رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی گفت : در دولت سیزدهم ظرفیت پهنای باند اینترنت بین الملل دو برابر شده یعنی از حدود ۵ و ۴ دهم ترابیت برثانیه به نزدیک ۱۱ ترابیت برثانیه رسیده و شاهد افزایش صد در صدی ظرفیت پهنای باند اینترنت بین‌المللی بودیم.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آقای امیرمحمدزاده لاجوردی قائم مقام وزیر و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، با حضور در برنامه صف اول شبکه خبر،آخرین وضعیت توسعه زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات را بررسی کرد.
مقدمه مجری: طبق روال یکی دیگر از خدمتگزاران صف اولی ملت ایران مقابل دوربین قرار گرفتند تا در مورد سیاست‌ها، راهبرد‌ها و البته تصمیم‌هایی صحبت کنند که می‌تواند در زندگی روزمره همه ما ایرانیان موثر واقع بشود، به گفته بسیاری از کارشناسان حوزه ارتباطات یکی از پیشران‌های اصلی پیشرفت کشور‌ها در دهه سوم قرن بیست و یکم است.
سوال: شاید این آخرین برنامه‌ای باشد که شما در دولت سیزدهم مقابل دوربین صف اول قرار می‌گیرید، مهم‌ترین اقداماتی که طی سه سال گذشته در حوزه ارتباطات در سراسر کشور اتفاق افتاد و از دید شما اینها سبب جهش در این حوزه شده، چیست؟
محمدزاده لاجوردی: ما در حوزه ارتباطی شبکه ارتباطی که داریم یک شبکه ۴ سطحی است. یک سطح آن دروازه‌های بین المل مان هستند، سطح دیگر شبکه مادر مخابراتی است، سطح سوم مان شبکه تجمیع کشورمان است و سطح آخر هم لایه دسترسی؛ که من این ۴ تا سطح را خدمت شما توضیح خواهم داد. سطح اول که دروازه‌های بین الملل هست و نقاط حضور ما در نقاط بین الملل که الحمدالله اتفاق خیلی خوبی که در این حوزه رخ داد ما افزایش ظرفیت اینترنت بین الملل را داشتیم در طول سه سال گذشته.
سوال: چقدر؟
محمدزاده لاجوردی: ظرفیت پهنای باند اینترنت بین الملل مان دو برابر شده یعنی از حدود ۵ و ۴ دهم ترابیت بر ثانیه به نزدیک ۱۱ ترابیت بر ثانیه رسیده و شاهد افزایش صد در صدی ظرفیت پهنای باند اینترنت بین المللی بودیم این میشود لایه اول، البته در همین لایه اقدامات متعدد دیگری هم هست، مثلا نقاط حضور ما در عرصه بین المللی، ما از سه نقطه حضور به ۸ نقطه رسیدیم یعنی این اینترنتی که از کشور ما خارج میشود و وارد میشود، این درخواست‌ها به چه نقاط و به چه مراکز تبادل بین المللی منتقل میشود؟
سوال: یعنی این که ما در برخی از سال‌ها شاهد این بودیم که می‌گفتند لنگر کشتی افتاده و اینترنت قطع می‌شد، یعنی از این به بعد ما شاهد قطع اینترنت از این طریق نخواهیم بود؟
محمدزاده لاجوردی: بسیار بسیار تاثیر آن کم خواهد بود ما ابتدای دولت تجربه را داشتیم که ۴۰۰ گیگا بیت بر ثانیه، ۴۰۰ گیگابیت از ظرفیت ما قطع شد و عملا با یک چالش بسیار بزرگی مواجه شدیم ابتدای دولت سیزدهم که این می‌تواند این فیبری که قطع شده بود در دریا باشد که صیادان ممکن است که باعث قطع شدن آن باشند، یا عوامل دیگری، کشور‌های همسایه اصطلاحا ما می‌گوییم فایبرکات داشتیم فیبر قطع شده، ولی ما ما الان افزایش ظرفیتی که داشتیم حدودا هفته گذشته بود که ۴۰۰ گیگ نه، ۴ هزار و ۳۰۰ گیگ ما قطع شده بود و عملا تاثیر زیادی بر شبکه ارتباطی ما نگذاشت و این حاصل افزایش ظرفیتی بود که پایداری را برای ما به ارمغان آورده بود این اتفاق بسیار خوبی بود که افتاد ما الان دو برابر مصرف مردم مان ظرفیت پهنای بین الملل داریم که این خودش یک اتفاق بسیار خوبی است که در این حوزه برای.
سوال: یعنی الان ورود فیبر اینترنت یعنی اینترنت از طریق فیبر از بستر دریا طبعا نیست که این اتفاق بیفتد.
