سخنگوی صنعت آب کشور با بیان اینکه سدها تا چهار سال آینده، آب شرب و کشاورزی برخی از مناطق سیستان و بلوچستان را تامین می‌کنند، افزود: سدها با کاهش بخش عمده پیک سیلاب از خسارت‌های سنگین بارندگی‌های اخیر جلوگیری کردند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، برنامه گفتگو ویژه شبکه خبر با موضوع کنترل سیلاب و کمک رسانی به سیل زدگان سیستان و بلوچستان میزبان آقای مصطفی عیسی بزرگ زاده سخنگوی صنعت آب کشور، آقای کرمی استاندار سیستان و بلوچستان و آقای سجادی مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر استان سیستان و بلوچستان بود.
مقدمه: ما می‌خواهیم به موضوع نقش سد‌های استان و اجرای طرح آبخیزداری در جلوگیری از بروز حادثه انسانی بپردازیم و نیز آخرین وضعیت کمک رسانی در مناطق سیل‌زده و نیز آسیب‌هایی را که به برخی از جاده‌های روستایی مناطق سیل‌زده وارد شده بررسی کنیم. به همین منظور در استودیو در خدمت آقای مصطفی عیسی بزرگ زاده سخنگوی صنعت آب کشور هستیم همچنین ارتباطی خواهیم داشت با آقای کرمی استاندار سیستان و بلوچستان و در ادامه هم گفتگو خواهیم داشت با آقای سجادی مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر استان سیستان و بلوچستان.
سوال: آقای بزرگ زاده با شما شروع می‌کنیم واقعاً این عدد و رقم‌هایی بود که اعلام شده بود و سخنگوی مدیریت بحران اعلام کرده بود، چه عاملی باعث شد که در واقع جلوی یک فاجعه در مناطق جنوب استان در سیل اخیر سیستان و بلوچستان گرفته بشود؟
بزرگ زاده: به هرحال برای یک چنین اعداد و ارقامی که البته ثبت ایستگاهی هستند سازمان محترم هواشناسی و دیگر مسئولان محترم اطلاع رسانی‌های لازم را در خصوص اعداد کرد و همین‌طور ما در وزارت نیرو هم در بخش‌های مختلف خبری و از طریق رسانه‌های مختلف این اطلاعات را دادیم، اما به سؤال جناب‌عالی برگردم که چه اقدامی شده خوب بایستی دو دسته از اقدام‌ها رخ داده باشد اولاً برای اینکه پدیده‌ای مثل سیلاب را شما مدیریت بکنید نیاز به یک سری زیرساخت دارید بایستی در طول سالیان گذشته سرمایه گذاری‌های لازم انجام شده باشد، سدها وکار‌هایی که بایستی انجام می‌شد در یک حدی انجام شده باشد تا شما بتوانید با کمک آن طرح هاو آن سازه‌ها، اتفاقات تا حدی هیدرولوژیکی را و اقلیمی را مدیریت کنید، اما وجود این سدها هم کافی نیست اقدام دیگر آن مدیریت سیلاب است که در ردیف اقدامات غیرسازه‌ای قرار می‌گیرد و آن مهندسی حاکم بر بهره برداری از این طرحها را در واقع در بر می‌گیرد و بهش اشاره می‌کند برای چنین کاری هم ما معمولاً سه مرحله تقسیم می‌کنیم مدیریت سیلاب را کار‌هایی که باید قبل از وقوع سیلاب انجام بشود در فاز ما عمدتاً اشاره دارد به پیش بینی سیلاب و آن پیش آمادگی‌های لازم که باید حالا در بخش وزارت نیرو در سازمان‌های دیگر و آن هماهنگی‌ها باشد بدون شک تنها یک پیش بینی دقیق است که پیشگیری خوب را با خودش به همراه می‌آورد این قسمت خوب سازمان محترم هواشناسی بخشی از این وظیفه را به عهده دارد و آن هم پیش‌بینی‌های جوی است این پیش‌بینی‌های جوی باید تبدیل به رواناب شود یعنی حالا آن اتفاقات جوی آن میزان رطوبت جو و یا بارشی که رخ می‌دهد به چه مقدار سیل در کجا و چه چگونه و با چه شدتی در رودخانه‌های مختلف رخ خواهد داد این اقدامی است که وزارت نیرو انجام می‌دهد و کارشناسان ما در جا‌های مختلف وزارت نیرو و در مؤسسه تحقیقات، در ستاد آب مدل‌های مختلف را در واقع اجرا خواهند کرد و می‌کنند و به این نتیجه می‌رسند که در محل هر کانون جمعیتی در محل هر سازمان ما چه وقت و به چگونه و با چه شدتی این سیلاب‌ها را خواهیم دید یعنی این بارش‌ها چگونه تبدیل به رواناب و به سیلاب می‌شود بخش‌های دیگر بخش مدیریت حین سیلاب و پس از سیلاب هست.
