به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، گفتگوی ویژه خبری شبکه خبر، موضوع روند انتخاب اعضای هیئت دولت چهاردهم را با حضور میهمانان برنامه، آقایان ابراهیم شیخ، از اعضای ستاد دکتر پزشکیان در ایام انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم و احمد نادری؛ عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی بررسی کرد.
مقدمه: نگاهی داریم به روند انتخاب اعضای هیئت دولت چهاردهم. (پخش گزارش)
سؤال: آقای شیخ یکی از اعضای اصلی ستاد رئیس جمهور منتخب هستید، یکی از مطالباتی که طی این روز‌های بعد از برگزاری مرحله دوم انتخابات ما شاهد هستیم به ویژه در فضای رسانه‌ای، برگزاری نشست خبری دکتر پزشکیان است. همه ادوار این رسم بوده که رئیس جمهور منتخب بلافاصله بعد از برگزاری انتخابات، نشست خبری را با حضور هم خبرنگاران داخلی و هم خارجی داشتند، اما هنوز چنین نشستی را آقای پزشکیان نداشتند، اگر چه یک بار اعلام شد و لغو شد. دلیل خاصی دارد که برگزار نشده یا شرایط هنوز فراهم نشده است؟
ابراهیم شیخ؛ کارشناس مدیریت و منابع انسانی: آقای پزشکیان تأکید زیادی بر رعایت دیدگاه کارشناسی در اعمال و رفتار حکمرانی خودشان دارند و اتفاقاً همین شرایطی که برای انتخاب کابینه ایجاد کردند و استفاده گسترده از نظرات کارشناسان نشان می‌دهد که ایشان در حال عمل کردن به محوری‌ترین شعار خودشان هستند. طبیعی است اولین کنفرانس خبری رئیس جمهور هم بازتاب خیلی گسترده‌ای در سطح بین‌المللی و داخلی دارد. ما در ادوار گذشته شاهد بودیم که برخی از منتخبان ریاست جمهوری با تعجیل نسبت به برگزاری این نشست، اقدام کردند و بعضاً سخنانی گفته شد که شاید مصالح و منافع ملی ما را به اندازه کافی رعایت نمی‌کرد. بدیهی است که بررسی همه جانبه شرایط و در نظر گرفتن همه منافع و مصالح ملی کشور مد نظر دکتر پزشکیان است و در موعد مقرر قطعاً این کار را انجام خواهند داد.
سؤال: امشب می‌توانید زمانی را برای برگزاری چنین نشستی اعلام کنید برای مردم؟
شیخ: خیر، بنده مسئولیت این کار را ندارم و حتماً مسئولان این بخش؛ اطلاع رسانی کافی را در زمان مقرر خواهندداشت.
سؤال: ولی آن چه که بیان کردید، منافاتی با برگزاری نشست خبری ندارد.
شیخ: نمی‌دانم موضوع بحث ما اگر این است که من ادامه دهم، اگر موضوع دیگری است که می‌توانیم به موضوعات دیگر بپردازیم.
سؤال: نه، به عنوان یکی از مطالبات فضای رسانه‌ای در روز‌های اخیر، این موضوع را عرض کردم.
شیخ: بعید می‌دانم این جزو مطالبات رسانه‌ای باشد. من رسانه‌ها را چک می‌کنم، چندان در این خصوص اطلاعی ندارم. فکر می‌کنم این را....
سؤال: جزو مطالبات است، بعد از برنامه باهم یک مروری می‌توانیم داشته باشیم.
شیخ: این را بسپاریم به رئیس جمهور.
سؤال: بالأخره ما هم رسانه‌ای هستیم و می‌بینیم.
شیخ: این را اجازه می‌خواهم که بسپاریم به رئیس جمهور منتخب، فکر می‌کنم که مصالح کشور را به خوبی می‌توانند تشخیص دهند.
