نمایندگان ستادهای انتخاباتی آقایان جلیلی و پزشکیان در خصوص حل مشکلات اقتصادی و معیشتی با حضور در برنامه پاستور ۱۴ راهکارهای خود را ارائه دادند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، شبکه رادیویی تهران در برنامه پاستور شماره ۱۴ و با موضوع بمناظره چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری میزبان آقای هادی موسوی نیک، نماینده ستاد آقای مسعود پزشکیان و آقای سعید فتحی سارانی، نماینده ستاد سعید جلیلی بود.
سؤال: لطفاً از برنامه دولت مورد حمایت خودتان بفرمایید، برای توانمندسازی افراد کم بضاعت و همینطور برای ارتقای توان معیشتی کارمندان و بازنشستگان، شامل چه اقدامات عملیاتی خواهد بود؟
موسوی نیک: من یک مقدمه عرض کنم راجع به وضعیت معیشتی کشور تا شما شناخت مناسبی از وضعیت نداشته باشید طبعاً نمی‌توانید پیشنهادات مناسبی بدهید و مردم هم نمی‌توانند قضاوت صحیحی داشته باشند. الان ما متأسفانه در شرایطی هستیم که اوضاع بسیاری از متغیر‌های اقتصادی نشان دهنده شدت فقر و دشواری معیشت خانوارها از اقشار مختلف است. وقتی تورم را نگاه می‌کنید بعنوان یکی از شاخص‌هایی که معروف است بعنوان دشمن فقرا، یکی از عوامل اصلی ایجاد فقر که بعضی از مطالعات نشان داده است که هر ۱۰ درصدتورم بیشتر، حدود ۱ و ۷ دهم درصد نرخ فقر را افزایش می‌دهد، هر ۱ درصد نرخ فقر بیشتر نزدیک به ۸۰۰ هزار نفر فقیر بیشتر است. در ۵ سال اخیر تورم ما بالای ۴۰ درصد بوده است، در سال‌های مختلف، بعنوان مثال سال ۱۴۰۲ مرکز آمار ۴۱ درصد اعلام کرده است، بانک مرکزی ۱۴۰۱ را ۴۶ و نیم درصد، ۱۴۰۰، ۴۶ و ۲ دهم درصد، سال ۹۹، ۴۷ و ۱ و دهم درصد، یعنی در این چند سال تورم زیر ۴۰ درصد نداشتیم؛ بنابراین در این شرایط اول از هر چیزی باید ببینید که این موضوع اصلی که لطمه اساسی به معیشت خانواده‌ها زده است باید مورد توجه قرار بگیرد و هر دولتی بر سر کار بیاید، فارغ از اینکه دولت آقای پزشکیان یا آقای جلیلی باشد باید این موضوع را در سرلوحه کار خودش قرار بدهد.
هر ۳ نفر ایرانی یک نفر دچار فقر مطلق است
نتیجه اش وضعیتی بوده است که ما درحال حاضر نرخ فقر یعنی درصد جمعیتی که زیر خط فقر هستند بالای ۳۰ درصد است، یعنی هر ۳ نفر ایرانی یک نفر دچار فقر مطلق است، یعنی توان تأمین حداقل نیاز‌های اساسی خودش را ندارد و متأسفانه این هم مثل تورم انگار پایدار شده است یعنی در چند سال تثبیت شده است؛ بنابراین اولاً ما باید تمرکز اساسی روی موضوع کنترل تورم داشته باشیم، هر سیاستی که منجر به کاهش تورم باشد را پیگیری کنیم و درکنار آن بخصوص برای کارمندان و بازنشستگان باید موضوع مربوط به افزایش حقوق متناسب با تورم را درنظر داشته باشند جزء برنامه‌هایی که مدنظر است.
فتحی سارانی: این سؤالی که شما فرمودید را از دو محور باید بررسی کرد. یکی عواملی که موجب فرضایی می‌شود ما یک برنامه باید برای اینجا داشته باشیم. اگر بیکاری بیشتر شود، فقر بیشتر می‌شود. مثلاً یک آماری را عرض کنم، ما تقریباً ۲ و نیم درصد خانوار‌های ما سالانه بخاطر هزینه‌های درمان وارد اقشار ضعیف ما می‌شوند، یعنی تا وقتی که مشکل هزینه‌های درمان را حل نکنید این وجود دارد. یا خود بخش سلامت، ما حدود ۷۵ درصد از مشکلات در بخش سلامت راه حل‌های آن فارغ از بخش سلامت است. یعنی تا وقتی آلودگی هوا حل نکنید و چاقی و کم تحرکی را حل نکنید، مرگ‌های بسیار زودرس دارید و این مرگ‌ها مرگ‌هایی است که زیر ۵۰ سال انجام می‌شود. وقتی سرپرست خانواده‌ای که زیر ۵۰ سال است، فوت می‌کند، خانواده اش وارد فقر می‌شوند. یک مقوله دیگر، مسائل بین بخشی است که موجب می‌شود جامعه فقیر ما بیشتر شود، که یک محور آن تورم است و محور‌های دیگری هم وجود دارد. یک محور دیگر اینکه به طور مثال دولت با ظرفیت‌هایی که ایجاد کرد، ولی برای مردم یک شرایطی ایجاد کرد، یکسری نتوانستند باز به آن حد درآمد مکفی برسند، به آن حد نیازهایشان برسند. با اینها باید چه کرد، طبق قانونی اساسی و شرح اسلام، مردم یکسری حقوق مثبته دارند که وظیفه دولت است که برای آنها تأمین کند.
طبق قانون اساسی دولت باید مسکن و غذا و پوشاک و تحصیل را تامین کند
در قانون اساسی این شمرده شده است مثل مسکن و غذا و پوشاک و تحصیل که باید دولت‌هایی که در ایران حاکم می‌شود، وظیفه دارد طبق قانون اساسی عمل کند و برای اینها برنامه داشته باشد. اینها خیلی هایشان چرخه‌های فقرزا می‌شوند، مثلاً در مورد مسکن اگر کسی که مستأجر است، فقیر می‌ماند و کسی که فقیر است مستأجر می‌ماند یعنی اینجا وظیفه دولت است که این چرخه را بشکاند. مثلاً کسی که بیسواد است، فرزند او بیسواد می‌ماند و فقیر می‌ماند و کسی که فقیر است نمی‌تواند فرزندش را به تحصیلات بالاتر بفرستد. یعنی در مجموع اینطوری است که وظیفه دولت این است که این چرخه‌هایی که موجب فقرزایی می‌شود برطرف کند.
سؤال: طی سال‌های گذشته بحران تأمین مسکن از بزرگ‌ترین دغدغه‌های مردم کشور ما بوده است خاصه جوانان این سرزمین. برنامه مدونی برای حل این مشکل دارید، اگر این برنامه وجود دارد لطفاً و لطفاً و لطفاً تأکید بفرمایید که منابع این مشکل را از کجا می‌خواهید تأمین کنید؟
موسوی نیک: این موضوع بی ارتباط با موضوع تورم نیست. شما تورمی که از سال ۹۷ با خروج ترامپ از کشور از میانگین بلندمدت ۲۰ درصد به ۴۰ درصد رسیده است، این خودش را در مسکن هم نشان می‌دهد. در آن حوزه هم حتماً باید موضوع کنترل تورم را درپیش بگیرید، جدا از آن سیاست‌های خاص مسکن را هم درنظر داشته باشید. الان سندی تحت عنوان سند برنامه هفتم پیشرفت مصوب شده است و هر دولتی که سر کار بیاید موظف است این را انجام بدهد. در حوزه مسکن هم پیشنهادات خوبی در این سند و قانون ارائه شده است ازجمله اینکه باید موضوع ساخت مسکن که ذیل قانون جهش نهضت ملی مسکن بوده است، این تداوم پیدا کند، علاوه بر این حدود ۲ و نیم میلیون مسکن در شهر و روستا با کمک‌هایی که دولت می‌کند ازجمله ارائه زمین‌های مرتبط و متناسب با آن نیازی که است و همینطور حمایت‌های مالی بخصوص از نظر تأمین مالی و منابع مالی، از طریق سیستم شبکه بانکی، باید این موارد را پیگیری کند.
برای تامین مسکن اول تورم کنترل و درآمد خانواده تامین شود
دولت آقای پزشکیان هم بر مبنای برنامه هفتم این موضوعات را به تبع پیگیری خواهد کرد. اما این موضوع را غافل نشویم که یک طرف موضوع مسکن بحث عرضه است، یک طرف سمت درآمدی خانوارها است و هیچ راهی وجود ندارد جز اینکه تورم را کنترل کنید و ثانیاً درآمد‌ها از طریق رشد اقتصادی که ایجاد می‌شود و توانمندی سازی که صورت می‌گیرد، ایجاد اشتغالی که صورت می‌گیرد، اگر خانواده‌ها درآمد داشته باشند، می‌توانند آن نیاز مسکن خودشان را هم تأمین کنند. ضمن اینکه در دنیا وقتی شما تجربیاتی را می‌بینید، تجربیاتی نظیر بحث‌های حمایتی خاص، مثل یارانه‌های اجاره مسکنی که درپیش گرفته اند، خیلی از کشور‌های اروپایی ازجمله اسپانیا، سوئیس و سوئد برای اقشار خاصی که توان تأمین هزینه‌های مسکن را ندارند، یارانه‌های خاصی را درپیش دارند و با بومی سازی اینطور طرح‌ها به قشر نیازمند کمک کرده است.
فتحی سارانی: دو رویکرد می‌توانیم در مورد مسکن مطرح کرد، یکی اینکه سکونت مردم را تضمین کنیم، یکی اینکه مالکیت مردم را تضمین کنیم. رویکرد برنامه آقای جلیلی این است که مالکیت مردم را تضمین کند، یعنی تا حد امکان می‌تواند مستأجرین را مالک کند. عرض کردم یعنی کسی که مستأجر می‌ماند امکان اینکه فقیر بماند زیاد است، امکان اینکه در شرایط بی ثباتی اقتصادی ضربه بخورد زیاد است، اصلاً آرامش را از آنها می‌گیرد.
طرح نهضت ملی مسکن شهید رئیسی ادامه می یابد
پس در ادامه طرح نهضت ملی مسکن شهید رئیسی ما ادامه خواهیم داد و بحث تأمین مالی آن را هم طبق قانون جهش مسکن با ۲۰ درصد تسهیلات در بخش مسکن بیاید که بانک‌ها به این تعهد خودشان عمل نکرده اند و باید بانک‌ها را مجبور کرد که به این تعهد عمل کنند و اقساط هم باید متناسب با درآمد نیازمندان باشد. چون معمولاً اقشار متوسط و ضعیف تقاضامند این نوع مسکن هستند، البته ما به التفاوت سود را باید خود دولت تعیین کند که موجب ناترازی بانک‌ها نشود، چون چیز جدیدی نیست و طبق قانون هم است، صرفاً یک جنبه مسکن سکونتگاهی است یعنی باید مسکن در جهت توسعه کشور باشد، در جهت اشتغال کشور باشد. یعنی بیشتر از اینکه برنامه مسکن را اجرا کنید، باید برنامه اشتغال زایی را اجرا کنید. به همین منظور ما در برنامه آقای جلیلی این را دیده ایم که برنامه‌های حمایتی ما در بخش ساخت مسکن در هماهنگ با برنامه اشتغال زایی باشد. یعنی ما اگر می‌خواهیم بخشی از جمعیت کشور را به سمت مناطق سالی؟ کشور سوق بدهیم که طبق برنامه هفتم هم باید توسعه دریامحور انجام شود، آنجا اول اشتغال تعریف شده است و بعد آنجا می‌گوید من این امکانات را دارم، هم اشتغال و هم برنامه حمایتی مثل مسکن، یعنی صرفاً نباید نگاه ساختمانی داشته باشیم. نکته بعدی در مورد بخش مسکن اینکه الان مسکن به یک کالای سرمایه‌ای تبدیل شده است که این هم باید سرمایه زدایی شود، باید به یک کالای مصرفی تبدیل شود، حداقل سوداگری از بازار مسکن خارج شود. دارایی به چند هدف خریداری می‌شود، یکی سرمایه بعنوان اجازه دادن است و یکی سرمایه بعنوان مصون سازی یعنی از تورم مصون بماند، یکی بعنوان سوداگری و دلالی است، یعنی می‌خواهد امروز بخرد و فردا بفروشد، حداقل این دلالی را باید از آن گرفته شود که در دولت آقای جلیلی در همان سال اول با اجرای مالیات بر عایدی سرمایه سوداگری این را انجام خواهیم داد.