سوال: گفتگو کنیم با آقای کرمی استاندار سیستان و بلوچستان من حضور داشتم در موقع سیل آن اوایل شما حضور داشتید حضور تقریباً طولانی مدت داشتید از نزدیک در جریان این سیل بودید الان یک سوال اساسی اینجا دارد مطرح می‌شود ما گفتیم عدد و رقم‌های بارش‌ها را اعلام کردیم و منطقی هم بخواهیم نگاه کنیم طبق قانونی این شدت بارندگی که اندازه سه سال بارندگی ظرف کمتر از یک سال بوده باید فاجعه خیلی گسترده ای درواقع رخ می‌داد چه عامل‌هایی دراین گزارشی که اشاره شده بخشی اش هنوز در سطح و آبخیزداری است چه عواملی باعث شد که جلوی این فاجعه گرفته بشود؟
کرمی: از طرف مردم عزیز استان از عنایت‌ها و حمایت‌های ویژه مقام معظم رهبری قدردانی و تشکر می‌کنیم و هم چنین دستورهایی که ریاست محترم جمهور دادند برای پیگیری موضوع و کمک اعضای هیئت دولت به خصوص وزیر محترم کشور، خوب بحث سیلاب ما در سال گذشته و اوایل سال سیلاب را داشتیم در استان اقدامات خوبی انجام شده و حالا هم توضیحاتی که دادند درخصوص بحث سدها هم سد پیشین، سد زیردان، خیرآباد و. نقش اساسی در بخش کنترل سیلاب‌ها داشتند به علاوه سیل‌بند‌ها که ایجاد شد و در همین مدت بعضی جا‌ها سیل‌بند‌هایی ایجاد شده بخشی از بند سارها بخشی از آن هوتک‌ها خیلی کمک کرد در این که در واقع کنترل بشود بخشی از سلاح‌ها، سدها نقش اساسی دارند، چون در واقع کنترل می‌کنند درست است این آب سرریز شده ولی در واقع با یک کنترل این حرکت می‌کند و چون حجم بارندگی هم حجم بسیار بالایی بود شما الان دویست و هفتاد میلی‌متر باران در یک زمان کوتاهی، چون من خودم تو منطقه حضور داشتم واقعاً بی‌سابقه بود و خدای متعال کمک کرد عنایات الهی بود که ما کمترین مشکلات داشتیم.
سوال: آقای کرمی اگر این سد نبود حالا به ویژه کهیر ما پیشین هم داریم، زیردان هم داریم اگر حالا سطح کهیر جدیداً درواقع آبگیری شد در فروردین سال قبل اگر این نبود برآورد شما به لحاظ خسارت چقدر بود؟
کرمی: ببینید شما یه بررسی بکنید طوفان و سیلی که آن زمان اومد با الان، خوب این سدها خیلی کنترل کردند علاوه بر اینکه خوب ما از قبل پیش‌بینی کرده بودیم با وزیر محترم نیرو بخشی از سدها تخلیه شده بود و آمادگی داشتیم.
سوال: چه میزان خالی کرده بودید آب سدها را؟
کرمی: ببینید هر کدام از این‌ها را به میزانی که مشخص شده براساس بارندگی، چون ما هر کدوم از این سدها مثلاً پیشین صد و هفتاد و پنج میلیون متر مکعب ظرفیت دارد بخش عمده این سد تخلیه شده بود یا سد زیردان که در واقع دویست و هفده میلیون متر مکعب یا سد‌های دیگر به همین سرعت بخشی آب تخلیه شده بود آمادگی ایجاد شده بود به علاوه این که حالا آن بند سارها و سیل بند‌ها هم که قبلاً که ایجاد شده برای کنترل سیلاب خوب سد کهیر سال گذشته آب گیری شد یعنی کمترین حجم آب را داشت تقریباً حدود پنجاه میلیون متر مکعب آب ظرفیت این سد حدود سیصد و هشتاد میلیون متر مکعب هست زمانی که بارندگی شروع شد خوب با شدت بارندگی که داشت و حجم ورودی سد یعنی نزدیک حدود نه هزار و سیصد متر مکعب این ورودی سد بود و کنترل شد، اما به سرعت سد پر شد و سرریز شد هم از سرریز سد هم از تاج سد، اما اگر این سد نبود کنارک و کهیر و روستا‌های اطراف به شدت آسیب می‌دید یعنی مشکلات بسیار بزرگی ایجاد می‌کرد، اما خدای متعال کمک کرد.
