هر نامزد، ۳ نماینده در ستاد انتخابات کشور برای نظارت بر فرآیندهای اجرایی انتخابات و حدود ۳۱ هزار نماینده در ۵۹ هزار شعبه اخذ رای معرفی کرده است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آقای محسن اسلامی، دبیر و سخنگوی ستاد انتخابات کشور با حضور در استودیوی شبکه خبر درباره فرآیند برگزاری مرحله دوم از چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری توضیحاتی ارائه کرد.
سوال: کمتر از ۱۰ ساعت دیگر به دور دوم چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری باقی است. ما هم در استودیو گفتگوی خبری امشب میپردازیم به آخرین تمهیدات و برنامه ریزیهای صورت گرفته و آن چه که در کشور و شعب اخذ رای خارج از کشور تمهید شده است. از آن چه که طی شده است در دور اول تا رسیدیم به ۱۵ تیرماه به طور اجمالی بفرمایید.
اسلامی: در هشتم تیرماه ۱۴۰۳ مرحله اول چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری را داشتیم به جهت شهادت آقای رئیسی و بازه ۵۰ روزه که اصل ۱۳۱ قانون اساسی اشاره داشته است، میباید کل این فرآیند در بازه ۵۰ روزه مشخصا تمام شود و رئیس جمهور ایران معرفی شود.
بازه ۵۰ روزه ۱۹ تیر ۱۴۰۳ است و براساس رفت و برگشت کارشناسی که با شورای نگهبان صورت گرفت از طرف ستاد انتخابات کشور، ۸ تیرماه زمان انتخابات ریاست جمهوری شناخته شد و هفته بعد یعنی فردا به عنوان مرحله دوم تعیین شد، در انتخابات ریاست جمهوری، اکثریت مطلق ملاک است و نصف به علاوه یک، به تعبیری که این اتفاق در مرحله اول نیافتد و ۴ نامزد محترم نتوانستند چنین میزانی را کسب کنند و به مرحله دوم رسیدیم.
به سرعت هیئت اجرایی در کل کشور شکل گرفت و هیئتهای اجرایی شهرستان و تعیین شعب انجام شد، به دلیل این که انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان در اسفند و در اردیبهشت مرحله دوم را داشتیم ، با شورای نگهبان همفکری صورت گرفت که همان هیئتهای اجرایی که در مجلس شورای اسلامی هستند، به عنوان هیئت اجرایی ریاست جمهوری مشغول باشند و همین طور در مرکز هیئت اجرایی مرکزی، شعب هم براساس تجربهای که در مجلس داشتیم، همان شعب در نظر گرفته شد. یک مقدار کار سبکتر شد، همکاران ما در صحنه کار بودند و در کل کشور آماده فرآیند رای گیری و تجربه بسیار خوبی کسب کرده بودند.
به همین جهت با این تجربه و اقدامات خوب در ستاد انتخابات کشور آماده شدیم برای برگزاری در خارج از کشور با همکاری وزارت خارجه، شعبی را تعریف کردیم که ۱۰۰ شعبه بالاتر از سال ۱۴۰۰ بود، تقریبا ۳۴۴ شعبه اخذ رای امسال در خارج از کشور داریم در حالی که در سال ۱۴۰۰، صد شعبه کمتر بود و این هم یک نگاه جدیدی بود که ایرانیان خارج از کشور، دیده شدند، آمدند و در انتخابات شرکت کردند.
فرآیندهای اخذ رای به خوبی انجام شد، با وجود نمایندگان فرماندار، ناظرین و نمایندگان خود نامزدها، این فرآیند تقویت شد. از جهت تبلیغات هم اقدامات بسیار خوب و عمیق و نوآورانهای که صدا و سیما صورت داد در بحث مناظرهها و میزگردها، این هم منجر به این شد که یک فضای جدیدی شکل بگیرد و نهایتا به این جا رسیدیم که فردا، ۱۵ تیر ماه انتخابات مرحله دوم را خواهیم داشت.