محمدزاده لاجوردی: نه، در گذشته هم اینگونه نبوده ولی نکته‌ای که رخ داده اولا که ما تعداد کشور‌هایی که داریم از آنها اینترنت وارد می‌کنیم افزایش دادیم هم از شمال، هم از شمال غرب مان، هم از جنوب و هم ظرفیت را افزایش دادیم، ما ظرفیت را بسیار زیاد کردیم که عملا اگر ۳۰ درصد پهنای باند بین الملل ما قطع بشود و با مشکل مواجه بشود ۵۰ درصد آن قطع بشود که تقریبا می‌توانیم بگوییم یک قطعی ۴۰ درصدی از ظرفیتمان هفته گذشته داشتیم شبکه ارتباطی مان با چالش مواجه نشود، این میشود لایه اول شبکه ارتباطی ما که عملا دروازه‌های بین الملل ما هستند، لایه دوم میشود شبکه مادر مخابراتی یعنی وقتی که اینترنت محتوایش دارد از بین الملل می‌آید به شبکه مادر مخابراتی می‌رسد، این شبکه مادر مخابراتی در اختیار شرکت ارتباطات زیرساخت است که در سیاست‌های کلی اصل ۴۴ از خصوصی سازی مستثنی شده و در اختیار شرکت ارتباطات زیرساخت است به صورت انحصاری؛ این شبکه مادر مخابراتی هم لایه‌های مختلفی دارد، تبادل ارتباط بین استانها، بین نقاط خاصی از کشور توسط شبکه مادر مخابراتی انجام میشود، اتفاق خوبی که در این سه سال رخ داد این بوده که ظرفیت شبکه مادر مخابراتی ما هم دوبرابر شد، در لایه شبکه انتقال که ما اصطلاحا می‌گوییم لایه دو، دو و نیم است، در لایه شبکه آی پی مان که لایه سه‌ای است اینها ظرفیت ما صد در صد افزایش پیدا کرد که اتفاق بسیار خوبی بود، برخی از نقاط ما که قبلا جزء نقاط مهم بودند و به صورت رادیویی ارتباط داشتند نه مبتنی بر فیبر اینها بر بستر فیبر به هم متصل شدند نمونه آن جزایر ابوموسی، تنب کوچک و تنب بزرگ و هندورابی بود که ما سال ۱۴۰۱ کار آن را شروع کردیم ۱۴۰۲ با ۱۶۰ کیلومتر فیبرکشی در داخل دریا یعنی با رباط فیبر به کف دریا منتقل شد و فیبرکشی کف دریا را داشتیم در خلیج فارس، ۱۶۰ کیلومتر این جزایر را آمدیم متصل کردیم تا بتوانیم تمام نقاط مهم را، تمام استانها را بتوانیم به هم متصل بکنیم و نکته دیگر این که ما بتوانیم نقاط پشتیبان داشته باشیم، این نقاط پشتیبان کارکردش کجاست؟ یک نمونه اش در انتخابات، اتفاقی رخ بدهد می‌تواند سهوی باشد یا عمدی باشد، یک فیبری به خاطر یک حفاری یا به خاطر سرقت یا هر دلیل دیگری می‌تواند بریده بشود، قطع بشود و ارتباطی را مختل کند سعی کردیم که این مسیر‌هایی که فاقد اصطلاحا پشتیبان هست یا ما به آنها می‌گوییم پروتکشن، اینها را شناسایی کردیم چند مسیر پشتیبان برای آنها اتخاذ کردیم که تاثیر آن را در انتخابات مشاهده کردیم، خرابکاری داشتیم، اتفاقات غیرعمدی داشتیم که یک مسیر قطع می‌شد، اما ارتباطات به صورت پایدار برقرار بود، این هم شبکه مادر مخابراتی ما است که به صورت انحصاری در اختیار شرکت زیرساخت است و افزایش ظرفیت دوبرابری داشتیم ما نسبت به ابتدای دولت سیزدهم، این میشود لایه دوم شبکه ارتباطی ما، لایه سوم شبکه تجمیع ما است؛ در یک استان درخواست‌ها می‌آید در یکسری مراکز مخابراتی تجمیع میشود و تحویل شبکه مادر مخابراتی که لایه دوم بود میشود، این شبکه تجمیع یا لایه سوم ما انحصارا در اختیار شرکت مخابرات بوده، یکی از کار‌هایی که ما کردیم در دولت سیزدهم سعی کردیم که این شبکه را از انحصار خارج بکنیم و شرکت‌های دیگری را هم دخیل بکنیم تا بتوانند از این ارتباطات استفاده بکنند و عملا اگر ما این جا مشکلی داشتیم ما حدود ۲۰ تا استان بحرانی داشتیم در ابتدای دولت سیزدهم که مشکل اشباع داشتند در شبکه تجمیعشان، این هم لایه سوم که حالا هر کدام را با جزئیات میشود در مورد آن بحث کرد و لایه آخر هم شبکه دسترسی، شبکه دسترسی دقیقا آن لایه‌ای است که مردم با آن در ارتباط هستند، یعنی ما گوشی همراه داریم یا یک مودمی در منزلمان داریم، از مودم وصل می‌شویم به نزدیک‌ترین مرکز مخابراتی یا با گوشی مان وصل می‌شویم به نزدیک‌ترین آنتن بی تی اس، این میشود لایه دسترسی ما که برای لایه دسترسی هم اقدامات بسیار متنوعی انجام شده که من در ادامه در خصوص این اقدامات عرض خواهم کرد.
سوال: یکی از موضوعات توسعه شبکه فیبر بود که در دولت سیزدهم کار‌های بزرگی صورت گرفت و دراستان‌ها هرزگاهی رونمایی می‌شد، راه اندازی می‌شد و مردم دسترسی به آن پیدا می‌کردند، اصلا چرا ما از فیبر استفاده می‌کنیم؟
محمدزاده لاجوردی: شبکه‌ای که ما داریم یک شبکه سیار هست یک شبکه ثابت، شبکه سیار مبتنی بر فرکانس هست، ارتباطات بی سیم است، ارتباطات بی سیم هم ظرفیت محدودی دارد و عملا این ظرفیت محدود اگر بار بیش از حدی را متحمل بشود ما شاهد کاهش کیفیت خواهیم بود، ما زمانی که با حادثه کرونا در کشورمان مواجه شدیم به دلیل این که شبکه ثابت ما در طول سالیان گذشته توسعه پیدا نکرد و لازم بود که با وقوع حادثه کرونا نیاز مردم تامین بشود یک بار زیادی بر شبکه سیار ما منتقل شد، در خیلی از کشور‌های پیشرفته.
