معاون وزیر جهاد کشاورزی از برنامه ریزی برای خودکفایی در تولید گوشت قرمز در سال ۱۴۰۳ خبر داد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، محمد ابراهیم حسن نژاد، معاون امور تولیدات دامی وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه میزان تولید گوشت قرمز در کشور، سالانه حدود ۹۰۰ هزار تن است، اعلام کرد: بخشی از نیاز کشور به ویژه در حوزه صنایع غذایی از طریق واردات تامین می‌شود که سالانه بالغ بر ۱۴۰ تا ۱۵۰ هزار تن می‌شود، اما تلاش می‌کنیم که در سال ۱۴۰۳ کل نیاز کشور از طریق تولید داخل رفع شود.
وی افزود: برای افزایش تولید برنامه ریزی شده است و با توجه به اینکه ظرفیت افزایش تولید را داریم، برنامه ریزی کرده ایم که در این زمینه نیز به خودکفایی برسیم.
حسن نژاد تصریح کرد؛ بخش زیادی از نیاز صنایع غذایی از طریق واردات تامین می‌شود که اغلب آن، به شکل منجمد و مقدار کمتری نیز برای مصرف عمومی بصورت گوشت گرم وارد می‌شود که در هر دو بخش، امکان افزایش تولید وجود دارد.
مشروح سخنان معاون امور تولیدات دامی وزیر جهاد کشاورزی در برنامه صف اول سه شنبه ۲۶ اردیبهشت شبکه خبر:
سئوال: برای شروع از تولیدات دامی از فضای کلی تولیدات دامی کشور بگویید اوضاعمان چطوری است در مقایسه با گذشته آیا وضعیت بهتری داریم وضعیت بدتری داریم یک گزارش کلی بدهید تا بعد برویم سئوالات را جزئی‌تر و تخصصی‌تر دنبال کنیم؟
حسن نژاد: بله عرض کنم همانطور که استحضار دارید بخش امور دامی یکی از زیر بخش‌های مهم بخش کشاورزی است و در واقع وظیفه مهمش تولید مواد پروتئین حیوانی و نیاز جامعه در این بخش است که خوشبختانه ظرفیت‌های بسیار خوبی در این بخش در حوزه تولید وجود دارد و هم در ارتباط با تولید شیر و مواد لبنی هم در حوزه تولید گوشت قرمز و گوشت مرغ و تخم مرغ در کلیت عرض کنم که کشور در ارتباط با تولید شیر و مواد لبنی خوشبختانه خودکفا است و کلیه نیاز‌ها در این حوزه در کشور توسط دامداران کشور تولید می‌شود و در جامعه در اختیار قرار می‌گیرد.
سئوال: وقتی می‌گوییم تولیدات دامی شامل گوشت هم می‌شود یا نه؟
حسن نژاد: من فعلاً شیر را عرض کردم سئوال نه کلا عرض می‌کنم حسن نژاد بله همه تولیدات در واقع مواد خام دامی هستند.
سئوال: درباره شیر که ما اصلاً خیلی نیاز نیست که به خودمان فشار بیاوریم و خاطراتمان هست صف‌های شیر که می‌ایستادیم در دهه ۶۰ در دهه ۷۰ و گاهی در در این نوبت‌ها ممکن بود دو ساعت منتظر بمانیم تا شیر برسد بعد به یک تعداد هم بیشتر نمی‌دادند بعضی مغازه‌ها بیشتر از دو تا شیشه شیرینی می‌دادند و بعضی هایشان خیلی جا‌های خاص ۵ تا ۶ تا بیشتر نمی‌دادند در حد ۳ کیلو و اینها و مردم خلاصه در این صف‌ها عمری گذرانده اند، حالا سال هاست که دیگر این صف‌ها دیگر دیده نمی‌شود درباره شیر همینطور درباره بسیاری دیگر از تولیدات لبنیات که باز مثال بارزش پنیر است انواع پنیر‌های خارجی که ما در دهه ۷۰ داشتیم در دهه ۶۰ داشتیم و پنیر هلندی و دانمارکی و تایلندی و حالا دیگر خبری از اینها نیست؟
حسن نژاد: شما خیلی خوب و مفصل این بخش مواد لبنی را توضیح دادید، من عرض کردم کشور در این زمینه خودکفا است و ما در سال حدود ۱۱ و نیم میلیون تن تولید شیر در کشور داریم که بخش زیادی در واحد‌های صنعتی کشور تولید می‌شود و بخشی هم در واحد‌های سنتی و روستایی که بخش صنعتی کلاً در واحد‌های کارخانه‌های صنایع لبنی کشور فرآوری می‌شود و به محصولات مختلف در واقع تبدیل می‌شود و در جامعه توزیع می‌شود ما پارسال بیش از ۱۸۵ هزار تن علاوه بر توزیع شیر خام شیر خشک تولید کردیم و حدود ۹۵ هزار تن از این صادر شد به سایر مناطق دنیا ما در ارتباط با پنیر بیش از ۹۵ هزار تن صادرات پنیر داشتیم در سالی که گذشت با حدود ۱۳ هزار تن صادرات کره و خوشبختانه در این بخش ما اگر این محصولاتی که در واقع بر پایه شیر دارند تولید می‌شوند تبدیلش کنیم به شیر یعنی پارسال حدود ۲ میلیون تن ما صادرات شیر در کشور داشتیم که در واقع علاوه بر تامین نیاز صنایع داخل کشور به سایر مناطق دنیا صادر شد.
