معاون سیاسی رئیس جمهور گفت: حضور هیئت‌های خارجی در مراسم تشییع رئیس جمهور شهید نشانه توانمندی، تحرک و ابتکار دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی بود.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، در برنامه گفت و گوی ویژه خبری موضوع سیاست خارجی فعال رئیس جمهور شهید با حضور آقای محمد جمشیدی، معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور بررسی شد.
سوال: برگزاری مراسم یادبود با حضور بیش از شصت هیئت خارجی که برای ادای تهران به رئیس جمهور شهید به تهران آمدند، از این مدخل وارد بحث سیاست خارجی و دیپلماسی خواهیم شد، این که حضور هیئت‌های خارجی و در تراز‌های بسیار بالا از روسای جمهور، امیر قطر و شخیت‌های دیگر که به نمایندگی از کشور‌های مختلف حضور داشتند چه نشانه‌ای از جایگاه سیاسی و دیپلماسی فعال دولت سیزدهم و شخص محترم رئیسی شهید خواهد داشت؟
جمشیدی: تسلیت عرض می‌کنم شهادت رئیس جمهور و همراهان شان را و تشکر می‌کنم از حضور میلیونی مردم در شهر تهران و همچنین شهر‌های دیگر این خودش بیانگر ارتباط وثیق بین حکومت و جامعه است و این یکی از شاخص‌های اساسی ارزیابی میزان اقتدار و پایایی حکومت‌ها تعریف می‌شود، واقعیت این است که اگر من بخواهم از سیاست خارجی دولت بگویم و نقش شهید آیت الله رئیسی دراین زمینه خوب فصل مفصلی در این زمینه وجود دارد، با توجه به این که این مسئولیت را برعهده داشتم در کنار بزرگواران دیگر، تقریبا شبانه روزم با این بحث گره خورده است و خاطرات و تجربیات مختلفی در این زمینه دارم، این حضور هیئت‌های خارجی که بیش از شصت هیئت سطح بالای خارجی محسوب می‌شود خودش شاید می‌توانیم بگوییم برگ آخر از توانمندی و تحرک و ابتکار سیاست خارجی دولت سیزدهم بود.
حضور هیئت‌های خارجی در مراسم تشییع نشانه ابتکار سیاست خارجی دولت سیزدهم بود
توی این هیئت‌ها خوب بعضی از کشورها که ما اساسا سال هاست با آنها رابطه نداریم و قطع رابطه بودیم، این جا حضور پیدا کردند، وزیر خارجه مصر، وزیر خارجه بحرین، فرستاده ویژه از اردن، تقریبا تمام کشور‌های همسایه، از آسیای مرکزی، کشور‌های عربی، حوزه شامات، جنوب آسیا، قدرت‌های جهانی اینها همه حضور پیدا کردند و آنهایی که به خاطر بعد مساحت نتوانستند هیئت بفرستند، پیام‌های تسلیت فراوانی را دریافت کردیم از کشور‌های غربی، کشور‌های اروپایی، که این نشان دهنده یک چیز است وآن که سیاست خارجی آقای رئیسی، موثر بوده و به هدف خودش اصابت کرده و توانسته است کشور‌های مختلف را در چارچوبی که مدنظرش بود همراه کند. حالا آن چه بوده است، سیاست خارجی دولت شهید بزرگوار دکتر رئیسی اولا صاحب تئوری بود، معمولا بعضی می‌آیند و فقط سیاست خارجی یک سری کلیات می‌گویند و این که بگویید که آقا پشتوانه حرفت چیست و دکترینت چه چیزی است و به دنبال چه هدفی هستی و گام‌های اجرایی ات چیست، کمتر وجود دارد، معمولا هم خیلی هاش متاسفانه بعضی‌ها مثلا ترجمان گفتمان غربی هست که به کشور سرایت پیدا می‌کند، اما من یادم است از اولین روز‌هایی که خدمت آقای رئیس جمهور بودیم برای بحث‌های مربوط به سیاست خارجی و رویکرد دولت ایشان فرمودند که در حوزه همسایگان بلافصل ما تجارت بین این کشورها حدود هزار و دویست میلیارد دلار است ولی سهم ما تقریبا نزدیک به صفر است، یعنی اساسا ما با این کشورها با نزدیک‌ترین کشورها که با مرز دارند و مرز فرصت همکاری اقتصادی است و ارتباطی نداریم و سیاست خارجی فقط سیاسی می‌بینیم و با ادبیات و لفاظی می‌بینیم ولی باید سیاست خارجی در خدمت مردم باشد و در خدمت منافع اقتصادی باشد و این پشتوانه حرکت‌های سیاسی باشد تا بتواند آن حرکت سیاسی و تعامل سیاسی قوام پیدا کند.