سؤال: برای معیشت اهالی فرهنگ به ویژه هنرمندان و به تخصیص پیشکسوتان، مهمترین اولویت ها، برنامه‌ها و اقداماتی که در دولت نامزد مورد حمایت شما تدارک دیده شده است، چیست؟
موسوی نیک: هنرمندان، جزء گروهی از جامعه هستند که اگر شرایط و بستر‌ها برای بروز و ارائه هنرشان را داشته باشند، نه تنها خودشان، بلکه یک جامعه را پیش می‌برند. یعنی جامعه است که پشت سر هنرمندان و دانشمندان حرکت می‌کند. ما واقعاً چیزی که آقای پزشکیان به آن معتقد است این است که ما اجازه فعالیت به این عزیزان هنرمندان آنطور که می‌خواهیم و آن آزادی عملی که طبعاً هر هنرمندی باید داشته باشد را به آنها بدهیم. هرچقدر که این دولت بتواند حمایت می‌کند برای اینکه هنرمندان بتوانند در بستری بهتر از نظر مجوزها، از نظر فضایی که می‌توانند تولید خلق اثر کنند، کارشان را انجام بدهند و تمام تلاش اش را خواهد کرد.
دولت کمترین مداخله را در کار هنرمندان انجام می دهد
من فکر می‌کنم که بینندگان و شنوندگان عزیز می‌توانند این را بپذیرند که نگاهی که ایشان و مجموعه همکاران ایشان به این موضوع دارند، نگاهی است که هنرمندان را ما اگر دخالتی در کار آنها نکنیم، مداخله‌ای در کار آنها نکنیم، خدایی ناکرده جلوی کارشان را، چون دنیای هنر و خلق آثار هنری، دنیای خیال است، شما نمی‌توانید برای خیال مرز بگذارید و بگویید اثر فاخر تولید کنید. بنابراین اولین و مهمترین کاری که باید در این حوزه انجام شود، این است که دولت کمترین مداخله را در کار هنرمندان داشته باشد. اینها طبعاً می‌توانند خودشان ایجاد درآمد کنند، نه تنها خودشان بلکه جمعی از هموطنان را هم حتی مشغول کنند و ایجاد درآمد. جدای از آن، ما دو موضوع اصلی و همیشگی حوزه هنر و از نظر معیشتی؛ بحث بیمه هنرمندان و بحث مسکن هنرمندان بوده که این را هم می‌شود با ارائه طرح‌هایی به نحوی که متناسب با شرایط‌شان باشد، چون به هر حال هنرمندان نسبت به اقشار دیگر نوع کارشان متفاوت است از نظر مکانی شرایط خاصی دارند، از نظر زمانی ممکن است یک مدت کار کنند، کار نکنند، بنابراین نوع بیمه متفاوتی را می‌طلبند. همین طور از طریق تعاونی‌هایی که می‌شود خودشان پیشقدم شوند از طریق انجمن‌هایی که دارند، دولت حمایت می‌کند و در حوزه مسکن هنرمندان هم می‌شود کار‌هایی را انجام داد.
مجری: ضمن این که عزیزان محبت می‌فرمایند پاسخ همکاران ما را می‌دهند، اگر نقد و نظری نسبت به آراء، نظرات و برنامه‌های نماینده دیگر هم دارند، از این فرصت سه دقیقه‌ای استفاده کنند و نقد‌های خود را هم ارائه کنند.
فتحی سارانی: یک بخشی از موضوعاتی که در عرایض قبلی خود عرض کردم؛ در مورد طرح‌های حمایتی، یعنی شامل همه اقشار، شما وقتی می‌گویی مسکن؛ هنرمند و غیرهنرمند ندارد. شما هر کسی مشکل باشد، وقتی می‌گویی حتماً من باید نظام سلامت را سر و سامانی دهم، یعنی شامل همه اقشار می‌شود. هنرمندان الان از لحاظ رسانه‌ای شاید خود اهالی رسانه همین طور است، یک ظلمی که به آنها می‌شود این است که همه را با یک درصد کمی از آنها مقایسه می‌کنند. حالت جزیره یا گروهی شاید دارای درآمد خوبی باشند ولی بیش از ۹۰ درصد آنها نه درآمد ثابت و نه متغیری دارند و همه ناپایدار هم وجود دارد، یعنی شما باید درک درست شود که مانند بقیه اقشار به سیاست‌های حمایتی نیاز دارند.
یکی از مشکلات امنیت شغلی هنرمندان است
ما وقتی اقتصاد فرهنگ انجام می‌دهیم، دو نوع می‌شود نگاه کرد؛ یکی این که اصلاً خود بحثی که خود فرهنگ اقتصادش چگونه بچرخد، یکی این است که شما این محصول فرهنگی که تولید می‌شود؛ چه آورده اقتصادی دارد؟ یعنی شما مثلاً یک محصول فرعی که تولید می‌شود، به رشد جمعیت شما کمک شود، این رشد جمعیت؛ در راستای رشد اقتصادی شماست. اگر مثلاً بیاید طلاق شما را کاهش دهد، این در جهت تقویت خانواده و در جهت رشد اقتصادی کشور است، چون کیفیت نیروی انسانی بالا می‌رود. از هر دو جنبه، اگر شما نگاه درآمدی نگاه کنید، یکی از مشکلات؛ امنیت شغلی هنرمندان است، یک بحث؛ بحث خود تقاضا برای محصولات این افراد است. ما الان در طرح تکریم خانواده که آقای جلیلی در سال ۱۴۰۰ هم مطرح کردند، ما الان یک سری ظرفیت‌ها داریم که دولتی و بلااستفاده هستند و یک سری بودجه‌ها داریم که در بخش فرهنگ حیف و میل می‌شود، برای مثال؛ ما تقریباً بیش از نیمی از صندلی‌های سینما‌های دولتی ما خالی است تا ۶۰ درصد. این نمی‌شود بیاییم بگوییم نه ما محصولات سینمایی که اصلاً با این شاخص‌ها در جهت تقویت خانواده و اقتصاد کشور است، ما خودمان صندلی‌ها را می‌خریم و خانواده‌ها بیایند آن جا بنشینند، این خانواده هم کمک می‌کند به پیوند خانواده، مثلاً یک پدر خانواده کنار فرزندش دو ساعت بنشیند، هزینه‌هایش هم پوشش دهد، اصلاً خیلی مسائل را حل می‌کند. از هر دو جنبه، چون در بحث خود طرح حمایتی هم که بقیه بخش‌های سلامت را بعداً عرض می‌کنم، احتمالاً سؤالات دوستان باشد.
هدی فلاح از رادیو تهران: قبل از این که سؤالم را مطرح کنم، فکر می‌کنم این جا بیشتر دارد توصیف می‌شود شرایط، در صورتی که ما بیشتر دنبال راه حل هستیم و به قول آقای کنگرلو؛ دنبال راه حلی که منابع آن را هم بدانیم. من به عنوان نماینده شهروندان تهرانی می‌پرسم؛ چه برنامه‌ای برای مقابله با حاشیه نشینی در شهر تهران دارید، با توجه به این که حاشیه نشینی خیلی مسأله مهمی است و البته جا‌هایی در کشور هست که مسکن مهر خود؛ موجب حاشیه‌نشینی شده است. می‌خواهم در این باره بدانم برنامه شما چیست و منابع‌تان؟
موسوی نیک: تهران را نمی‌شود جدای از بقیه کشور دید. تهران هم اتفاقاً گاهی ما، چون تهران را جدا کردیم از بقیه کشور؛ همین هم معضل شده برای بقیه نقاط کشور، مثلاً به خصوص مناطق مرزی کشور؛ استان‌های غربی، جنوبی و جنوب شرق. این نوع نگاه؛ نگاهی است که باید اصلاح شود و حتماً این تبعاتی هم برای خود تهران داشته، یعنی شما وقتی تهران را بزرگ می‌کنید، همه امکانات را در این جا فراهم می‌کنید، از شهرستان هم به خاطر کار و مسائل معیشتی می‌آیند تهران و همین تبعاتی که اشاره کردید؛ ایجاد می‌شود.
توسعه متوازن شهرها اولین و مهمترین اقدام است
در اولین کاری که باید انجام شود.ما باید توسعه متوازن را پیگیری بفرمایید که در برنامه هفتم هم تصریح شده است. توسعه متوازن به این معنا که استان‌های دیگر که منبع مهاجرت هستند توجه شود. موضوعات محیط زیستی باید مورد توجه قرار بگیرد که الان خیلی از استانها درگیر مشکلات آبی هستند و این سیل مهاجرت آنها به تهران، چه شهرستان‌های به خصوص مناطق شمالی کشور را نتیجه داده و بنابراین آن موضوع را باید به عنوان یک بحران جدی توجه کنیم. مسأله مهاجرت ازکشور‌های همسایه مثل افغانستان به تهران و شهرستان‌های دور و اطراف، موضوع جدی است که باید ساماندهی شود و مطابق با قوانین عمل شود. طبعاً باید راجع به این موضوع؛ یک ساماندهی صورت بگیرد. الان ما وقتی صحبت از اقشار کم درآمد می‌کنیم، طیف‌های مختلفی می‌آیند، ما یک گروهی از خانوارها داریم دچار فقر شدید هستند، نزدیک چهار درصد خانوارها؛ توان تأمین غذا هم ندارند، اینها در همین برنامه هفتم توسعه تصریح شده باید کالای اساسی در اختیار اینها قرار بگیرد و دولت متعهد است که باید هر دولتی باشد این کار را برای این قشر از جامعه حداقل انجام دهد. جدای از آن، اقشار دیگری که ممکن است فقیر هم نباشند مثل کارمندان، بازنشستگان که سؤال عزیزمان بود، در واقع در تهران بیشتر مشکل دارند به خاطر این که تناسب درآمد‌ها با هزینه‌ها؛ این جا مسأله است، باید حتماً نسبت به همسان‌سازی حقوق بازنشستگان که الزام قانونی است، دولت متعهد است که انجام دهد.
فتحی سارانی: رفع مشکل تهران و سایر کلان‌شهر‌های کشور در گروی بهبود وضعیت زندگی در روستا‌ها و شهرهای کوچک است. شما فرض کنید یک بیماری است که دل درد دارد، بعد مشکل اصلی؛ به خاطر اصلاح الگوی غذایی آن است، حالا بعضی؛ چند پزشک هستند می‌گویند این دارو را بخور، یکی می‌گوید آن دارو را بخور که فقط می‌گوید کدام دارو بهتر است، ولی یک دفعه یک پزشکی می‌گوید برو غذای خود را درست کن، یعنی مشکل اصلی تهران؛ در توسعه کشور است. ما الان به خاطر این که توسعه نامتوازن اتفاق افتاده، وقتی که بودجه عمرانی مرکز استان از بودجه عمرانی کل استان بیشتر است، کار در مرکز استان بیشتر می‌شود. شما چه توسعه متوازن کشور، چه توسعه شهری؛ مدیریت شهری ما در دهه‌های گذشته؛ مدل اشتباهی بوده، یعنی مدلی بوده که افراد را به سمت مهاجرت سوق می‌داده است.
همه برنامه ها بایدذیل برنامه‌های توسعه و اشتغال تعریف شود
همان طور که در عرایض سؤال قبلی عرض کردم در بخش مسکن، اصلاً شما باید کل برنامه‌های شما؛ ذیل برنامه‌های توسعه و اشتغال تعریف شود. یعنی شما اگر اشتغال در همان روستا‌ها درست شود، نیاز نیست که آن جا به شهر مهاجرت کنید. همین الان روستا‌ها با یک سری ابتکارات می‌شود محصولاتشان بدون سرمایه گذاری‌های جدید، فقط با یک سری آموزش‌ها و یک سری ابتکار می‌شود ۲۰ درصد افزایش تولید داشته باشند، درآمد همان جا تولید می‌شود. با خیلی از این مشاغل خانگی می‌شود در کارگاه‌های کوچک در همان روستا‌ها انجام شود. ما روستای موفق هم داریم، ما کارگروه روستای آقای جلیلی در دولت سایه؛ بالغ بر ۱۰ هزار روستا اصلاً رفتند دیدن کردند. اینهایی که می‌گویم نه این که یک برنامه شب انتخاباتی باشد، چون ما قبلاً داشتیم، مثلاً آقای عبدالعلی‌زاده موقعی که وزیر مسکن بودند، راه حل‌شان برای تهران؛ گران کردن تهران بود ولی به جواب نرسیدیم. در مورد توسعه خود تهران هم باید دقت کنیم. شما سؤال درستی فرمودید، مسکن مهر حاشیه‌نشینی را بیشتر کرد، برای چه؟ چون ما رفتیم مسکن را جایی ساختیم که تقاضا برای آن نبود، فقط یک خوابگاه شد. یعنی شما این نمونه‌های دیگری ما الان شهرهای ارواح در چین هم همین مدل است. به جای این که ما اول بیاییم موضوع اشتغال و اینها را حل کنیم، بعد مکان‌یابی مناسب انجام دهیم. اول از مسکن شروع می‌کنیم و حتی بعد با یک سری ابتکار‌ها الان می‌شود از همان ظرفیت‌ها استفاده کرد و برای مثال الان ما در مدل توسعه شهری، شهرهای ۱۵ تا ۲۰ دقیقه‌ای، شهر‌هایی که به نام پیاده محور هستند؛ توسعه پیدا می‌کند، یعنی می‌گوییم ما تقاضای سفر درون شهری را پایین بیاوریم که برخی از راهکار‌ها را می‌شود هوشمندسازی شهر، یعنی شما اصلاً آن فرد، همان جایی که مسکن دارد، کار کند که نیازمند نباشد از پرند به تهران منتقل شود که اتفاقاً در سؤالات بعدی در مورد آلودگی هوا پرسیدید عرض خواهم کرد.