سوال: راجع به این موضوع صحبت می‌کردیم که چرا ارجحیت دارد انتقال دیتا یا انتقال اطلاعات از طریق فیبر بر امواج که بیشتر در شبکه‌های مجازی در حوزه تلفن همراه استفاده میشود؟
محمدزاده لاجوردی:عرض می‌کردم که ما در کشور‌های پیشرفته دنیا حدود ۷۰ درصد بار ترافیکی شبکه روی شبکه ثابت است، ۳۰ درصد روی شبکه سیار است، ما بخاطر این که شبکه ثابت مان خوب توسعه پیدا نکرد این نسبت تقریبا بالعکس شد ما الان ۷۲ درصد بار ترافیکی مان روی شبکه سیار است و حدود ۲۸ درصد روی شبکه ثابت است و این اتفاق خوبی نیست این باعث میشود که بار ترافیکی روی شبکه سیار بسیار زیاد بشود، شبکه سیار محدودیت‌هایی دارد که باعث میشود که روی کیفیت تاثیر بگذارد.
سوال: این ناشی از نداشتن زیرساخت است یا ناشی از نداشتن الگوی مصرف اطلاعات؟
محمدزاده لاجوردی: هر دو، یعنی ما بخاطر این که شبکه ثابت مان به موقع توسعه پیدا نکرده بود طبیعتا مردم دوست داشتند بروند از شبکه سیار استفاده کنند شبکه ثابت مان کیفیت مناسب نداشت، دو: الگوی مصرف، ما در کشور‌های پیشرفته دنیا به دلیل تفاوت تعرفه‌ای که وجود دارد و کیفیت بالا در شبکه ثابت، فرد وقتی که به منزل می‌رسد خودش خودکار خودتنظیم گری می‌کند شبکه موبایلش را متوقف می‌کند و از شبکه اینترنت ثابت خود استفاده می‌کند، چون آنجا هم ارتباطات مبتنی بر فیبر است و سرعت بالا است و هم قیمت مقرون به صرفه ارتباطات ثابت دارد نسبت به ارتباطات سیار، ما باید هر دو تا مشکل را حل می‌کردیم در این دولت یعنی هم شبکه ثابت مان را توسعه می‌دادیم، عقب ماندگی آن را جبران می‌کردیم و هم این که قیمت فیبر را کاهش می‌دادیم تا مردم بتوانند استفاده بکنند. برای هر دو تا موضوع برنامه داشتیم برنامه اول مان برای جبران عقب ماندگی مان در شبکه ارتباطات ثابت پروژه بزرگ طرح ملی فیبر نوری منازل و کسب و کار بود، ما ۲۰ میلیون خانوار شهری داشتیم و داریم، برنامه ریزی کردیم که تا انتهای سال ۱۴۰۴، ۲۰ میلیون خانوار شهری مان را تحت پوشش فیبر نوری قرار بدهیم.
سوال: الان چه تعداد زیر پوشش شدیم؟
محمدزاده لاجوردی: الان بیش از ۸ میلیون خانوار یعنی حدود ۴۰ درصد خانوار‌های شهری ما تحت پوشش قرار گرفتند و برنامه ریزی کردیم که تا انتهای امسال به ۱۴ میلیون برسیم و تا انتهای سال آینده هم به ۲۰ میلیون، این گام اول است یعنی ما فیبر را به نزدیک منازل مردم می‌رسانیم، گام بعدی این است که ما تحریک تقاضا بکنیم، یعنی کاری بکنیم که مردم ترجیح بدهند که از ارتباطات ثابت استفاده بکنند به جای ارتباطات سیار، این چه اقداماتی می‌خواهد؟ یکی کاهش قیمت است، یکی از کار‌هایی که ما در کاهش قیمت برنامه ریزی کردیم و انجام دادیم این است که به جای این که یک شرکت خاص بیاید توسعه فیبر را انجام بدهد، کار را به مردم بسپاریم، مردم یعنی شرکت‌های خصوصی بیشتر.
سوال: الان به نظرم ۶-۷ تا شرکت هستند چه تعدادی.
محمدزاده لاجوردی: به ۱۰ تا رسیدند، از یکی دو شرکت به ۱۰ تا شرکت رسیده این فضا رقابتی میشود الان بعنوان مثال ما در یکی از شهر‌ها که با حضور شهید رئیسی افتتاح شد استان گلستان، شهر گرگان، یکی از اپراتور‌هایی که قبلا ۱۰ میلیون تومان می‌گرفت که فقط مردم را وصل بکند به شبکه فیبر نوری، چون اپراتور دوم و رقیب آمد نه تنها الان دیگر ۱۰ میلیون تومان نمی‌گیرد بلکه یک مودم امانی هم به کاربر می‌دهد چرا؟ تا بتواند مشترک بیشتری را جذب کند و بازار را از دست ندهد، این نتیجه رقابت. ما هم تعرفه خاصی نگذاشتیم یعنی گفتیم که، چون داریم فضا را رقابتی می‌کنیم خود بازار خودش را تنظیم خواهد کرد و برای این که اپراتور‌ها مشترک بیشتری دریافت بکنند قیمت‌ها را کاهش می‌دهند، یک نمونه دیگر آن شهر خوانسار، در شهر خوانسار الان فضا اینقدر رقابتی شده هر گیگ اینترنت فیبر شده ۵۰۰ تا تک تومنی، یعنی ما اینترنت شبکه سیارمان به صورت متوسط، هر یک گیگ آن ۵ هزار تومان است، حداکثر گیگ اینترنت ثابت مان هم ۲۵۰۰ است ولی، چون اینقدر آنجا رقابتی شده این به ۵۰۰ تا تک تومانی رسیده، هر یک گیگابایت ترافیک که اتفاق بسیار خوبی است، حالا این رقابت را داریم در گستره کشورمان ایجاد می‌کنیم، الان ۸ میلیون خانوار تحت پوشش قرار گرفتند به ۲۰ میلیون که می‌رسد فضا کاملا رقابتی میشود.