دکترین سیاست خارجی آقای رئیسی مبتنی بر مفهوم همسایگی و همگرایی بود
این چیزی بود که من روز اول از ایشان شنیدم و بر همین اساس دکترین سیاست خارجی ایشان مبتنی بر مفهوم همسایگی و همگرایی شکل گرفت که پشتوانه تئوریک قوی دارد و هدفش این بود که کشور‌های حوزه همسایه که فراتر از همسایگان می‌شود اینها را زیرساخت‌ها را به هم وصل کرده و به ایران متصل کرده و ایران را یک محوریتی به آن بدهد و ایران را از این جهت منطقه‌ای کند یعنی قدرت منطقه وقتی شکل می‌گیرد که دیگر کشور‌های منطقه که به لحاظ زیرساخت که به راحتی قابل تغییر و جابه جایی نیستند به شما وابسته شوند و این ماندگاری دارد و خیلی کار‌ها در این زمینه انجام داد و وارد سازمان‌های بین المللی و منطقه‌ای شد که این را رواج می‌داد و به نوعی به یک سیاست خارجی و نظم جدید منطقه‌ای کمک کرد که شکل بگیرد و ایران جزو سازمان شانگهای شد و ایران جزو سازمان بریکس شد که کسی تصور نمی‌کرد که این موفقیت ایجاد شود و با تلاش‌های خود آقای رئیسی و تماس‌های تلفنی و پیگیری و نوع مذاکره‌ای که با روسای کشورها داشت اثرگذار بود.
یادم است نمی‌خواهم اسم کشور بگویم، اما یکی از کشورها، دو تا از کشورها که بسیار موثر بودند در عضویت ایران در بریکس که سازمان و مجموعه بسیار مهمی است، وقتی ایران عضو بریکس شد و وارد گفتگو و مذاکرات دو جانبه شدیم اولین جمله‌ای که این روسای جمهور گفتند، گفتند آقای رئیسی اگر تماس تلفنی شما با ما نبود و آن ادبیات و جملاتی که به ما گفتید در آن وجود نداشت که من شاهد بودم که همه اش از عزت جمهوری اسلامی حکایت داشت، این رای مان این نمی‌شد ولی فقط به خاطر تماس تو این کار را کردیم.
نکته دومی که این جا وجود دارد، بعضی از این شبکه‌های معاند آمدند سوء استفاده بکنند ولی الحمدالله نتوانستند امروز دوباره تکرار می‌کنم که قشنگ تثبیت شود آن این است که شخصیت خود آقای رئیسی، رئیس جمهور عزیزمان که از دست رفت متاسفانه، شخصیتش به گونه‌ای بود که وقتی وارد مذاکره می‌شد با طرف مقابل اثرگذار بود روی ذهن و قلبش، اساسا من کسی هستم که دانشگاهی هستم، استاد دانشگاه تهران هستم و اینها را درس دادم و می‌دانم ادبیات بین المللی و این که بر قلب و ذهن طرف مقابل بتوانید تسخیر بکنید و اثرگذار بکنید این بزرگ‌ترین چیزی است که از مذاکره می‌شود به دست آورد.
سوال: معتقدید یک بخشی از این دست آورد‌ها در حوزه دیپلماسی مرهون خود شخصیت آقای رئیسی بود؟
جمشیدی: قطعا همین طور است همه وزیر خارجه و دوستان سرجای خودش و ما قدردان هستیم ولی آقای رئیسی سرجای خودش، من بار‌ها شاهد بودیم که وقتی وارد مذاکره می‌شدیم و محتوای این مذاکرات را صحبت می‌کردیم و تهیه می‌کردیم ولی وقتی خودش وارد مذاکره می‌شد به گونه‌ای تعامل می‌کرد و ارتباط می‌گرفت که روی فرد مقابل اثرگذاربود، اساس مذاکره این است که بدانیم که طرف مقابل یک انسان است و می‌توانید روی شخصیت و خلق و خو و عواطف و احساسات او اثرگذار باشید و روی محاسبه گری او اثرگذار باشید.
آقای رئیس کاملا در این زمینه تبحر داشت و به خاطر ذات شخصیت خودش بود که انسانی بسیار محترم و اخلاقی بود، به عنوان مثال من اسم کشور نمی‌آورم، یک کشور عمده و نوظهور آسیایی و یک سازمان بین المللی بیشتر غربی، دو تا مثال خدمت تان می‌گویم، آقای رئیسی یک بار در تهران و یک بار هم در حاشیه یکی از اجلاس‌های بین المللی با اینها وارد مذاکره شد و تقریبا ما با آنها هیچ ارتباطی نداشتیم و سال‌های سال رابطه‌ای وجود نداشت و تجارت صفر تقریبا، کمیسیون اقتصادی نداشتیم، رفت و آمد نبود، شخصیت‌ها رفت و آمد نمی‌کردند که بتوانند شکل دهند.