مجری: بخش نخست پرسش‌های همکاران و پاسخ‌های نمایندگان را شنیدیم. بخش دوم پرسش‌های همکارانم را می‌شنویم و پاسخ‌هایی را که نمایندگان ستاد نامزدهای ریاست جمهوری ارائه خواهند کرد.
حامد نجم‌الهدی از رادیو ایران: قطع به یقین همه مردم از باید‌ها و نباید‌ها به خوبی آگاه هستند، وقتی من پرسش اولم در رابطه با اقشار کم بضاعت، بازنشستگان و کارمندان بود، به خوبی از مشکلات آگاه هستند و می‌دانند اگر رسیدگی نشود به خواسته‌های آنها، چه تبعاتی برای خودشان و طبعاً جامعه وجود دارد. تمرکز دوستان من در سؤالاتشان بر روی برنامه‌ها بود و اقدامات عملی که ان‌شاءالله دولت آینده خواهد داشت. یکی از اقشاری که قطعاً این روز‌ها رصد می‌کنند برنامه‌های صداوسیما را تا ببینند که نامزدها چه برنامه‌هایی برای آنها دارند؛ زوج‌های جوان هستند یا کسانی که در شرف ازدواج یا قصد ازدواج دارند، دولت مورد حمایت شما چه برنامه‌ای دارند برای حمایت از زوج‌های جوان و همین طور زنان سرپرست خانوار؟ برنامه‌های عملیاتی خود را بفرمایید.
موسوی نیک: این طور به نظر می‌رسد که الحمدلله در راه‌حل‌ها؛ همه اتفاق نظر وجود دارد، یعنی آقای فتحی هم آن چیز‌هایی را می‌گویند که من می‌گویم، این نکات، یعنی در بحث کارشناسی که می‌رسیم، اتفاقاً پیشنهادات یکسان است. مسأله جای دیگر است. مسأله در سطح بالاتر از کارشناسی است. سؤال شما شاید باید مرتبط با این موارد می‌بود، یعنی شما دو نکته را به عنوان نقد به رسانه ملی و این جمع عزیزان که حتماً می‌خواهند کار را به نحو احسن انجام دهند داشته باشیم، ۱- این که سؤالات ریز می‌شود؛ از مسائل اصلی می‌مانیم، ۲- وقت کم است، امکان توضیح دادن شاید اگر مثلاً مسائل کلان‌تر و با وقت بیشتر بود، می‌توانست مفیدتر باشد. اول می‌خواهم بگویم تفاوت کجاست؟ تفاوت‌ها را مشخص کنیم، چون در سطح کارشناسی که من به آقای فتحی ارادت دارم و ایشان هم بالأخره طبعاً این نکاتی که می‌گوییم شاید قبول داشته باشند. بحثی واقعاً نیست. راه‌حل؛ دنیا به این نتیجه رسیده است که من می‌گویم، ایشان هم می‌گویند. منتها همین بحث زنان سرپرست خانوار؛ جوانان مشکل‌شان از کجا شروع شده؟ همه جای دنیا موضوع زنان سرپرست خانوار یک موضوع ویژه است که از سیاست‌های حمایتی انجام می‌شود. یعنی موضوع جوانان، به جز بحث اشتغال‌شان که همه جای دنیا مسأله است، موضوع معیشتی؛ موضوع حادی نیست. موضوع ازدواج؛ بحث‌های فرهنگی دارد، خیلی بحث‌های معیشتی که الان موضوع معیشت را ما آمدیم سراغ این موضوع نیست
تعامل داخلی و بین المللی راه حل مسکلات موجود است
ولی ایران چرا معیشت شده؟ برای این که مسائل پایه‌ای داریم. چون تورم بالای ۴۰ درصد داریم. چرا تورم بالای ۴۰ درصد داریم؟ مشکل از کجاست؟ چرا از سال ۹۷ به این سمت که تحریم‌ها برگشته، ما تورم ۴۰ درصدی داریم؟ این را باید حل کنیم. یک بخشی به سیاست خارجی و عوامل بیرونی بر‌می‌گردد، یک بخشی به سیاست داخلی ما بر‌می‌گردد. خارجی که بالأخره باید تلاش شود. دولتی که توانایی داشته باشند، بتواند برود مذاکره کند، این دولت سر کار بیاید ان‌شاءالله تورم؛ یک بخشی که مرتبط با این موضوع است کاهش پیدا کند و زوج‌های جوان هم بتوانند...، یک بخشی هم ناشی از مباحث داخلی ماست. ما الان نشستیم دور میز، هیچ کدام اختلافی باهم نداریم، چون بحث کارشناسی است. اگر محور را منافع ملی و بحث‌های کارشناسی بگذاریم می‌گویم این جا هم اختلافی نداریم. منتها اگر بگذاریم بحث‌های جناحی، خودی و غیرخودی، بحث‌های سیاه و سفید کردن افراد، طبعاً هیچ چیزی در‌نمی‌آید. این نظرات کارشناسی هم می‌رود جایی که نباید و دیده نمی‌شود و در عمل هم دیده نمی‌شود. دولت آقای پزشکیان متعهد است به این چند موضوع است؛ ۱- تعامل بین‌المللی باید حتماً صورت بگیرد، پیگیری کنند با جدیت، ۲- تعامل داخلی باید انجام شود بین مردم و مردم، مردم با حکومت، حکومت با حکومت، احزاب با احزاب و مردم باید قضاوت کنند کدام دولت توانایی این کار را دارد، می‌تواند این پروژه را پیش ببرد و خودی و غیرخودی نداشته باشد. هنرمندان و جوانان را، همه را به وسط کار بیاورد.
فتحی سارانی: در نگاه اول این که موضوع تورم و متغیر‌های کلان، چهارشنبه بحث می‌شود، به خاطر همین به آن نمی‌پردازم. در موضوعی که دوستان فرمودند؛ بحث اشتغال است. یکی از عوامل مهم و مسائلی که جوانان ما دارند، بحث مسکن است. در سؤالات قبلی عرض کردم. شما مثلاً در بحث اشتغال هم ما ظرفیت دو و نیم میلیون اشتغال در عرض چهار سال احصاء شده، چیز خیلی خاصی نیست. ولی یکی از مشکلات دیگر که جوانان حداقل دارند، همین بحث تسهیلاتی که دولت برای آنها قائل شده، مثل این وام ازدواج که مثلاً بانک‌ها به خاطر این رفتند چند ضمانت‌های غیرقانونی که از آنها می‌خواهند، مثلاً دو تا سه ضامن که می‌خواهند نمی‌توانند استفاده کنند.
دولتی مقتدر، دولتی است که می‌تواند حداقل قانون را اجرا کند
فقط هم تسهیلات حداقلی که دولت هم به آنها می‌دهد، اصلاً سنگ‌اندازی می‌شود، حداقل یک دولتی مقتدر، دولتی است که می‌تواند حداقل قانون را اجرا کند. وقتی می‌گویند یک ضامن کافی است، چرا بانک‌ها باید سه ضامن بخواهند؟ در بحث زنان سرپرست خانواده هم، مشکل اصلی اینها؛ اشتغال آنهاست. یعنی اشتغال آنها باید فراهم شود. چون خواستم یک گریزی به صحبت‌های دوست عزیزمان بزنم، من این را اینجا ببندم. الان من تقریباً این سومین مناظره است که با نمایندگان آقای پزشکیان دارم. دو مناظره قبلی که یک بار در خدمت همین دوستان رادیو بودم با دکتر لیلاز بود، دقیقاً فردایش در دانشگاه تهران دکتر میرزایی بود، جالب است که من در موضوعات مختلف؛ بحث انرژی و بحث‌های مختلف بود؛ بحث ارز ترجیحی بود، دو نگاه کاملاً مختلف من شنیدم، دو نفر از یک نامزد؛ مثلاً واقعاً این طور نیست که کارشناسان باهم هم‌نظر باشند. می‌گویم دو نفر از یک نامزد، من در عرض دو روز آن جا خدمت‌شان بودم و اصلاً دو نگاه مختلف بود. یعنی شما اصلاً یکی از کارویژه‌های رئیس جمهور؛ همین است. شما اصلاً بتواند حداقل خودش را از صفر شروع نکند که بگوید من می‌خواهم به کارشناسان اعتماد کنم. حداقل خود موضوع را بشناسد، آدم‌ها را بشناسد، مثلاً زود نباشد، ما یک پدیده در اقتصاد؛ در بحث‌های سیاسی به نام پدیده نفوذ‌های ناهمگون، یعنی در برخی از کشور‌ها ما می‌بینیم یک سری احزاب و گروه‌ها هستند، نه نمی‌گذارند هم‌دیگر کار کنند و نه این که حساب کن جلوی کار بقیه را می‌گیرند و خودشان هم که روی کار بیایند، بقیه نمی‌گذارند اینها کار کنند. ما در بحث سیاسی کمتر داریم ولی در موضوعات اقتصادی این را داریم، کارشناسان ما از همین ناآگاهی مسئولین استفاده می‌کنند و زود هم باید خودشان را برسانند مسئول فرایند اجماع را دور بزنند. آقای جلیلی به خاطر این که یازده سال است درگیر با این موضوعات است، حداقل کارشناسان را می‌شناسند مثلاً این کسی که می‌آید این را می‌گوید، پشتوانه نظری او چیست. یعنی نکته‌ای که آقای موسوی فرمودند، نه من با آن مخالفم؛ این نیست که واقعاً اتفاق نظر بین کارشناسان وجود داشته باشد.
آقای کنگرلو؛ رادیو جوان: قطعاً قبول دارید که موانعی برای رونق و گسترش مشاغل نوپدید در بستر فضای مجازی وجود دارد. از نظر نماینده دو عزیزی که اینجا حضور دارید، این موانع در فضای مجازی چیست برای گسترش مشاغل نوپدید؟ وقتی موانع را اشاره کردید، برای رفع این موانع، چه برنامه‌ای دارید؟
موسوی نیک: یکی از موضوعات اصلی در این حوزه؛ موضوع فیلترینگ است. من مخاطبین را قاضی قرار می‌دهم؛ یعنی تا بحث فیلترینگ است، موضوعات و بحث‌های حوزه دیجیتال تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد، شما نمی‌توانید رقابت کنید با دنیایی که اگر امروز نجنبید؛ دیگر فردا دیر است. من مردم را قاضی قرار می‌دهم. از اطرافیان شما چند نفر هستند گوشی هوشمند دارند و تلگرام نصب ندارند یا استفاده نمی‌کنند؟ من از هر کسی پرسیدم جوابش این بود که همه دارند. سؤال این است برای چه فیلتر است؟ بقیه هم؛ همین است، شما الان می‌بینید کشور‌های منطقه؛ عربستان، امارات متحده عربی دارند میلیارد‌ها دلار روی حوزه هوش مصنوعی، فضای مجازی؛ بحث اقتصاد دیجیتال هزینه می‌کنند، چون می‌دانند هر یک دلاری که سرمایه‌گذاری می‌کنند، چندین برابر آن بعداً برای آنها آورده دارد و هر کشوری که از این معرکه عقب بیفتد، جبران ناپذیر است و این طور نیست که شما فردا سرمایه‌گذاری کنید که آن نتیجه را داشته باشد.