سوال: یکی از بحث‌هایی که در دولت سیزدهم مطرح بود، عدالت بود، آیا در فیبرکشی و کار‌های زیرساختی که انجام شده این آمایش سرزمینی بر مبنای عدالت صورت گرفته؟ یا باز دوباره شهر‌های بزرگ در اولویت یک و کلانشهرها بعد هم مثلا روستا‌ها بگذارند آخر کار؟
محمدزاده لاجوردی: اتفاقا در این پروژه کاملا بالعکس است، در این پروژه ما ۱۴۴۰ تا شهر داریم اتفاقا وقتی می‌خواستیم پروژه‌ها را شروع بکنیم مقاومت در شهر‌های بزرگ توسط شهرداری‌ها بیشتر بود، ما پروژه را از شهر‌های کوچک شروع کردیم مثال خوانسار را خدمت شما عرض کردم یا مرکز استان گلستان را عرض کردم، وقتی که ما این شهر‌ها را توسعه می‌دادیم فیبر کم کم مقاومت در شهر‌های بزرگ‌تر شکسته می‌شد، یعنی ما الان به مرحله‌ای رسیده که شهر‌های کوچک‌تر مان تحت پوشش قرار گرفتند، الان توسعه در کلانشهرها دارد انجام میشود، نخستین کلانشهرمان که قم بود، امسال توسط شهید رئیسی به صورت کامل افتتاح شد، دومین کلانشهر ما که کرمانشاه هست انشاالله به زودی افتتاح میشود پوشش آن، کار در اهواز و شیراز و اصفهان و تبریز و کرج و مشهد هم دارد انجام میشود، در شهر مشهد دو تا منطقه آن تحت پوشش قرار گرفته و انشاالله تهران هم آغاز خواهد شد اتفاقا این پروژه کاملا متفاوت بوده و اجرای آن از شهر‌های کوچک شروع شده و به کلانشهرها رسیده است.
سوال: علاوه بر این که اینترنت ثابت بر بستر فیبر نوری هست و کمک زیادی کرده به دسترسی سریع به اطلاعات نسل‌های چهارم و پنجم هم ظاهرا کار را شروع کردید برای اینکه استفاده کنندگان از آنها استفاده کنند الان وضعیت مان در استفاده از نسل‌های چهارم و پنجم چطور است؟
محمدزاده لاجوردی: ما در ارتباطات سیار درست است ثابت را با طرح فیبر نوری داریم جلو می‌بریم ولی از سیار هم غافل نشدیم ما یک نسل چهارم داریم که اغلب دارند استفاده می‌کنند ما ۳۳ هزار تا سایت نسل چهارم داشتیم که الان به ۴۴ هزار تا رسیده یعنی تقریبا ۳۲ درصد افزایش داشتیم د رسایت‌های نسل چهارم مان، پوشش شهری مان، در نسل چهارم به حدود ۹۵ درصد رسیده است، ولی نکته‌ای که رخ داده و افزایش سرعتی هم داشتیم، ما در حوزه ارتباطات سیارمان سرعت مان حدود ۷۰ درصد نسبت به ابتدای دولت افزایش پیدا کرده، ولی نسل جدیدی که امروزه در دنیا مطرح هست، در ارتباطات سیار نسل پنجم هست، نسل پنجم ویژگی‌های متعددی دارد نرخ تاخیر آن کمتر است یعنی وقتی ما یک درخواستی را می‌فرستیم، مثلا می‌خواهیم درخواست یک تاکسی اینترنتی بکنیم تا به مقصد برود و برگردد و به سرور آن اپلیکیشن برنامک برود و برگردد یک زمانی طول می‌کشد نسل پنجم این بسیار سریع‌تر انجام میشود سرعت آن بالاتر است برای کاربرد اینترنت اشیا مناسب است و مسائل دیگر، این نسل پنجم را هم ما توسعه خوبی در دولت سیزدهم دادیم، ما ابتدای دولت ۱۰ تا سایت نسل پنجم داشتیم الان به دو هزار سایت نسل پنجم رسیده تقریبا میشود حدود ۴ درصد جمعیت شهری مان را بگوییم الان تحت پوشش نسل پنجم قرار گرفتند در ابتدای دولت تقریبا این صفر بود، ما برنامه ریزی کردیم تا انتهای امسال انشاالله این را به ۱۰ درصد برسانیم یعنی ما حدود ۴ هزار تا سایت نسل پنجم تا انتهای امسال حداقل باید داشته باشیم، البته پیش بینی‌ها تا ۶ هزار تا هم هست ولی انشاالله این را بتوانیم محقق بکنیم که در حوزه نسل پنجم هم ما توسعه داشته باشیم و پیشرفت کنیم، فقط یک نکته‌ای که وجود دارد اپراتور‌های ما آمدند سایت‌های ارتباطی نسل پنجم زدند الان سرعت ما اگر در نسل چهارم میانه آن حدود ۳۰ مگابیت بر ثانیه باشد در نسل پنجم به ۲۰۰-۳۰۰ و بعضا تا هزار مگابیت بر ثانیه هم می‌رسد این جا فقط یک نکته‌ای وجود دارد هموطنان عزیز ما توجه داشته باشند که ممکن است منطقه‌ای، منزلی، محل کار تحت پوشش نسل پنجم باشد ولی گوشی کاربر پشتیبانی نکند که این سرویس را دریافت بکند، ما تولیدکنندگان و مدل‌های مختلف گوشی‌هایی داریم در کشورمان که اصطلاحا زمان خرید هموطنان ما می‌روند گوشی را می‌خرند، می‌نویسد نسل پنجم پشتیبانی می‌کند ولی درکشور ما به دلیل مسائل مختلفی این نسل پنجم آن غیرفعال است برخی از مدل‌ها هست که غیرفعال است و برخی از مدل‌ها هم فعال است هموطنان عزیزمان زمانی که می‌خواهند گوشی را خریداری کنند علاوه بر این که دقت می‌کنند که این قابلیت نسل پنجم را داشته باشد باید توجه کنند که نسل پنجم آن هم در کشور ما فعال باشد، مثلا ما.