وقتی وارد مذاکره با این فرد شد، باور کنید، جدی می‌گویم طوری با او صحبت کرد و ادبیاتی به کار برد و مثالی را مطرح کرد و مفصل که آن طرف نه تنها متاثر شد و اادبیات و رویکرد آقای رئیسی بر او اثر گذاشت بلکه در چشم‌های او اشک حلقه زد و کاملا متاثر شد و گفت من کامل می‌خواهم با کشور شما کار کنم.
حضور فعال در سازمان‌های بین المللی و سازمان‌های منطقه‌ای
سوال: این خارج از نقشه‌ای بود که شما می‌خواستید با آنها مذاکره کنید؟
جمشیدی: اتفاقا به ایشان گفتم که حاج آقا این دیگر کاغذ‌های ما به درد نمی‌خورد و شما خیلی بهتر مذاکره می‌کنید و ایشان لبخند زدند و خیلی بزرگوارانه رفتار کردند و یکی از سازمان‌های بین المللی که غربی آمده بود و آن هم آقای رئیس جمهور اول مذاکرات متعارف دیپلماتیک کرد و گفت فلانی من اصلا نمی‌خواهم با تو این طور صحبت کنم، من و تو یک روزی عکس مان روی دیوار‌ها می‌زنند و از این دنیا می‌رویم و خدا شاهد است همین حرف‌ها را زد و امروز متاثر شدم، گفت یک روزی من و شما می‌رویم و عکس مان می‌خورد روی مجموعه‌هایی که بودیم و مسئولیت‌هایی که داشتیم و آن جا باید ببینیم که هر کسی برای خودش چه کار کرده است و باید پاسخگو باشد و درباره این چیز‌ها توضیح داد، آن طرف، او هم متاثر شد و گفت آقای رئیسی باور کنید من اعتقاد دارم به آخرت و از کشور‌های غربی بود و گفت من خدا را قبول دارم و گفت من اقداماتی می‌کنم و در روز آخر باید جواب بدهم و تلاش می‌کنم که در تعامل با ایران آن رویکرد مبتنی بر عدالت را طی کنم و مثال‌های زیادی در این زمینه می‌توانم بزنم و این به خاطر شخصیت خود آقای رئیسی بود و شما کتاب‌ها درباره مذاکره و توان مذاکره بنویس ولی آخرش که مذاکره امری انسانی است و باید بتوانید با طرف مقابل ارتباط برقرار کنید و در چارچوبی که می‌خواهید هدایت کنید، آقای رئیس جمهور کاملا در این زمینه استاد بود و در این تردیدی ندارم. به عنوان کسی که خودم درسش را خواندم و درسش را می‌دهم.
این کار یک ویژگی دیگر آقای رئیسی فعال بودن ایشان بود در عین حالی که ایده داشت و در عینی که شخصیتش در این زمینه بود بسیار فعال بود، ما در تقریبا در سی و دو- سه ماهی که از عمر این دولت گذشت، نزدیک به ۲۸-۲۹ ماه سفر خارجی داشتیم، سفر خارجی که در سطح بالا برگزار می‌شد و با دعوت طرف مقابل انجام می‌شد، حضور فعال در سازمان‌های بین المللی و سازمان‌های منطقه‌ای داشتند و سخنرانی‌های ایشان در سازمان ملل هیچ وقت من ندیدم که غربی‌ها بتوانند ازآن ایراد گرفته یا بتوانند طعنه‌ای بزنند چه به لحاظ محتوایی و چه به لحاظ بیان وصراحت و شجاعتی که آقای رئیسی داشتند.