هر دلار سمایه گذاری در اقتصاد دیجیتال دهها برابر برگشت سرمایه دارد
ما دقیقاً در همان زمان یعنی مسیر معکوس می‌رویم. آمدیم بحث‌های مختلفی را پیگیری می‌کنیم که دیگر نماد آن؛ بحث فیلترینگ است. حتماً باید در چارچوب قانون این موضوع پیگیری شود و این موضوع که مانع سرمایه‌گذاری است. این همه استارت‌آپ‌هایی که ما داریم، افراد جوانی که نگران اشتغال‌شان هستیم، خیلی از آنها توانمند هستند، شرکت‌های استارتاپی ایجاد کردند، حالا ببینید مثلاً از ۱۰ تای آنها چند تای آنها می‌روند همین کشور عمان، دوبی یا کشور‌های اروپایی نه خودشان بلکه تیم‌شان، بلکه سرمایه‌شان، همه را با خود می‌برند. یک دلیل آن، همین بحث سرعت اینترنت و فیلترینگ است. اینها احساس می‌کنند که از دنیا عقب می‌افتند، در حالی که استعداد و توانمندی دارد، بنابراین ما در وهله اول باید ببینیم نگاه عزیزانی که قرار است از مردم رأی بگیرند، به این موضوع چیست؟ با این که بیایند بگویند سرمایه گذاری می‌کنیم، این بحث‌ها، در حالی که شما در پایه اصلی موضوع؛ مسأله دارید، نمی‌توانید جوانانی که استعداد دارند را در جامعه نگه دارید. با فیلترینگ و سرعت‌های پایین اینترنت به دلایلی که واقعاً نامعلوم است؛ این کار را انجام می‌دهید طبعاً نتیجه‌اش این می‌شود که ملاحظه می‌فرمایید.
فتحی سارانی: اول باید خود اصل مسأله خوب فهم شود، چون دوست عزیزمان که سری قبل در مورد تعاملات خارجی مثلاً مسأله را بد بیان کردند، یک سری در مورد فضای مجازی، اولاً یک مسأله ابعاد مختلف دارد، ابعاد امنیتی، فرهنگی، سیاسی مختلف دارد. خیلی وقت‌ها یک عبارت کارکرد صرفاً انتخاباتی دارد، مثلاً ما یادمان است سال ۹۲ آقای روحانی رفع فیلتر داد ولی ویچت، وی‌تاک، تلگرام، دوره ایشان فیلتر شد، یعنی این چیزی بود در دولت ایشان اتفاق افتاد. یعنی یا جزو اختیاراتش نیست، همه کارکرد انتخاباتی دارد، یا نه اصلاً خودشان به این جمع بندی رسیدند. خود آقای آذری جهرمی که قائم مقام ستاد پزشکیان است، مصاحبه دارد و می‌گوید من موافق فیلتر تلگرام هستم، نه مال الان؛ سال ۹۷ است؛ می‌گوید من موافق هستم. بعضی وقت‌ها کارکرد انتخاباتی دارد، ما باز همه مسائل رادر یک محور ببینیم، مثلاً در یک موضوع، مثلاً آیا الان کسی یک بار چین رفته باشد می‌داند که فیلتر به صورت صد درصدی، چیزی که ما داریم، شوخی در مقابل است، آن جا. نمی‌خواهم تأیید کنم اینجا این چیزی که ما داریم، در زمینه هوش مصنوعی؛ درآمدزایی از این حوزه مثلاً سرآمد است یعنی یک مسأله‌ای را تک بعدی نکنیم.
توسعه شبکه داخلی امنیت شغلی در اقتصاد دیجیتال را تامین می کند
وقتی که اینجا امنیت شغلی ندارند خود کسانی که در این حوزه کار می‌کنند، وقتی که سرعت اینترنت پایین است به خاطر چه؟ به خاطر این که شبکه اینترنت در شبکه داخلی، توسعه نیافته، یعنی طبق قانون باید ۱۰ سال بیشتر انجام می‌شده، الان ندارد؛ سرعت اینترنت پایین است، یعنی این نیست که همه چیز به خاطر فیلترینگ به اینجا رسیدیم به عنوان مثال، نقلش هم خوب است، چین یک محور است، چگونه بحث رسیده به اینجا؟ من نمی‌خواهم کار چین را تأیید نمی‌کنم که این قدر بحث انجام شود، می‌گویم نه اصلاً یک مثال یعنی از لحاظ اقتصادی شما دهها صد‌ها برابر همین کشور‌هایی که اسم بردید درآمدزایی انجام می‌شود، شما باید چیزی که در حوزه یا اختیارات رئیس جمهور است قول دهید. شما خود آقای پزشکیان یک مصاحبه دارد، چند سال پیش است، همین ایشان هم حتی قائل به فیلترینگ است. حالا ما کاری نداریم الان موقع انتخابات یک دفعه مخالفت می‌کند، مصاحبه‌اش را بروید بخوانید، می‌گوید نه اصلاً مگر خود آمریکا هم آزاد است. یعنی لفظ خود پزشکیان است. نه این که من عرض می‌کنم. بعضی‌ها می‌گویند فضای انتخابات را خوب است به سمتی ببریم که مردم انتخاب درست انجام دهند، نه این که ما هیجان ایجاد کنیم و بعد شرمنده مردم شویم من می‌گویم از سال ۹۲ آقای روحانی چهار وعده داد؛ رفع حصر، گشت ارشاد، رفع تحریم‌ها و رفع فیلترینگ؛ هشت سال بعد هیچ اتفاقی نیفتاد، چون اصلاً مشخص است یا در اختیاراتش نبوده یا اصلاً نه، خودش هم به این جمع بندی رسید وقتی آمد باید همین کار را انجام دهد.
آقای شریف زاده از رادیو فرهنگ: سوال بعدی من در رابطه با تنوعی است که ما در بین هنرمندانمان داریم ما در صنایع دستی و در هنر‌های تجسمی حرف برای گفتن در دنیا زیاد داریم بفرمائید که در دولت نامزد مورد حمایت شما چه برنامه‌هایی برای حمایت از هنرمندان در اقتصاد فرهنگ و مشخصا صادرات صنایع فرهنگی پیش بینی شده است؟
موسوی نیک: من یک توضیح بدهم راجع به نکته‌ای که آقای فتحی گفتند در خصوص، نظر آقای پزشکیان مشخص است مردم می‌توانند راجع به بحث فیلترینگ قضاوت کنند چه کسی از بین نامزدهای محترمی که هستند حامی فیلترینگ است و چه کسی مخالف فیلترینگ است و این نکته را هر عقل سلیمی می‌پذیرد که اینترنتی که در اختیار یک کودک مثلاً ۱۰ ساله است یا اینترنتی که در اختیار یک فرد بالغ است دو چیز است، این را همه جای دنیا پذیرفته‌اند. اگر ما با این نگاه با مردم گفتیم که اینترنت مخصوص کودکان باید یک سری خصوصیات و ویژگی‌هایی داشته باشد، شما برای این موضوعات چالشی که همه جای دنیا مسئله است یک تدبیر داشته باشید، این را هر عقل سلیمی مردم این را همراهی می‌کنند، منتها این که شما این را تسری دهید به موضوعاتی که شاید مقطعی هم لازم باشد ولی این را مداوم کنید و ادامه بدهید قطعاً آقای پزشکیان حامی این موضوع نیستند و به شکل ۱۰۰ درصدی جزو تعهداتشان است که پیگیری می‌کنند و انشالله این موضوع رفع شود.
از ظرفیت های گردشگری و صنایع دستی استفاده نشده است
در موضوع گردشگری هم، بحث گردشگری و موضوع صنایع دستی موضوعات مختلفی که اشاره کردید واقعیت این است که ما ظرفیت‌های فوق العاده‌ای که در این حوزه داریم و شما از این ظرفیت‌ها به نحو احسن استفاده نمی‌کنید شما برای پرزنت کردن یک نفر، قانع کردن شخصی در هر جای دنیا برای دیدن آثار باستانی، صنایع دستی ایرانی واقعاً انرژی زیادی لازم نیست صرف کنید، چون ایران ریشه دارد، آنها کتاب‌های تاریخ خوانده‌اند راجع به ایران شنیده‌اند بنابراین ذهنیت‌ها آماده است مثلاً کشوری مثل ازبکستان بخواهد این کار را انجام بدهد خیلی باید سرمایه‌گذاری کند، خیلی باید تبلیغات کند ولی ما این ظرفیت را داریم منتها باید ببینیم الان به چه دلیلی محدود شدیم تعاملات بین‌المللی به اینجا رسیده که هم شهروندان خود ما برای برگزاری نمایشگاه‌ها در کشور‌های مختلف نمی‌گوییم انجام نمی‌شود دارد انجام می‌شود ولی سخت با هزینه‌های بالا انجام می‌شود. مسائل مختلفی مثل ویزا یک چالش اساسی است طبعاً یک خارجی هم بخواهد بیاید اینجا در نمایشگاه ما شرکت کند او هم دچار چالش است. مسائل مختلفی که مشکل ایجاد کرده باید حتماً مورد توجه قرار بگیرد و نگاه ایشان نسبت به این موضوع نگاه بازی است.
فتحی سارانی: قبل از این من یک نقدی به سوالات دوستان کنم چه من و چه آقای موسوی متخصص اقتصادی هستیم خیلی از سوالاتی که شما می‌فرمایید ممکن است برای مناظره فرهنگی باشد.
سوال: پرسش‌هایم الان ناظر به اقتصاد فرهنگی است.
فتحی سارانی: چون خود اقتصاد یک موضوع گسترده است در مورد فضای مجازی مثلاً من کلیات را به شما عرض کردم ولی جزئی‌تر بخواهید یا قبل از آن اگر می‌گفتید ما آماده می‌شدیم می‌آمدیم محور به محور صحبت می‌کردیم مثلاً در انیمیشن سازی، هوش مصنوعی باید چه کار کنیم یا باید از قبل می‌گفتید یا این که خود متخصصش باید این جا بنشیند که مسئول این محور است به همین خاطر است که چه من و چه آقای موسوی به صورت ریز ورود نمی‌کنیم ایراد از ما نیست.
سوال: الان کلیات روی معیشت است.
فتحی سارانی: در بحث صنایع دستی که شما فرمودید سوال خیلی مهمتر که شما فرمودید، گردشگری، ما چند ظرفیت گردشگری در کشور داریم که ما نسبت به آن غفلت می‌کنیم یک مثال دیگر خدمت شما عرض کنم شما مثلاً غذای حلال را به یاد بیاورید، قبل از اینکه برند شود غذای حلال، یک ظرفیتی بود ما یک سری مسلمان داشتیم که غذای حلال می‌خواست حساب کنید که درست است شاید در دنیا اقلیت باشند ولی اقلیت بزرگی هستند الان ما خیلی از ظرفیت‌های گردشگری داریم که هیچ وقت سراغشان نرفتیم یا حتی تقویتشان نکردیم، خیلی از کشور‌های دنیا دنبال گردشگری خانواده هستند یک نمونه از آن چین است خیلی از جا‌ها هستند دنبال یک محیط فرهنگی مشابه کشور خودشان هستند خیلی از کشور‌های همسایه ما به این شکل هستند ما حتی از این هم استفاده نکردیم نه اینکه نداریم خیلی وقت‌ها می‌بینیم ظرفیتش را داریم نه اینکه نداریم ولی باید معرفی کنیم یعنی این بخش، بخش معرفی است. یک بخش بخشی است که ما برخی از نواقصی که داریم را باید برطرف کنیم به عنوان مثال ما در بخش گردشگری برنامه‌ای که داریم چند کشور را هدف گذاشتیم یکی از آن چین است، یکی از چیز‌هایی که برای گردشگر مهم است غذا است گردشگر چینی غذای متناسب با خودش را می‌خواهد، ظرفیت ما چقدر است، رستوران چینی، ما باید به آنها نشان بدهیم که ایران این ظرفیت‌ها را دارد یا داخل کشور عراق یک بخش اعظمی از آن یک محیط مشابه فرهنگی است ولی تفریحی نیاز دارند چقدر سواحل ما و جا‌های دیگر دیدند شرایطی که شما می‌خواهید اینجا وجود دارد از لحاظ فرهنگی.
یکی از مشکلات حوزه گردشگری نبود معرفی کافی از کشور است
گاهی اوقات ما نگاه حداقلی به کشور‌ها داریم می‌گوییم افغانستان فکر می‌کنیم یک عده افراد فقیر و مستمند هستند نه آنها هم گردشگران خاص خودش را دارد. در مورد بحث صنایع دستی هم یک بخش، بخشی است که ما باید کمک کنیم به فروش صنایع دستی در خارج از کشور یک موضوع، موضوع خود نمایشگاه‌ها است نه صرفاً در خود صنایع دستی، در موضوعاتی که مشاغل، مشاغل خرد است مثلاً پوشاک همین مشکل را دارد یک شرکت پوشاکی نمی‌تواند برود جایی مغازه بخرد، چون اینها کوچک هستند شرکت بزرگ نیستند این جا یکی از وظایف نهاد‌های حاکمیتی، شرکت‌های دولتی و بزرگ این است که بیایند واسطه قرار بدهند یعنی شما یک زنجیره تولید تا بازاریابی را برطرف کنید خود این شرکت‌های بزرگ دولتی که ما داریم و شرکت‌های حاکمیتی به جای این که در خود فرایند تولید دخالت کند نه، در فروش دخالت کنند که در بخش کشاورزی و صنایعی مثل پوشاک هم همین مشکل وجود دارد.