سئوال: این درباره لبنیاتمان بود درباره بقیه تولیدات هم بفرمایید؟
حسن نژاد: در ارتباط با بحث گوشت مرغ با توجه به اینکه در کشور بیش از ۱۸۳۰۰ واحد مرغداری هم اکنون در حوزه تولید گوشت سفید فعال هستند و در حال تولید هستند ما سالانه حدود ۲ میلیون و ششصد هزار تن تولید گوشت سفید داریم در واقع گوشت مرغ در کشور دارد انجام می‌شود و با تلاشی که واقعاً تولید کنندگان در این بخش انجام داده اند و با میزان جوجه ریزی که انجام شد ما در سال ۱۴۰۲ در واقع بیش از یک میلیارد و ۵۶۰ میلیون قطعه جوجه ریزی در واحد‌های مرغداری کشور انجام شد و در واقع رشد قابل توجهی نسبت به سنوات گذشته داشتیم، امسال هم برنامه ریزی در سال ۱۴۰۳ برای تولید در واقع خود اتکایی با گوشت سفید است و ایشالا برنامه این است که به طور کامل علاوه بر تامین نیاز جامعه همه ذخایر مربوط به ذخایر استراتژیک هم در محل تولیدات داخلی تامین شود و برنامه‌ای هم در ارتباط با مازاد تولید برای صادرات داریم که از ابتدای سال ما با جوجه ریزی که انجام شده و تولیدی که انجام شد استارت صادرات هم در ارتباط با گوشت سفید زده شد و تا به امروز بیش از ۴ هزار تن هم در همین ۱۴۰۳ صادرات گوشت مرغ داشتیم و برنامه ریزی که انجام شده بر اساس برنامه ماهیانه علاوه بر تامین نیاز داخل بتوانیم بخشی از تولیدات را هم صادر کنیم در حوزه تخم مرغ هم باز به همین شیوه است بیش از نیاز کشور تولید تخم مرغ داریم در واحد‌های مرغداریمان در سال گذشته حدود یک میلیون و ۱۳۰ هزار تن تولید تخم مرغ در کشور انجام شد و ۱۳۹ هزار تن از این تولید صادر شد به اغلب کشور‌های اطراف و در این بخش هم باز ما بیش از نیاز داریم تولید می‌کنیم برنامه‌ای که برای سال ۱۴۰۳ در حوزه تخم مرغ پیش بینی شده ۱۶۰ هزار تن صادرات پیش بینی شده علاوه برتامین نیاز داخلی که نیاز داخل هم حدود یک میلیون و دویست و چهل و پنجاه هزار تن در واقع نیاز داخل است که برنامه ریزی کامل در حوزه تولید در این بخش با مشارکت خود تولید کنندگان و تشکل‌های تولیدی تخمگذار کشور به عمل آمده در مورد گوشت قرمز میزان تولید در گوشت قرمز حدود ۹۰۰ هزار تن است ما در مورد گوشت قرمز به اندازه نیاز کشور در حال حاضر تولید نداریم و بخشی از نیاز از طریق واردات تامین می‌شود که حدود ۱۴۰ تا ۱۵۰ هزار تن ما در واقع نیاز به واردات داریم برای گوشت قرمز که در سال گذشته بخشی از این نیاز از خارج از کشور تامین شد امسال هم در واقع برنامه مان در ارتباط با افزایش تولید اقداماتی را در حوزه افزایش تولید در گوشت قرمز پیش بینی کرده ایم که انجام شود در سال ۱۴۰۳ که در این بخش هم امکان خود اتکایی ظرفیت کشور این ظرفیت درش هست که در ارتباط با گوشت قرمز هم خود اتکا باشیم البته ما در طی ۴۰ سال گذشته به جهت اینکه نیازمان در بخش صنعت و فراوری گوشت قرمز زیاد است در واقع بخش زیادی از گوشت صنعتی کشور را وارد کردیم و همواره واردات را داشته ایم خصوصاً آن بخشی که به شکل منجمد می‌آید و بخش زیادی هم در بخش صنایع فراوری گوشت مورد استفاده قرار می‌گیرد و بخش کمی هم در بخش خانوار است که به شکل تازه وارد کشور می‌شود، اما برنامه ۱۴۰۳ در ارتباط با گوشت قرمز هم مشابه سایر تولیداتی که در سایر زیر بخش‌های دامپروری وجود دارد موضوع خود اتکایی است که انشاالله برنامه هایش را اگر لازم شد خدمت عزیزان عرض می‌کنم.
سئوال: در این سال‌های اخیر ما یک چالش‌هایی داشتیم در رابطه با گوشت قرمز می‌گویند یک سری دام‌ها دام‌های مولد را از دست دادیم به خصوص درباره گوسفند اینطور بود چرا این اتفاق افتاد و چه برنامه‌ای دارید برای احیای این دام‌ها؟
حسن نژاد: عرض کنم گوشت قرمز دو موضوع مهم دارد در کشور ما یکی اینکه ما از دیرباز تولید گوشت قرمزمان مبتنی بر دامداری روستایی مبتنی بر گله داری و مبتنی بر چرا در مرتع بوده این در واقع بیس دامپروری کشورمان خصوصاً در بخش دام سبک در واقع مبتنی بر دامداری روستایی مبتنی بر کار خانوار در روستا بوده، خود شما می‌دانید و مردم عزیز هم می‌دانند در واقع ما در ارتباط با موضوع دامداری روستایی تغییرات جدی در حوزه روستا‌ها به وجود آمده که یک بخشش در واقع به اعتقاد من توسعه ناهمگون و ناسازگار با تولید در روستا‌ها اتفاق افتاده که باعث شده به نوعی دامداری روستایی تحت شعاع قرار بگیرد که این خودش به گله داری کشور یک مقدار آسیب وارد کرده و جمعیت دام مولد سبک را در روستا‌ها کاهش داده.
