عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل با بیان اینکه الگوی کشت باید متناسب با نیاز منطقه باشد، افزود: تغییر الگوی کشت دارای الزاماتی است و کشاورز یا باغداری که فعالیت کشاورزی انجام می‌دهد تحت تاثیر فاکتور‌های مختلفی است که بر اساس این فاکتور‌ها آن گیاه یا دام را پرورش می‌دهد.
وی با بیان اینکه تغییر الگوی کشت به صورت دستوری امکان پذیر نیست، تصریح کرد: با وجود اینکه تغییر الگوی کشت تاثیر فوق العاده‌ای بر مصرف آب خواهد گذاشت، اما حکمرانی تغییر الگوی کشت به صورت دستوری شکست خورده است و برای تغییر این الگو بایستی ۱۵ فاکتور برای تغییر آن در نظر بگیرید تا بتوانید در یک منطقه این تغییرات را انجام دهید.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان اردبیل گفت: بدون رعایت این فاکتور‌ها و الزامات ممکن است کشاورز ضرر کند یا چرخه عرضه محصول بهم بخورد و یا اقتصاد منطقه بهم بخورد و برای حل این مسئله باید فاکتور‌ها با هم در تطابق باشند.
غریبی با اشاره به این ۱۵ فاکتور تصریح کرد: فاکتور اول که باید به آن توجه داشت این است که باید چشم انداز و اهداف را در فعالیت‌های تولیدات کشاورزی مطالعه کنیم و آن را با سیاست ها، خط مشی‌ها و چشم انداز‌های کشوری تطبیق دهیم. نمی‌توان جزیره‌ای عمل کرد تا سیاست‌ها و خط مشی‌های کلان در خصوص تغییر کشت همین باشد امکان تغییر وجود ندارد و این تغییر باید از استراتژی کل سازمان جهاد کشاورزی انجام شود و نه در سطح کشاورز.
وی در فاکتور دوم به تطبیق میزان به کارگیری زمین و نکاشتن آن اشاره کرد و گفت: اندازه زمین و الگوی زمین در تغییر الگوی کشت تاثیر دارد مانند منطقه مغان که زمین‌های غیر هندسی دارند و زمین‌های اردبیل و خلخال زمین‌های هندسی دارند. این اشکال زمین و کاربری محصولات با آن باید در تطابق باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان ادامه داد: در زراعت‌های فشرده در زمین‌های کوچک و هندسی می‌توانید با هزینه‌های مناسب سود زیادی را به کشاورز داد. اما در زراعت‌های وسیع این امکان وجود ندارد بایستی زمین بسیار بزرگ باشد تا بتوانید هزینه‌ها را برآورد کنید تا برای شما سود آور باشد.
غریبی با بیان اینکه کشف فاکتور‌های مثبت و منفی در تولیدات موجود در الگوی موجود تاثیر گذار است، افزود: در فاکتور ۳ ما باید فاکتور‌های مثبت و منفی الگوی موجود را بررسی کنیم و ببینیم که چرا باغداران و کشاورزان بر روی این الگو کار می‌کنند و طبق همین فاکتور‌ها الگوی جدید پیشنهاد دهیم.
وی اضافه کرد: در فاکتور چهارم ما باید میزان تغییرات زمانی و مکانی در جریان کاشت، داشت و برداشت و پس از برداشت تولید محصولات را در الگوی موجود را بررسی کنیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان با اشاره به سیاست‌ها یا خط سیر و یا روند مصرف در منطقه گفت: فاکتور پنجم بسیار مهم است ما باید بررسی کنیم که آیا روند مصرف با الگوی کشت تطابق دارد یا خیر و اینکه آیا روند مصرف در استان اردبیل زعفران است یا سیب زمینی و گندم ما باید بر اساس خط و سیر مصرفی سیاست‌ها الگوی کشت تعریف کنیم.
غریبی با بیان اینکه میزان آگاهی مردم و مصرف کنندگان منطقه در مورد تغذیه مهم است، افزود: در فاکتور ششم می‌توانیم بهترین الگوی کشت را پیشنهاد دهیم، اما ممکن است میزان آگاهی مصرف کنندگان از نظر تغذیه در این منطقه کم باشد یا تطابق تغذیه‌ای در آن منطقه نباشد.