عکس ماندگاری که از آقای رئیس جمهور دیگر در تاریخ ماند و عزت جمهوری اسلامی شد که عکس حاج قاسم را بلند کرد در زمانی که شاید کمتر کسی جرات کند از این اقدامات انجام بدهد و سال بعد قرآن را بلند کرد که تاثیر بسیار سنگینی در کل جهان اسلام گذاشت و حتی فراتر از جهان اسلام آمدند مورد توجه قرار دادند یعنی توجه به ابعادی از تحرک دیپلماتیک که حرف را پیش می‌برد و این کم نظیر بود. ما بالاخره در این کشور داریم زندگی می‌کنیم می‌بینیم توجه آقای رئیسی به صورت خاص که البته با هدایت‌های رهبر معظم انقلاب انجام می‌شد توجه خاص ایشان به حوزه آفریقا که آینده جهان به آفریقا برمی‌گردد همه قدرت‌های بزرگ جهانی و آنهایی که ادعای قدرت می‌کنند در آفریقا حضور موثر دارند در کشور ما یادم است خیلی از رؤسای جمهور سال آخر دولت دومشان می‌آمدند آفریقا می‌رفتند و همیشه یادم است همه یک جمله می‌گفتند که ما دیر آفریقا را پیدا کردیم این را از روسای جمهور مختلف شنیدم، ایشان در همین دو و نیم سال حداقل دو اجلاس آفریقای عمده برگزار کرد که از این تجارت قرارداد و منفعت اقتصادی نصیب تجار شرکت‌ها و کارخانجات ما می‌شود یعنی مثلاً در همین اجلاس آفریقا که تقریباً یک ماه پیش برگزار شد بالای ۳ میلیارد دلار قرارداد بسته شد یعنی شما ببینید این مبلغ چه اثری می‌گذارد در حوزه کسب و کار و اشتغال فقط با یک اجلاس که آمدند دیدند توانمندی‌ها را، بعد هم اجلاس اکسپو بود یا قبلاً در اوج آشوب‌هایی که در سال ۱۴۰۱ داشتیم اجلاس آفریقا برگزار کردند، سفر‌های آفریقایی کشور‌هایی که ما تا حالا کمتر به آن سر زده بودیم یا مورد بی‌توجهی قرار گرفتند.
در فعال بودنشان خاطرم است که سه کشور آفریقایی را در دو روز رفتیم ایشان وقت تلف نمی‌کرد تاکیدشان این بود که سفر‌ها کم هزینه، کم تعداد و با مدت زمان کم باشد نمی‌خواهیم آنجا برویم بچرخیم، استراحت و گردش کنیم می‌رویم کارهایمان را انجام می‌دهیم و سریع می‌رویم. من یادم است در یکی از کشورها ما رفتیم در کشور آفریقایی کشت فراسر زمینی که ایران انجام داده بود را ببینیم و از پایتخت فاصله داشت چقدر مسیر را طی کردیم و شب شد و عملاً باید از جاده خارج می‌شدیم یک منطقه بود باید پیاده می‌رفتیم باور کنید من خودم و دیگر کسانی و حتی دوستان حفاظت خدا رحمت کند شهید سید مهدی موسوی را همه دیگر تقریباً از پا افتاده بودند و توان راه رفتن نداشتند، اما ایشان جلوتر از همه داشت می‌رفت کسی که بالای ۶۰ سال سن داشت. شب در حاشیه یکی از شهر‌های کشور آفریقایی که هیچکس هم نمی‌رفت سر می‌زد، دستور می‌داد و پیگیری می‌کرد این تحرکش بود، آمریکای لاتینش همین بود، همسایگان که دیگر رفت و آمد و تماس، حالا تماس‌های تلفنی که دیگر جای خود دارد مرتب صحبت می‌کرد، توافق می‌کرد، پیگیری می‌کرد.
مسئله دیگر پیگیری جدی بود یعنی ما وقتی تهران بودیم این نبود که تعطیل باشد ما برویم تا سفر بعدی همیشه کلید واژه ایشان این بود می‌گفت فلانی ۲۰ درصد کار ابتدایی، ۸۰ درصد پیگیری، تا پیگیری نباشد کار به نتیجه نمی‌رسد و هر هفته هم هر پیشرفتی در حرکت‌های خارجی ما اتفاق افتاده بود به مقام معظم رهبری گزارش می‌دادند و مرتب این بود، با سفارتخانه‌ها مرتبط بودیم به طور مرتب، با وزارت خارجه با فلان سفیر می‌گفتند این چه شد، آن چه شد. خوب وقتی خود رئیس جمهور تماس می‌گیرد با یک سفیر می‌گوید فلانی را چه کار کردی معلوم است که چقدر توجه دارد حالا این در حالی است که هزار کار دیگر هم دارد، اما یادش نمی‌رفت بعد مهم این بود که در هر کشوری اولویت خاصش را می‌دانست، ما می‌رفتیم، بالاخره توافقات متعدد بود، اما ممکن بود مثلاً دو مسئله اصلی داشته باشیم مثلاً یک جا در مورد ترانزیت، یک جا در مورد کالا‌های اساسی است، یک جا مثلاً در مورد قرارداد‌های تجاری است همان را به صورت خاص دست می‌گذاشت و می‌گفت من این را می‌خواهم باید محققش کنید، جلسه می‌گذاشت، پیگیری می‌کرد به سفیر می‌گفت بیا به اینجا ما هم که به صورت کار تخصصی اینها را پیگیری می‌کردیم؛ لذا می‌خواهم بگویم که مرحوم آیت الله شهید رئیسی در این زمینه واقعاً بیش از آن چیزی که بقیه شاید باورشان نمی‌شد درخشید و یک میراث ماندگار در حوزه سیاست خارجی گذاشت که البته هنوز ادامه دارد این اتفاق که افتاد ما خیلی کار‌های اساسی دیگر داریم در دستور کار ما است این نبود که یک سری حرف زده باشد و تمام شده باشد نه، دنبال کار‌های جدید، پروژه‌های راهبردی که برای آینده کشور برای نسل‌های دیگر برای دولت‌های دیگر درآمدزایی عمده دارد، درآمد‌های ماندگار دارد باعث می‌شود کشورها به سمت ایران تمایل پیدا کنند و اساساً ایران را از این طریق یک ایران قوی کند.