سئوال: می‌توانید بگویید که چه اتفاقی افتاده؟
حسن نژاد: مثلاً فرض کنید اقداماتی که در ارتباط با تبدیل روستا‌ها به شهر اتفاق افتاده و یا مثلاً در یک روستایی که قبلاً دهیار نبوده یا شهردار نبوده ما شهردار انتخاب کردیم اینها خوب یک مقدار در ارتباط با ایجاد محدودیت در دامداری در روستا‌ها به وجود آمده یا تغییری که در بافت روستا‌ها در حوزه مسکن اتفاق افتاده ببینید مسکن روستایی قبلاً البته الان هم همین طوری است جا‌هایی که هنوز دچار دگرگونی در بافت و کالبد روستا‌ها اتفاق نیفتاده هنوز هم اینطوری است که خانه روستایی صرفاً محل سکونت نیست و روستا صرفاً سکونتگاه نیست روستا علاوه بر اینکه سکونت تولید کنندگان روستایی است و روستاییان است مکان تولید و محل تولید است و خانه روستایی هم چنین ویژگی‌هایی دارد شما اگر به خانه روستایی نگاه کنید علاوه بر محل سکونتش محل نگهداری دامش هم در کنار خانواده است محل فرآوری محصول هم همان جا است محل دپوی علوفه هم همان جا است محل پخت و پز هم همان جا است یعنی خانه روستایی ترکیبش جوری طراحی شده که در واقع امکان تولید را برای یک روستایی فراهم می‌کند و این امکانات خودش به شکلی در دیرباز در مناطق روستایی سامان یافته بود که امکان تولید را در کنار خانوار فراهم کرده بود و این خیلی در کاهش هزینه دامداری موثر است، چون مبتنی بر کار خانواده است بعد در ارتباط با تغذیه مبتنی بر مرتع است مبتنی بر شیوه گله داری است که در واقع در ارتباط با تالیف روستایی و دامدار مشارکت دارند در ارتباط با اینکه دام را به وسیله گله داری به مرتع ببرند و چرا انجام شود بعضی از اقدامات ناسازگار با توسعه روستایی به اعتقاد من تولید را در روستا‌ها کاهش داده و دامداری را در روستا‌ها دچار تغییر کرده که ما حتماً می‌بایست در ارتباط با موضوعات روستا و سیاستگذاری روستاهایمان تجدید نظر کنیم و بعضی از اقدامات ناسازگار را اصلاح کنیم.
سئوال: قابل برگشت هم است؟
حسن نژاد: ببینید در خیلی از جا‌ها بله، یعنی ما حتماً می‌بایست شیوه‌های دامداری را جوری انجام بدهیم که علاوه بر اینکه روستایی از مواهب مربوط به توسعه و زیرساخت‌های روستایی و همچنین امکانات رفاهی برخوردار باشد امکانات تولید هم برایش فراهم شود روشش این است که ما در واقع سهل بگیریم موضوعات حضور دام را در روستا‌ها اتفاقاً مصووبه‌ای در هیئت وزیران دارد که دامداری در روستا نیازمند هیچگونه مجوزی نیست و روستاییان می‌توانند بدون اینکه نیاز باشد از کسی مجوز دریافت کنند در روستا پرورش دام انجام بدهند خوب می‌بایست حتماً این آسان کاری‌ها را در ارتباط با اینکه نظام پروری روستاییمان مجدد رونق بگیرد و توسعه پیدا کند متناسب با مقتضیاتی که در ارتباط با توسعه داریم این می‌بایست انجام شود بعضی از تغییرات در کالبد روستا‌ها اتفاق بیفتد کالبد روستا‌ها مکان‌ها و فضا‌های روستا متعلق به تولید است ما در روستا حتماً یک مکان‌هایی داریم برای جمع شدن دام‌ها توزیع دام در روستا محل مثلاً فرآوری محصول خرمن جا‌ها مکان‌هایی که علوفه در آن دپو می‌شود مکان‌هایی که فضولات حیوانی در آنجا دپو می‌شود و در واقع فضا‌هایی که در روستا متعلق به تولید است اینها می‌بایست حتماً همچنان در مطالعات روستایی حتماً به تولید اختصاص پیدا کند نه به مکان‌های دیگری تبدیل شود بنابراین این نوع نگاه به توسعه در روستا‌ها که با نگاه تولید اتفاق بیفتد و توسعه زیرساخت‌ها هم کمک بکند به فضا‌ها و مکان‌های تولید خیلی می‌تواند اثرگذار باشد.
سئوال: تبدیل شده به برنامه؟
حسن نژاد: بله ببینید این را در واقع در دیدگاه دولت و در برنامه دولت است که این کار صورت بگیرد ما پیشنهاداتی را در بودجه ۱۴۰۳ هم داده ایم که در این راستا می‌تواند کمک بکند ما حتماً باید کمک کنیم به دامداران با تسهیلات بانکی با تسهیلات ارزان قیمت که بتوانند مکان‌های تولید خودشان را توسعه بدهند بله این در برنامه هست حتماً اعتبارات مربوط به تسهیلاتی که در اختیار جهاد کشاورزی قرار می‌گیرد حتماً در ارتباط با فضا‌ها و مکان‌های تولید و کمک به تولید کنندگان برای احیای واحد‌ها حتماً این کار را انجام خواهیم داد در برنامه معاونت امور دام آن بخشی که مربوط به فضا‌ها و مکان‌های پرورشی است حتماً این کار در برنامه است و تدوین شده و ان شاءالله انجام خواهیم داد این بخشی است که در ارتباط با عرض کردم موضوعی که شما فرمودید که تولید کاهش پیدا کرده و دام‌های مولد یک بخشش در ارتباط با موضوعات روستایی این است.
سئوال: که بخش تدریجی بوده، اما ما در ۴ تا ۵ سال اخیر یکی دو تا افت جدی داشتیم؟
حسن نژاد: دقیقاً اینطوری است ما بعد از سال ۹۹ که یک خشکسالی‌هایی در کشور اتفاق افتاد و در سال ۱۴۰۰ شدت گرفت باعث شد که دام مولد خریداری شود و جمعیت دام مولدمان کاهش پیدا کند ما اگر به آمار‌های رسمی که در کشتارگاه‌های کشور در آن سال‌ها اتفاق افتاده نگاه کنیم می‌بینیم که میزان کشتار بالاتر از یک سال عادی اتفاق افتاده، یعنی ما داممان یک نتاجی دارد آن نتاجی که منجر به کشتار می‌شود و تامین گوشت می‌شود یک جمعیت مشخصی است اگر بیش از آن اتفاق بیفتد معنیش این است که ما کشتار مازاد اتفاق افتاده که این در آمار‌های مربوط به سال ۹۹ و۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ مشاهده می‌شود که در اثر خشکسالی است که اتفاق افتاده و منجر به کاهش دام مولد شده که در برنامه وزارت جهاد کشاورزی و در واقع معاونت امور دام این است که حتماً در ارتباط با احیای جمعیت دامی اقدام کنیم در سال ۱۴۰۲ اقدامات بسیار خوبی در حوزه احیا دام مولد اتفاق افتاد ما واقعاً مواجه بودیم در سال ۱۴۰۲ در شش ماهه اول با گرانی علوفه که با اقدامی که وزارت جهاد کشاورزی انجام داد ما بیش از یک میلیون تن نهاده مدت دار در اختیار دامداران قرار دادیم که بتوانند بدون پرداخت پول دامشان را تغذیه کنند و مولدین به کشتار نروند که در واقع اثر خودش را بگذارد روی تولید که خوشبختانه ما شاهد هستیم که بسیار اثرگذار بود آن اقدام اثراتش در سال ۱۴۰۳ حتماً نمایان خواهد شد که در واقع ما هم جمعیت مولدمان را در حد قابل قبول داشته باشیم البته اقداماتی هم در سال ۱۴۰۳ پیش بینی شده برای اینکه باز ما تقویت کنیم مولدین را هم در دام سنگین و هم در گله‌های دام سبک که انشاالله حالا توضیح خواهم داد.