سؤال: آقای نادری برخی از منتقدان معتقد هستند که این فرایندی که شکل گرفته؛ شورای راهبری، کارگروه‌های تخصصی که درباره آن اشاره کردیم و آقای ظریف هم دیشب توضیح دادند و به تعبیری برجسته کردن چنین فرایندی، نقش مجلس را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. نگاه شما چیست؟
احمد نادری؛ عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی: این فرایند، یک فرایند جدید است. یعنی ما چند رئیس جمهور داشتیم؛ بیش از ۱۰ رئیس جمهور آمده، رفته و فرایند‌های آن را دیدیم، این یک فرایند جدید است که الان می‌بینیم که یک سری کارگروه‌ها تشکیل شده، شورای راهبری که در ذیل آن کارگروه‌ها است و یک سری اهداف و ساختار‌هایی هم برای آن مشخص شده است و چیزی که میهمان برنامه شما دیشب اعلام کردند؛ بحث جامعه مدنی بود که می‌خواهد از جامعه مدنی استفاده شود و از نخبگان و امثال آن، من توصیه‌ام به آقای پزشکیان؛ دوست بسیار خوبم این است؛ چون من رفاقت خیلی صمیمی را با آقای پزشکیان در مجلس دارم، ما چهار سال باهم زندگی کردیم، یک توصیه است به آقای پزشکیان و ستادشان و آقای شیخ هم به عنوان یکی از دست‌اندرکاران، آن هم این که جامعه مدنی، فقط اعضای ستاد نیستند، چیزی که الان من در کارگروه‌ها دیدم، ضمن حفظ احترام، تقریباً یک مفصل‌بندی اعضای ستاد آقای پزشکیان است که در واقع جامعه مدنی بخشی همان ۱۳ تا ۱۴ میلیون نفری هستند که به رقیب رأی دادند و باید آنها هم دیده شود و نقش پررنگی داشته باشند در این ساز و کارها.
سؤال: یعنی معتقد هستید که کسانی که به رقیب آقای پزشکیان رأی دادند و همراهان رقیب آقای پزشکیان باید در این کارگروه‌ها و کابینه آقای پزشکیان باشند؟
نادری: کابینه، بحث دیگری است که من آن را به فراخور مطرح خواهم کرد. در همین سازوکار به نظرم، چون....
سؤال: در این کارگروه‌ها معتقدید باید باشد؟
نادری: همین سازوکار شورای راهبری که میهمان دیشب مطرح فرموده بودند و دوستان فعال هستند، بحثم این است بالأخره وقتی ما دم از جامعه مدنی می‌زنیم، جامعه مدنی فقط اعضای ستاد نیستند و این توصیه برادرانه است به آقای پزشکیان و دوستان عزیزمان. اما اگر اجازه دهید یک مقداری هم وارد بحث شکل و محتوا، که یک مقدار بحث شکل بگیرد. این شورای راهبری که ایجاد شده و گفته شد، یک شکل، صورت و محتوا دارد. صورت و شکل و فرمش را اگر بخواهیم مشخص کنیم، پنج کارگروه است؛ اگر اشتباه نکنم با نام‌های مختلف و یک سری ویژگی‌های مثبت دارد که بحث‌هایی هست مثل شفافیت، تخصص‌گرایی و استفاده از متخصصان، جوان‌گرایی به طور ویژه و تشکیل دولت جوان و امثال آن. یک سری محتوا هم در این پروسه مشاهده کردم که اولین محتوایی که اشاره کردند؛ وفاداری به مبانی انقلاب و اسناد بالادستی است. پایبندی به گفتمان آقای پزشکیان که در مورد گفتمان آقای پزشکیان توضیح خواهم داد. پرهیز از قوم‌گرایی، منطقه گرایی و بحث‌های پاکدستی، شجاعت، صراحت و ... است.
سؤال: در بخش ابتدایی عرض کردم این نکات را که آقای ظریف بیان کردند دیشب.
نادری: اینها در واقع آن محتوایی است که سوگیری این اصطلاحاً شورای راهبری را این محتوا مشخص میکند و جهت گیری آن را که از نظر من، یکی برجسته‌تر است و آن؛ بحث گفتمان رئیس جمهور است؛ پایبندی به گفتمان رئیس جمهور. آقای پزشکیان اگر ما بخواهیم تحلیل محتوا و گفتمان کنیم صحبت‌های ایشان را در ایام انتخابات، که البته چهار سال قبل هم با ایشان محشور بودیم در مجلس شورای اسلامی، یک کلیدواژه اساسی دارند، آن هم؛ حق و عدالت است و پایبندی ایشان به عدالت. دال مرکزی گفتمان آقای پزشکیان؛ بحث عدالت است. حق و عدالت و همه اینها که در ذیل عدالت جای می‌گیرد و غایت آقای پزشکیان؛ بحث عدالت است؛ و از طرفی ما می‌بینیم؛ هم در بحث‌های رئیس شورای راهبری و بقیه دوستان، بحث اصلاحات خیلی مطرح می‌شود در گفته‌های آنها و پرتکرار است و آقای ظریف هم اشاره کردند دکتر پزشکیان تعلق دارد به گفتمان اصلاح طلبان و به اردوگاه اصلاحات، در واقع ما این جا اگر دکتر پزشکیان را به تعبیر آقای ظریف، نماینده گفتمان اصلاحات بدانیم، اینجا به نظرم یک تناقض گفتمانی شکل می‌گیرد. چرا؟ چون ما اصلاحات را از دهه ۷۰ دیدیم، دغدغه اصلی و آن دال مرکزی اصلاحات؛ از دهه ۷۰ تا الان، بحث گفتمان آزادی بوده، یعنی آزادی دال مرکزی گفتمان اصلاحات بوده و این جا؛ بحث عدالت مطرح است، یعنی خود آقای پزشکیان عدالت را مطرح میکند، گفتمان اصلاحات؛ آزادی را مطرح میکند و این ناسازگاری گفتمانی امیدوارم در دولت ایشان به یک نقطه کور و یک تناقض رفتاری در بحث دولت تبدیل نشود، به چه معنا؟ به این معنا که به طور خاص؛ بحث اقتصادی و کارگروه اقتصادی ایشان و وزرایی که می‌خواهد از دل این کارگروه پیشنهاد داده شود و احتمالاً در پروسه معرفی به مجلس مشخص شود و نباشد این که رئیس جمهور عدالتخواه است، گفتمانش؛ عدالت است، دال بر مرکز گفتمانش، از آن طرف بازار آزادی‌های نئولیبرال را در بحث اقتصاد سر کار بیاوریم که این بحث تناقض، یک تناقض جدی خواهد بود.