سوال: هر کدام که اشاره کردید، هر کدام سرفصل و محور یک پرسش قرار دهم، شعب اخذ رای که افزایش آن نسبت به سال ۱۴۰۰، در دور نخست چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری، ۵۸ هزار و ۶۴۰ شعبه اخذ رای داشتیم، در دور دوم این رقم چه تغییراتی دارد، در شعب اخذ رای خارج از کشور چگونه است؟
اسلامی: همین تعداد است و در شعب اخذ رای خارج از کشور همین ۳۴۴ شعبه در مرحله دوم هم هست و به جهت فاصله کوتاهی که داریم و هموطنان مانوس به آن شعب شدند، خیلی تغییرات نداریم، مگر به جهاتی آن هیئت اجرایی تصمیم بگیرد که یک مقدار میشود تغییر دهد یا ویرایش کند یا آدرس یا نشانی را تغییر دهد، اما همان تعداد هست و امیدواریم فردا با همان، البته آدرس همه شعب در سایت وزارت کشور فراهم است و اگر کسی خواست مطلع شود، میتواند به سامانه اطلاع رسانی وزارت کشور مراجعه کند و آن جا همه آدرسها فراهم هست.
سوال: یک سازوکارهایی توسط پیامرسانهای داخلی داشتیم، در دور دوم برای راحتی و سهولت در اختیار مردم هست؟
اسلامی: بله بعضی از پیامرسانها همکاری کردند و این اتفاق را رقم زدند، مردم میتوانند در سامانه اطلاع رسانی وزارت کشور، به آن پیوند مراجعه کنند و دو پیامرسان بله و ایتا به ما این خدمت را میدهند.
سوال: واجدین شرایط چه آماری دارند و عدد و رقم بدهید که چه تعداد هستند؟
اسلامی: براساس اعلام ریاست ستاد انتخابات کشور که در همین برنامه صورت گرفت، ۶۱ میلیون و ۴۵۲ هزار و ۳۲۱ نفر آمار واجدین شرایط اعلام کردیم و براساس این تعداد مشارکت مرحله اول ۴۰ درصد اعلام کردیم که تعداد مشارکت مرحله اول است که ان شاءالله فردا با مشارکت خوب مردم این آمار افزایش پیدا کند.
سوال: چند تا نکته مهم اشاره کردید، موضوع امنیت انتخابات و صیانت از آراء تاکید داشتید و فرصت و بازه زمانی تبلیغات برشمردید، مثل همه انتخاباتها، در دور دوم چهاردهمین ریاست جمهوری موضوع امنیت و صیانت از آرا مطرح است، وزارت کشور برای این موضوع چه تدابیری اندیشیده است، در نزدیکترین و دورترین و حتی شعب خارج از کشور؟
اسلامی: ستاد امنیت انتخابات در وزارت کشور فراهم شده است که یک مجموعهای است، نهادهای مرتبط در عرصه امنیت در کشور که خوب جلسات بسیار فشرده داشتند، در انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری که خوب عمل کردند و شاهد بودید که در انتخابات مجلس ما هیچ گونه مشکل امنیتی به تعبیری برای شعب پیش نیامد.
در انتخابات مرحله اول هم با همین همفکری و تلاش شبانه روزی که دستگاههای اطلاعاتی – امنیتی، فراجا در حوزه امنیت شکل دادند، اتفاق خاصی نیفتاد. صرفا یک مورد بود که آن هم به شهادت دو نفر از ماموران حفاظت شعب منجر شد که عرض تسلیت به خانوادههای محترم ایشان دارم، اما در همه شعب دیگر، چیزی حدود ۵۹ هزار شعبه انصافا امنیت کامل برقرار بود و مردم به سهولت و آرامش و با طیب خاطر آمدند، رای دادند و مشکل امنیتی نداشتیم.
یک مجموعهای کار و تلاش میکنند که صیانت شود از آرا و رای مردم، شعب هم مردم وارد میشوند بسیار، بسیار با آرامش، به راحتی میآیند و رای میدهند که نشان دهنده این است که مجموعه وزارت کشور، دستگاههایی که همکاری میکنند در امر امنیت انتخابات، همه هوشمندانه نقش خودشان را ایفا میکنند.
