راه رفتن در خواب یک مشکل رفتاری هیجانی در زمان خواب عمیق فرد است که منجر به راه رفتن فرد درخواب و یا منجر به ایجاد سایر مشکلات در زمان خواب می شود.
خوابگردی به حالتی اطلاق می‌شود که در آن فرد الگوی رفتاری پیچیده ای (راه رفتن) در خواب دارد. برخی موارد، شخص حرف می‌زند، اما معنایی از آن برداشت نمی‌شود. معمولا چشمان شخص باز است، اما در حالی که به چشمان شما زل زده است، انگار به جایی نامعلوم می‌نگرد.
اختلال راه رفتن در خواب بیشتر در دوره کودکی رخ می‌دهد و بزرگسالان به ندرت دچار آن می‌شوند.
خوابگردی چیست؟و آیا باید شخصی که در حال خواب گردی است را بیدار کنیم؟
گفته می‌شود که فردی‌که در خواب راه می‌رود را نباید بیدار کرد. بیدار کردن چنین فردی خطرناک نیست، اما باعث می‌شود که پس از بیدار شدن تا مدت کوتاهی سردرگم و گیج شود.
تصور رایج دیگر در مورد این اختلال آن است که در طول راه رفتن فرد به خود آسیبی نمی‌زند. این در حالی است که از دست دادن تعادل، زمین خوردن و حتی تصادف در خیابان بسیار محتمل است.
با مشاهده این رفتار از سوی کودک، والدین نگران می‌شوند که حتما مشکلی وجود دارد. تحقیقات نشان می‌دهند که اغلب این کودکان فاقد مشکلات عاطفی یا روانی هستند. راه رفتن در خواب به خودی خود در طول دوره بلوغ از بین می‌رود، اما گاهی بیشتر ادامه می‌یابد. حدود ۱۸ درصد از افراد در نقطه ای از زندگی خود دچار این اختلال بوده اند.
چرا برخی از اشخاص در خواب راه می‌روند؟
علل مختلفی برای این مشکل ذکر می‌شود، از جمله:
وراثت
فقدان خواب کافی و خستگی زیاد
مختل شدن خواب در اثر اختلالی مانند آپنه
تب یا بیماری
مصرف مواد مخدر یا الکل
برخی داروها مانند داروهای خواب
استرس و اضطراب
به خواب رفتن با مثانه پر
صدا یا لمس بدن
تغییر در محیط (خوابیدن در هتل)
میگرن
آسیب به سر
اختلال اضطراب، استرس پس از سانحه یا پانیک
علائم خواب گردی چیست ؟
علاوه بر بیرون آمدن از تختخواب و راه رفتن، سایر علائم راه رفتن در خواب عبارتند از:
نشستن در تختخواب و داشتن حرکات تکراری مانند مالیدن چشم ها یا صاف کردن پیژامه
نگاه مبهم به نقطه ای نامعلوم (چشم های شخص باز است، اما نگاهش با حالت عادی فرق دارد)
رفتارهای عجیب و از سر بی احتیاطی
پاسخ ندادن وقتی با اون صحبت می‌شود یا پاسخ هایی که معنی نمی‌دهند
دشواری در بیدار شدن
حرف زدن در خواب
ادرار کردن در محل نادرست (برای مثال، کمد)
برخلاف آنچه در فیلم ها در مورد خوابگردی نشان داده می‌شود، دست های شخص روبه جلو کشیده نشده است.
کودکانی که دچار این مشکل هستند در طول سن ۴ تا ۵ سالگی دچار بی قراری خواب هستند و در سال های اول عمر خود به دفعات در طول شب بیدار می‌شوند.
احساس خستگی در صبح، بدن درد، وجود کبودی های بدون توضیح در بدن (در اثر ضربه در طول خواب)
بیدار شدن در جایی که شب قبل آنجا به خواب نرفته اید
گاهی فردی که دچار خوابگردی است به فعالیت های روزمره مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن، رانندگی و حتی برقراری رابطه جنسی نیز می‌پردازند.
به یاد نیاورن آنچه در طول شب بر او گذشته است.
چطور خانه را برای کودکی که دچار خواب گردی است، ایمن کنیم؟
راه رفتن در خواب به خودی خود خطرناک نیست. اما باید مراقب بود که فرد به خود یا دیگری (برای مثال، با رانندگی کردن) آسیب نزند یا کودکان با بیرون رفتن از خانه گم نشوند.
با راهکارهای زیر محیط را برای فرد ایمن کنید:
سعی کنید تا حد امکان کودکان را از خواب بیدار نکنید، زیرا می‌ترسد یا حتی ممکن است جیغ بزند. به آرامی او را به تختش راهنمایی کنید.
تمام درها و پنجره های را قفل کنید و همچنین بهتر است یک قفل اضافه نیز به هر کدام بزنید. کلیدها را از دسترس فرد دور نگه دارید.
برای جلوگیری از افتادن، کودک را در تختخواب دو طبقه نخوابانید.
تمام اشیای شکستنی را از دسترس کودک دور کنید.
موانع را از مسیر اتاق کودک و خانه دور کنید.
جلوی در اتاق کودک و نیز راه پله ها، دروازه های ایمنی نصب کنید و شب ها آن را قفل کنید.
درمان خوابگردی
برای کنترل این اختلال می‌توانید از راهکارهای خانگی استفاده کنید، از جمله:
مدیتیشن و تمرینات آرامش بخشی
پرهیز از محرک های سمعی و بصری قبل از خواب
خوابیدن در جای امن
کاهش مصرف کافئین و تخلیه مثانه و روده قبل از خواب
قرار دادن زنگ هشدار باز شدن برای تمام درها و پنجره ها
عدم مصرف مایعات در ساعت های منتهی به خواب
آرام نگه داشتن محیط خواب، کم کردن نور و نویز
دارو درمانی
راه رفتن در خواب می‌تواند به دلیل وجود یک بیماری زمینه ای مانند رفلاکس معده، آپنه خواب، بیماری پای بیقرار، یا تشنج باشد. دارودرمانی زمانی ضروری است که:
احتمال بروز آسیب جدی است
رفتارهای فرد موجب بیخوابی خانواده و کاهش کیفیت خواب در طول روز شده است
سایر روش های درمانی موثر نبوده است
مصرف دارو معمولا ۳ تا ۵ هفته کافی است.