سؤال: آقای شیخ درباره صحبت‌های آقای نادری نکته‌ای دارید بفرمایید؟
شیخ: آقای نادری فرمودند که جامعه مدنی فقط ستاد آقای پزشکیان نیست. حتماً همین طور است و اتفاقاً منتشر شده اسناد افرادی که در کارگروه هستند، اگر ملاحظه بفرمایید نخبگان دانشگاهی، اعضای انجمن‌های حرفه‌ای؛ NGOها هستند. حتی از اقلیت؛ زنان هستند و البته حتی در برخی از این کارگروه‌ها افرادی هستند که در جبهه اصلاحات یا در میان حمایت کنندگان از آقای پزشکیان نبودند، ولی به دلیل این که از توانایی‌های کارشناسی خوبی برخوردار بودند در این کمیته‌ها مشغول به کار هستند و کمک می‌کنند که این کار به انجام برسد. از وزرای دولت‌های قبلی؛ دولت‌های آقای احمدی نژاد، از اساتید دانشگاهی که در کمپین انتخاباتی آقای پزشکیان نبودند و الان در کمیته‌ها هستند، حضور دارند. چون اعضای کمیته‌ها؛ محرمانه است، امکان اسم بردن از اینها نیست، بعد از این که خروجی کمیته‌ها بیرون آمد، طبیعتاً اسامی هم به اطلاع افکار عمومی خواهد رسید.
سؤال: یک نکته‌ای که آقای نادری اشاره کردند که مثلاً از ستاد رقیب آقای پزشکیان یا از همراهان رقیب آقای پزشکیان در کارگروه‌ها هستند؟
شیخ: بله، خیلی قاطعانه عرض می‌کنم، چون خودم در کمیته‌ها شرکت می‌کنم و این افراد را می‌بینم. البته کسانی هستند که توانایی کارشناسی بالایی دارند و ما از آنها استفاده می‌کنیم.
سؤال: نگرانی شما رفع شد آقای نادری؟
نادری: ممکن است از یکی دو نفر در جایی استفاده شود، من، چون نمی‌دانم، اسامی اعلام شده را من ملاک قرار می‌دهم در برخی از کارگروه‌ها. یک سری اسامی اعلام شده، در آن اسامی من خیلی....
سؤال: کارگروه‌ها اعلام نشده؟
شیخ: کمیته‌ها اعلام شده.
نادری: بحثم این است؛ در کمیته‌ها، کارگروه‌ها و این کلیت شورایی که تشکیل شده؛ آن چیزی که در شاکله من دیدم همان اعضای ستاد هستند، یعنی این یک توصیه بود، خیلی در بحث جدی من روی آن ندارم. یک توصیه‌ای به برادرمان آقای پزشکیان بود.
شیخ: من هم عرض می‌کنم که استفاده می‌کنیم. نکته دومی که فرمودند درباره تناقض گفتمانی بود؛ فرمودند که اصلاحات تأکید زیادتری بر آزادی دارد، در حالی که گفتمان آقای دکتر پزشکیان؛ عدالت است. الان اغلب احزابی که در دنیا حاکم هستند، به ویژه در کشور‌های اروپایی، احزاب سوسیال دموکرات و احزابی هستند که هم دغدغه آزادی و هم دغدغه عدالت دارند و اتفاقاً فرمودند اصلاحات، من خواهش می‌کنم که آمار‌های اقتصادی رسمی منتشر شده در بانک مرکزی و در مرکز آمار بررسی شود.