توجه به قرارداد تجارت آزاد و تجارت ترجیحی
یکی از کار‌هایی که کمتر به آن توجه می‌شود توجه به قرارداد تجارت آزاد و تجارت ترجیحی است اینها خیلی برای کشور مهم است ما تا حالا نداشتیم و نداریم یک قرارداد تجارت ترجیحی با یک کشور همسایه داریم اسم نمی‌برم، چون ممکن است تبعات داشته باشد در گذشته انجام شده بود خلاف قانون هم انجام شده بود بدون اینکه حتی مجلس برود انجام شده بود و کاملاً به ضرر کشور و باعث شده بود که تجارت به سمت طرف مقابل یک جهش شدید کند یعنی ما وارد کننده شویم و آنها صادر کننده، ما چیزی نمی‌توانستیم صادر کنیم عملاً بعد از یک مدت آن قدر افتضاح بود که متوقف شد وقتی ما به آن کشور رفتیم طرف مقابل اصرار می‌کرد که این را احیا کنید، آقای رئیس جمهور می‌گفت این را اجرا نمی‌کنیم باید اصلاحش کنیم یعنی این نبود که ما فقط برویم آنجا و صحبت کنیم مثلاً دست بدهیم و عکس بگیریم یک جا کاری را پیش می‌بردند و یک جا می‌گفتند من اجازه نمی‌دهم این اتفاق بیفتد، هرچه طرف اصرار کرد که این کار را انجام بده بالاخره روابط و این حرف‌ها، گفتند نه باید این را اصلاح کنید خیلی محکم یعنی از منافع ملی به صورت واقعی دفاع می‌کرد، اینها تازه کار‌های روتینش بود حالا به لحاظ گفتمانی که دیگر ایشان واقعاً یک الگو هستند
حمایتی که ایشان از فلسطین کرد ایشان را در تاریخ و در جهان اسلام ماندگار کرد و این عزتی که خدا به ایشان داد و ایشان هم خودش را فدایی جمهوری اسلامی می‌دانست. این را به شما بگویم در جلسات مذاکره بالاخره از روسای جمهور تعریف می‌کنند، مثلاً یک عملکرد خوب بوده از این حرف‌ها هست نه این که بخواهند توهمی ایجاد کنند، فلانی سیاست خارجی ات موفق بوده، اثرگذار بوده خودت این ویژگی را داری، من در همه گفتگو‌ها الحمدلله خدا را شکر می‌کنم که این توفیق را داشتم که در خدمت ایشان باشم و به کشور و به حضرت آقا خدمت کنیم.
وقتی از ایشان تعریف می‌کردند خدا را شاهد می‌گیرم اخلاقشان این بود هیچ وقت یک خوبی را، یک تعریف را اجازه نمی‌داد به خودش برگردد، من این را چند روز پیش هم توییت زدم همیشه می‌گفت که من سرباز امام خامنه‌ای هستم نمی‌گفت حتی رهبر انقلاب، می‌گفت امام خامنه‌ای، من سرباز امام خامنه‌ای هستم هرچه پیشرفت است تحت هدایت‌های ایشان است، به برکت انقلاب‌های اسلامی است، کسی که این گونه کند طرف مقابل هم می‌فهمد که این با بقیه فرق دارد؛ لذا به لحاظ گفتمانی ایشان واقعاً سرآمد بودند روی اصول انقلاب کاملاً پافشاری می‌کردند اجازه نمی‌دادند به اندازه یک مو جابه جا شود، بالاخره جلسه داشتیم بحث می‌کردیم افراد مختلف ایده‌هایی مطرح می‌کردند ایشان اگر احساس می‌کرد که نظر رهبر انقلاب در مورد مسئله ای، ملاحظه‌ای وجود دارد متوقف می‌کرد من آن جا می‌گفتم خوب مثلاً شما چک کردید می‌گفت همین که من بدانم شاید دل آقا این نباشد این کار را نمی‌کنم با این حال این همه پیشرفت بود یعنی تابع محض ولایت، تابع محض آقا بودند، انقلابی گری را در اوج خودش پیگیری می‌کردند، مفهوم عدالت را در سیاست خارجی مطرح کردند، پیگیری کردند به عنوان یک مفهوم اساسی در نظم جدید بین‌المللی دنبال می‌کردند، سخنرانی سازمان مللشان بر اساس مفهوم عدالت شکل گرفت یعنی کلا از عدالت گفتند می‌گفتند عدالت باید باشد و عدالت را تعریف کرد و اساساً نوع رفتار سیاست خارجی ایران را بر اساس عدالت خواهی مطرح کردند. من هم با ایشان تعامل داشتم مثلاً می‌گفتند من این نکات را می‌خواهم.