سوال: یعنی در واقع پشتیبانی بشود
محمدزاده لاجوردی: دقیقا، ما یکی از برند‌ها یا مدل‌های یا تولید کنندگان گوشی در کشورمان هست که تمام مدل‌هایی که نسل پنجم دارد فعال است، یکی دیگر از، من اسم نمی‌توانم بیاورم ولی تولید کننده گوشی در کشورمان داریم که بیش از ۵۰ درصد بازار گوشی‌های موبایل ما دست این تولید کننده است، این تولید کننده خارجی است، ولی ۹۱ درصد گوشی‌های نسل پنجم آن در کشور ما قفل است یعنی مردم ما عملا نمی‌توانند سرویس نسل پنجم را دریافت کنند این را هم با کمک وزارت صمت داریم پیگیری می‌کنیم از تولید کننده خارجی که فعال کنند که مردم بتوانند حفظ این افزایش سرعت ناشی از نسل پنجم را دریافت بکنند.
سوال: در حوزه گسترش اینترنت در روستا‌ها وضعیت مان چطور است؟ دولت سیزدهم چه کرده؟
محمدزاده لاجوردی: اینترنت روستایی در برنامه ششم، ما تعهد داشتیم که ۸۰ درصد روستا‌ها را تحت پوشش اینترنت قرار بدهیم و به شبکه ملی اطلاعات متصل بکنیم، در ابتدای دولت سیزدهم هم تقریبا این ۸۰ درصد را محقق شده بود، ولی ما به آن تعهد ۸۰ درصدی پوشش روستا‌های بالای ۲۰ خانوار اکتفا نکردیم و شروع کردیم به توسعه دادن، حدود ۸ هزار روستای بالای ۲۰ خانوار در همین حدود ۳ سال دولت سیزدهم به شبکه ملی اطلاعات متصل شدند و تحت پوشش اینترنت قرار گرفتند، ۳ هزار روستای زیر ۲۰ خانوار هم متصل شدند، الان ما از لحاظ آماری حدود ۹۶ درصد روستا‌های بالای ۲۰ خانوارمان به اینترنت متصل اند، به شبکه ملی اطلاعات به لحاظ تعدادی متصل هستند از لحاظ جمعیتی هم ۹۸ و نیم درصد روستا‌های بالای ۲۰ خانوارمان تحت پوشش ارتباطی، ارتباطات مبتنی بر داده قرار دارند که این هم خیلی فراتر از تعهد برنامه ششم هست ولی ما پیش بینی کردیم که امسال صد در صد تمامی روستا‌های بالای ۲۰ خانوار ما تحت پوشش اینترنت انشاالله قرار بگیرند، ما روستا‌هایی که کمتر توسعه پیدا کرده بودند هم در اولویت قرار دادیم و استان‌هایی را مثلا روستا‌های سیستان و بلوچستان دچار عقب ماندگی زیادی بود روی آن تمرکز کردیم، کرمان دچار عقب ماندگی بود روی آن تمرکز کردیم و استان‌هایی که کمتر توسعه پیدا کرده بودند.