شیخ: بیشترین میزان قدرت خرید کارگران ما که جزء اقشار طبقات محروم جامعه هستند، در دورانی بوده است که اصلاحات حاکم بوده است.
شیوه کار کمیته های انتخاب افراد برای مسئولیت ها
سؤال: آقای شیخ، شیوه کار کمیته‌ها و انتخاب افراد برای مسئولیت‌ها را بفرمایید؟
شیخ: یک شورای سیاستگذاری یا بعبارتی شورای راهبری در بالاترین نقطه هرم است، نزدیک به ۲۲ نفر عضو دارد، ریاست شورا با جناب آقای دکتر ظریف است، ذیل این شورا، ۵ کارگروه دارد که افرادی که مسئولین این کارگروه هستند، همه از افراد دارای سابقه مناسب و خوب در حوزه‌های مربوطه هستند. هر کارگروه چندین وزارتخانه را دربر می‌گیرد. بعنوان مثال ما در کارگروه فرهنگی، وزارتخانه‌های میراث، ارشاد، آموزش و پرورش، علوم و تحقیقات و ورزش و جوانان را داریم. در کارگروه اجتماعی، بنیاد شهید، زنان، رفاه، بهداشت، محیط زیست و امور اداری و استخدامی داریم.
سؤال: آقای شیخ، مسیر دیگری هم غیر از این شورای راهبری درنظر گرفته شده است از طرف آقای رئیس جمهور منتخب؟
شیخ: هر وزارتخانه‌ای یک کمیته‌ای دارد که آن کمیته با ترکیبی از دو نفر از دانشگاه‌هایی دو نفر از سازمان‌های مردم نهاد و همینطور تکمیل می‌شود و درحقیقت تمام رزومه‌هایی که از طریق گروه‌ها و تشکلها می‌رسد، بعلاوه رزومه‌هایی که از طریق اشخاص عضو کمیته می‌رسد، در این جلسات کمیته‌ها با دقت بررسی می‌شود و پالایش می‌شود و در نهایت براساس پروتکلی که تعیین شده است، ارزیابی می‌شوند و افراد معرفی می‌شوند به کارگروه‌ها و بالاخره به شورای راهبردی.
سؤال: آقای شیخ مسیر دیگری هم غیر از شورای راهبری درنظر گرفته شده است؟
شیخ: خیر درنظر نگرفته اند.
سؤال: آقای نادری، اطلاع دارید که آیا در مشورت‌های شورای راهبری، نظرات نمایندگان، فراکسیون‌ها و کمیسیون‌ها هم گرفته می‌شود یا خیر؟
نادری: قبل از اینکه به سؤال شما پاسخ بدهم، نکته‌ای را در مورد صحبت‌های آقای دکتر شیخ دارم. بحث سوسیال دموکرات‌ها را مطرح کردند که سوسیال دموکرات ها، البته همه دولت‌های اروپایی این نیستند، غالباً برخی از دولت‌ها هستند و آقای دکتر شیخ انسان مطلعی هستند، در واقع بحث من این است که‌ای کاش ما سوسیال دموکرات باشیم، یعنی‌ای کاش کابینه دکتر پزشکیان به سمت سوسیال دموکرات حرکت کند که آن هم خوب است. اگر قرار است راست‌های نئولیبرال بازار آزادی سر کار بیایند در حوزه اقتصاد، بحث من این است که اساساً اینها هیچ نسبتی با گفتمان آقای دکتر پزشکیان ندارند. در مورد قدرت خرید اشاره کردید، ما نمی‌خواهیم نقد دولت‌ها را کنیم، نمایندگان دولت‌های قبل نیستند که بیایند اینجا و پاسخگو باشند، ولی فجایع نئولیبرال‌ها و بلایی که سر قدرت خرید مردم حداقل در دولت دوم آقای روحانی آمد را فراموش نکرده ایم. در مورد سؤالی که فرمودید، بحثی که وجود دارد، هنوز به صورت رسمی تا جایی که من اطلاع دارم، البته ما دو هفته در تعطیلات که نمی‌شود گفت، ما، چون در مجلس تعطیلی ندارم، هفته‌های حوزه‌های انتخابیه داریم، یعنی نمایندگان در تهران نیستند، به حوزه‌های انتخابی سر می‌زنند، ما دو هفته بحث هفته‌های تعطیلات حوزه‌های انتخابی بودیم، اما تا جایی که من مطلع هستم، رجوع رسمی نشده است و نظرخواهی نشده است. اما نکته این است از منظر مجلس شورای اسلامی اگر بخواهم عرض کنم، خوب است که شاخص‌های این کارگروه‌ها و کمیته‌ها و اینها مشخص شود که ما بعداً بتوانیم ارزیابی را یعنی یکی از معیار‌های ارزیابی ما در مجلس شورای اسلامی، ما که می‌گویم، در واقع نمایندگان مجلس شورای اسلامی، که بنده هم یکی از این نمایندگان هستم، بتوانیم یکی از معیار‌های ارزیابی ما به طور ویژه همین معیار‌های شما باشد کما اینکه معیار‌های دیگری هم وجود دارد.
