط اقلیمی متفاوت و در مواردی کاملا مطابق با وضعیت اقلیمی ایران، پیش بینی می‌شود که تغییرات مثبتی در روند سیاستگذاری‌ها و فعالیت راهبردی دامداری سنتی عشایر ایجاد شود و فرصت‌های جدیدی برای شکل گیری و افزایش تعاملات و مبادلات اجتماعی - اقتصادی اقشار مختلف جامعه فراهم گردد.
اتخاذ راهکار چرای دام‌ها برای جلوگیری از آتش سوزی در مراتع و مناطق جنگلی اگرچه در اروپا و امریکا، چند سالی است که مورد توجه قرار گرفته، اما در همه این مناطق فعالیتی سابقه دار بوده و از همین رو، اجرا و ترویج آن به سرعت و با آمادگی قبلی صورت گرفته و تردیدی نیست که در ایران نیز، با کمترین هزینه احیاء خواهد شد.