سوال: شما هم خیلی با ایشان بی‌تعارف بودید یعنی به صراحت نظرتان را می‌گفتید و ایشان این فضا را می‌داد ؟
جمشیدی: بله آقای رئیسی کسی نبود که کسی بگوید من می‌ترسم با ایشان حرف بزنم، آن قدر خاکی و متواضع بودند، نظرات را می‌گرفت بحث‌ها را مطرح می‌کرد، جمع‌بندی می‌کرد می‌گفت فلانی این دو حرف این گونه اصلاح باید بشود تا درست بشود، این جمع بندی اینطور باید بشود. ایشان رئیس جمهور بود و جمع‌بندی با ایشان بود نظرات را می‌گرفتند جمع‌بندی می‌کردند، سیاست ابلاغ می‌شد و پیگیری می‌شد و پیگیری هم عرض کردم که به چه صورت بود؛ لذا واقعاً در بحث فلسطین، در تعامل با کشور‌های غربی که اساساً با کشور‌هایی که رویکرد استکباری دارند رویکرد برتری جویی دارند کاملا در مقابل آنها محکم بود، مذاکرات آقای رئیسی با مکرون آن موقع که رفته بودیم در حاشیه سازمان ملل آنقدر قوی بود که اصلاً خود مکرون شوکه شده بود، تلفنی چندین بار با هم صحبت کرده بودند، اما بار اول که حضوری بود شاید صلاح نباشد ادبیات را بگویم که چگونه با ایشان صحبت کردند آن قدر مقتدرانه صحبت کردند که این در اول مذاکره به نوعی شوکه شد و این روی بقیه فرایند مذاکرات اثر گذاشت؛ لذا می‌خواهم بگویم که سیاست خارجی دولت آقای رئیسی سیاست خارجی الحمدلله موفق بود چیزی بود که دوست و دشمن متوجه آن شدند و دستاورد‌های قابل توجهی داشت.
از عضویت در سازمان‌های بین‌المللی، اعتمادسازی با کشورها، یک مسئله‌ای که ما با کشورها داریم گام اول سیاست خارجی اعتمادسازی است باید طرف مقابل به شما اعتماد کنند. اولین سفر ما به تاجیکستان بود امروز امام علی رحمان اینجا آمده بود در دولت‌های گذشته یک جور رفتار کرده بودند که رابطه قطع شده بود با ترکمنستان به دادگاه کشانده شده بودیم و متاسفانه محکوم شدیم هم باید اصل مال را می‌دادیم و هم جریمه می‌دادیم، خوب است این را هم بدانید که در این دولت اصل مالی که باید گذشتگان می‌دادند و هم جریمه اش را این دولت داده عدد آن چند میلیارد دلار بوده عدد کمی نیست یعنی شما رفتید باید هم درآمد داشته باشید دولت را بچرخانید، در یک مورد آن خسارت این کشور را جبران می‌کرد، روابط را احیا می‌کردید، دوباره اعتمادسازی می‌کردید توسعه می‌دادید این خیلی مهم است.