ساز و کار شورای راهبردی تلاش میکند که شایستگان شناسایی شوند
سؤال: آقای شیخ، به نظر شما مهمترین فرصت‌ها و البته چالش‌ها یا معایب و نواقص این مسیری که توضیح دادید، از طرف شورای راهبری برای انتخاب اعضای دولت دارد اتفاق می‌افتد، چالش‌ها و نواقص احتمالی، به نظر شما چه است؟
شیخ: ببینید از دیرباز دو نظریه برای اداره حکومت‌ها و کشور‌ها مطرح بوده است. یک نظریه، نظریه ارسطو بوده است که می‌گفته هر کسی را که عامه مردم انتخاب کند، باید حاکم شود و خیر عامه را دنبال کند. یک نظریه هم نظریه افلاطون بوده است که اتفاقاً مقابل ارسطو دیدگاهی که مطرح می‌کرده می‌گفته است که هر آنکه شایسته‌تر است باید کشور‌ها و جوامع را اداره کند. الان در این منظومه فکری صحبت بر سر این است که اگر رییس جمهور نماینده مردم است، باید متعهد باشد که خبره‌ترین و شایسته‌ترین افراد را به کار بگیرد. این سازوکاری که توضیح دادم و شما هم در گزارش خوبی که تهیه کرده بودید، درحقیت یک سازوکاری است که تلاش میکند که شایستگان شناسایی شوند و مورد توجه و عنایت قرار بگیرند. به نظر می‌رسد که نتیجه اش از نتایج قبلی که ما استفاده کردیم، بهتر است.
سؤال: نواقص احتمالی خودتان برای آن قائل هستید؟
شیخ: بله یکی از اتفاقاتی که در گذشته می‌افتاد، ما شاهد تشکیل کابینه‌های تصادفی بودیم در دنیای مدیریت و منابع انسانی. مثلاً احتمال دارد رئیس جمهور عضو یک دانشگاهی باشد یا شهردار در یک فرض کنید در یک دوره‌ای در یک رشته‌ای تحصیل کرده باشد، آن وقت همه کابینه رنگ و بوی او را پیدا می‌کردند و به او می‌گفتند. به نظر می‌رسد این چارچوب دارد کار میکند و البته با مقاومت مواجه است. طبیعی است هر کار نو و جدیدی با مقاومت مواجه است. الان ۴۵۰ نفر از بهترین کارشناسان کشور آقای دکتر مشغول کار هستند، واقعاً کار جدی هستند ولی ما که فقط تعداد کارشناسان کشورمان ۴۵۰ نفر نیست، احتمالاً ۴ هزار و ۵۰۰ نفر یا شاید ۴۵ هزار نفر ما کارشناس خوب و لایق در کشور داریم. یکی از چالش‌ها این است که چرا این ۴۵۰ نفر و بقیه نه، یکی از موضوعات می‌تواند این باشد و این سازوکار و زمان محدودی که برای رسیدن به کابینه داریم، یا شیوه‌های ارزیابی، همه اینها می‌تواند چالش باشد.
سؤال: آقای شیخ، آن مقاومتی که گفتید از کجا است؟
شیخ: مثلاً تعداد محدود کارشناس‌هایی که دارند این موضوع را بررسی می‌کنند.