سؤال: به لحاظ اقتصادی آیا بررسی شده چه تأثیری می‌تواند روی معیشت آنجا و رونق اقتصادی آنجا بگذارد؟ چون اینترنت که صرفاً برای تماشای مطالب نیست، گاهی اوقات الان بسیاری از کار‌های بانکی و کار‌های ثبت نام و انتخاب واحد و بسیاری از دانشگاه‌ها از طریق اینترنت صورت می‌گیرد و حتی در چهار انتخاباتی که در این دوره برگزار شد؛ یعنی دور اول و دوم مجلس شورای اسلامی و دور اول و دوم انتخابات ریاست جمهوری طبعاً زیرساخت باید باشد و در همه جا انتخابات برگزار شود. فرق بین روستا و شهر ندارد. در حوزه اقتصادی بررسی کردید ببینید چه تأثیری دارد؟
امیر محمدزاده لاجوردی؛ رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطاتی رادیویی: ما موقعی که نتایج توسعه اینترنت روستایی را مشاهده می‌کردیم، واقعاً شگفت‌زده می‌شدیم. چند نمونه اشاره می‌کنم. یکی دامداران عزیزمان بودند؛ چوپانی بود محصولات دامداری‌اش را تهیه می‌کرد و با دستگاه پوز کار می‌کرد، وقتی برای او اینترنت تهیه شده بود، به راحتی می‌توانست مشتریانش با دستگاه پوز کارت بکشند، سرویس بدهند، بسیار خوشحال شده بود. در صنعت گردشگری بسیار تأثیر داشت. ما روستایی داشتیم، محل گردشگری داشتیم که اصلاً گمنام بود، وقتی اینترنت آن جا رسید توانست تبلیغش را در فضای مجازی کند و گردشگران زیادی را جذب کند. در حوزه مدارس بسیار تأثیرگذار بود. کشاورزان؛ ما، چون سکو‌هایی داریم در کشورمان که بی‌واسطه کشاورز و تولیدکننده می‌تواند با خریدار ارتباط بگیرد، افزایش فروشی که یک کشاورز داشت برای او بسیار جالب بود و موضوعات دیگر. در حوزه بهداشت و درمان بسیار کمک کرده بود، در حوزه انتخابات هم که فرمودید، ما برای اولین بار در انتخابات ریاست جمهوری تمامی ۵۸ هزار و ۶۳۸ شعبه انتخاباتی که در سراسر کشور داشتیم به صورت صد درصد و کامل، یعنی یک شعبه هم نبود که تحت پوشش ارتباطی نباشد و ۹۹ و دو دهم درصد استعلامات ما به صورت برخط انجام شد که این اتفاق بسیار خوبی بود، شبکه کاملاً پایدار بود و آن بحث پایداری شبکه که عرض کردم، کمک کرد که ما درصد بسیاری از استعلامات خود را روی نسل سوم و چهارم ارتباطی انجام دهیم که رکورد قابل توجهی بود که برای نخستین بار در برگزاری انتخابات شاهد بودیم.
سؤال: در حوزه ارتباطات و تجهیزات مخابراتی، چه مقدار ما به خودکفایی رسیدیم و چه مقدار توانستیم روی پای خود بایستیم، با توجه به این که در لبه دانش بسیاری از تجهیزات و امکاناتی که در ارتباطات استفاده میشود، قرار دارد؟
محمدزاده: ما وضعیت‌مان در این حوزه، وضعیت خوبی است به خصوص در این سه سال هم سرمایه‌گذاری زیادی کردیم. ما برای نخستین بار ۸۰ درصد ظرفیت جدید شبکه انتقال‌مان را با محصولات بومی توسعه دادیم. ما ابتدای دولت سیزدهم؛ یک موضوعی که داشتیم؛ توسعه شبکه انتقال‌مان در شبکه مخابراتی بود که ۲۰ ترا از این ظرفیت جدیدمان که می‌شد ۸۰ درصد آمدیم با تکیه بر توان داخلی‌مان که بزرگترین قرارداد بومی‌سازی صنعت ارتباطی کشور بود، در انتهای سال ۱۴۰۰ و ابتدای ۴۰۱ منتقل کردیم و شرکت داخلی تولید کرد، تحویل داد و الان به صادر کننده تبدیل شده است. این یک اتفاق بسیار خوبی بود که رخ داد. در لایه‌های مختلف این بحث شبکه انتقال در شبکه ما به آن هسته می‌گوییم، یعنی در پایین‌ترین سطح شبکه ارتباطی ما بود، ولی در لایه‌های دیگر مثل آنتن‌هایی که در این فیلمی که پخش شد، مشاهده کردیم، یا مودم‌هایی که مردم برای دسترسی خود می‌تواانند استفاده و خریداری کنند، این هم باز یک حمایت خوبی انجام دادیم. ما یک مدل پله‌ای دیدیم، مدل پله‌ای هم به این صورت بوده که ما گفتیم که اپراتور ارتباطی یک بخشی از ظرفیت را می‌تواند خرید خارجی انجام دهد، ولی باید یک بخشی از ظرفیت هم داخلی خریداری کند، به شرط این که تولیدکننده بتواند ظرف یک مدت زمانی محصول داخلی را با کیفیت و با قیمت حداکثر محصول خارجی تهیه کند که این اتفاق بسیار خوبی بود، الان تولیدکنندگان داخلی ما؛ امتحان خود را پس دادند و این نسبت را مدام به نفع تولید داخل تغییر می‌دهیم و میزان الزام ما به اپراتور‌ها برای خرید داخل داریم نسبت به خارج افزایش می‌دهیم. البته این تا زمانی است که تولیدکننده هم محصول با کیفیت و قیمت مناسب را تولید می‌کند در لایه‌های مختلف این موضوع جاری و ساری است. ان‌شاءالله بتوانیم کمک کنیم که صنعت ارتباطی ما رشد پیدا کند. ما در شبکه ملی اطلاعات که موضوع بسیار مهمی است؛ لایه‌های مختلفی داریم، یکی از لایه‌های ما؛ بومی‌سازی تجهیزات است که چند تجهیزات ما بومی‌سازی میشود که الحمدلله رشد خیلی خوبی در این دولت داشتیم. ما کل شبکه ملی اطلاعات که همین افزایش سرعت؛ ۵۰ برابر کردن سرعت، افزایش پوشش؛ اینها همه جزئی از شبکه ملی اطلاعات است. کاملاً رویکرد فرصت محور است، از حدود ۲۳ درصد در ابتدای دولت سیزدهم، الان به ۶۵ رسیده پیشرفت آن که می‌توانیم بگوییم تقریباً دو و نیم تا سه برابر شده پیشرفت شبکه ملی اطلاعات که اتفاق بسیار خوبی است که بومی‌سازی هم جزئی از همین شبکه ملی اطلاعات است.
