محمد مهدی برادران، معاون صنایع عمومی وزیر صمت می‌گوید: برای اجرای دستورالعمل ثبت سرمایه طلافروشان در سامانه جامع تجارت، بیش از ۸۳ اقدام اجرایی طراحی شده است که این اقدامات اجرایی باید یک به یک دنبال شوند.
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، برنامه گفتگوی ویژه خبری با موضوع ثبت سرمایه طلافروشان در سامانه جامع تجارت میزبان آقایان حمیدرضا دهقانی نیا سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، محمد کشتی آرای عضو کمیسیون تخصصی طلا، جواهر و نقره اتاق اصناف ایران و محمد مهدی برادران - معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت بود.
سئوال: آقای دهقانی نیا، در نهایت ماجرای اجرای قانون ثبت سرمایه طلافروشان در سامانه جامع تجارت به کجا انجامید و ماجرای بخشنامه امروز وزارت صمت چیست و از این به بعد چه اتفاقی خواهد افتاد؟
دهقانی نیا: حاکمیت یک صدا به دنبال اجرای قانون است و قاعدتا در این مسیر هم دوستان در صنف مربوطه همکاری لازم را خواهند کرد. بر اساس بخشنامه‌ای که صادر شده و منطبق با دستورالعمل تبصره ۴ ماده ۱۸ قانون زنجیره از بابت ثبت خرید و فروش و ... بایستی شفاف بشود و ثبت آن هم الزامی است و انجام بشود، عزیزان در صنف یک ابهامی داشتند آن ابهام از این قرار بود که آیا بایستی در دو سامانه هم سامانه مودیان و هم سامانه تجارت این ثبت اطلاعات صورت بپذیرد؟ با توجه به نقش هماهنگی ستاد مرکزی و همکاری که جناب آقای دکتر سبحانیان داشتند در سازمان امور مالیاتی، کفایت می‌کند ثبت اطلاعات در سامانه جامع تجارت و اگر دیتا و اطلاعات در سامانه جامع تجارت ثبت بشود برای سامانه امور مالیاتی و سامانه مودیان ارسال می‌شود و مشکلی نیست، یعنی آن ابهامی که عزیزان مطرح می‌کردند از بابت ضرورت ثبت در دو سامانه از بین می‌رود، در سامانه تجارت ثبت بشود ارسال اطلاعات در سامانه مودیان صورت می‌پذیرد.
سئوال: صدور این بخشنامه به این معنی نیست که الان فروشندگان دیگر الزامی برای ثبت سرمایه در سامانه جامع تجارت ندارند؟
دهقانی نیا: هماهنگی‌هایی که صورت گرفته از این قرار است که باید واردات و صادرات و تولید ثبت بشود، بر اساس سند بالادستی یعنی دستورالعمل تبصره ۴ ماده ۱۸، این سمت شامل رویه‌هایی از بابت انتقال و بابت فروش و بابت موجودی هم می‌شود، یعنی آنچه که مدنظر هست موجودی است، حالا دوستان گا‌هی به آن به عبارت سرمایه می‌پردازند.
سئوال: یعنی فروشنده باید موجودی را همچنان ثبت بکند در سامانه جامع تجارت؟
دهقانی نیا: واقعیت مطلب این است که موجودی اگر در سامانه جامع تجارت ثبت نشود عملا ادامه این روند ما را به نتیجه نمی‌رساند، بله، این ثبت باید صورت بپذیرد، این که این ثبت از همان ابتدا انجام بشود و یا مثلا بعد از ثبت اطلاعات اولیه و همراهی عزیزان، این خودش جای بررسی دارد و جای همراهی و همکاری دارد.