کارشناسان صرفا از یک جناح نیستند
سؤال: آقای نادری بفرمایید برای این شیوه چه فرصتی است و احیاناً چالش‌ها یا نواقص احتمالی در آن مسیر وجود دارد؟
نادری: اشاره کردند به کارشناسان، چون آقای دکتر پزشکیان مدام بحث کارشناسان را مطرح می‌کنند که بحث خیلی درستی است یعنی استفاده از کارشناسان یک بحث عقلی و علمی و منطقی است و کسی نمی‌تواند این را رد کند در حکمرانی مدرن. اما مسئله‌ای که من دارم بحث همان است که کارشناسان صرفاً از یک جناح نیستند، البته نمی‌خواهم کسی را متهم کنم، چون قاعدتاً هنوز اسم منتشر نشده است و فقط همین اسم‌هایی که الان همه دیده اند آمده است که عرض کردم آن اسم‌هایی هم که منتشر شده است همه ازاعضای ستاد هستند. واقعیت این است که کارشناسان در همه جناح‌ها هستند، در همه تفکرات و در همه سلیقه‌ها هستند و ما باید یک دربرگیرندگی نسبت به بحث کارشناسی داشته باشیم یعنی کارشناسان صرفاً از یک جناح نیستند. یک نکته دیگری هم که به ذهن من می‌رسد، چون مهمان محترم شما هم اشاره کرده بودند، اگر بحث کارشناسی است، دیگر فرق نمی‌کند که کارشناس شیعه است یا سنی یا یهودی است یا مسیحی است و این ادیانی که ما داریم، در مجلس هم نمایندگانی دارند و اینها به رسمیت شناخته شده است در ساختار جمهوری اسلامی. آن وقت دیگر فرق نمی‌کند که کارشناس زن است یا مرد، کارشناس، کارشناس است، با هر سلیقه ای، با هر مرامی، با هر دینی و با هر جنسیتی، کارشناس، کارشناس است؛ لذا استفاده از کارشناسان خیلی خوب است منوط بر این که این امر محقق شود یعنی تأکید من این است در همین دولت شهید رییسی که بر سر کار است و تا مدت کوتاهی دیگر، چون ما هفتم تنفیذ را خواهیم داشت، نهم تحلیف را خواهیم داشت و بعد از آن یکی دو هفته بعد هم کابینه به مجلس معرفی می‌شود و بعد از آن هم یکی دو هفته نهایتاً دو هفته رأی اعتماد است و بعد از آن دیگر رییس جمهور محترم مستقر می‌شوند. می‌خواهم بگویم که کارشناسان در همین دولت در همین سطوح میانی و بالایی دولت شهید رئیسی هم وجود دارند که به نظر من از آنها باید استفاده شود.
سؤال: آقای شیخ، شب گذشته آقای ظریف در مصاحبه‌ای که در همین برنامه داشتند، گفتند که اگر فردی پیرو مذهب رسمی کشور باشد، امتیاز نمی‌گیرد، اما پیروان سایر مذاهب امتیاز می‌گیرند. این امتیازگذاری آیا مورد پذیرش رییس جمهور منتخب، آقای دکتر پزشکیان است یا خیر، چون ایشان در همه برنامه‌های انتخاباتی شان اصرار فراوانی بر عمل به قانون داشتند و دارند و به نظر می‌رسد که این امتیازگذاری اینچنینی خلاف هم قانون اساسی باشد و هم حقوق شهروندی و البته اساساً مانع شایسته گزینی هم می‌تواند باشد؟
شیخ: امروزه حکومت‌های خوب حکومت‌هایی هستند که شمولیت بالاتری دارند، تنوع بیشتری در حاکمیت خودشان می‌پذیرند، دیدگاه‌های مختلف، افکار مختلف، نژاد‌های مختلف، رنگ و بو‌های مختلف، فرصت می‌کنند در این حکومت ابراز وجود کنند، ابراز نظر کنند، اندیشه شان مطرح شود. این یک تفکر جدی است در دنیای امروز و بحث پایداری اساساً مشمول حکومت‌ها یا حکمرانی پایدار، مشمول حکومت‌هایی می‌شود که تنوع بیشتری را می‌پذیرند. ببینید دیدگاهی که درحقیقت وجود دارد این است که تلاش کنیم یک تنوع و شمولیت بالاتری را در انتخاب مدیران کشور داشته باشیم و این واقعاً یک امر درستی است در دنیای امروز و به ویژه در کشور ما. چرا باید مثلاً همیشه رؤسای جمهور از منطقه مرکزی ایران انتخاب شوند. بعنوان مثال عرض می‌کنم یا از یک زبان یعنی گویش انتخاب شوند، چقدر خوب است که ما همه کشور احساس تعلق داشته باشند، از بلوچستان تا آذربایجان، از خراسان تا بوشهر، همه ما مردم یک کشور هستیم، همه ما ایران برای ما مهم است. چقدر خوب است ما هیئت دولتی تشکیل دهیم که رنگ و بوی همه اینها را داشته باشد. بخاطر همین است که موضوع تنوع بعنوان یک نگاه اساسی و اثرگذار در اداره کابینه و انتخاب همکاران برای آقای دکتر پزشکیان مطرح شده است، آقای دکتر هم درحقیقت گفتگو‌هایی که در حین انتخابات داشتند اشاره کردند که در برخی از جا‌ها ما برای حضور برخی از افراد کشورمان شاید آن وسعت نظر کافی را نداشتیم.