سئوال: نژاد ایرانی را که از دست نمی‌دهیم یعنی قرار نیست که الان برای احیای این دام‌های مولد عرض کنم که برویم سراغ نژادهای غیر ایرانی؟
حسن نژاد: در ارتباط با بعضی از گونه‌ها مثل دام سنگین ما اصلاً ترکیب قالب دام سنگینمان در حال حاضر هلشتین ایرانی است که یک سابقه حدود ۴۰ ساله در این کشور دارد با اقدامات اصلاح نژادی که رویش انجام شده کاملاً نسبت به شرایط موجود کشور آداپته است، اما در مورد گوسفند خیر ما ۲۷ نژاد یا گونه‌های گوسفند در مناطق مختلف داریم که متناسب با اقلیم کشور متناسب با جغرافیای کشور متناسب با میکروکلیم‌های کشور آداپته شده و توسعه پیدا کرده و موجود است آنها را نه هیچگونه برنامه اختلاط نژادی مخصوصاً در دام سبکمان نیست دام سبک کشور از استعداد بسیار خوبی برخوردار است هم از نظر تولید و هم از نظر مقاومت در مناطق مختلف در واقع هم استعداد و ضریب تبدیل پرورش ما از نظر میزان تولید استعداد دام سبک کشورمان مناسب و کافی است و اصلاً لزومی به اختلاط نژادی و در واقع ترکیب نژادی و جلوگیری حتماً خواهیم کرد از این نوع نگرانی‌هایی که شما فرمودید.
سئوال: آقای حسن نژاد درباره مرتع یک اتفاقی در کشور افتاده در طول این سال‌ها که به نظر ظاهرش این بوده که می‌خواستند حفظ مرتع کنند حالا بدبینانه نگاه نمی‌کنیم که چه اتفاقی افتاده، اما رفتیم به یک سمتی که گفتیم مراتع باید حفظ شود پس دام نرود در حالی که در خود دنیا یک ظاهراً پیشرفته امروز بالاخره این مسیر‌ها را رفته اند و به این نتیجه رسیدند که اتفاقاً دام مرتع را حفظ می‌کند حالا می‌خواهیم بگوییم که آیا این اصلاح نگاه در حکمرانی کشور اتفاق افتاده یا نه هنوز باید بجنگیم درباره اینکه بگوییم این نظر را جا بیندازیم تازه؟
حسن نژاد: خیلی ممنون واقعاً شما خیلی خوب گفتید من حقیقتاً انتظار نداشتم به این خوبی شما موضوع را بیان کنید و همین طوری است دام مرتع را نگه می‌دارد و آن چیزی که باعث می‌شود که ما مراتعمان حفظ شود خود دام است در عرصه‌های مختلف کشور تولید کنندگان که حضور دارند تولید کنندگان زمانی اهمیت می‌دهند و حفظ مرتع و تلاش می‌کنند برنامه‌های حفظ مرتع را اجرا کنند دام را به موقع اجازه بدهند وارد مرتع شود و مرتع را حفظ کنند و آن را شخم نزنند و تبدیل به دیمزار کم بازده نکنند که دام وجود داشته باشد اگر دام وجود نداشته باشد، اصلاً حضور مرتع حتماً در مخاطره قرار خواهد گرفت بنابراین این دیدگاه که می‌بایستی ما نگران حضور دام در مرتع نباشیم این را باید حتماً توجه کنیم که البته خود دامداران هم در رابطه با رعایت اصولی که درست بهره برداری از مرتع شود که این در اولویت بعدی است، اما حتماً دامداران توجه دارند به این موضوع.
سئوال: چون خودشان بهره بردار هستند؟
حسن نژاد: بله، چون خودشان بهره بردار هستند دامداری که سالیان سال دارد از این مرتع استفاده می‌کند و دامش را در این مرتع چرا می‌برد حتماً در ارتباط با اینکه مراقب باشد که درست و اصولی بهره برداری شود حساسیت را دارد ما تجربه تلخی که امروز باهاش مواجه هستیم شما در بسیاری از مناطق که دام از بین رفته و آنجا دیگر دامداری از بین رفته مرتع هم باقی نمانده مراتع هم شخم زده شده اند و مراتع هم از بین رفته اند بنابراین این نکته خیلی با اهمیت و مهم است که حتماً بهش توجه کنیم که در واقع توسعه دامپروریان حتماً کمک به حفظ مراتعمان هم خواهد.
سئوال: حالا در چه وضعیتی هستیم شما الان دارید تلاش می‌کنید که جا بیندازید این نگاه را یا جا افتاده؟
حسن نژاد: ما حتماً تلاش می‌کنیم که این نگاه را جا بیندازیم، اما همکارانمان در بخش‌های مربوط به مرتع هم قطعاً می‌بایست در این بخش به ما کمک کنند که حتماً این دیدگاه را دارند.