دوستان باید اول بیایند بر اساس قانون ابلاغی اقدام کنند به ثبت اطلاعات اولیه خودشان، پس از آن باید بیایند به ثبت موجودی‌ها بپردازند و مسیر را طی کنیم، برخی از عزیزان اظهار می‌کنند که از ما ثبت موجودی را طلب نکنید این موجودی همانطور که شما هم در برنامه نشان دادید موجودی است که نسل به نسل به ما رسیده است، سوال بنده این است، آیا حاکمیت می‌تواند مدیریت اقتصادی کشور را انجام بدهد با دارایی که کارکردی شبیه کارکرد ریال دارد؟ ما می‌توانیم به جای ریال در خرید‌های قابل توجه خودمان از طلا و مصنوعات استفاده بکنیم ولی هیچ هویتی ندارد، آیا همچنین چیزی ممکن است؟ در کجای دنیا ممکن است؟ به همین دلیل است که در سند تبصره ۴ ماده ۱۸ مشخصا تاکید شده که بایستی حلقه‌های این زنجیره تامین و توزیع و تولید، نقش خودشان را از بابت شفاف سازی ایجاد بکنند اگر این شفاف سازی ایجاد نشود، قاعدتا این قدر این فضا غبارآلود است که هیچ کس نمی‌تواند اعمال حاکمیت بکند ما داریم درمورد خرید و فروش کالایی صحبت می‌کنیم که با این خودکار فرق دارد ما داریم در مورد طلا با همدیگر صحبت می‌کنیم.
سئوال: آقای کشتی آرای بفرمایید که آخرین وضع اجرای قانون به چه ترتیب است؟
کشتی آرای: قانونی که تبصره ۴ ماده ۱۸، یک دستورالعمل کلی هست، این دستورالعمل از بدو شروع یعنی از واردات طلا که از گمرکات کشور وارد می‌شود، اینها باید ثبت بشود و چرخه آن مشخص باشد. دوستان عزیز در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، اشاره‌ای دارند به میزان طلا‌هایی که در چند ماه اخیر در اتاق ارز و طلای کشور که به چند میلیارد دلار می‌رسد، طلا واگذار شده است. این تا این جا درست، حاکمیت باید بداند که این طلا‌ها، این مقدار طلایی که فروخته شده در اتاق ارز و طلا اینها کجا رفته؟ اینها وقتی که فروخته شده معلوم است به چه کسی فروخته شده، کد ملی دارند و مشخص است.
پس نقطه شروع برای چرخه شروع طلا از این جا است. مطلب بعدی که می‌تواند این چرخه را کنترل کند، این است که آیا این طلا‌ها وارد سیستم تولید مصنوعات طلا شده یا ممکن است برگشته به یک چرخه دیگر که ما نمی‌خواهیم اشاره بکنیم. مسئله‌ای که هست این ماده و این قانون به صورت کلی هست و شاید ابهاماتی در این وجود دارد که این ابهامات به نظر من باید در زمان حل بشود، شما برای اجرای بعضی از مسائل قانونی کشور مثلا اجرای بحث توزیع کالا یا مباحث دیگر، قبل از آن که بخواهد قانون اجرایی بشود می‌آیند یک استان را به صورت پایه قرار می‌دهند و آن قانون را در آن اجرا می‌کنند ببینند چه اشکالاتی دارد و چه مسائلی را دارد بعدا بتوانند این را عملیاتی کنند، این دستورالعمل به این شکل برای خیلی‌ها نامفهوم است که آیا باید دارایی شان را ثبت کنند؟ باید سرمایه شان را ثبت بکنند؟ و نکته‌ای که هست این است که همه این واحد‌هایی که ما داریم در سیستم کارمان، حدود ۲۱ رسته هستند از این ۲۱ رسته، تعدادی از آنها یعنی حدود ۲۰ درصد با توزیع و تولید طلا سر و کار دارند، حدود ۸۰ درصد واحد‌های ما مثلا از یک حدود ۳۵ هزار واحدی که در کل کشور وجود دارد، حدود ۸۰ درصد بخش‌های خدماتی و کار‌های کارگری هستند.