با تاجیکستان اصلاً رفت و آمد نبود یا مثلاً رفت و آمدی که بود بعضی‌ها را مثلاً برمی‌گرداندند از قدرت‌های بزرگ آسیا مثلاً ملاقات نمی‌کنیم برگرد، این که نمی‌شد تعامل با دنیا، تعامل با دنیا که یک طرفه نیست با غربی‌ها باید تعامل داشته باشید آنها داریم می‌بینیم رویکردهایشان را اساساً رویکرد‌های در بهترین حالت غیر دوستانه شاید هم به سمت خصمانه هستند، اما با دور وبری‌های خودت نباید بنای دشمنی و بدرفتاری داشته باشی، آقای رئیسی کاری کرد که با کشور‌های همسایه اطراف اعتمادسازی ایجاد کرد و این باعث شد که کشورها به سمت ایران تمایل پیدا کنند، قرارداد‌های مهم ببندند، ایران نقش پیدا کرد ایران جایگاه پیدا کرد، شما با کشوری که ارتباط نداشته باشید چطور جای پا پیدا می‌کنید و در همه این موارد خدا را شاهد می‌گیرم چیزی غیر از منافع ملی نبود، چیزی نبود که مثلاً بگویید حالا این مثلاً بر فرض، چون کشور دوستی است من از یک قران پول کشور بگذرم، نه تا آخرش را می‌گفت باید بدهید، این را باید انجام بدهید، این را از شما می‌خواهم بدون تعارف می‌گفت بگرد ببین راهش چیست. وزیران بنشینند در مورد این جمع‌بندی کنند شما قبول کن، باید انجام بشود این گونه رفتار می‌کردند؛ لذا آن چیزی که ما امروز دیدیم از حضور کشور‌های مختلف و پیام‌های کشور‌های مختلف و اعلام عزای عمومی در برخی از کشورها این نشان دهنده بزرگی شخصیت ایشان و تاثیرگذاری‌شان بود. از خدا می‌خواهیم که روح این شهید بزرگوار شهید دکتر رئیسی و همراهانشان شهید دکتر امیر عبداللهیان و دیگر همراهانشان با اولیا خودشان و ائمه اطهار محشور کنند. افتخار زندگی من شخصاً این بود که در خدمت ایشان بودم و توانستم این مدت از حضور ایشان بهره‌مند شوم و به ایشان خدمت کنم که خدمت به ایشان، خدمت به رهبر معظم انقلاب بود خدمت به مردم بود و خدمت به نظام بود.
سوال: در ارتباط با پرونده‌هایی که یا چالش‌هایی که در حوزه دیپلماسی ما داشتیم و در دولت آقای رئیسی رفع و رجوع شد و حل شد هم بفرمائید
جمشیدی: اینها هم یکی از مسائل مهم است. درست است اینکه بتوانیم یک پرونده را جمع کنیم و پیشرفت کنیم خودش مهم است یعنی این که بالاخره هر کشوری سیاست خارجی دارد و مسائل بازی دارد که باید بتواند آنها را جمع کند حالا بعضی‌ها حوزه سیاست خارجی دیپلماسی یک سری حوزه‌های امنیتی و راهبردی است که مسائل مهمی است حالا از بحران داخلی نمی‌خواهم ورود کنم، بحران امنیتی که ساخته و پرداخته غربی‌ها بود و سرویس‌های غربی بود کاملاً مشخص است و دولت و نظام به گونه‌ای عملکرد که دشمنان را ناامید کرد، اما در حوزه منطقه‌ای چه در مسائل مربوط به مذاکرات جاری چند جانبه و همچنین در حوزه منطقه‌ای که به صورت خاص مثلا بحث عربستان بود، این یک موفقیت بود برای دولت و این که بتوانید وارد مذاکره، ببینید در دولت‌های قبل هم زحمت‌هایی کشیده شده بود چند دور مذاکره شده بود، اما به نتیجه نرسید، در دولت آقای رئیسی به عنوان یکی از اولویت‌ها یادم است که با ایشان صحبت می‌کردم چهار اولویت را مطرح کردیم که اینها همان پرونده‌هایی است که ما باید جمع بندی کنیم و به نتیجه برسانیم نباید باز بماند، یکی از آنها همین بحث همکاری‌های منطقه‌ای کشورها، کشوری که اسم آوردم که ایشان تمرکز گذاشت، دستور کار تعریف کرد من یادم است رفته بودیم چین، رئیس جمهور چین درخواست کرد و گفت من از شما درخواست می‌کنم طرف عربستانی پیام داده درخواست کرده که ما واسطه شویم و من از شما در خواست می‌کنم که در این زمینه کار کنیم این رفت جلو توانستند جمع بندی کنند و به نتیجه برسانند و یک توافقی داشته باشیم که باید براساس آن پایبند باشیم، همکاری با قدرت‌های بزرگ آسیایی، چین که بالاخره چیز‌هایی روی کاغذ نوشته شده، اما اجرایی کردن آن فرسنگ‌ها فاصله داشت و نیازمند مذاکرات گسترده بود. شما می‌خواهید با اینها فقط یک مذاکره را ایجاد کنید خودش زمان می‌برد و به تفاهم رسیدن وقت می‌خواهد و یک نگاه شامل به کشورها داشتند.