سئوال: رسیدیم به سند بالادستی در این باره یا نه؟
حسن نژاد: ما در ارتباط با این موضوع خیلی اختلاف زیادی با همکارانمان در سازمان جنگل‌ها نداریم یعنی در واقع موضوع که می‌بایستی حتماً اجازه داد مطابق با ظرفیت مراتع از مراتع استفاده شود خیلی دچار اختلاف نیستیم با همکارانمان و همه باید اینطوری فکر کنیم که شما گفتید.
سئوال: برنامه هم دارید؟
حسن نژاد: بله ما که برنامه داریم برای اینکه این کار اتفاق بیفتد.
سئوال: می‌توانید یک جوری تبدیلش کنید به یک چشم انداز و یا به یک هدف تعیین شده قابل اندازه گیری؟
حسن نژاد: ببینید من در ابتدای صحبتم گفتم که ما می‌بایستی حتماً در ارتباط با بعضی از اقدامات که انجام شده تلافی مافات کنیم و بعضی از سیاست‌هایی که در حوزه روستا بوده تجدید نظر کنیم منظورم همین بود که گله داری در کشور مجدداً می‌بایست مورد توجه ویژه قرار بگیرد یعنی چرا یعنی استفاده از مرتع استفاده از ظرفیت خدادادی که در اختیار ماست و ما می‌توانیم به استناد آن گوشت قرمز تولید کنیم بنابراین منظورم این بود که در ارتباط برنامه‌های ما به سمتی جهت پیدا کند که توسعه دامداری روستایی و نظام دامداری روستایی مبتنی بر کار خانوار و مبتنی بر مرتع توسعه پیدا کند این سیاستی است که حتماً ما از این سیاست حمایت خواهیم کرد و کمک‌های دولت را جهت خواهیم داد به سمت توسعه دامداری روستایی که مبتنی بر مرتع است.
سئوال: متوجه نشدم هدف گذاری شده یا نشده ممکن است بگویید که هنوز نرسیدیم به آن مرحله‌ای که هدف گذاری کنیم هدف گذاری روشنی که نشان بدهد که یک سال دیگر در چه وضعیتی هستیم مثلاً چقدر از مراتع احیا می‌شود؟
حسن نژاد: ببینید در ارتباط با احیا مراتع، چون آن بخش واقعاً در حوزه وظایف من نیست در ارتباط با موضوعات مربوط به احیا مرتع من مطمئن هستم که همکارانمان در سازمان مراتع و جنگل‌ها در این بخش برنامه دارند و هدف گذاری دارند در مورد احیای مراتع قطعاً در واقع ادارات کل متعددی دارند که در این حوزه کار می‌کنند که من پیشنهاد می‌کنم که اگر یک برنامه هم با آن عزیزانمان باشد حتماً در ارتباط با احیا مراتع و توسعه مراتع حتماً توضیح خواهند داد.
سئوال: بله بسیار خوب، یکی از جلوه‌های تولید سنتی دام در ایران شتر است به هر حال به خاطر اقلیمی که ایران دارد و بیابان‌هایی که دارد و معمولا هیچ چیزی در تولیدات بیشتر از آن چیزی که در خود آن اقلیم بار می‌آمده و همیشه بوده به طور سنتی و به طور طبیعی نیست بنابراین همان اندازه‌ای که ما ظرفیت تولید شتر داشته ایم در گذشته‌ها اگر ازش استفاده هم بشود و در همان خود آن اقلیم‌ها توسعه هم پیدا بکنند احتمالاً باز یک ظرفیتی است دیگر برای این قصه کاری کرده اید برنامه‌ای برای شتر داریم یا نه؟
حسن نژاد: اینکه فرمودید واقعاً یک ظرفیت خوب است، یعنی از امکاناتی در کشور استفاده می‌کند این حیوان که در واقع شاید مورد استفاده برای سایر موجودات نیست و در مناطقی در واقع زندگی می‌کند که سخت است شاید امکان توسعه سایر رشته‌های دامپروری نباشد موجودی است قانع و استعدادیست خوب و بالقوه هم در تولید گوشت و هم در تولید شیر ما در حال حاضر بیش از ۲۳۰ هزار نفر شتر در کشور داریم در ۱۳ استان کشور پراکنده هستند در اقلیم‌های مختلف از سویه‌های مختلفی که در مناطق حضور دارند و سازگار شده حدود ۱۸ هزار تن تولید گوشت داریم در ارتباط با شتر.
سؤال: یعنی چند درصد تولید گوشت، مصرف گوشت یا بازار گوشت قرمز ما به خصوص؟
حسن نژاد: ۱۰ درصد نسبت به ۹۰۰ هزار تن یا یک میلیون تن عددی نیست. درصد پایینی است، ولی سیاست ما در وزارت جهاد؛ توسعه شترداری در کشور است. تلاش‌هایی هم در این بخش انجام می‌دهیم که بتوانیم توسعه دهیم و کمک کنیم به حفظ این نژاد در حوزه کار اصلاح نژادی که الان انجام می‌شود، یک بخشی از کار را با همکاری مراکز تحقیقاتی مان انجام می‌دهیم که استفاده از دو رگ گیری‌ها و تلقیح مصنوعی‌هایی که صورت می‌گیرد در گله‌های ما، یک بخشی کار را با فائو شروع کردیم که کمک‌هایی که آنها می‌توانند در این حوزه انجام دهند، باز هم در حوزه کار‌های تحقیقاتی و اصلاح گری است که صورت می‌گیرد، همکاری‌هایی با سازمان جنگل‌ها و مراتع داریم در ارتباط با چرا و اجازه چرا و در مناطق مستعدی که می‌شود توسعه داد، این کار را انجام می‌دهیم که بشود این موجود را توسعه داد و مشکلات آن را برطرف کرد و تشویق کرد و حتماً افرادی که در این زمینه توانایی دارند بتوانند سرمایه گذاری کنند. در بخش سرمایه گذاری باز هم دعوت می‌کنم از کسانی که در این بخش توانایی دارند برای سرمایه گذاری و هم مجوز‌هایی که در این بخش می‌توانیم صادر کنیم، می‌تواند کمک کند به توسعه شترداری در کشور.