سئوال: یعنی شما می‌فرمایید الان مشکلاتی که وجود دارد به خاطر ابهامات است؟ یا این که مطرح می‌شود که ما دارایی مان را نمی‌خواهیم کسی از آن مطلع بشود؟
کشتی آرای: بله، جلسه‌ای که روز گذشته در مسجد حضرت امام در بازار تشکیل شد، فعالان دعوت شدند از اتاق اصناف ایران، از وزارت صنعت، معدن و تجارت و فعالین، جمعیت زیادی آمده بودند و ابهامات را بفهمند و برطرف شود. اشاراتی که کردند تا حدودی آرامبخش موضوع بود ولی امروز باز مجددا در فضای مجازی و در دستورالعمل‌هایی که از جا‌های مختلف آمد، همان دستورالعمل را مجددا گفتند که این از نظر قانونی قابل اجرا نیست و نباید اجرا شود.
سئوال: کدام دستورالعمل را گفتند اجرایی نیست؟
کشتی آرای: همان نامه‌ای که وزارت صنعت، معدن و تجارت امروز دادند. متن این نامه به اتحادیه طلا و جواهر نوشته شده و این اطلاعیه به اشتراک گذاشته شده که فعالان صنف در جریان قرار گرفتند و تقریبا تا حدودی موضوع برای آنها روشن شده بود که می‌توانند سرمایه و موجودی شان را ثبت نکنند و شروع کنند از چرخه کاری شان از بدو این جا شروع کنند معاملاتشان را بنویسند که البته می‌دانید که این معاملاتی که انجام می‌شود در سامانه مودیان هم ثبت می‌شود یعنی دو تا سامانه همزمان با هم فکر می‌کنم یک مقداری با مشکل مواجه بشود برای هر واحد طلافروشی ما باید یک اپراتور بگذاریم که بتوانند این کار‌ها را انجام بدهند که بعضا برای آنها مشکل و هزینه بر است.
سئوال: آقای برادران گفته می‌شود که هنوز ابهاماتی وجود دارد الان قانون باید به چه شکلی اجرا بشود؟
برادران: قانون ابلاغ شده، دستورالعمل ضوابط اجرای تبصره ۴ ماده ۱۸ هم ابلاغ شده، به طبع لازم الاجرا است، بحثی که مطرح کردند که معاونت تجارت معاونت وزارت صمت که بیشتر متصدی امور اصناف هستند در وزارتخانه دنبال می‌کنند شیوه نحوه اجرای این قانون و این دستورالعمل است و این که بتوانیم با تعاملی که با اصناف است؛ این موضوع را دنبال کنیم.
الان به گونه‌ای جلوه داده نشود که اصناف با این موضوع مخالفت دارند. آماری که ما داریم همراهی اصناف را اولاً مجموع صنایع که با خود ما مستقیماً ارتباط و همراهی دارند، جلسات بسیار خوبی دارند، خود آنها تأکید دارند که باید این اجرا شود تا ما بتوانیم به شفافیت و کالای با ضمانت برسیم، طلا‌های با عیار مشخص را به مردم منتقل کنیم. این درخواست خود این جامعه بوده است.
سئوال: الان چند درصد اصناف آمدند همراهی کردند و پیوستند و این کار را انجام دادند؛ ثبت در سامانه جامع را انجام دادند، صورتحساب الکترونیک صادر کردند؟
برادران: من آمار سکه را عرض کنم؛ بیش از ۸۳۵ هزار ما در مجموعه‌هایی که داریم در سامانه جامع معامله ثبت شده است. درصد من مطمئنم خود آقای کشتی‌آرای آن‌جا مسلط‌تر هستند، ۳۵ هزار جامعه صنفی بزرگواران کمتر از هزار نفر الان ابهام دارند که اینها جلسه‌های آموزشی داشتند، صحبت‌هایی کردند، ما نباید اگر، الان عمده اصناف به دنبال این هستند که همراهی کنند، به نحوی اجرا شود که هم حقوق مصرف کننده رعایت شود و هم صنف آسیب نبیند، در هر صورت این یکی از اصنافی است که امانت‌دار مردم بوده است.