سوال: در بخش خبری اعلام کردید که آقای پزشکیان و جلیلی نمایندههای خودشان را برای حضور در شعب اخذ رای معرفی کردند، توضیح دهید؟
اسلامی: براساس یک ماده واحده در قانون انتخابات ریاست جمهوری، نامزدها میتوانند نماینده داشته باشند در شعب و هر نامزدی میتواند یک نماینده در هر شعب و جمعا ۵۹ هزار تا نماینده در همه شعب داشته باشد.
دو نامزد حدود ۶۱ هزار نماینده معرفی کردند برای این ۵۹ هزار شعبه، هر کدام شان حدود ۳۱ هزار نماینده معرفی کردند و ما برای آنها کارت صادر کردیم و این افراد از صبح میهمان ما هستند در شعب با کارت و مهری که بر آن هست و فرماندار کارت را صادر کرده است و میتوانند در شعبه طبق قانون استقرار پیدا کنند، بدون این که دخالت داشته باشند در انتخابات و اگر نکتهای یا مسئلهای حساسیت دارند باید به نماینده ناظر و نماینده شورای نگهبان و همین طور نماینده فرماندار متذکر شوند و همکاران من همکاری میکنند و موضوع را مدیریت خواهند کرد.
این افراد هستند تا زمانی که پلمپ صندوقها باز میشود و شمارش رای آغاز میشود و از نزدیک شاهد فرآیند شمارش خواهند بود، مشاهده میکنند و صورت جلسهای که تکمیل میشود در شعبه آن را میبینند و ثبت میکنند آن چه که در شعبه میگذرد. البته اشاره کردیم که فیلمبرداری نمیتوانند داشته باشند نمایندگان نامزدها از شمارش آرا، بلکه ثبت میکنند آن چه در صورت جلسه برای خودشان و ستادهای خودشان در اختیار دارند.
یک اتفاق دیگری که رقم خورده است این است که ما برای هر نامزد، سه نفر نماینده در ستاد انتخابات کشور خدمت شان هستیم از ابتدای صبح تا پاسی از شب که شمارش آرا هست و تجمیع و اعلام نتایج هست، باز این سه نفر از ناحیه هر نامزد معرفی شده است و این افراد ناظر فرآیندهای اجرایی انتخابات هستند.
سوال: اشاره کردید به بازه زمانی تبلیغات که ۸ صبح امروز به پایان رسید، با توجه به مناظرههای تلویزیونی و برنامه ریزی ها، ارزیابی شما به عنوان دبیر و سخنگوی ستاد انتخابات کشور از آنچه که در این فرصت به مردم ارائه شد در راه شناساندن نامزدهای محترم چیست؟ و چقدر توانست شور انتخاباتی را در مردم ایجاد کند؟
اسلامی: به جهت این که اضطرار پیش آمد به جهت این انتخابات، این انتخابات ۴ سال انتخابات ریاست جمهوری را داریم و بازه زمانی محدودی است برای تبیین نقطه نظرات نامزدها، مستحضر هستید؛ باید یک فضایی شکل بگیرد در جامعه، افراد مشخصا حضور خودشان را به عنوان نامزد یا داوطلب معرفی کنند و فرایندهای متعدد، اما همه این فرآیندها دارد در یک بازه ۵۰ روزه شکل میگیرد، این باید یک مقدار به صورت فوق العاده در خصوص تبیین مواضع یا دیدگاهها یا آن چه که به عنوان سیاستها یا خط مشی یک نامزد در حوزههای مختلف، چه اقتصادی، چه فرهنگی، چه اجتماعی، چه سیاست خارجی باید شکل بگیرد، صورت میگرفت.
به نظرم این نقطه عطفی که اتفاق افتاد این بود که همه این دیدگاهها در یک پنج مناظره و در یک دو مناظره تجلی پیدا کرد و برنامههای دیگری که میز گرد یا گفتگوهایی که در همین گفتگوی ویژه خبری که جنابعالی در مجموع این کارها بودید یا برنامههای دیگر، نشانگر این بود که آن زمان یا بازه کوتاه را آمد با این برنامهها پوشش داد، به نظر من این خودش خیلی اهمیت دارد، اگر چه که سخت است ولیکن توانست به جایی برساند که یک تبیین خوبی از نامزدها صورت گرفت، هم در مناظرات و هم در گفتگوها و برنامههای دیگر.