سؤال: به فائو می‌شود اعتماد کرد؟
حسن نژاد: نه ما در آن حوزه بعضی کمک‌های ما، کاری که در این حوزه صورت می‌گیرد، تماماً به استناد مراکز اصلاح نژادی خودمان است. حالا در همکاری‌هایی در آن بخش در بُعد بین المللی وجود دارد که برخی از کمک‌های فنی که می‌توانند در بخش‌هایی انجام دهند، بیشتر جنبه همکاری و تبادل تجربه دارد در این بخش وگرنه حتماً استناد کارمان و کار‌هایی که خصوصاً در ارتباط اصلاح نژاد انجام می‌دهیم با گونه‌های درونی و داخلی است و در این بخش آن اتکایی که می‌بایست به داخل باشد، قطعاً همین طور است.
سؤال: موضوع نهاده‌های دامی؛ از یک جهت بحث برانگیز و از یک جهت ناآشنا برای بسیاری از مردم است و تأثیری که نهاده‌ها بر تولید دارد و مسأله بسیار حساسی است، در بعضی برهه‌ها این را تجربه کردیم و دیدیم یک اختلال در موضوع نهاده‌ها توانسته چه تأثیری بر بازار گوشت در کشور بگذارد. چه کاری در پیش داریم؟ ما نباید یا نمی‌توانیم در موضوع نهاده‌ها کاری کنیم که این وابستگی تقریباً مطلق و عجیب و غریب در حوزه نهاده‌ها از بین برود یا کم شود؟
حسن نژاد: حتماً می‌توانیم در این بخش کار‌هایی انجام دهیم، اما اجازه دهید یک ترسیمی در ارتباط با وضع موجود عرض کنم. ما در ارتباط با جمعیت سنگین و سبک و بخش طیورمان در بخش دام سنگین و سبک، یعنی دام، به غیر از طیور حدود ۴۹ میلیون تن علوفه مصرف می‌کنیم که در داخل تولید می‌شود، یعنی علوفه خشبی که در داخل مورد استفاده تغذیه دام قرار می‌گیرد، چونن بخشی از مراتع استفاده می‌شود و، چون بخشی که علوفه دست کاشت است و در داخل تولید می‌شود و در اختیار تولید کننده‌ها نیست و در بخش دانه‌ها که عمدتاً در صنعت طیور مورد استفاده قرار می‌گیرد، میزان واردات ما بالاست و جمعاً در سال حدود ۱۵ میلیون تن در بخش مربوط به ذرت و کنجاله‌ها و جو واردات داریم که بخش زیادی از آن حدود ۶۰ درصد از این در بخش طیور مورد استفاده قرار می‌گیرد. در داخل هم تولید می‌شود ولی رقم آن در ارتباط با بحث ذرت حدود یک تا یک و نیم میلیون تن ذرت تولید می‌شود.
سؤال: چند درصد از نیازمان؟
حسن نژاد: فرض کنید اگر هفت میلیون تن مصرف کنیم؛ یک میلیون تن در داخل تولید می‌شود، یعنی یک هفتم در داخل تولید می‌شود، رقم زیادی نیست. این نوع دانه‌ها که وارداتی است و در تغذیه طیور قرار می‌گیرد در داخل با بعضی از محصولات استراتژیک که در داخل تولید می‌شود از حیث زمین و آب؛ رقیب هستند و کشور فعلاً مصرف استراتژیک را در اولویت قرار داده که تولید کند.
سؤال: یعنی نهاده‌ها جزو محصولاتی هستند که استراتژیک شمرده نمی‌شود؟
حسن نژاد: منظورم از نهاده ها؛ اینها اهم و فی الاهم دارد مثلاً آن بخشی که غذای انسانی است، مثل گندم و برنج؛ اولویت بالاتری دارد، آن بخش که مربوط به نهاده‌های دامی است در درجه کمتری است، اما با اهمیت هستند، منتها این که ما برنامه ریزی کنیم بتوانیم در داخل تولید کنیم، امکان پذیر است که وابستگی را کم کنیم، مهمترین محدودیت در ارتباط با تولید در داخل؛ آب است. با همین محصولاتی که واردات انجام می‌دهیم، اگر قرار باشد در داخل تولید شود، بیش از ۳۰ میلیارد مترمکعب آب نیاز دارد، برای کشوری که دچار محدودیت آب است حتماً بایستی در تخصیص آب به محصولات مختلف، یک اولویت بندی صورت بگیرد که البته سیاست گذاری در این حوزه در حوزه معاونت زراعت جهاد کشاورزی انجام می‌شود، اما به اعتقاد من، آن کاری که باید صورت دهیم و الان در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی است، اولاً تنوع بخشی به این موادی که مورد استفاده قرار می‌گیرد، ما حتماً در مورد کنجاله‌ها امکان پذیر است بتوانیم متنوع کنیم و از کنجاله‌های دیگر هم جایگزین و استفاده کنیم. سایر محصولات را وارد کنیم به تغذیه که این کار به مرور صورت می‌گیرد. ما در برنامه امسال در ارتباط با خصوصاً کنجاله، پیش بینی ما این است که لااقل بتوانیم حدود یک میلیون تن از محصولات سایر کنجاله‌ها را یا یک بخشی را از طریق واردات، بخشی از طریق خود داخل تولید کنیم و به مرور جایگزین کنیم. این هم نیاز به کار علمی دارد، هم نیاز به کار فرهنگی دارد که این کار را انجام دهیم. اما در سیاست گذاری واردات نهاده این اتفاق افتاده که ما بخشی از واردات را به سایر دانه‌ها و کنجاله‌ها اختصاص دهیم، خصوصاً آن بخشی که در داخل تولید می‌شود بتوانیم در جیره دام آنها را اضافه کنیم که این کار صورت می‌گیرد، اما توسعه در ارتباط با خوداتکایی با این دانه ها؛ قابل کاهش دادن است؛ متناسب با اقلیم در مناطق مختلف، ما حتماً در ارتباط با محصولات اولویت دارتر باید بتوانیم راندمان‌ها را افزایش دهیم تا از سطح زیر کشت محصولاتی که الان داریم تولید می‌کنیم بکاهیم و آن سطح را اختصاص دهیم به تولید نهاده‌های دامی. این کار بایستی انجام بگیرد.