سؤال: آقای نادری شما در این زمینه چه دیدگاهی را دارید؟
نادری: ضمن احترام به آقای دکتر شیخ و تأیید منطق بحث ایشان در مورد پذیرش این تنوع، چون من خودم مردم شناس هستم و این تنوع مهم است و اصلاً ایران ما یعنی همین تنوع، یعنی خرده فرهنگ‌هایی که درکنار هم ایران را تشکیل می‌دهیم و ایرانی هستیم. کرد و عرب و ترک و بلوچ و فارس و سایر قومیت‌هایی که ما داریم. ما تقریباً بی نظیر هستیم و این یک فرصت برای ما است، اصلاً این یکی از نکات جدی است که باید به آن اشاره شود و منطق بحث ایشان در مورد تنوع کاملاً درست است و هیچکسی هم مخالفتی ندارد با استفاده از اقوام و مذاهبی که به صورت رسمی پذیرفته شده اند، پیروان ادیان توحیدی، ما حتی زرتشتی‌ها را هم داریم که به رسمیت می‌شناسیم و در مجلس هم نماینده دارند. این را هیچکس رد نمی‌کند. من در مقام مشاوره و توصیه دارم عرض می‌کنم، ببینید منطق اگر که فقط صرف تنوع باشد، کار کشور پیش نمی‌رود. ما مثلاً اینقدر سهم به زنان می‌دهیم، خیلی کار خوبی هم است، اینقدر سهم به اهل سنت بدهیم، اینقدر سهم به مثلاً فلان قومیت بدهیم، این کار خوب، اما آیا همین کافی است، نه، مسئله باید کارآمدی باشد، در مقام توصیه عرض می‌کنم، آیا صرف اینکه ما تنوع را درنظر گرفته ایم، آیا می‌توانیم کشور را به نحو احسن اداره کنیم، سفره مردم را اداره کنیم، این مشکلاتی که داریم را رسیدگی کنیم. بحث من این است که آن کارآمدی اگر بعنوان یک دال مرکزی درنظر گرفته شود، درکنار آن تنوع بد نیست، من اصلاً رد نمی‌کنم، من منطق بحث شما را قبول دارم. خوب است که از این رنگین کمان اقوام باشد، اشاره کردم، اگر ما کارآمدی و بحث کارشناسی را دنبال کنیم که آقای دکتر پزشکیان اساساً روی بحث کارشناس و کارشناسان تکیه می‌کنند، کارشناس دیگر فرق نمی‌کند، بلوچ باشد، ترک باشد، کرد باشد، زن باشد، مرد باشد، کارشناس دیگر، یعنی آن قرار است که کارآمدی را بالا ببرد و مشکل کشور و مردم حل شود.
سؤال: آقای شیخ جمع بندی را بفرمایید؟
شیخ: ما نزدیک به ۲ میلیون و ۲۴۶ هزار نفر پرسنل دولت داریم. تقریباً ۴۵ یا ۴۶ درصد اینها با یک درصد کمی بالاتر پایین‌تر از زنان هستند و ۵۵ درصد مردان هستند. یک سؤال اساسی دارم، اینکه آیا زنان به اندازه مردان فرصت داشته اند در نظام اداری ایران پیشرفت کنند، کافی است آمار‌ها را در سطوح بالاتر نگاه کنید، در سطح مدیران کل، در سطح معاونین وزیر و در سطح وزراء، تقریباً به صفر می‌رسد. حالا سؤال من از آقای دکتر بعنوان یک مردم شناس و جنابعالی بعنوان یک شخصیت رسانه‌ای این است که آیا حالا که زنان مشارکت نداشتند در اداره کشور، ما کشور را خیلی خوب اداره کرده ایم، اصلاً در کشور چالش نداریم، پس این ۱۳۲ ابرچالشی که برای کشور به وجود آمده است از آب و فرسایش خاک و محیط زیست و هوا گرفته تا بقیه چالش ها، نشأت گرفته از چه است. اگر ما اقوام را مشارکت ندادیم که کم مشارکت دادیم، البته مشارکت داشتند در بخش‌هایی از اداره جامعه، آیا ما واقعاً توانسته ایم کشور را یک حکمرانی خوب با یک حکمرانی خوب اداره کنیم، واقعاً اینطوری نبوده است. من می‌گویم وقتی؟ ما که در فلات مرکزی ایران زندگی می‌کنیم، خیلی نمره درخشانی نبوده است، حالا اجازه بدهیم شاید این تنوع، شاید این شمولیت، شاید این نگرش‌ها و دیدگاه‌های مختلف، کسانی که مرز ایران را قرن‌ها است که حفظ کرده اند، ایرانی که امروز برای ما است، ایرانی است که آنها حفظ کرده اند، بتوانند بیایند و کشور را اداره کنند.