دو مناظره بعدی که یک مقدار وسعت بیشتری داشت، به جهت این که دو نفر بودند، این دو مناظره هم اوج این تبیین را رقم زد و مردم استفاده کردند. من آمار را دیدم در دو مناظره آخر؛ تعداد بیشتری از مردم مخاطب این برنامه بودند، همه اینها کمک میکند به اینکه تبیین شکل بگیرد، چون ما بازه بسیار کوتاهی داشتیم اما با همه این اوصاف به نظر من خوب عمل شد، امیدواریم که در یک برنامه دیگر آسیب شناسی شود و نسبت به ابعاد مناظرات و مواردی از این دست بحث و بررسی شود.
سوال: ما در مرحله اول چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری احراز هویت را به صورت الکترونیکی داشتیم، رای دهی را به صورت کاغذی و مکتوب، در دور دوم به چه صورت است؟ ما تجربه بسیار خوب الکترونیکی بودن را در انتخابات مجلس شورای اسلامی هم در اسفند ماه و هم در اردیبهشت ماه داشتیم.
اسلامی: بله احراز به صورت الکترونیکی از هموطنان گرفته شد، مستحضر هستید با ارائه شناسنامه یا کارت ملی یکی از این دو مدرک هویتی را میتوانند به متصدی شعبه ارائه بدهند، دستگاه احراز که آن جا وجود دارد، کارت ملی را بر روی محفظهای قرار میدهد و خوانش میشود و مشخص میشود که فرد برای رای دهی دارای شرایط است یا جلوگیری میکند از رای تکراری، اگر احیاناً در شعبه دیگری رای داده باشد و در مورد شناسنامه هم خوانش و تصویر شناسنامه گرفته میشود.
ضمناً کد ملی و همینطور تاریخ تولد و آن سریالی که بر روی شناسنامه است، آن هم بر روی دستگاه احراز ثبت میشود که کاملاً احراز شود که این شناسنامه و این فرد واجد شرایط رای دهی است، اما در مورد صندوق الکترونیک به جهت این که محدودیت قانونی در ریاست جمهوری داشتیم، ما نتوانستیم از صندوق استفاده کنیم در مجلس ماده ۱۱۶ این را اجازه میداد، اما اینجا ما محدودیت قانونی داشتیم به دنبال این بودیم که در لایه جامعه این تسری را بدهیم، چون در سیاست کلی هم آمده بود که ساز و کارهای مشترک انتخابات میتواند در انتخاباتهای دیگر استفاده شود.
اما تعرفه کاغذی هم قبل از این ادوار بوده یعنی در انتخابات ریاست جمهوری بوده، در انتخابات گذشته هم بوده، آن تعرفه مبنا شد، یک طراحی جدیدی شکل گرفت، هم در مرحله اول و هم در مرحله دوم ما تعرفه خواهیم داشت، تعرفه هم به صورت نگارش نام و نام خانوادگی نامزد است، کدها و شناسههای این دو نامزد هم همان کد یا شناسه نامزد در مرحله اول است که تفاوتی نکرده است.
سوال: در دور اول اطلاعیهها را به محض صدور، از شما در ستاد انتخابات وزارت کشور میشنیدیم فکر میکنم صدور این اطلاعیهها در دور دوم آغاز شده است، تا الان چند اطلاعیه صادر کردید؟
اسلامی: تا الان ۸ اطلاعیه صادر کردیم و از فردا صبح هم باز اطلاعیه صادر میکنیم. یکی از کارهایی که در ستاد انتخابات کشور در ادوار گذشته، در این ۴۱ انتخاباتی که شکل گرفته، صدور اطلاعیه است و از طریق رسانهها به اطلاع مردم شریف ایران رسانده میشده، ما هم بر همین اساس اطلاع رسانی خواهیم کرد، اطلاع رسانی کمک میکند به این که فرایندها به دقت در شعب سراسر کشور حتی خارج از کشور به درستی اجرا شود، چون اگر خدای نکرده یک اطلاع رسانی ناقص یا غیر صحیحی شکل بگیرد، خیلی از فرآیندهای اجرای انتخابات را با مشکل مواجه میکند. الحمدلله هم مجموعه رسانهها همکاری میکنند، هم مجموعه صدا و سیما، به خوبی اطلاعیهها پخش شده و امیدواریم فردا هم این اتفاق بیفتد.
