احساس خطر غرب از ادامه بحران اوکراین

به گزارش خبرگزاری صداوسیما ، شبکه خبر در برنامه «جهان امروز »
جدیدترین تحولات اوکراین را با علی اقبالی،کارشناس مسائل بین الملل بررسی کرد.
سؤال: دو هفته‌ای است که بحث پیشروی روسیه در استان خارکیف اوکراین شنیده می‌شود درباره آخرین تحولات میدانی و درگیری بین روسیه و اوکراین  توضیح دهید؟
اقبالی:اوکراین در ۱۴۰۲ یک طرحی داشت که  با حمایت تمام عیار غرب، کمک‌های زیادی گرفته بود و به نوعی هم فضای داخلی و ملی خودش را و هم کشور‌های غربی را امیدوار کرده بود که ضدحمله اوکراین می‌تواند دستاورد‌های قابل توجهی داشته باشد. ولی این حملات چند ماهی طول کشید و عملاً هیچ پیشرفتی حاصل نشد و ما از اوایل پاییز تا اسفندماه شاهد یک نوع رکود و اقدامات فرسایشی در منطقه بوده ایم تا اینکه تقریباً از اوایل اسفندماه ارتش روسیه یک رویکرد تهاجمی جدیدی را در منطقه شروع کرد و در اوخر ۱۴۰۲ یک پیشروی‌های محدودی داشتند ولی الان در یکی دو هفته گذشته تحولات جدی تری را ما از طرف ارتش روسیه شاهد هستیم. یک موضوع بسیار مهم که روس‌ها را امیدوار کرد به اقدامات تهاجمی و اقدامات رو به جلو، همین تأخیری بود که در مصوبه کنگره انجام شد و ارسال کمک‌های غرب، کمک‌های تمام عیار غرب، مخصوصاً کمک‌های نظامی را با یک وقفه قابل توجه مواجه کرد. احتمالاً سفر آقای بلینکن که چیز خیلی فوق العاده‌ای هم نیست از این نوع سفر‌ها مرتب به اوکراین انجام می‌شود تا یک مقدار شرایط در جغرافیای جنگ سخت و دشوار می‌شود ما شاهد هستیم که چند تا از مقامات غربی برای روحیه دادن و دادن کمک‌های جدید به کی یف سفر می‌کنند یک مقدار فضا را تغییر می‌دهند ولی دوباره شرایط به همان وضعیت میدانی برمی گردد که واقعاً برای طرف اوکراینی سخت شده است. البته این سختی و این وضعیتی که ما شاهد آن هستیم به این مفهوم نیست که قرار است در یک دوره کوتاه مدت یک تغییر راهبردی تعیین کننده در جغرافیای جنگ ایجاد شود.
سؤال: در مجالس کشور‌های حامی اوکراین، کمک نظامی به اوکراین تصویب نشده است. به نظر شما این چقدر روانی است و بیشتر حمایت نمایشی و چقدر واقعاً ممکن است که به لحاظ تسلیحات و بودجه کمک مضاعف به اوکراین برسد و اوضاع را به نفع اوکراین تغییر بدهد؟
اقبالی: رویکرد اصلی غرب در این مناظره این نیست که یکی از طرفین شکست بخورد و دیگری پیروز شود. هدف غرب ادامه یک جنگ فرسایشی برای اهداف ژئواستراتژیک دیگری است که برای روسیه، برای اوکراین و دیگر کشور‌های منطقه، برای کل اروپا در نظرگرفته ، این بحران به نوعی به  وابستگی امنیتی و دفاعی اروپا به امریکا یک روح جدیدی بخشید، وابستگی یا بهره گیری اروپا از انرژی روسیه را به طور قابل توجهی محدود کرد، اهداف بزرگ تری در پشت این نزاع وجود دارد. استحضار دارید که یک نظریه‌ای از گذشته وجود داشت، اینکه کسی بخواهد در معادلات جهانی نقش تعیین کننده داشته باشد باید در بالکان مسلط باشد. اخیراً این محور پیرامونی دریای سیاه و محوری که در ادبیات سیاسی جدید به آن اوراسیا می‌گویند، اضافه شده است؛ لذا یک بحث مهمتر