فلاح: در مورد مسکن شما مثلاً فرمودید یارانه اجاره بها می‌دهید، ایشان گفتند که طرح مسکن ملی را ادامه می‌دهند همین باعث می‌شود من وقتی بخواهم انتخاب کنم بدانم که کدام طرح برایم مد نظر است. این را از این جهت گفتم که بدانید واقعاً حتی نظر‌های کارشناسی هم یکی نیست و به ما کمک می‌کند، اما سوالم این است که برنامه‌های حمایتی شما برای کشاورزان و تولید کنندگان حاشیه تهران چیست؟
موسوی نیک: چون آقای فتحی اشاره‌ای کردند به این موضوع که اختلاف نظری وجود دارد در حوزه انرژی در ستاد آقای پزشکیان، من این جا خدمت شما عرض می‌کنم هیچ اختلاف نظری وجود ندارد و آقای پزشکیان، چون یک شیطنتی هم انجام شد و گفتند ایشان می‌خواهد قیمت بنزین را افزایش بدهد، ایشان هیچ برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین ندارد و این موضوع مسئله ناترازی انرژی را هم، هم عرض خیلی از مسائل و بحران‌های کشور می‌بیند مشکل آب داریم، بحران محیط زیست داریم این هم یک مسئله دیگر است در کنار آنها و این را منفک از موضوعات دیگر نمی‌دانیم. چطور وقتی به قیمت خودرو می‌رسد کسی صدایش در نمی‌آید نمی‌گویند قیمت‌های بین‌المللی،
آقای پزشکیان هیچ برنامه ای برای افزایش قیمت بنزین ندارد
در حالی که وقتی به بنزین می‌رسیم بحث افزایش قیمت را مطرح می‌کنند ایشان اساساً برنامه‌ای برای این موضوع ندارند اتفاقاً سوالی که انتظار داشتم عزیزان بپرسند راجع به این بحث است که مثلاً آقای جلیلی، چون ایشان موضوع اشاره کردند من دارم می‌گویم، طرح وان که آقای جلیلی هم سال ۱۴۰۰ و هم در مناظرات فعلی اشاره کردند ببینیم محتوایش چیست، این را توضیح بدهند و بعد انشاالله راجع به اختلاف نظر در ستاد ما، چون در حوزه انرژی اشاره کردند این هم روشن بشود؛ بنابراین من تقاضا دارم که این را حتماً داشته باشید. در مورد بحث کشاورزی و روستاییان، یکی از موضوعات اساسی و چالش‌های اساسی کشاورزی موضوع آب است یعنی موضوع ویژه‌ای است که باید حتماً در برنامه‌های کلان هر کدام از نامزدها این موضوع دیده بشود و طرح‌های بهینه‌سازی مصرف آب روستایی حتماً در نظر گرفته بشود. جدا از آن ببینید روستایان مشکل دیگری هم دارند که بخش زیادی از آنها که شاغل هستند شغلشان هم شرایط خاصی دارد و تحت پوشش بیمه نیستند این موضوع حتماً باید مورد توجه قرار بگیرد، بیمه روستاییان و عشایر که وظیفه این موضوع را دارد و اتفاقاً در همین دولت آقای روحانی هم توسعه خوبی داشت پوششش را گسترده کند و خدماتش نسبت به روستائیان را افزایش بدهد که حداقل هم نسبت بحث درمانشان روستائیان مسئله کمتری داشته باشند و هم در زمان بازنشستگی آب باریکه‌ای باشد که بتوانند آن مستمری را داشته باشند، توسعه این موضوع طبعاً باید حتماً مورد نظر قرار بگیرد و موضوع آب هم که خدمت شما عرض کردم.
فتحی سورانی: در بخش کشاورزی کشاورزان چه حوزه تهران و چه کشاورزان جا‌های دیگر، یک موضوع این است که درآمد کشاورز درآمد مکفی نیست لذا باید درآمدش افزایش پیدا کند که بتواند در روستا بماند. مشکل کشاورزی صرفاً بحث تولید نیست، همین که در روستا بماند خیلی برای ما هزینه‌ها را پایین می‌آورد. از طریق بهره‌وری محصولات کشاورزی می‌شود ۲۰ درصد تولید محصولات را افزایش داد، حداقل چند روستا که کنار هم هستند یک سیلو یا سردخانه باید داشته باشند ما برنامه داریم که داشته باشند که وقتی که بازار با افت قیمت مواجه می‌شود مجبور نباشند محصولاتشان را با قیمت ارزان بفروشند یا کارگاه‌های کوچک که الان نمونه‌های موفق وجود دارد در دولت آقای رئیسی این اتفاق افتاده که در روستا ایجاد کنند تا بتوانند محصولاتشان را فراوری کنند می‌توانند ارزش افزوده را انجام بدهند که در اول زنجیره تولید صرفاً نباشند یعنی شما درآمد کشاورز را باید از محصولش حداقل افزایش پیدا کند.
محدودیت طرح هادی و‌کمبود آب دو مشکل روستاییان
برخی موضوعات مثلاً بحث آب، ما بیش از آن که بحث کمبود آب داشته باشیم مشکل مدیریت آب است، ما حدود ۴۰۰ میلیارد متر مکعب بارش کشور سالانه است یعنی حجم آبی که نصیب کشور می‌شود فقط ما یک چهارم از آن استفاده می‌کنیم بقیه تبخیر می‌شود باید این جا برنامه آبخیزداری اتفاق بیفتد لذا درست است که ما کشور کم آبی هستیم ولی ما از همین آب کمی هم که داریم استفاده مناسب انجام نمی‌دهیم و برخی از مشکلات کشاورزان مربوط به خود موضوع کشاورزی نیست در تهران کمتر این اتفاق می‌افتد در شهرهای دیگر، طرح هادی را ما اصلاً محدود کردیم جوانی که می‌خواهد آنجا خانه بسازد باید اول صبر کند تا کی به او مجوز بدهند، الان شما با تمام روستائیان صحبت کنید یکی از مشکلاتشان این است که طرح هادی محدود شده و آن جوان انگیزه ندارد اصلا آنجا بماند یا ما اشتغال را صرفاً کشاورزی در روستا تعریف کردیم چرا آنجا نتوانند مشاغل دیگر انجام بدهند مشاغلی که اصلاً شهر و روستا ندارد روستایی که همه امکانات دارد اینترنت، آب، برق و گاز دارد خیلی مشاغل می‌تواند آنجا تعریف شود ما الان روستا‌های موفق زیاد داریم چقدر در آنجا کارگاه‌های پوشاک دارند. در مورد چیزی که دوست عزیز فرمودند نکته اول چیزی که من گفتم نماینده ستادتان گفتند آقای میرزایی موافق تسهیل بودند، آقای لیلاز موافق آزادسازی بودند این را که من نگفتم. در مورد طرح وان آخر برنامه توضیح می‌دهم.
نجم الهدی: محور سوال احتمالاً پایانی بنده در رابطه با مسئله یارانه‌ها و بسته‌های معیشتی است. هر زمان که صحبت یارانه‌ها می‌شود همواره چه در سطح کلان کشور، بخش اجرایی مسئولان کشورمان، چه در نگاه کارشناسان ما تفاوت‌هایی می‌بینیم حالا در مسئولان از نگاه مصیبتی به پرداخت یارانه‌ها گرفته تا بحث افزایش یارانه‌ها ما شاهد بودیم و هستیم هر کدام از این دیدگاه‌ها هم مخالفان و موافقان خودش را دارد. به فرض در رابطه با افزایش یارانه‌ها همیشه کارشناسان هشدار دادند و می‌دهند که افزایش یارانه‌ها یعنی افزایش نقدینگی و به تبع آن تورم مشخصا نگاه دولت مورد حمایت شما آقای موسوی، آقای فتحی در مقابل پرداخت یارانه‌ها و توزیع بسته‌های معیشتی بفرمایید که به چه صورت است؟ آیا تغییری در زمینه پرداخت یارانه‌ها ما شاهد خواهیم بود؟
فتحی سارانی: مدل دادن یارانه معمولاً سه نوع است یکی اینکه یارانه را ما به صورت آزاد بدهیم مثل یارانه‌ای که الان ما در خیلی از کالا‌ها می‌دهیم که هر کسی به هر حجمی که بخواهد استفاده کند یا سرانه بدهیم که مثلاً می‌گوییم هر کس باید این مقدار استفاده کند یا هدفمند. هدفمند معمولاً برای هدف‌های خاصی است مثلاً می‌گوییم ما این را فقط به دهک پایین می‌دهیم مثلاً یارانه دارو می‌گوید من این را فقط به بیمار می‌دهم اینطور نیست که به هر کسی بدهم. به خاطر همین بحث یارانه یک مقدار بحث متنوعی است بگوییم کدام یارانه، الان بحث بسته‌های معیشتی که شما فرمودید، بحث کالابرگ که وجود دارد
در طرح وان ، مسئله توزیع خود انرژی است
مثلاً بحث کالا برگ سال ۱۴۰۰ آقای جلیلی اگر دوستان یادشان باشد آن سبد غذایی بود که ما خدمت آقای رئیسی مطرح کردیم که به این کالابرگ منتهی شد یعنی این موضوع در دولت آقای جلیلی ادامه خواهد داشت، ما خودمان به شهید رئیسی پیشنهاد دادیم فقط یک تفاوت پیدا کرد که انتخاب را گذاشتند که خود مردم انتخاب کنند چه کالایی بتوانند انتخاب کنند، در مورد خود یارانه نقدی هم که الان با کالا برگ تلفیق شده این انتخاب خوب است وجود داشته باشد یعنی خود مردم انتخاب کنند که به چه شیوه‌ای می‌خواهند انتخاب کنند. در موضوع یارانه حامل‌های انرژی که دوست عزیز من هم در مورد طرح وان پرسید ما در طرح وان که در مورد موضوع انرژی مطرح کردیم اصلاً مسئله، مسئله قیمت نیست آن جا، مسئله توزیع خود انرژی است. همین الان در حوزه بنزین چگونه است ما دو قیمت داریم بنزین ۱۵۰۰ تومانی و ۳۰۰۰ تومانی، آن جا چگونه است به جای اینکه ما کلاً انرژی را، صرفاً بنزین هم نیست بنزین، گاز و برق را ما در یک بسته آورده‌ایم الان مشکل ما در ناترازی گاز به مراتب شدیدتر از بنزین است، ما در یک بسته آوردیم و این را به جای این که به صورت آزاد باشد با یک سری سرانه تقسیم شدند یعنی همان دو نرخ را فرض کنید ما داخل خود بنزین بیاییم ۱۵۰۰ تومانی و ۳ هزار تومانی می‌ماند یعنی این نیست که بخواهیم قیمت را بالاتر ببریم، یارانه به جای اینکه به صورت آزاد داده شود به صورت سرانه داده می‌شود که به عدالت نزدیک‌تر شود و محاسباتی که ما کردیم حداقل در موضوع بنزین، برای اکثر مردم تغییری اتفاق نمی‌افتد، چون معمولاً آن حجمی که وان به آنها اختصاص پیدا می‌کند می‌توانند مصارفشان را پوشش بدهند مگر کسانی که الگو‌های مصرف بیشتری دارند.
سوال: ممنون از شما، آقای موسوی نیک از ستاد آقای پزشکیان بفرمایید.
موسوی نیک: راجع به این موضوع به نظرم یک جا‌هایی ابهام وجود دارد، چون اسنادی که از این طرح وان منتشر شده یک مقدار داستان متفاوت است. عزیزان باید پاسخ بدهند که خانوارها بالاخره یک میزان مصرف انرژی دارند مثلاً بنزین، یک میزان مصرف بنزین دارند کسانی که خودرو دارند آنهایی که ندارند قرار است آنها چه داده شود؟ معادل ارزش آن بنزین دیگه احتمالاً، خودشان باید توضیح بدهند از کجا می‌خواهند بیاورند، چه چیز را می‌خواهند گران کنند؟ این را باید شفاف کنند. اگر آن چیزی که در طرح وان وجود دارد این است که بگوید مثلاً به هر ایرانی فرضا یک لیتر بنزین می‌دهیم به قیمت جهانی بشود ۵۰ هزار تومان، اگر این گونه است بفرمایند یا اگر این طور نیست بفرمایند.