سؤال: آقای شیخ، آیا این برخلاف هم قانون اساسی و هم حقوق شهروندی محسوب نمی‌شود که مثلاً رسمی را امتیاز محسوب نکنیم و منکر این نیستیم که امتیاز دیگر هم باشد برای سایر پیروان ادیان توحیدی هم باشد. اینکه برای مذهب رسمی کشور که در قانون اساسی هم آمده است، هیچ امتیازی قائل نباشیم، خلاف قانون اساسی و حقوق شهروندی نیست؟
شیخ: حتماً نیست، چون به حقوق شهروندی حکم میکند که همه بتوانند درحقیقت رأی بدهند، از حقوق اجتماعی خودشان برخوردار باشند، اینجا هیچکسی حقوق اجتماعی کسی را محروم نکرده است.
سؤال: آقای نادری، شما هم همین نگاه را دارید؟
نادری: به نظر من اگر دیدگاه کارشناس محور است، این تبعیض‌ها که اصطلاحاً تبعیض‌های مثبت تلقی می‌شود، اینها از نظر من خیلی منطقی ندارد. باید به سمت کارآمدی و کارآمدی بیشتر حرکت کرد. این کارآمدی بیشتر حتماً باید زنان سهیم باشند، حتماً باید اقلیت‌ها باشند، این چیزی است که بوده است و دوستان می‌گویند باید بیشتر باشد، عیبی ندارد بیشتر باشد. بحث من این است که اگر قرار است کارشناس استفاده شود، چون تکه کلام آقای پزشکیان کارشناس است، اگر قرار است کارشناس استفاده شود، اینها یک مقداری بر آن بحث کارشناس و کارشناس محوری سایه می‌افکند.
همه تلاش کنیم تا دولت جدید در مسیر موفقیت حرکت کند
سؤال: آقای شیخ، نکته پایانی؟
شیخ: آقای دکتر پزشکیان در یک مبارزه و رقابت انتخاباتی حضور پیدا کردند، شایستگی شان را نشان دادند در این رقابت انتخاباتی و مورد استقبال مردم قرار گرفتند. البته این به این معنا نیست که سایر نامزد‌ها از شایستگی کافی برخوردار نبودند، این به این معنا است که مردم این دیدگاه و این گفتمان را بیشتر مورد اقبال و استقبال خودشان قرار دادند. اولین وعده تحقق یافته آقای دکتر پزشکیان هم رجوع به کارشناسان برای انتخاب مهمترین کاری است که رئیس جمهور باید انجام بدهد یعنی تعیین کابینه. من تقاضا دارم صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، مجلس شورای اسلامی و همه نهاد‌ها تلاش کنیم که دولت آقای دکتر پزشکیان به بهترین نحو شکل بگیرد و در مسیر موفقیت حرکت کند.
سؤال: آقای نادری، نکته پایانی؟
نادری: ما از منظر حکمرانی در جمهوری اسلامی ایران و از منظر مجلس شورای اسلامی عرض کنم ما سه نوع برنامه داریم، یک برنامه بلندمدت داریم که همان سند چشم انداز است، یک برنامه میان مدت داریم که برنامه‌های توسعه پنج ساله است که برنامه هفتم را با آن مواجه هستیم، یعنی ابتدای برنامه هفتم است یک برنامه کوتاه مدت هم داریم که بحث بودجه است یعنی آن یکساله است که احکام آن و جداول آن را تصویب می‌کنیم و به دولت ابلاغ می‌کنیم. من می‌خواهم روی میان مدت تأکید کنم در مورد بحث نظارتی مجلس و رفتاری که مجلس با دولت دکتر پزشکیان خواهد داشت. آقای دکتر پزشکیان و بنده با همدیگر در کمیسیون تلفیق برنامه هفتم حضور داشتیم یعنی با هم بودیم همه ما این ۴۵ نفر نقش داشتیم در اولاً تصویب این برنامه در کمیسیون و بعد از آن در صحن مجلس شورای اسلامی و خود دکتر پزشکیان هم تأکید بسیار زیادی بر اجرای برنامه هفتم داشتند. بحث این است که کمکی که ما می‌توانیم به دولت آقای دکتر پزشکیان انجام بدهیم، چون مجلس و دولت و سایر قوا طبق آن فهمی که من از منظومه فکری مقام معظم رهبری دارم که یک منظومه ساختی کارکردی است که همه باید در ذیل جمهوری اسلامی حرکت کنند، قطعاً ما باید کمک کنیم. اما بحثی که یا رفتاری که مجلس شورای اسلامی خواهد داشت، این خواهد بود که ما مورّ برنامه هفتم را نظارت خواهیم کرد که اجرا شود. این هم به نفع کشور است و هم به نفع دولت است و هم به نفع اقلیت مردم.