سئوال: بخشنامه‌ای که امروز صادر شده ناقض ثبت دارایی و سرمایه طلافروشان در سامانه جامع تجارت است یا این طور نیست؟
برادران: ما برای اجرای این دستورالعمل بیش از ۸۳ اقدام اجرایی طراحی کردیم که این اقدامات اجرایی باید یک به یک دنبال شود. مثلاً در حوزه تولید اقداماتی باید انجام شود، در حوزه تسهیل واردات باید اقداماتی انجام شود، در حوزه بانک مرکزی، بورس کالا، صنعت ماشین‌آلات صنعتی اقدامات بسیار خوبی انجام می‌شود، ما صرفاً در حوزه اصناف با این که جلسات آموزشی هم بوده، فرصت‌های مکرری هم داده شده، باز هم سؤالاتی دوستان دارند که در قالب تعامل با اتاق اصناف و به نوعی مجموعه‌های اتحادیه‌ها در حال بررسی است، اما اگر یک واحد صنفی که شاید مجوز صنفی نداشته باشد، این یک تخلفی کرد این را نباید بگذاریم به حساب تمام افراد، یا اگر کسی که مالیات نمی‌دهد ما بگوییم یک صنفی مالیات نمی‌دهد، این درست نیست.
اصناف مالیات را قبول دارند، به نوعی صورتحساب الکترونیک دادن جزو حقوق مصرف کننده است، چیزی نیست که ما در مورد آن بخواهیم صحبت کنیم. حالا اگر کسی آمده مثلاً سکه تقلبی تعداد زیادی در بازار تهران در یک حجره‌ای داده و بعد هم مثلاً آن حجره را بسته و فرار کرده به خارج از کشور، یک تعداد زیادی به نام بهار آزادی، اما جعلی و حلبی در دست مردم مانده، این را ما باید برویم متخلف را پیدا کنیم و با آن برخورد کنیم نه این که خدای ناکرده تسری بدهیم که این خواسته یک صنفی است.
سئوال: این بخشنامه ناقض ثبت در سامانه جامع تجارت نیست، درست است؟
برادران: نه، به هیچ وجه ناقض نیست. سامانه جامع تجارت عین قانون است و ما مجری آن هستیم، باید انجام دهیم، البته با یک ظرایفی، با تعامل همان طور که درصد عمده‌ای از دوستان پذیرفتند. در مورد سامانه هم توضیح دهم که واقعاً دو سامانه نیست آقای کشتی‌آرای، الان پذیرفتند دوستان سامانه امور مالیاتی ما که اگر در سامانه جامع ثبت و ضبط شود، نیازی به سازمان امور مالیاتی نیست.
برخی واحد‌هایی داریم که اینها اصلاً استاندارد سازمان استاندارد را ندارند و اصراری که ما داریم در مجتمع‌های تجاری ایکس‌آر‌اف نصب شود که عیارسنجی شود در مورد آن مقاومت می‌کنند، ما برای یک عده اندک که نمی‌توانیم برای کل یک صنف یک قانون را تعویق بیندازیم یا جلوه داده شود که اصناف مخالف هستند یا مالیات نمی‌خواهند بدهند یا مثلاً نمی‌خواهند صورتحساب الکترونیک بدهند.
ما تولیدکنندگان صنعتی داریم که برخی ۶۰۰ کارگر دارند، کارخانه دارند، اینها تولید مستقیم و عرضه مستقیم طلا در برنامه‌شان است به مردم چه از طریق عرضه مستقیم چه از عرصه فروش دیجیتال که اینها کمک می‌کند به مردم که اطمینان خاطر بیشتری انجام دهند به این صنعت و این صنف و ما بتوانیم هم بازار داخلی را شفاف کنیم و هم بتوانیم به بازار‌های خارج از کشور برای صادرات اقدام کنیم.
سئوال: آقای کشتی‌آرای آقای برادران می‌گویند که صنف همراه است، شما آماری دارید که الان چند درصد از اصناف در حوزه طلا؛ ثبت در سامانه تجارت را انجام دادند، صورتحساب الکترونیکی صادر می‌کنند؟
کشتی‌آرای: صنف طلا یکی از شفاف‌ترین صنوف کشور است. الان مدت‌هاست شاید در چند سال اخیر این پیشرفت خیلی خوبی داشته، در بحث مالیات و مالیات‌دهی، الان تقریباً همه واحد‌ها سیستماتیک عمل می‌کنند. آمار ثبت سامانه را آقای دهقانی‌نیا بهتر می‌توانند بگویند که چه تعدادی ثبت نام کردند.