در شرایط فعلی تحریم و بی ثباتی اقتصادی اقزایش قیمت تبعات هولناکی دارد
آن ما به التفاوتی که به آن خانوار‌هایی که مصرف کننده بنزین نیستند از کجا قرار است داده بشود؟ این را مشخص کنند که ابهامی در این موضوع نباشد و ما به شدت معتقد هستیم که در شرایط تحریم، در شرایط بی‌ثباتی اقتصاد کلان، در شرایطی که تورم الان بالای ۴۰ درصد است اگر شما بیایید این افزایش قیمتی با این مقیاس‌ها را بخواهید انجام بدهید مطمئناً تبعات منفی اش، حالا شما یک عدد ریالی ممکن است به خانوارها اختصاص بدهید ولی تبعاتش می‌تواند حتی هولناک باشد. شما ابر تورم‌ها را بعید ندانید بالاخره چندین کشور در قرن بیستم ابر تورم تجربه کردند به خاطر این که در شرایطی نامناسب حالا در شرایط خاصی بودند آمدند به جای این که اصلاحات اساسی و پایه‌ای انجام بدهند مثلاً خودروسازی را اگر موضوع مصرف انرژی است اصلاح کنند، آمدند فرض کنید این کار‌ها را کردند نتایج هولکی داشته است. همین ونزوئلا ۲۰۱۹ ابر تورم داشته، ابر تورم یعنی تورم روزی ۵۰ درصد، در زیمبابوه سال ۲۰۰۸، کشور آلمان دهه ۲۰ حالا نه این که لزوماً مرتبط با بحث قیمت گذاری بوده بحث این است که سیاست گذاری نامناسب در شرایط تحریم. اما در رابطه با این موضوع یارانه‌ها، دولت آقای پزشکیان عرض کردم در خصوص انرژی هیچ ابهامی هر جایی هم چیز دیگری هم گفتند بیشتر تفسیری بوده که متاسفانه از این موضوع به ناصواب انجام داده‌اند ولی در خصوص یارانه‌ها من قرائت می‌کنم، بند پ ماده ۳۱ قانون برنامه هفتم توسعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است با طراحی نظام تامین اجتماعی چند لایه مبتنی بر آزمون وسع با هدف کاهش فقر مطلق و بهبود توزیع درآمد و باز شناسایی اقشار کم درآمد با رویکرد اجتماع محور نسبت به ارائه اقلام ضروری در قالب بسته معیشتی پایه به خانواده‌های کم درآمد به صورت کالا برگ اقدام نماید یا در بند الحاقی ۳ ماده ۳۱ اشاره شده دولت مکلف است به منظور حمایت و حفظ قدرت خرید خانوارها، در واقع دولت خودش را مکلف به اجرای قانون می‌داند و یک انتقاداتی هم به وضعیت فعلی همین بحث کالابرگ که کار درستی است دارد که من در ادامه عرض می‌کنم.
کنگرلو: یکی از خواسته‌های جوانان در برخی از شهرستان‌ها تامین شغل در محل زندگی‌شان است، موضوعی که باعث می‌شود گاهی به دلیل نبودن شغل اجباراً به پایتخت مراجعه کنند یا نقل مکان کنند و بحران مهاجرت از محل زندگی‌شان را داشته باشند، شغل‌های کاذب یا شغل‌های موقت نمونه آن همین تاکسی‌های اینترنتی است یک نمونه خیلی ساده که این روز‌ها در پایتخت می‌بینیم پلاک‌های شهرستان بسیار بسیار در تهران زیاد شده است. چه راه حلی برای حل این مشکل دارید و راه حل را که گفتید دوباره تکرار می‌کنم منبع مالیش را از کجا می‌خواهید بیاورید؟ آقای سعید فتحی یک جا اشاره کردند که ۲۰ درصد منابع مالی را به صورت تسهیلات از طریق بانک در اختیار متقاضی خرید مسکن قرار می‌دهیم بانک از کجا این منابع مالی را تامین می‌کند؟
فتحی سارانی: من که در مورد طرح وان این جا شفاف صحبت کردم یک ابهام دارد من می‌گویم قیمت به این صورت است که مسئله، مسئله قیمت نیست دوستان یک بد اخلاقی این چند روز ایجاد کردند، چون برنامه ندارند، اگر ندارید بیایید ما به شما بدهیم، شروع به دروغ گفتن کردند دیشب هم گفتند مشاور آقای جلیلی گفته بنزین ۳۵ هزار تومان این دروغ است چنین چیزی اصلاً وجود نداشته است به خاطر اینکه بیایند سرپوش بگذارند آقای پزشکیان یک روز گفته بنزین ۲۵ هزار تومان، بگویید آقای پزشکیان آن موقع کارشناس نبوده حالا اشتباه کرده چرا میایید تخریب می‌کنید من به چه زبانی بگویم من در بحث وان دارم به شما توضیح می‌دهم، مشاوران شما در برنامه دو دیدگاه متفاوت گفتند، در همین رادیو اقتصاد آقای لیلاز می‌گفت ما باید آزاد کنیم شما می‌گویید نه نباید بکنیم، خوب دو مشاور، دو نگاه مختلف مردم می‌گویند کدامشان درست می‌گویند؟ این برنامه شما است یا برنامه آقای پزشکیان است؟ اگر برنامه آقای پزشکیان است پس آقای لیلاز چه می‌گوید، پس فرار به جلو نکنید اگر ما بخواهیم وارد این مقوله بشویم دست ما خیلی پرتر است.
کارشناسان و مشاوران آقای پزشکیان در موضوعات هم نظر نیستند
من امروز خیلی خوشحال شدم که آقای موسوی می‌گویند ما می‌خواهیم ساخت مسکن را انجام بدهیم در حالی که ما قبلاً ناراحت بودیم الان رئیس ستادشان آقای عبدالعلی‌زاده هستند که اصلاً افتخارشان این است که من زمین به محرومین ندادم، آقای آخوندی افتخارشان این است که مسکن نساخته در ستاد آقای پزشکیان است، ما نمی‌خواستیم وارد این بازی‌ها بشویم اصلاً درست هم نمی‌دانیم، این که شما می‌گویید برنامه ما است که مسکن بسازیم می‌گوییم دست شما درد نکند گذشته، گذشته است، یعنی بخواهیم وارد این بحث شویم بخواهیم با تخریب با دروغ به ما بگویید که شما می‌خواهید بنزین را ۵۰ هزار تومان بکنید من الان دارم به شما می‌گویم، منابع هم مشخص است همین مصرفی که حال حاضر انجام می‌دهیم اولاً ما فقط مصرف بخش مردمی را داریم توزیع می‌کنیم مثلاً تاکسی اینها که سر جای خودش وجود دارد، مشخص است کسی که کمتر مصرف می‌کند در این سبد انرژی آخر می‌آید به قیمت ۳۰۰۰ تومانی که الان است، الان ما دو نرخ داریم مگر غیر از این است؟ میفروشیم به کسی که می‌خواهد بیشتر مصرف کند یعنی الان نمی‌خواهد ما چیزی روی دست وضع موجود بگذاریم. حالا شما بفرمایید مثلاً بگویید آقای پزشکیان می‌خواهد همین وضعیت فعلی را نگه دارد ولی واقعا حرف آقای پزشکیان باشد اینطور نباشد که فردا روز آقای لیلاز بگوید نه من می‌خواهم آزاد کنم، روز دیگر فرد دیگر بگوید نه من مثلاً بنزین را می‌خواهم جور دیگری بکنم، قشنگ بنشینید به یک جمع‌بندی برسید قبل از این که آقای پزشکیان را به مناظره بفرستید دور هم جمع شوید و بگویید این نظر نهایی ما است به جای این که بنشینید وارد فلان تخریب شوید. من اینجا سوال شما را یادداشت کردم یا در آخر برنامه که وقت بنده است حتما جواب می‌دهم.
موسوی نیک: من توضیح دادم نظر ستاد آقای پزشکیان را راجع به این موضوع گفتم من به خاطر این تاکید کردم که، چون اتفاقاً یک هجمه رسانه‌ای در همین دو سه روز از طرف حالا نمی‌دانم بالاخره در فضای رقابتی انتخاباتی طبعاً می‌شود حدس زد که این فشار از کجا بوده و به چه دلیل بوده است، می‌خواستم این را شفاف سازی کنم که دولت آقای پزشکیان برنامه‌ای برای این موضوع که بخواهند قیمت را بدون آن مقدماتش افزایش بدهند به هیچ وجه ندارند، ضمن این که باز هم من جواب سوالم را واقعاً نگرفتم، چون ببینید حالا ایشان مستندات طرح وان را بروند ببینند که چگونه بوده، الان ممکن است تعدیل کرده باشند انشاالله که به همین صورت است ولی بالاخره آن منابع درآمدی اش از کجا است، یعنی آن منابعی که ما به التفاوت است اینها من متوجه نشدم انشاالله که شهروندان عزیز، روستاییان عزیز و هموطنان عزیز این را متوجه شده باشند که این منابع که مابه التفاوت ایجاد می‌شود از کجا می‌شود بالاخره باید یک جایی خدمت شما عرض کنم که سوالتان را یک بار دیگر بفرمایید.
مجری: در خصوص شغل جوانان فرمودند به ویژه جوانانی که در شهرستان هستند که مجبور می‌شوند به خاطر شغل مهاجرت کنند به پایتخت؟
موسوی نیک: بله، بالاخره موضوع بحث اشتغال یک بحث مهم و اساسی است، ببینید الان ما نزدیک به ۵۰ هزار میلیارد تومان در واقع تسهیلات قرض الحسنه داریم تخصیص می‌دهیم برای موضوع اشتغال زایی بحث اصلیش اشتغال زایی است، این خدمت شما عرض کنم که اگر درست در واقع مدیریت شود و هدایت مناسبی انجام شود طبعاً می‌شود امیدوار بود که بخشی از این اشتغال در واقع در شهرستان‌ها با تمرکز اصلی روی شهرستان‌ها و روستا‌ها و مناطق کمتر توسعه یافته انجام شود.
استفاده بهینه از تسهیلات اشتغال راه حل مسئله اشتغال
طبعاً هیچ هموطنی شاید راضی نیست که شهر و دیار خودش را بگذارد و بیاید اینجا به خاطر همین مسئله اشتغال است شما یکی از کار‌هایی که باید بکنید در واقع همین استفاده بهینه از این تسهیلات اشتغال است ضمن اینکه ببینید بالاخره این هم نباشد شما تا زمانی که این بحث توسعه نامتوازن را دارید همه امکانات را در تهران جمع کرده‌اید در واقع این قابل حل نیست باید صنایع مختلف زیرساخت‌های اساسی منتقل شود در واقع توسعه داده شود در استان‌های مرزی به خصوص کردستان و کرمانشاه و سیستان و خوزستان اینها اگر دقت کنید بخش زیادی از مهاجرین از این استانها هستند و حتماً بحث توسعه متوازن در آنجا دیده شود.
شریف زاده: ظاهراً این آخرین سوال است که من حضور نمایندگان نامزدهای دور دوم تقدیم می‌کنم محور بحث مناظره امروز نگاه معیشتی بود و رویکردی که دولت آینده برای حمایت از مردم در حوزه معیشت دارد جمعی از هموطنان ما در حوزه صنعت چاپ و نشر خدمت می‌کنند به موازات کاهش میزان مطالعه در جامعه طبیعتاً کار نشر هم دچار کم کاری شده و شمارگان کتاب‌ها تیراژ کتاب‌هایی که چاپ می‌شود کاهش پیدا کرده‌اند بفرمایید که دولت مورد حمایت شما چه برنامه‌هایی برای گسترش فرهنگ کتابخوانی در میان عموم مردم در پیش خواهد گرفت تا علاوه بر افزایش میزان مطالعه در جهت حمایت از معیشت دست‌اندرکاران صنعت چاپ و نشر مفید فایده باشد؟
فتحی سارانی: چون که می‌خواهیم صداقت هم داشته باشیم، چون برخی از سوال‌ها فی‌البداهه یعنی برای من فی‌البداهه است، چون گفته می‌شود و من واقعاً تخصصی ندارم دوستان ما کار کردن در حوزه فرهنگ اگر مناظره‌ای انجام شود آنجا بپرسید مطمئناً جواب می‌دهند، چون من خودم واقعاً موضوعات فرهنگی خیلی کار نکردم من از این سوال بگذرم در این بخش سوال دوستمان جناب آقای کنگرلو را جواب بدهم ازتون معذرت می‌خواهم، در مورد تامین شغل در محل زندگی در شهرهای کوچک اصلاً الان من در عرایض قبلیم عرض کردم این باید یک ضرورت برای کشور باشد خیلی از مشکلاتی که اصلاً ما الان داریم به خاطر همین مهاجرت است که به وجود آمده، اولاً شغل کم است بعد شرط شغل متناسب وجود ندارد طرف یک دانشجو است آنجا تحصیلات عالی انجام داده اصلاً نمی‌تواند شغلی که متناسب با تحصیلاتش باشد انجام بدهد در حالی که ما خیلی از مشاغل ما مثل مشاغلی که می‌شود تعریف کرد که در همان جا انجام شود در زنجیر تولید کارخانجات بزرگ این در نمونه‌های موفق دنیا وجود دارد نه اینکه فلبداهه است و بدون کارشناسی انجام شده نه اتفاقاً دولت یکی از وظایفش همین است که حداقل کارخانجات دولتی شرکت‌های دولتی یکی از وظایفشان همین است که این مشاغل را در زنجیره تولید خودشان تعریف کنند البته به سمتش رفته‌اند ولی هنوز سرعتی وجود ندارد.