سوال: این را به خاطر این سوال کردم که ما دائماً آخرین خبرها را چه قبل از انتخابات، چه بعد از انتخابات از محضر ستاد انتخابات کشور جویا میشویم. تاکید داشتید این دوره هم مثل دوره قبل کارت ملی و شناسنامه برای رای دهی لازم است، در دوره قبل روز جمعه شاهد بودیم که ادارات ثبت احوال باز هستند، اگر مردم مشکلی دارند میتوانند مراجعه کنند برای گرفتن استعلامات لازم، این دوره چطور؟
اسلامی: کسانی که شناسنامه دارند و کارت ملی، مشکلی ندارند، شناسنامه قدیم که کد ملی در آن نیست ما از فرد میپرسیم کد ملی شما چیست و ایشان جواب میدهد و کفایت میکند، اما ممکن است بعضیها حفظ نباشند، بعضیها نداشته باشند، باید مدرکی ارائه کند که در آن کد ملی نگارش شده باشد، همکاران ما که در ثبت احوال زحمت میکشند و فردا هم همه شعبشان پاسخگو است، اگر فردی با شناسنامه قدیم آمد در شعبه و نمیدانست کد ملی اش چیست، متصدی شعبه ما با ثبت احوال تماس میگیرد و درخواست میکند، دادههایی که در شناسنامه قدیم اداره ثبت احوال مشاهده کند و کد ملی را به ما اعلام کند.
همین کار کفایت میکند و فرد میتواند رای بدهد، یعنی شناسنامههای قدیمی که دارای کد ملی نیست، ثبت احوال میتواند استعلامش را به ما بدهد و باقی موارد اگر کسی بخواهد شناسنامهاش را تعویض کند، فردا همکاران ما در ثبت احوال کمک میکنند. ما دنبال این هستیم کسی به واسطه اینکه مدرک هویتی اش فراهم نیست، در روز جمعه هم این امکان برایش فراهم باشد برود ثبت احوال و مدرکش را بگیرد و در رای دهی شرکت کند.
سوال: به واسطه تمهید دقیقتر و برنامهریزی بهتر و بیشتر وزارت کشور در این ۵۸۶۴۰ شعبه اخذ رای دائما دارد رصد میکند فضای شعبهها را هم به جهت مشارکت، الان گزارشهای میدانی که گرفتید چقدر فضای رقابت انتخاباتی حضور مردم و مشارکتشان در کشور فراهم است؟
اسلامی: مرحله دوم شاید خیلی رقابتها سنگینتر باشد، مردم حضور دارند، امروز که روز ممنوعیت تبلیغات بود اما دیشب تقریباً در همه شهرستانها، دیشب شور و تب و تاب انتخاباتی و حضور نامزدها در شهرستانها را داشتیم و مردم هم استقبال کردند در فضای انصافا محدودی که شکل گرفت، به جهت بازه تبلیغات ولیکن این شور انتخاباتی شکل گرفته و به نظر من خیلی موثر است در نشاط جامعه و این که مشارکت دارد صورت میگیرد مردم استقبال میکنند از این که در تعیین سرنوشت خودشان کنشگرانه رفتار کنند و همه اینها برمیگردد به این که یک بستر مناسب شکل گرفته و در آن بستر مناسب مشارکت شکل میگیرد، نشاط اجتماعی شکل میگیرد، سرمایه اجتماعی یک کشور تقویت میشود و ارتقا پیدا میکند همه این ابعاد را میشود در انتخابات دید.
جمهوری اسلامی ایران هم انصافاً به جهت برگزاری انتخابات در همه ادوار پیش رو بوده است، یعنی انتخابات به عنوان نماد اصلی مردم سالاری دینی، نمادی که حضور مردم را تعریف میکند، حضور مردم را در جای جای سرنوشت خودشان، ابعاد مختلف سرنوشتی دیده از ابتدای انقلاب تا الان، به نظر من مطلوبیت دارد و مردم هم توجه کردند نسبت به انتخابات سعی کردند در انتخابات شرکت کنند، با هر فراز و فرودی که در انتخابات است، اما انتخابات همواره برای مردم محترم بوده و اصل بوده و اصالت داشته و ما این فرآیند را داریم میبینیم، حضور و مشارکت مردم به نظر من جزو میراث بسیار ارزشمندی است که در جمهوری اسلامی ایران با ایدههای اصیل و بلند مرحوم امام (ره) و گفتمان انقلاب اسلامی طراحی شده است.