دهقانی‌نیا: همین مسیر را با اعداد و ارقام عرض کنم که شاید شفافیت بیشتر حاصل شود. الان آن چه اتفاق افتاده، در سامانه جامع تجارت انواع سکه‌ها اطلاعات بیش از ۶۰۰ هزار قطعه سکه ثبت شده است.
در حوزه طلای مبادی تولیدی و وارداتی هم اطلاعات ثبت شده، دوستان در صنف قطعاً اصرار بر اجرا نشدن قانون ندارند، همان طور که همراهی هم می‌کنند و احتمالاً این تغییر رفتارشان هم منتج به اجرای قانون خواهد شد، ما هم از این سمت نباید لکنت زبان در پیگیری اجرای قانون داشته باشیم. واقعیت مطلب این است که ما در مورد خودکار یا پاکن باهم صحبت نمی‌کنیم، ما در مورد کالایی باهم صحبت می‌کنیم که امنیت اقتصادی، امنیت سفره و اقتصاد مردم را به آن گره زدیم، عین این می‌ماند شما به یک بانکداری که خودکار دستش است؛ ۱۰ هزار خودکار دارد بگویید بازار خودکار را مداخله و تأمین کن، ارزش پول ملی خودکار نگذار پایین بیاید، شما یک عده را داشته باشید که در مقابل سه تا چهار هزار خودکار دستشان است و می‌گویند این خودکار را از من نپرس مال کیست، از من نخواه که ثبت کنم، به من نگو به چه کسی فروختم، یعنی کالایی که دارای ارزش و تأکید می‌کنم کارکرد پول ملی است و می‌تواند نظم بازار را به هم بزند، شفاف نکنیم.
قطعاً دوستان ما در صنف طلا همان طور که عزیزان اشاره کردند از این رویکرد تبعیت نمی‌کنند، چون اگر این رویکرد بخواهد در جامعه پیاده‌سازی شود، عملاً حاکمیت نمی‌تواند اصلاً روی اقتصاد خود مدیریت کند، من چطور باید به رئیس کل بانک خودکار‌های کشور بگویم ارزش پول ملی را تأمین کن، وقتی با یک مداخله ساده، بدون این که این کالا هویت داشته باشد، شناسنامه داشته باشد، ولی کارکرد پول ملی را دارد، به این دلیل است که خیلی تأکید می‌کنیم حتماً ثبت اطلاعات صورت بپذیرد، ثبت اطلاعات این که به چه کسی فروختم این خودکار را حتماً باید انجام شود و خلق ناگهانی موجودی هم به وجود نیاید.
سئوال: اگر در بخشی از این صنف همراهی نباشد و اصنافی که همکاری نکنند، این موقع، ضمانت اجرایی چیست؟
دهقانی‌نیا: ضمانت اجرای قانون که مشخصاً در هم دستورالعمل تبصره ۴ ماده ۱۸ به آن اشاره شده، هم عزیزان در صنف همه هم و غمشّان را گذاشتند بابت این که این قانون اجرا شود. اگر ابهامی هم بوده باشد، با توجه به این که جالب است در این اوضاع من آمارش را عرض کنم؛ نزدیک به ۳۰ جلسه آموزشی در اتحادیه طلا و جواهر شهر تهران از ۱۴۰۱ تا این سمت انجام شده، نزدیک به ۲۰ ماه در فواصل متفاوت، شش جلسه آموزشی برای صرافی‌ها برگزار شده، ۱۳ جلسه آموزشی برای استانها برگزار شده، چهار جلسه آموزشی در میز طلای استان‌های آذربایجان شرقی، خراسان و اصفهان، اگر هم ابهامی است ما اراده اجرای قانون را نشان دهیم، بگوییم که می‌خواهیم اجرای قانون کنیم، در کنار آن، ابهام را هم باهم صحبت می‌کنیم.