نبود توازن در بودجه های عمرانی علت دومینو ایجاد شغل در شهرهای بزرگ
بعد یک نکته دیگر هم این است که اصلاً بعضی وقت‌ها خیلی از این موضوعات باز اثرات بخش‌های مختلفش جا‌های دیگر است یعنی به خاطر اینکه بودجه‌های عمرانی کشور بودجه‌های توسعه کشور متوازن نیست دومینو ایجاد شغل در شهرهای بزرگ به وجود می‌آید شما وقتی بودجه عمرانی کلان شهرها بیشتر از شهرهای اطراف و روستا‌های اطراف است وقتی یک پل ساخته می‌شود اینجا کارگر نیاز است کارگر اصلاً از اون شهر می‌آید اینجا کارگری که می‌آید اینجا خانه نیاز دارد باید برای کارگر خانه بسازد، شما باید این دومینو را بشکنید من خدمتتان عرض کردم در مورد اینها توسعه خود شهری است در دنیا این نگاه دارد قالب می‌شود که توسعه شهری ما باید توسعه شهرهای پیاده محور شود که اگر در این قالب انجام شود اصلاً نیازی به هزینه‌های عمرانی در کلان شهرها وجود دارد یعنی شما این دومینوی اشتغال اصلاً اینجا به وجود نمی‌آید که اگر جوان ما همان شهر کوچک مشغول شود نیازهایش را همانجا تعریف می‌شود یعنی برای بقیه هم آنجا ایجاد کار می‌شود آنجا مغازه نانوایی خود خانه‌اش باید ساخته شود و خود ایجاد شغل انجام می‌شود باید اثرات فرابخشی را توجه کنیم و یک نکته دیگر هم است که مهاجرت مربوط به موضوعات فرا اقتصادی است یعنی به موضوعات فرهنگی هم باید توجه کنیم.
مجری: خیلی ممنونم البته من یک توضیحی را عرض کنم، چون آقای موسوی قرار است که پاسخ بدهند پرسش آقای شریف‌زاده در حوزه معیشت فعالان حوزه نشر بود که حالا ارتباط با بحثمان هم دارد که جناب آقای فتحی هم اگر خواستند در بخش بعدی پاسخی برای این موضوع داشته باشند بفرمایید جناب آقای موسوی نماینده ستاد آقای پزشکیان؟
موسوی نیک: من هم حالا از این فرصت استفاده می‌کنم برای توضیح دادن یکی از برنامه‌هایی که مشخص آقای پزشکیان مد نظرشان است ببینید ایشان اعتقاد دارند به این موضوع و پیگیر هستند و اگر دولت را مردم اعتماد بکنند و در اختیار بگیرند این موضوع را به شکل جدی پیگیری می‌کنند که از کالایی شدن دو تا حوزه جلوگیری کنند یعنی الان دو تا حوزه بهداشت و آموزش که مبنای توسعه کشور‌ها است یعنی هیچ کشوری بدون اینکه در واقع زیرساخت‌های بهداشت و درمان به خصوص آموزشش در واقع درست ساماندهی نشده باشد به توسعه نرسیده و الان متاسفانه شرایطی است که الان با آموزش داریم همینطوری رفتار می‌کنیم که مثلاً با خودرو نمی‌دونم با لوازم خانگی با بقیه کالا‌ها در حالی که اصلاً به هیچ وجه اینطوری نیست آموزش و موارد مرتبطش مثل بحث کتاب و کتابخوانی در واقع مصرف نیست این سرمایه است.
حذف نگاه کالایی به بهداشت و آموزش برای توسعه کشور
شما در واقع این نگاه کالایی به موضوع بهداشت و موضوع آموزش باید به طور جدی در واقع مورد توجه قرار بگیرد نتیجه‌اش چی شده نتیجش این شده که الان ۸۰ درصد قبولی‌های برای رتبه زیر ۳۰۰۰ ما از دو دهک بالا هستند یا مثلاً دهک‌های پایین شانس قبولی در دانشگاه‌های خوب به شدت افت کرده طبعاً باید اینجا به طور مشخص در حوزه آموزش به خصوص آموزش دولتی تمرکز ویژه داشته باشیم یکی از برنامه‌های جدی است که در واقع پیگیری خواهد شد و حالا به هر حال موسسات غیرانتفاعی که بالاخره کار خودشان را انجام می‌دهند خانوارها هزینه می‌کنند بحثی نیست ولی در حوزه آموزش دولتی حتماً باید بازنگری شود و از این نگاهی که متاسفانه شرایط نابرابری را برای شهروندان و روستاییان ایجاد کرده‌ایم و می‌گوییم که رقابت کنید این باید اگر منابعی در واقع اولویت بخواهد داشته باشد حتماً یکی از اولویت‌ها این حوزه آموزش است و از جمله معیشت خود در واقع معلمین که خیلی مرتبط است بحث کیفیت آموزشی به وضعیت آنها و همینطور بحث دسترسی به منابع مطالعاتی مثل کتاب و اینها طبعاً باید به طور ویژه مورد توجه قرار گرفته شود در راستای افزایش سرمایه انسانی که مبنای توسعه است و مبنای عدالت است و یکی از ارکان اصلی رشد و شکوفایی و بالندگی همه هموطنان و دانش آموزان قاعدتاً است.
فلاح: خیلی ممنونم دولت آینده چه برنامه‌ای برای زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی در تهران دارد و این سوال را از این بابت مطرح می‌کنم، چون در سبد هزینه‌های مردم نقش دارد می‌دانم که همین الان گفتید که اهمیت خیلی زیادی دارد ولی مثلاً مشخصا دولت سیزدهم دولت شهید رئیسی کودکان زیر ۷ سال را درمانشان را رایگان کرد برنامه شما مشخصاً چیست برای این کار؟
فتحی سارانی: قبل هم ما در برنامه ششم توسعه اصلاً قرار بود که هزینه‌های کمرشکن سلامت را به زیر یک درصد برسانیم در برنامه هفتم باز هزینه‌های درمان را که از جیب می‌رود باید کاهش چشمگیری پیدا کند این صرفاً مختص تهران نیست و شما در کل کشور می‌بینید که این مشکل به وجود آمده و همینطور حضرت آقا فرمودند که بیمار بیش از درد بیماری چیز دیگری را تحمل نکند یک بخشی مربوط به بیمه‌ها است که آن بیمه‌ها که حداقل در برنامه آقای جلیلی است که در پایان ۴ سال پوشش را بدهند یعنی منابعش هم تهیه می‌شود و انجام می‌شود.
۷۵ درصد مشکلات نظام سلامت ما خارج از نظام سلامت است
همینطور که در دولت آقای رئیسی یک ارتقایی در مورد کودکان اتفاق افتاد که در البته در بخش دولتی بود یک بخشی که خیلی مهمتر است ۷۵ درصد مشکلات نظام سلامت ما خارج از نظام سلامت است باید آنها برطرف شود یعنی شما وقتی آن مشکلات برطرف می‌شود اصلاً مریضی کمتر می‌شود هزینه‌های درمان می‌آید پایین و می‌توانید با همین منابع موجود بیماران فعلی را اصلاً پوشش بدهید، آلودگی هوا باید برطرف شود، ما برنامه در این حوزه داریم و خدمت بزرگواران هم ارائه داده‌ایم هم خدمت مجلس و هم خدمت دولت ارائه داده‌ایم یا اصلاً در مورد الگوی زندگی باید تغییرات انجام شود شما سواد ورزشی کودکان ما باید تغییر پیدا کند یا در مورد خود این تصادفات باید کیفیت ما داریم می‌بینیم سالی ۱۷ هزار نفر تلفات پیدا می‌کند اینها هیچی اون‌هایی که دارند مجروح می‌شوند شما می‌گویید که طرف مجروح شود و من بعد درمانش کنم اینکه کار عاقلانه‌ای وجود ندارد یعنی شما خیلی وقت‌ها شما می‌توانید یک ساعت بعد از تغییر رویکرد یعنی شما اصلاً نیاز نیست بگویید من می‌خواهم بیمارستان جدید بسازم شما بهداشت بر درمان را اولویت بدهید یکی از مشکلات ما همین است که ما بهداشت بر درمان را اولویت نداریم مثلاً ما الان چند درصد افراد پوشش داده شده‌اند که دندان‌هایشان که از لحاظ بهداشتی زیر پوشش قرار بگیرند شبکه بهداشت هم بیاید ببیند و چک کند و دچار هزینه‌های سنگین نشود بعداً شما ببینید این مدل در دنیا مدل موفقی بوده ما از طریق خانه‌های بهداشت یک سری حداقلی‌ها را پوشش داد در عرض یک دهه ۱۵ سال عمر مفید زندگی سن افراد را بالا بردیم هزینه درمان را آوردیم پایین.
موسوی نیک: عرض کنم حضور شما که ببین نکاتی که گفتند کاملاً صحیح است یعنی بحث پیشگیری بهتر از درمان طبیعتاً موضوعی است که در واقع حتماً باید مورد توجه قرار بگیرد و واقعاً بعضی کار‌ها را با یک سری آموزش‌های ساده شاید بشود به خانوارها به کودکان به افرادی که آسیب پذیر هستند انجام شود بعداً در واقع در بحث سلامتشان خودش را نشان می‌دهد و طبعاً خدمت شما عرض کنم که در هزینه‌های سلامت هم خودش را نشان می‌دهد من به طور مشخص می‌گویم الان در حال حاضر حدود ۶۰ درصد از جمعیت حداقل ۲۱۰۰ کالری که حداقل تغذیه است، یعنی اگر کمتر از آن باشد فقر قضایی محسوب می‌شود الان ۶۰ درصد جمعیت مصرف نمی‌کنند، درعین حال ۱۴ میلیون کودک است کودک زیر ۱۸ سال این مشخص از شما با این وضعیت اگر بخواهید پیش بروید چند سال دیگر مشکلات سوء تغذیه مشکلات درمانی یعنی شما باید از ریشه در واقع با این موضوع مواجه شوید و به طور خاص در حوزه کودکان اگر شما منابع‌تان برای کل جامعه کافی نیست در حوزه کودکان در واقع یک تغییر خاصی مثل تغذیه مدارس پیگیری شود که جدا از اینکه یک نسل را نجات می‌دهید از نسلی شدن فقر در واقع جلوگیری کنید از بار شدن تبعاتش روی نظام بهداشت و درمان هم جلوگیری کنید جدا از آن در همین ساختار نظام درمانی فعلی بحث نظام اجرا که خیلی سال هم در واقع پیگیری شده البته خدمت شما عرض کنم موفقیت‌های خوبی هم خود آقای دکتر پزشکیان زمانی که تصدی این حوزه را داشتند شروع کردن به انجام دادند جز برنامه‌هایشان است که در واقع هزینه‌هایی که بدون دلیل به خانوارها به دلیل اینکه نظام ارجاع مناسبی وجود ندارد خانوارها خیلی وقت‌ها جایی مراجعه می‌کنند یا ارجاع داده می‌شوند.