سوال: در ۵۸۶۴۰ شعبه اخذ رای داخل به وقت جمهوری اسلامی ایران ساعت ۸ صبح انتخابات آغاز میشود همکاران شما در شعب اخذ رای و نماینده نامزدها از ساعتی قبل حضور دارند، شمارش آرا تا کی ادامه خواهد داشت؟ با توجه به این دوره پیشبینیتان این است که چه زمانی به پایان میرسد؟
اسلامی: زحمت این عرصه را وزارت امور خارجه دارد هم به جهت اجرا و هم به جهت نظارت یعنی ما ستاد انتخابات خارج از کشور داریم که وزارت خارجه مسئولیت آن را دارد و همینطور نظارت صورت میگیرد.
سوال: من سوالم در مورد داخل کشور بود.
اسلامی: در کشور ۸ صبح انتخابات شروع میشود، همکاران ما در همه شعب ساعت ۶ صبح در شعب مستقر میشوند، دستگاه احراز را با حضور ناظر و حضور مامور فراجا روشن میکنند و این کار صورت میگیرد، پیرامون شعب اگر تبلیغاتی باشد، اینها همه برداشته میشود تا مردم به سهولت رای دهند، طبق قانون باید همه اینها پاکسازی شود، راس ۸ هم ما شروع رای گیری را داریم.
جالب است بدانید در انتخابات مرحله اول ریاست جمهوری نصاب شروع شعبمان شاید ۸ و ۲ دقیقه، ۸ و ۳ دقیقه نصاب عامی است که در همین انتخابات اتفاق افتاده، انصافاً همکاران بسیار زحمت کشیدند، هم در حوزههای ستاد، هم در حوزه صف تا ۱۰ ساعت این فرایند ادامه دارد، میشود ساعت ۱۸، بعد از این ساعت به تشخیص وزیر محترم کشور است که ساعت را تمدید کند که مشاهده کردید در مرحله اول ما دو ساعت، دو ساعت تمدید داشتیم.
البته شعبی که بعد از ساعت ۱۰ اعلام کردیم، شعب روستایی به جهت این که خانوارها مشخص و محدود است، آنها متفاوت هستند، اما کلان شهرها، شهرستانهای ما به جهت این که فصل گرما است و بعد از ظهر عموماً مردم آمدهاند، به جهت همین همراهی که داشتیم سعی کردیم تمدیدها به گونهای باشد که تا انتهای روز یعنی ساعت ۲۴ این فرایند ادامه پیدا کند، بعد از این ساعت هم اگر کسی درون شعبه است یا در صفی است که منتهی به صندوق میشود رای او گرفته میشود. در خارج از کشور هم به وقت محلی این کار صورت میگیرد یعنی ساعت ۸ صبح به وقت محلی اتفاق میافتد و متفاوت است.
در جایی مثل نیوزیلند شاید دو سه ساعت دیگر وقت محلی ۸ صبح است، در جای دیگر مثل آمریکا تفاوت دیگری دارد، همه اینها به وقت محلی راس ساعت ۸ شروع میشود و ۱۰ ساعت ادامه پیدا میکند، باز تشخیص هیئت اجرایی است در خارج از کشور که اگر نیازمند تمدید بود، این تمدید هم صورت بگیرد. در مورد انعکاس یا اعلام نتایج همه جا هیئت اجرایی نظارت صندوقها را باز میکنند، صورتجلسه میکنند و به ستاد انتخابات وزارت خارجه ارسال میکنند که برای ما هم ارسال میکند که این فرایند برمیگردد، شاید شنبه از ساعت ۹ -۱۰ صبح نهایتاً آخرین زمانی است به نظر من که شرایط اعلام را داریم و در مرحله اول هم ما ساعت ۱۱ اعلام نهایی داشتیم.