سؤال: الان در حوزه ساخت فیبر نوری، وضعیت ما چطور است؟ یعنی کارخانجات ما به اندازه کافی می‌توانند تولید کنند یا نه؟
محمدزاده: ما ابتدای دولت با وضعیتی مواجه بودیم که برخی از این کارخانجات فیبر نوری نمی‌خواهم بگویم نیمه تعطیل یا تعطیل، ولی با ظرفیت بسیار کمی کار می‌کردند، الان به وضعیتی رسیده که سه شیفت در حال کار کردن هستند که بتوانند فیبر مورد نیاز ما را تولید کنند. موضوع در فیبر نوری؛ خود فیبر نیست، نیازمندی‌های متعددی داریم، دستگاه‌های حفاری؛ دستگا‌ه‌هایی که می‌آیند آسفالت را می‌کنند به عمق ۴۵ سانت گرفته تا لوله‌هایی که ما به آن می‌گوییم میکروداکت که در زمین قرار داده میشود که از داخل آن فیبر رد شود، تا مودم، خود فیبر و موضوعات دیگر؛ اغلب آنها در داخل کشور توسعه داده میشود، شرکت‌ها ظرفیت‌شان را افزایش دادند، ما پارسال به وضعیتی رسیدیم که با کمبود محصول در داخل مواجه شده بودیم، شرکت‌های داخل آمدند توان‌شان را افزایش دادند، سرمایه‌گذاری کردند، کمک کرد وزارت ارتباطات؛ به آنها وام داد که بتوانند ظرفیت تولیدی خود را افزایش دهند. الحمدلله الان به وضعیت پایدار رسیدیم، ما حتی در حوزه فیبر دریایی هم که وارد‌کننده بودیم، الحمدلله نمونه‌های اولیه فیبر دریایی که باید ویژگی خاص و منحصر به فردی داشته باشد، به نمونه‌های صنعتی رسیدیم و عملاً در آزمایشگاه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد که در فیبر دریایی هم ان‌شاءالله بتوانیم به خودکفایی برسیم.
سوال: گزارشی درباره قطع اینترنت و مشکل آنتن دهی شهرستان بهارستان در نزدیکی تهران دیدیم، اولاً چقدر شما تأیید می‌کنید که یک چنین اختلالاتی در حوزه کاهش سرعت اینترنت یا کاهش آنتن‌دهی است؟ دوم؛ برای برطرف کردن این مشکل، چه باید کرد و چه تدبیری اندیشیدید؟
محمدزاده: در بحث پوشش یا کیفیت، ما علاوه بر این که به صورت نقطه‌ای باید بررسی کنیم نقاط خاص را که ممکن است مردم مشکل داشته باشند، آمار متوسط کشور را هم داریم. آمار متوسط کشور؛ هم آمار سازمان تنظیم و هم بین‌المللی نشان می‌دهد که ما سرعت‌مان نسبت به سالیان گذشته، افزایش پیدا کرده است، ولی چند چالش ما در این حوزه‌ها داریم. یکی از چالش‌هایی که در تجربه کاربردی مردم داریم؛ ممکن است به خاطر مشکل پوشش یا ضعف آنتن‌دهی نباشد، هر چند که این دسته از مشکلات است و اپراتور باید آنها را اصلاح کند. برخی به خاطر محدودیت هاست یعنی فرد به خاطر محدودیتی که برای دسترسی به یک سکوی خاصی دارد، ممکن است از فیلترشکن استفاده کند، استفاده از فیلترشکن؛ معادل کاهش سرعت است. یکی از این دسته مشکلات که ما به آن می‌گوییم؛ تجربه کاربری، نه کیفیت سرویس ارتباطی، ناشی از این است. دسته دیگر؛ وقتی بلندمرتبه‌سازی انجام میشود، عملاً میزان پوشش شبکه ارتباطی ما کاهش پیدا می‌کند. ساختمان بلندمرتبه‌ای ساخته میشود، عملاً باعث میشود که نفوذ فرکانس کاهش پیدا کند، هر چند هم که فرکانس بالاتر می‌رود، نفوذش کمتر میشود؛ این یکی دیگر از مشکلات ماست. در این مواقع معمولاً برخی افراد از تکرارکننده استفاده می‌کنند. تکرارکننده بسیار آسیب می‌زند به شبکه ارتباطی. ما یک موضوعی در بازار تهران داشتیم؛ سال گذشته شکایت بسیار زیادی داشتیم در بازار تهران که وقتی در حال صحبت هستیم، وسط مکالمه، مکالمه ما قطع میشود، ما اصطلاحاً می‌گوییم نرخ از دست رفتِ تماس یا Call drop rate به آن می‌گوییم، این بسیار در بازار تهران افزایش پیدا کرده بود. رفتیم تیم‌های پایش ما و تیم‌های رادیویی خود را ارسال کردیم با تجهیزات و ابزار‌ها رفتیم شناسایی کردیم و دیدیم که چند نمونه دستگاه تکرارکننده غیرمجاز در بازار تهران وجود داشت و این دستگاه تکرار کننده باعث تداخل فرکانسی می‌شد و عملاً کل شبکه ارتباطی را با مشکل مواجه می‌کرد. یکی دیگر از چالش‌هایی که داریم در