سؤال: یک بخشی از این می‌رود سراغ بحث الگوی کشت و کاری که در حوزه زراعت انجام می‌شود. یک بخش دیگر هم آن هم به حوزه زراعت مربوط است، ولی مثلاً ما در حوزه نهاده‌ها رفتیم سراغ ذرت که زیاد ایرانی نیست، آن قدری که جو ایرانی است.
حسن نژاد: ذرت هم در داخل تولید می‌شود.
سؤال: نه این که تولید نمی‌شود، ایران با توجه به اقلیم آن جو بیشتر شاید بشود تولید کرد یا مناسب باشد برای این اقلیم.
حسن نژاد: مراکز تحقیقاتی کشور در ارتباط با بحث رقم‌های داخلی ذرت هم کار‌های خیلی زیادی انجام دادند، ما الان گونه‌هایی که در ارتباط با ذرت که محصول پرمحصول و خوب دارند، سال هاست کار تحقیقاتی در مراکز تحقیقاتی ما صورت گرفته و انجام می‌شود، مهمترین محدودیت در ارتباط با این نوع محصولات، عرض کردم آب و سطح زیرکشت است که می‌بایست این کار صورت بگیرد، منتها نکته‌ای که شما در مور ذرت فرمودید چرا فقط ذرت؟
یک ویژگی‌هایی این محصول دارد که هم انرژی آن قابل قبول است یا مثلاً بعضی کنجاله‌ها از حیث پروتئین که قادرند هم در جیره‌های متعادل در طیور مورد استفاده قرار بگیرند. ما به مرور می‌بایست این کار را انجام دهیم. سیاست جهاد کشاورزی همین است، هم در بخش دام، هم در بخش زراعت؛ علاوه بر تنوع بخشی به این محصولات، رفتن به سمت خوداتکایی و کاهش وابستگی که در برنامه است.
سؤال: تنظیم بازار گوشت مرغ و قرمز؛ چقدر به شما مربوط است؟
حسن نژاد: تنظیم بازار بخش زیادی در حوزه تولید است، یعنی اگر شما به اندازه کافی تولید داشته باشید، تنظیم کردن بازار راحت‌تر است، یک بخشی هم مربوط به شبکه‌های توزیع است.
سؤال: اصلاً وقتی تولید کافی است که نیاز به تنظیم ندارد.
حسن نژاد: چرا در شبکه‌های توزیع، عرضه، عرضه مناسب، عرضه همگون و همه مناطق اثرگذار است.
سؤال: منظورم این است که واردات هم اگر بخواهیم داشته باشیم به شما مربوط است یا نه؟
حسن نژاد: ما واردات انجام نمی‌دهیم، ما تولید می‌کنیم.
سؤال: نه، سیاست گذاری را می‌گویم.
حسن نژاد: ما تمرکزمان بر تولید است، اگر جایی کم داشته باشیم به همکاران مان در بخش دیگری که این کار را انجام می‌دهند حتماً برنامه می‌دهیم که برنامه واردات را دنبال کنند، اما اولویت و برنامه ریزی ما در ارتباط با تولید داخل است و کشور ما هم این ظرفیت را دارد و به استناد ظرفیت‌های داخل کشور باید تولید را اضافه کنیم. برنامه ما در تنظیم بازار؛ افزایش تولید است. تولیدکنندگان ما هم در این زمینه واقعاً با بخش سیاست گذار و دولت همراه هستند، نمونه آن هم اتفاقی است که در ۴۰۲ اتفاق افتاد و در ۴۰۳ در برنامه ریزی که الان وجود دارد. برای این که بازار؛ خوب تنظیم شود، این که ما در ماه‌های مختلف مصرف متفاوت داریم، در مناطق مختلف، در مناسبت‌های مختلف؛ مصرف تغییر می‌کند، قیمت خود بر میزان مصرف تأثیرگذار است. قیمت سایر کالا‌ها بر میزان مصرف اثرگذار است، بنابراین خیلی میزان دقیق مصرف را نمی‌توانیم پیش بینی کنیم، اما تولید را می‌توانیم برنامه ریزی کنیم، بنابراین برای این که نوسان در ارتباط با قیمت به وجود نیاید و بازار دچار تلاطم نشود، حتماً می‌بایست یک لول (مرحله) بالاتر از میزان نیاز تولید انجام داد و آن مازاد را صادر یا ذخیره سازی کرد؛ که سیاست ما در ارتباط با موضوع تولید، خصوصاً در ارتباط با گوشت مرغ و تخم مرغ که برنامه پذیر است، این است که بتوانیم بیش از نیاز کشور تولید کنیم و آن مازاد بر نیاز کشور را بخشی به عنوان ذخایر استراتژیک در انبارهایمان نگه داریم، متناسب با برنامه‌ای که دولت دارد، بخشی هم صادر کنیم و با ولوم صادرات؛ میزان مصرف داخل به تعادل برسد. این برنامه‌ای است که ما تنظیم کردیم، بنابراین میزان تولید و میزان جوجه ریزی در این حوزه؛ بخشی برای صادرات پیش بینی کردیم، بخشی برای ذخایر استراتژیک و بخش عمده‌ای برای مصرف داخل. آن قسمتی که پیش بینی کردیم برای ذخیره سازی و صادرات، میزانش کمتر از نیاز یک ماه کشور است، یعنی فرض کنید ما ۱۲ ماه که مصرف داریم و برنامه ریزی می‌کنیم باید به اندازه ۱۳ ماه تولید کنیم و آن بخشی که مازاد است حتماً به تناسب فصول و ماه‌هایی که مصرف می‌شود، مازاد آن را بتوانیم صادرات کنیم که عرض کردم برنامه صادرات را تنظیم کردیم، برنامه تولید را هم به همین شیوه، ما واقعاً در ارتباط با بحث صنعت طیور کشور به جهت این که حلقه‌های مختلف دارد و این حلقه‌ها بسیار از همدیگر اثرپذیر هستند، متناسب کردن تولید و برنامه ریزی تولید، کار سهل ممتنعی است، یعنی