ضمانت اجرایی این است که اگر کسی اصرار بر اجرا نشدن قانون داشته باشد، حاکمیت باید از ابزار خود استفاده کند بابت این که این موضوع در مسیر قانونی خود طی طریق کند، ضابطین بر اساس هم مواد قانونی مبارزه با قاچاق کالا و ارز می‌توانند ورود کنند، هم پلیس اماکن و هم دوستان در حوزه اطلاعات بابت این که این اطلاعات بر اساس تبصره ۴ ماده ۱۸ بایستی ثبت می‌شده، اگر کسی می‌خواهد خودش را شفاف نکند، باید برود جایی جواب دهد که از این شفاف نکردن چه سودی می‌برد؟ من بعید می‌دانم ما در صنف با چنین بزرگوارانی مواجه باشیم که بر شفاف نکردن روند خودشان اصرار بورزند، چون اصرار کردن بر این امر، اصرار کردن بر انجام ندادن قانون است.
کشتی‌آرای: نکته‌ای که خیلی شاید بیشتر همکاران ما ناراحت هستند از بعضی از موضوع‌ها که بحث اجرای قانون کاملاً درست، ولی بعضی رسانه‌ها و شبکه‌های مختلف، افراد مختلف به گونه‌ای بد به صنف می‌تازانند می‌گویند طلافروشان می‌خواهند مالیات ندهند، الان در این مباحث اشاره شد، ربطی به مالیات ندارد که طلافروش‌ها بخواهند مالیات ندهند.
دهقانی‌نیا: اصلاً سامانه جامع تجارت کارکردی در خصوص مالیات ندارد.
سئوال: آقای موحدی در این مدت زمان؛ از دی ماه گذشته تا حالا چند درصد طلافروشان صورتحساب الکترونیک را برای مشتریان صادر کردند؟
مهدی موحدی: تا این لحظه از بین بیش از ۵۰ هزار فعال حوزه طلا، جواهر و پلاتین که دارای پرونده مالیاتی هستند، حدود تقریباً ۱۰ درصد یعنی پنج هزار نفر یا به عبارتی پنج هزار مؤدی صنف طلا، جواهر و پلاتین ارسال صورتحساب الکترونیک؛ حداقل یک صورتحساب را برای ما ارسال کردند که مجموعاً تا به این لحظه ما بیش از ۷۰۰ هزار صورتحساب الکترونیک را در سامانه مؤدیان در قالب الگوی صورتحساب طلا که یک الگوی خاص است و برای طلافروشان طراحی شده، ارسال کردند. نکته بسیار مهم برای تسهیل و آسان‌سازی ارسال صورتحساب‌های الکترونیک این بود که ما دستگاه‌های کارتخوان اندرویدی با قابلیت صدور صورتحساب نوع یک و دو را فراهم آوردیم و همچنین حتی اپلیکیشن‌های موبایلی که ارسال صورتحساب‌های الکترونیک در حدود ۱۰ ثانیه بیشتر طول نمی‌کشد ارسال هر کدام از این صورتحساب‌ها و به سادگی قابل تعامل است.
دهقانی‌نیا: امیدوارم دوستان ما بر انجام قانون اصرار بورزند، نه بر انجام ندادن قانون و همین طور هم ما مشاهده می‌کنیم که نرخ ثبت اطلاعات بالا می‌رود، قطعاً از شفافیت همه استفاده خواهیم کرد و بهره‌مند خواهیم شد. من وقتی نگویم که طلا را به که فروختم، منِ تروریست اقتصادی این طلا را می‌گیرم، این را می‌کنم تأمین کننده قاچاق، مواد مخدر و به هر نحوی این تروریست دارد تیر‌های خود را به سمت اقتصاد ما شلیک می‌کند و اولین جایی که مورد هدف قرار می‌گیرد؛ کارمند، کارگر و قشری است که ارزش پول ملی او دارد پایین می‌آید، من باید این کارکرد را بتوانم در حاکمیت کنترل کنم.