این حوزه است که باید حتماً رفع و شناسایی کنیم، آموزش دهیم و فرهنگ سازی کنیم به مردم که از این دستگاه‌های تکرارکننده استفاده نشود، اپراتور‌های ما پوشش خود را بیشتر کنند که مردم مجبور نشوند از این دستگاه‌ها استفاده کنند، فرهنگ‌سازی کنیم که در داخل منازل؛ اصطلاحاً می‌گوییم in door در داخل منازل مردم از ارتباطات ثابت استفاده کنند. همین بهارستانی که مثال زده شد، اخیراً تحت پوشش فیبر قرار گرفته، مردم بیایند از ارتباطات مبتنی بر فیبر استفاده کنند، علاوه بر این که باز اپراتور موظف است که شبکه سیار خود را توسعه دهد و موضوعات دیگر. ما الان شکایاتی که مردم طی چهار سال گذشته از ما داشتند، یعنی از سال ۹۹ تا سال ۱۴۰۲ در سازمان تنظیم داریم. سامانه ۱۹۵ داریم که اگر لازم شد عرض خواهم کرد که در این خصوص وضعیت‌مان نسبت به گذشته بدتر شده یا بهتر شده است؟ ولی این عوامل تکرار کننده غیرمجاز که عرض کردم در خود تهران، در کلانشهرها، یکی از چالش‌هایی که ما الان داریم، بلندمرتبه‌سازی است و عملاً پوشش را با چالش مواجه می‌کند.
سؤال: چه باید کرد؟
محمدزاده: چند اقدام باید انجام شود؛ ۱- ترغیب کنیم که مردم در داخل ساختمان، در محل کار و منزل از ارتباطات ثابت استفاده کنند. ۲- اپراتور‌ها سطح پوشش خود را افزایش دهند، سایت‌های بیشتری را نصب کنند. یکی از چالش‌هایی که الان ما داریم؛ این است که هموطنان عزیزمان اعتراض می‌کنند بعضاً که یک سایت مخابراتی و دکلی نزدیک ماست و افراد محل نامه تهیه می‌کنند که این از نزدیک منزل ما جمع شود. وقتی این شکایت انجام میشود و این دکل جمع میشود، جمع شدن آن دکل؛ معادل عدم پوشش در آن منطقه است. این را همین جا به هموطنان عرض می‌کنم که ما با کمک سازمان انرژی اتمی به صورت دائم پایش می‌کنیم این سایت‌ها را که میزان تشعشعاتی که دارند فراتر از حد مجاز نباشد و الان هم وضعیت بسیار خوب است، یعنی تقریباً یک دویستم حد مجاز است؛ میزان تشعشعاتی که سایت‌های ما دارند. این هم یک کم چالش ایجاد می‌کند. شهرداری‌ها باید کمک کنند که ما با کمک اپراتور‌ها بتوانیم سایت‌های بیشتری را در سطح شهر مستقر کنیم که دامنه پوشش‌مان افزایش پیدا کند.
سؤال: سامانه ۱۹۵ کمک می‌کند تا ارتباط بین کاربران با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برقرار شود، در این اطلاعاتی که در اختیار شما قرار می‌گیرد و کاربران شکوائیه و شکایت می‌کنند، بیشتر در چه حوزه‌هایی است؟
محمدزاده: سامانه ۱۹۵؛ سامانه رسیدگی به شکایات است، یعنی در حوزه ارتباطات، اینترنت، مکالمه، پست، دفاتر پیشخوان، مردم اگر با مثلاً اپراتوری نتوانستند مشکل را حل کنند، می‌توانند شکایت خود را به گوش ما برسانند و ما مطالبه کنیم. سامانه ۱۹۵ ما گزارش چهار سال گذشته آن را در اختیارمان هست. در حوزه اینترنت که سؤال قبلی شما و دغدغه مردم عزیزمان بود، آمار میزان شکایت از سال ۹۹ تا ۱۴۰۲ کاهشی بوده، ولی باز تعدادش زیاد است. ما در سال ۹۹ حدود ۱۰۴ هزار شکایت داشتیم، این به مرور کاهش پیدا کرده، در سال ۱۴۰۲ ما حدود ۶۴ هزار شکایت داشتیم. تعداد شکایت‌ها کم شده، ولی باز هم ما می‌گوییم یک شکایت هم نباید داشته باشیم. اینها را باید رسیدگی کنیم. بیشترین شکایتی که داریم؛ الان در ابتدا مربوط به حوزه اینترنت شرکت مخابرات ایران است، البته یک بخشی از آن؛ چون تعداد مشترکین آن بیشتر است، تعدادشان بیشتر است. بعد اپراتور‌های ثابت ما و بعد اپراتور سیارمان، این شکایت‌ها را ما رسیدگی می‌کنیم. مدت زمان رسیدگی به شکایات هم تقریباً نسبت به ابتدای دولت نصف شده و سریع‌تر سعی می‌کنیم اینها را رسیدگی کنیم.
سؤال: با اپراتور‌های متخلف چه می‌کنید؟
محمدزاده: ما در پروانه جدیدشان به ازای هر تخلف تا پنج درصد درآمدشان می‌توانیم آنها را جریمه کنیم. سال گذشته این الزام را برای اپراتور‌ها داشتیم.