علیرغم این که ساده است، از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است؛ به شکلی که شما در ارتباط با حلقه پایین دست که تولید گوشت مرغ است مازاد داشته باشید، مازاد می‌تواند علاوه بر این که قیمت را کاهش دهد، تولید کننده را دچار آسیب و ورشکستگی می‌کند، حلقه بالادست خود را هم آسیب می‌زند، یعنی مرغ مادری را هم از بین خواهد برد، چون آن جا دیگر مصرف جوجه ها، چون تولید دچار مشکل شد، جوجه هم جذب نخواهد شد؛ جوجه یک روزه که در مراکز مرغ مادر تولید می‌شود. آنها اگر جذب نشود، مرکز مرغ مادر گله هایش را حذف کند تا هشت تا ۹ ماه دیگر شما نمی‌توانی آن را دوباره به تولید برگردانی و همان روز که اقدام کنی به احیا، هشت تا ۹ ماه طول خواهد کشید که آن به تولید بیاید و دوباره به تولید استمرار دهد. در حلقه بالادست آن که اجداد است، این خیلی طولانی‌تر است، این ۲۲ ماه طول خواهد کشید. یعنی اگر عدم برنامه ریزی باعث شود که حلقه‌های بالادستی را دچار آسیب کند، تولید را برای سال‌ها دچار آسیب خواهد کرد، بنابراین اهمیت برنامه ریزی در تولید بسیار مهم است و شما شاهد بودید که در طول ۴۰۲ واقعاً ما کمترین نوسان را در تولید گوشت مرغ داشتیم، کمترین نوسان را در ارتباط با قیمت داشتیم. ما در همین چند ماه گذشته که سال نو بود، همزمان بود با انتخابات و ماه مبارک رمضان که مصرف افزایش دارد ولی تولیدی که انجام شد و کنترل‌هایی که...
سؤال: در انتخابات هم مصرف تغییر می‌کند؟
حسن نژاد: حتماً تغییر می‌کند، هم تغییر می‌کند، هم حساسیت هست، وقتی شما یک پدیده اجتماعی به اهمیت انتخابات برگزار است، حتماً یک آرامشی هم در جامعه لازم است باشد، یعنی ما به عنوان کسانی که در امر هدایت تولید نقش آفرینی می‌کنند حتماً بایستی این موضوعات هم مد نظر ما باشد. حتماً می‌بایست ایام و مناسبت‌هایی مثل رمضان، محرم...
سؤال: ماه رمضان و عید نوروز که مشخص است، برنامه شما برای جهش تولید با مشارکت مردم چیست؟ تأکید می‌کنم در مورد جهش تولید، چون صحبت افزایش تولید نیست، صحبت جهش است.
حسن نژاد: یعنی خیلی بیشتر افزایش دارد.
سؤال: گرچه که این کار و این فضا جایی که دیربازده است یعنی شما ممکن است به جهش نرسی، ولی باز هم حتماً به آن فکر کردید و راه‌های آن را بررسی کردید، اگر هم همه آن را نمی‌شود گفت، یکی یا دو برنامه مهم‌تر و مؤثرترتان را بگویید.
حسن نژاد: ما در ارتباط با تولید؛ اولاً تولید در بخش کشاورزی خوشبختانه جایی است که مشارکت مردم بسیار پررنگ است و در ذاتش است و بدون مشارکت مردم هم نمی‌شود. ما این بخش از شعار سال که مشارکت مردم باشد واقعاً این وضع را داریم، مردم مشارکت خیلی خوبی دارند و ما هم تلاش مان این است که این مشارکت را توسعه دهیم تا آن جایی که امکان پذیر است. اما در مورد جهش تولید هم برنامه‌ای را حتماً تنظیم کردیم، به دولت هم ارائه کردیم؛ برنامه جهش تولید را در بخش امور دام. ما به طور مثال در سال گذشته تولیدمان در گوشت مرغ حدود دو میلیون و ۶۰۰ هزار تن بود، برنامه‌ای که برای سال بعد تنظیم کردیم، حدود سه میلیون ۱۰۰ هزار تن است و آن افزایش تولید و جهشی که مد نظر است، به همین دلیل هم عرض کردم ما برنامه‌ای در مورد صادرات تنظیم کردیم. در مورد تخم مرغ باز به همین شیوه است. ما سال گذشته ۱۳۹ هزار تن تخم مرغ صادر کردیم، امسال در برنامه؛ نزدیک ۱۶۰ تا ۱۷۰ هزار تن پیش بینی صادرات شده است.
سؤال: با چه روشی اینها محقق می‌شود؟
حسن نژاد: هم با افزایش جوجه ریزی و هم با افزایش راندمان‌ها این اتفاق خواهد افتاد.
سؤال: مطمئنیم که بازار‌های آن وجود دارد؟ یک دفعه نماند روی دست تولید کننده‌ها و بعد آسیب‌هایی که به آن اشاره کردید.
حسن نژاد: عرض کردم مازاد تولید در بحث صنعت طیور؛ آسیبش به هیچ عنوان کمتر از کمبود تولید نیست، چون به همان دلیل که عرض کردم خود صنعت را دچار مشکل خواهد کرد. حتماً تولید را می‌بایست در حدی افزایش دهیم که برنامه‌ای برای مصرف آن باشد. علاوه بر مصرف داخل دو اقدام دیگر در ارتباط با تولیدات انجام دادیم؛ اولاً که به شرکت پشتیبانی امور دام کشور اعلام کردیم که ذخایر را که همه ساله از خارج وارد می‌کرد به هیچ عنوان دیگر از خارج از کشور وارد نکند، از محل تولید داخل جمع آوری کند و در همین چند ماه گذشته هم همین اقدام را انجام داده و در ارتباط با بحث صادرات هم در برنامه صادرات قرار دادیم، بازار‌های صادراتی در حال شناسایی است و ان شاءالله می‌تواند تولید مازاد را سامان دهد.