بحث همان تسلط بر منطقه اوراسیا است، لذا فکر می‌کنم سفر آقای بلینکن هم از نظر روانی یک تأثیری برای اوکراینی‌ها دارد در عین حال یکسری از کمک‌های تسلیحاتی را هم تسریع خواهند کرد، چون بودجه آن مصوب شده است، اتحادیه اروپا هم یکسری کمک‌هایی را تصویب کرده است و به شدت شرایط از نظر اروپایی‌ها نگران کننده است، لذا هر اقدامی را انجام می‌دهند. یک موضوعی که الان بیشتر شرایط جغرافیای جنگ را تحت تأثیر قرار داده است، خستگی مردم اوکراین است، یعنی یک مشکل جدی اوکراین تأمین تسلیحات است و یک مشکل موازی آن تأمین نیروی انسانی است. جوانان اوکرانی و اساساً در روسیه هم همین است، طیف جوان دیگر خیلی علاقه‌ ندارند در جنگ تلفات بدهد، قربانی شوند، لذا ما شاهد هستیم که در اتفاقات اخیر، یک صدا‌هایی از اروپا و دیگر نقاط شنیده می‌شود که باید طرفین به سمت یک مذاکره و دیالوگ بروند و نهایتاً هم تصمیم گیری در مورد این دوران حتماً در میز مذاکره خواهد بود. البته رئیس جمهور روسیه یک سفری در روز‌های آینده به چین خواهد داشت که حتماً در این سفر یکی از موضوعات مهم بحث اوکراین خواهد بود، چون چینی‌ها از همان ابتدا سعی کرده اند یک نقش نسبتاً متوازن با این رویکرد که در هر مقطعی اگر خواستند میانجی گری انجام بدهند از این ظرفیت بهره‌مند باشند؛ لذا به نظر من سفر آقای پوتین به چین و مذاکرات او با آقای شین حتماً یک دستاوردی درباره جنگ اوکراین خواهد داشت.
سؤال:  رئیس کمیسیون اروپا گفته است که داریم به سمت مذاکره پیش می‌رویم ولی اروپایی‌ها قبلاً یک پیش شرط مطرح کرده بودند، اینکه باید روسیه عقب نشینی داشته باشد از مناطقی. یعنی ممکن است بدون تحقق پیش شرط  به مذاکره روی بیاورند؟
اقبالی: شاید طرفین  به این جمع بندی برسند که باید بین بد و بدتر بد را انتخاب کنند و بنشینند با هم مذاکره کنند، یک مقدار رد و بدل‌هایی انجام شود، بخش‌هایی از اراضی که روسیه داده است واگذار کنند، یک بخش‌هایی را تخلیه کند، ببینید این یک جنگی بین اوکراین و روسیه نیست، این یک نوع زورآزمایی تمامیت محور یورو آتلانتیک است با روسیه در یک جغرافیای کوچک؛ لذا اینکه چه نسخه‌ای بعنوان نسخه مورد تأیید قبول طرفین روی میز مذاکره قرار بگیرد، حتماً تک نسخه‌ای نخواهد بود، چندین نسخه ارائه خواهد شد تا یکی از آنها مورد توافق طرفین قرار بگیرد. البته باز هم من باید اضافه کنم که بین از اینکه شرایط میدانی تعیین کننده باشد، دیدگاه و تصمیم‌های بزرگ در این موضوع نقش خواهد داشت. الان آقای شی، هفته پیش سفری به اروپا داشت، به فرانسه، به مجارستان، صربستان سفر داشت، یک تحولاتی دارد انجام می‌شود، یک خبر جدید داشتیم که صربستان دارد سفارتخانه خودش را در کی یف بازگشایی می‌کند، وزیر خارجه اوکراین یک سفر مهم و تا حدودی غیر منتظره به بلگراد داشته است. یعنی تحرکات و تحولات از یک تنوع و تکسر بسیار مهمی برخوردار است بنابراین  کشورها، قدرت‌ها و جناح‌های مختلف سعی دارند که در این موضوع یک نقش آفرینی داشته باشند تا و شاید سهم خواهی‌هایی قابل توجه خودشان را هم در محاسبات لحاظ کنند.