۶۰ درصد پرداخت در نظام سلامت از جیب بیماران است
در حال حاضر که هزینه‌هایی بهشون تحمیل می‌شود که واقعا خیلی وقت‌ها ضرورتی ندارد بنابراین این نظام اجرا باید حتماً اصلاح شود در حال حاضر الان بر اساس آمار‌ها متاسفانه ۶۰ درصد پرداخت از جیب بیماران است همانطور که اشاره کردم بین دو و نیم تا ۳ درصد از فقرای هر سال ناشی از هزینه‌های درمان در واقع این پرداخت از جیب بر اساس قانون برنامه هفتم اگر اشتباه نکنم ماده ۴۹ در واقع باید به زیر کمتر از ۳۰ درصد کاهش پیدا کند حالا ماده‌اش را اگر من اشتباه گفتم ولی فکر می‌کنم جز اهداف کلان و راهبردی برنامه هفتم است.
سئوال: در خصوص کسب و کار‌های فضای مجازی که خیلی هم مهم است و جناب آقای موسوی اشاره به بحث فیلترینگ داشتند و نکاتی را در این حوزه اشاره فرمودند می‌خواستم خواهش کنم در جمع‌بندی هم جناب آقای فتحی و همچنین جناب آقای موسوی به این حوزه یک قدری بیشتر نظر داشته باشند، چون مخاطبین همه ویدیو‌های ما بیشترشان طیف جوان هستند و خیلی به گوش هستند از این حیث بدانند که نامزد ریاست جمهوری ما در این حوزه چه نظراتی دارند جناب آقای فتحی سارانی نماینده آقای جلیلی بفرمایید؟
فتحی سارانی: من باز برگردم، چون فرمایش آقای موسوی در مورد طرح وان من یک توضیح بدم مثلاً شما دارید همین الان دو تا بنزین هزار و پانصد تومانی و ۳۰۰۰ تومنی می‌زنید ما قرار نیست که اصلاً منابع مالی جدیدی اضافه کنیم الان داریم به صورت آزاد می‌دهیم و می‌گوییم هر کس دوست دارد بیاید ۳۰۰۰ تومانی ولی آن موقع می‌گوییم که مثل یک حالت سرانه باشد مثلاً کسی که مقدار کمتری زد ۳ هزار تومانش بیشتر است البته در طرح وان این سبد تبدیل می‌شود یعنی شما گاز و برق هم به همین صورت است، یعنی اینکه می‌گویم برای اینکه ساده سازی شود بنزین را مثال زدم، حداقل در ستاد آقای جلیلی در مورد نظر آقای پزشکیان مطرح نشد آقای پزشکیان مصاحبه‌ای داشته بعضی از رسانه‌ها شاید طرفداران باشند که مطرح کرده باشند یعنی چیزی نیست که ولی ما واقعاً انتظار داریم که خود آقای پزشکیان و ستادش حداقل خودش بگویند، چون من واقعاً اصلاً نمی‌دانم این الان نظر آقای موسوی است یا نظر آقای پزشکیان است دو تا برنامه را گفتند که نظر آقای پزشکیان است باز من گیج شده‌ام که این سومی چیست در مورد آقای کنگرلو یک سوالی پرسید داخل سوالشان دو تا سوال بود من یک سوال را جا گذاشتم فرمودند که این منابع مالی مسکن را که من عرض کردم ۲۰ درصد این را چطوری بانک‌ها باید بدهند.
تورم کاهشی سال گذشته متناسب با کاهش رشد نقدینگی و ثبات بازار ارز نبود
اولاً که به قانون موظف هستند که بدهند بعد هر سال ما یک رشد تسهیلات داریم یعنی اینطور نیست که نداشته باشیم از آن محل قابل دادن است حتی اگر بخواهند کنترل ترازنامه را رعایت نکنند در جهت توسعه کشور است مشکلی وجود ندارد مثلاً ما پارسال تورممان کاهش پیدا کرد ولی کاهشش مناسب با کاهش رشد نقدینگی و ثبات بازار ارز نبود تا نیمه اول پارسال به خاطر چی؟ چون تورم بخش مسکن پایین نیامده بود یعنی شما می‌ارزید که یک کمی تسهیلات بدهید مسکن را مشکلش را حل کنید و این عرضه و تقاضا را به هم برسانید ولی در بلند مدت شما بازار مسکن را تعادلش را مشکلش را برطرف کنید همانطور که ما یک زمانی در زمان آقای احمدی نژاد ما کار به بحث ساخت اینها ندارم مسکن مهر از طریق منابع مالی تامین شد یک موقعی خیلی‌ها داد می‌زدند که اصلاً این موجب رشد نقدینگی نصف نقدینگی مربوط به این بود ولی مشخص شد رشد نقدینگی در دوره اول آقای روحانی بیشتر از زمان آقای احمدی نژاد بیشتر از دوره‌ای بود که مسکن مهر انجام شد مشخص است از همین منابع موجود بانک‌ها قابل تامین است و اصلاً مصوبه مجلس هم است.
مجری: خیلی سپاسگزارم جناب آقای فتحی آقای موسوی نیک از ستاد آقای پزشکیان بفرمایید؟
موسوی نیک: ببینید در رابطه با آن بحث من به نمایندگی از طرف آقای پزشکیان آمده‌ام طبعاً باید نظر من را مبنا قرار بدهند منتها آقای پزشکیان هم طبعاً در مناظراتشان این را تصریح می‌کنند و خدمت عزیزان روشن می‌شود که بالاخره نظرات در رابطه با حوزه انرژی به چه صورت است من خطاب به هموطنان عزیزم که صدا را می‌شنوند و یا تصویر ما را دارند عرض می‌کنم ببینید حالا خیلی بحث‌های جزئی اینجا مطرح شد بحث‌های متفاوت انجام شد و نظرات کارشناسی داده شد ولی یک واقعیت مهمی وجود دارد و آن هم این است که خیلی از این مشکلات معیشتی که حالا اقشار مختلفی که اینجا ذکر خیرشان شد از بازنشستگان کارمندان کارگران هنرمندان جوانان و موارد مختلف انجام شد.
با تورم بالای ۴۰ درصد جز بالاترین تورم‌های جهان هستیم
یک بخش اصلی مرتبط با شرایط کلان کشور است و تورم‌های وحشتناکی که الان ما داریم بالای ۴۰ درصد که جز بالاترین تورم‌های جهان هستیم و همینطور رفع این معضلی که ما نزدیک ۲۵ میلیون نفر فقیر مطلق داریم در کشور این بدون سرمایه‌گذاری و رشد فراگیر و پایدار امکان‌پذیر نیست یعنی مواجهه با این موضوع در واقع بدون رشد امکان‌پذیر نیست برای رشد هم همین برنامه هفتم توسعه مشخص کرده ۸ درصد ما باید رشد اقتصادی داشته باشیم خودشان حساب کرده‌اند خود برنامه حساب کرده حدود ۴۵۰ هزار میلیارد تومان که گفتنش هم ساده نیست معادل دلاری اش را می‌گویم که در واقع هموطنان بتوانند بهتر درک کنند حدود ۷۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری می‌خواهد اگر بخواهد این اتفاق بیفتد و این شرایط معیشتی حل شود این باید در واقع مشخص شود از کجا ما حداکثر از صندوق توسعه ملی و منابع دولت بتوانیم سالی دلاریش را اگر بگوییم ۱۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کنیم ۶۰ میلیارد دلار باید از منابع داخلی و خارجی تامین شود و بدون تعاملات جهانی و بدون حل مشکل سرمایه‌گذاران داخلی که خیلی‌هاشون در حال فرار هستند یعنی خیلی‌هاشون در واقع سالی ۱۸ میلیارد دلار بر اساس برآورد‌هایی که از محاسبات بانک مرکزی به دست می‌آید دارد سرمایه خارج می‌شود بدون این امکان پذیر نیست و دولتی باید سر کار بیاید که اولاً بتواند تعاملات بین‌المللی را در واقع این ظرفیت را داشته باشد اعتقاد داشته باشد حل کند و ثانیاً در داخل بتواند خودی و غیر خودی نداشته باشد و بتواند تعامل کند بر مبنای قانون سیاست‌های کلی و یک وفاق ملی را ایجاد کند و خدمت شما عرض کنم بین مردم مرز نکشد در رابطه با فیلترینگ هم که اشاره کردم.
سوال: آقای موسوی من عذرخواهی می‌کنم دو دقیقه خدمت شما زمان می‌دهیم برای جمع‌بندی که فرمایشتان قطع نشود و دو دقیقه پایانی هم خدمت شما که بحث را بتوانیم جمع کنیم؟
موسوی نیک: من تقریبا بحثم تمام شده بود در رابطه با بحث فیلترینگ ببینید یک معضل اساسی من عرض کردم خدمت عزیزان بعضی از موارد واقعاً توجیه پذیر نیست ما بالاخره در جامعه‌ای داریم زندگی می‌کنیم با مردم طرف حساب هستیم ما می‌بینیم که اگر هدف بحث فیلترینگ بحث این است که مثلاً مشکل امنیتی دارد مشکل اخلاقی دارد بعضی از این پلتفرم‌ها این را که همه دارند مثلاً تلگرام که همه دارند پس برای چی این فیلتر است این باید در واقع باید بنشینیم صادقانه خودمان فکر کنیم و خودمان بنشینیم و ببینیم که اگر یک زمانی ضرورت بوده این را مثلاً فیلتر کرده‌ایم ضرورتش رفع شده خب بیاییم اصلاح کنیم و بازنگری کنیم.
حلقه مفقوده جامعه راستگویی و صادق بودن مسئولین ما با مردم است
در واقع موضوعی که ضرورت ندارد و متاسفانه به نظر می‌رسد اهداف حتی یک سری افراد وی پی ان فروش‌ها پشت قضیه باشند هیچ توجیه دیگری ندارد در واقع این موضوع و این را حتماً شهروندان در نظر داشته باشند که آقای پزشکیان به عنوان شخص خودشان که در واقع کاملاً مخالف این موضوع هستند و تمام تلاششان را می‌کنند که این مشکلاتی که سد بین اصلاً هزینه اضافه است برای مردم اینها را رفع کنند و انشاالله با تعاملی که برقرار خواهند کرد در عرصه داخلی و خارجی در واقع این موضوع را حل فصل خواهند کرد و نکته آخر اینکه ببینید ما حلقه مفقوده این جامعه ما صداقت و راستگویی و صادق بودن مسئولین ما با مردم است آقای پزشکیان سابقه شان نشان داده که این صداقت را دارند تمام تلاششان را حتماً می‌کنند که انشاالله تعهداتی که دارند را انجام بدهند.
مجری: خیلی ممنونم جناب آقای موسوی نیک جناب آقای فتحی سارانی نماینده آقای جلیلی بفرمایید؟
فتحی سارانی: یک نکته در مورد تعاملات خارجی عرض کنم که آقای جلیلی اصلاً مخالف تعاملات خارجی نیستند و دولت شهید رئیسی هم نشان داد که تعاملات خارجی به حداکثر خودش رسید ولی از منافع کشور دفاع می‌کند این نیست که ما بگوییم وارد توافقی شویم که دولت مقابل بتواند یک شبه بزند زیرش و همه تحریم‌ها را برگرداند و یک شوکی به اقتصاد وارد شود یعنی ما ایرادی که به بازگشت آمریکا به برجام داشتیم نه اینکه مخالف تحریم اینکه تضمین می‌دهند که دوباره بزنند زیرش و دلار ۳۰ تومنی و ۵۰ تومنی را نکنند ۵۰۰ تومان و شوک به اقتصاد وارد کنند
نامزدی باید رئیس جمهور شود که شناخت کافی از مسائل داشته باشد
وقتی ضمانت نمی‌دهند اصلاً از نظر اقتصادی می‌گویم کی اصلاً دنبال این است که به اقتصادش شوک وارد شود اقتصادی که الان تحمل کرده این یک لولوسازی از آقای جلیلی است که اصلاً درست هم نیست مردم عزیز ما خوب است که دقت کنند که نامزدی باید انتخاب شود به عنوان رئیس جمهور که شناخت کافی از مسائل داشته باشد وقتی شناخت کافی وجود نداشته باشد ممکن است مسیر پیموده شود که آن مسیر موجب هزینه‌های سنگین باشد برای مثال دوست عزیز ما جناب آقای پزشکیان آدم صادق و درست و ساده زیست و این حوزه سلامت حوزه سلامت تخصص ایشان است در دوره وزارتخانه ایشان با یک تصمیم تفاوت تعرفه بخش خصوصی و دولتی ۱۰ برابر شد، چون فقط به نظام پزشکی سپردند و می‌خواست در جهت کمک به محرومین ولی درصد معکوس گذاشت یا خود آقای عبدالعلی زاده که می‌خواستم تهران را گران کنند به خاطر کمک به تهرانی‌ها بود ولی الان همه شاکی هستند یعنی وقتی شما وقتی حتی آدم صادق و ساده زیست ولی شناخت از موضوع نداشته باشد ممکن است در کشور هزینه‌های سنگینی را ایجاد کند.