وی ادامه داد: اگر می‌خواهید الگوی کشت را اجرا کنید باید سطح آگاهی مردم و مصرف کنندگان را افزایش دهید تا زمانی که سطح آگاهی مصرف کنندگان از آن محصول پایین باشد نمی‌توان انتظار داشت تغییر الگوی کشت اجرا شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان به فاکتور هفتم اشاره کرد و گفت: میزان و سطح کیفیت غذا فاکتور مهمی است باید بررسی شود که میزان و سطح کیفیت غذا در استان اردبیل به چه شکلی است. اگر این میزان و سطح کیفیت در استان بالا باشد می‌توان این الگو را تغییر اساسی داد، اما وقتی سطح و میزان کیفیت غذای مردم پایین است چه چیزی را می‌خواهیم جایگزین آن کنیم. باید برای کشاورز و مصرف کننده توجیهی وجود داشته باشد.
غریبی با بیان اینکه در فاکتور هشتم مسأله حفاظت و امنیت غذایی در کشور مهم است، تصریح کرد: برخی از محصولات استان اردبیل استراتژی هستند و ممکن است برخی از مواقع برای تولید این محصول و برای عدم وابستگی و امنیت غذایی سوبسید دهیم.
وی با بیان اینکه سیاست‌ها و برنامه‌های موجود در استفاده از زمین برای کشت باید بررسی شود، عنوان کرد: در فاکتور نهم روند‌های موجود در کشاورزی در حیطه کاربران و سیاست‌ها و خط مشی‌ها را باید برای آینده کشاورزان بررسی کرد. چشم انداز‌ها باید با خط مشی‌های خود کشاورز تطبیق داشته باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان در فاکتور دهم به میزان آلودگی محیط زیست اشاره کرد و گفت: ما باید میزان آلودگی محیط زیست الگوی موجود و همچنین الگوی جدید را بررسی کنیم.
غریبی با اشاره به فاکتور یازدهم افزود: ما باید الگویی را پیشنهاد دهیم که از نظر کارایی فنی، اقتصادی و انرژی نسبت به الگوی موجود غالب و برتر باشد تا بتوان کشاورزان را اقناع کرد.
وی در ادامه اظهار کرد: فاکتور دوازدهم به تراز و بیلان انرژی اشاره دارد. می‌دانید که هر محصولی یک بالانس انرژی دارد و باید بررسی شود که بالانس انرژی الگوی موجود ما با بالانس انرژی الگوی جدید هم خوانی دارد یا نه در اینجا بحث صرفا آب نیست بلکه کلیه انرژی‌ها است که این بالانس انرژی‌ها باید تطبیق یابد تا الگوی کارآمدتری نسبت به الگوی موجود باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان ادامه داد: در فاکتور سیزدهم باید به میزان سود ناشی از الگوی کشت موجود توجه داشت که آیا سود ناشی از الگوی کشت موجود برای بخش دام و طیور چگونه است؟
غریبی در فاکتور چهاردهم به میزان بکارگیری کار و سرمایه در الگوی کشت اشاره کرد و گفت: ما باید به میزان کار و سرمایه در الگوی موجود و همچنین الگوی جدید توجه کنیم. اگر در الگوی پیشنهادی کار بیشتر و سرمایه بیشتری نیاز باشد، کشاورز ممکن است آن را نپذیرد.
وی با اشاره به فاکتور پایانی افزود: فاکتور پانزدهم به نوع مدیریت و تکنولوژی‌های موجود با الگوی موجود ارتباط دارد. این الگو یکسری تکنولوژی‌هایی دارد که ممکن است تکنولوژی‌های سطح پایین داشته باشد، اما با الگوی موجود در تعادل باشد. ما اگر می‌خواهیم الگوی جدید را معرفی کنیم باید بررسی کنیم که آیا الگوی جدید با تکنولوژی‌های موجود و دانش فنی تطبیق دارد و اینکه کشاورز نیز می‌تواند این دانش فنی را داشته باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان با بیان اینکه مدیریت و نوع تکنولوژی و کارایی هر کدام از این فاکتور‌ها بایستی نسبت به الگوی موجود در الگوی جدید برتر باشد و اگر الگوی موجود در یکی از این فاکتور‌ها برتری خود را نسبت به الگوی جدید نشان دهد نه کشاورز قبول می‌کند و نه مصرف کننده. ما بایستی الگویی را به منطقه و کشاورز معرفی کنیم که نسبت به این فاکتور‌ها برتری داشته باشد.
غریبی در پایان گفت: برای تغییر الگوی کشت به منظور حفاظت از آب و مدیریت بایستی به صورت علمی و آگاهانه با تغییر الگوی کشت برخورد کرد. چنانچه به صورت یک جانبه برای مدیریت یکی از نهاده‌ها مثل آب تغییر الگوی اساسی در استان بدهید ممکن است در نهاده‌های دیگر مثل سموم، کودها، انرژی، کار، و سرمایه کارایی را از دست بدهید. این ۱۵ فاکتور اگر در یک کشت جدید نسبت به الگوی موجود برتری داشته باشد همه آن را قبول می‌کنند.