ما در حوزه سیاست خارجی ایده این بود که سیاست خارجی کشور از حالت تعادل خارج شده و افتاده به سمت غرب، نمی‌خواهم بگویم غرب گرایی، اما به هر حال از غرب بود، راه حل در آن طرف جستجو می‌شد، آقای رئیسی اول کار گفتند که سیاست خارجی من از این چیز‌ها شروع نمی‌شود و با این چیز‌ها هم پایان پیدا نمی‌کند من راه خودم را دارم و توانست با کشور‌های نوظهور، قاره‌های آفریقا و آمریکای جنوبی که اینها ثروتمند هستند و علاقمند به کار با جمهوری اسلامی هستند، شما با کشوری کار می‌کنید که فقط قلدری سیاسی دارد و با ایران هم نمی‌خواهد کار کند خوب برو با کشوری که ثروتمند است و تمایل دارد با تو کار کند به خاطر رویکردهایشان، به اینها توجه کرد و در آسیا با همه کشورها کار کرد یعنی یک سیاست کار با همه کشورها، نه فقط چین، چین بود، روسیه بود، اندونزی، ترکیه، هند، بنگلادش، پاکستان با همه اینها برنامه سفر داشتیم.
تعریف کشور‌های اولویت دار در روابط خارجی
ایشان چند روز به من گفتند برنامه‌های سفر امسال تا آخر سال را برای من بیاور کشور‌های اولویت دار و استراتژیک را تعریف کنیم از الان برنامه ریزی کنیم که از قبل بود گفتم لیستش را خدمت شما می‌آورم که دیگر قسمت نشد، می‌خواهم بگویم تعامل با همه بود، اخیرا قرارداد چابهار بود ما باید با همه کشورها تعامل داشته باشیم، نمی‌توانیم بگوییم که سیاه نمایی کنیم بگوییم این این جوری است، ما باید با همه کشورها پیوند داشته باشیم وگرنه دشمنانمان آن را می‌برند در کمپ خودشان، از همسایه گرفته تا غیرهمسایه، این نگاه راهبردی است که ایشان داشت با همه باید تعامل داشته باشید از کشور‌های این طرف تا آن طرف و پیوند‌های جدید را باید تعریف کنید نه این که با کشوری بر فرض یک پیوند داشته باشید این آسیب پذیر است باید پیوند‌های مختلف ایجاد کنی و بتوانی کشور را با خودت حفظ کنی وگرنه این دشمنان که ما داریم یواش یواش جذب می‌کنند آنها را و قطع می‌کنند، اما اگر چند تا بود نه، این یک نگاه راهبردی است و یک رویکرد مبتنی بر موازنه است یعنی در کل مثلا آسیا با همه کشورها، ما به اندونزی سفر کردیم اندونزی آن طرف است، چقدر باید بروی از خلیج بنگال و اقیانوس هند باید رد شوی، باید بروی آن جا بنشینی مذاکره کنی و توافق کنی، من یادم است آقای رئیسی ابتدای مذاکره شان را با رونمایی از ربات جراحی ایرانی که از راه دور جراحی می‌کرد نشان داد.
آنها آن قدر علاقمند شدند بعضی‌ها آمدند به دروغ چیز‌های دیگر گفتند، گفتند آقای رئیسی رفته به بیمارستان‌های آن جا کمک کرده، خیر ما محصول دانش بنیان ایرانی را رئیس جمهور برده عرضه می‌کند می‌گوید ما از اینها داریم، می‌خواهید؟ آنها هم خریدند دلار دادند و به خاطر این که کشور جزیره‌ای است تمایل داشتند که این کار انجام شود. یادم است رئیس جمهور رژیم صهیونیستی در سازمان ملل چند سال پیش صحبت می‌کرد به عنوان یکی از افتخاراتش گفت کشور ما همان رژیم منحوس صهیونیستی دارای تکنولوژی ربات جراح است. او رفته در سازمان ملل از آن به عنوان افتخار یاد کرد خوب ما یعنی جمهوری اسلامی ربات جراح از راه دور دارد با چندصد کیلومتر، شاید چند هزار کیلومتر فاصله می‌تواند جراحی کند ما برتر از آنها هستیم. این توانمندی‌ها را آقای رئیسی دنبال این بود که چهره ایران را اتفاقا کسانی که می‌گویند غیرامنیتی کردند و این ها، ایشان در عمل اثبات کرد و گفت ایران یک قدرت است و به لحاظ اقتصادی یک قدرت فناورانه است اینها در عمل نشان می‌داد، به این کشور می‌رفت، به آن کشور می‌رفت هدیه فناورانه می‌داد، خدا ایشان را رحمت کند بحث خیلی زیاد است و ما هم خاطرات زیادی داریم، از شما تشکر می‌کنم و درود می‌فرستم به روح این بزرگواران و شهیدان خدا قسمت کند ما هم به آنها ملحق شویم و این افتخار است برای ما و خدا را شکر می‌کنیم که ثبت شد در خدمت نظام و انقلاب بتوانیم خدمت کنیم.