سوال: یعنی کلا زیر آب می‌رفت؟ چند روستا پایین سد کهیر بود؟
کرمی: بله ما حدود سی روستا اطراف سد کهیر داریم وکنارک هست که این‌ها آسیب می‌دید.
سوال: الان خیلی‌ها سوال می‌کنند که خوب با این حجم آب و این کنترل به هر حال یعنی هیچ خسارتی وارد نشد هیچ تلفاتی هیچ کشته‌ای نداشتیم چه جوری بود؟
کرمی: حجم آب سنگین بود و خسارت هم بالا بود، اما خیلی کنترل کرد بله امروز بررسی کردیم که در این چند روز خسارت بالایی داشتیم هم در خسارتی که به بخش‌های کشاورزی شد.
سوال: یعنی شما می‌فرمایید اگر این سیل بند‌ها نبود خسارت چندین برابر الان بود؟
کرمی: بله چند برابر می‌شد خوب الان نسبت به قبل خوب کمتر شده و سدها و مسلماً نقش اساسی در کنترل سیلاب‌ها دارند.
سوال: فوتی داشتند؟
کرمی: کشته ما تا چهل و هشت ساعت اول سیل مشکلی نبود حدود چهار نفر کشته شد که این‌ها بعضی هایشان بعد از سیلاب بعضی‌ها در رودخانه‌ها رفتند یا بعضی هوتک‌ها بود، چون در هوتک رفته بود و غرق شده بود.
سوال: یعنی خودش رفته بود در هوتک غرق شده بود؟
کرمی: بچه‌ای با بچه دیگر رفته بود بازی کند در هوتک و غرق شده بود، چون هر روستایی متفاوت است بنا به شرایطش یک هوتکی برای کنترل سیلاب‌ها که ماندگار شود در طول سال استفاده شود.
سوال: اینکه سیل آمده باشد و کسی را برده باشد چنین چیزی نبود؟
کرمی، چون از قبل اطلاع‌رسانی شده بود همه دستگاه‌ها پای کار بودند همه مجموعه‌ها آماده باش بودند ما کاملاً به مردم هم از طریق صدا و سیما هم فرمانداری ها، بخشداری‌ها، دهیاری‌ها شورا‌ها همه این‌ها اطلاع‌رسانی کردیم و حتی تعهد هم از دهیاری گرفتیم که اگر روستایی تو مسیر اتفاق افتاد باید پاسخ‌گو باشد اطلاع‌رسانی کامل انجام شده و حتی ما تو منطقه‌ای که در واقع گرفتار سیل شد بررسی کردیم چهل و سه هزار زن باردار بود در منطقه ما حدود دو هزار نفر که پرخطر بودند جا به جا کردیم بیمار‌های دیالیزی در عین واقع جابه‌جا شدند که مردم خیلی کمک کردند واقعاً نقش مردم نقش اساسی بود و خود مردم همه اومدند پای کار تشکر کنم از مردم که پای کار بودند دانش‌آموزان عزیز، همه مجموعه‌هایی که تلاش کردند و الحمدالله مشکلاتی که بود در حوزه کمک رسانی ماخیلی دچارمشکل نشدیم عموماً، چون هم حضور مردم بود هم هلال احمر بود هم سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی و حتی مرزبانی در روستا‌هایی که نزدیک به مرز بودند بقیه دستگاه‌ها ستاد اجرایی و یک قرارگاه جهادی ما راه‌اندازی کردیم همه این‌ها متمرکز بود که بتوانیم به خوبی سرویس‌دهی کنیم آن چه که ما تلاش کردیم که خود مردم به کارگیری شوند برای آن خدمات دهی و اقداماتی که باید انجام بشوند حتی بحث آشپزخانه‌ها خود زنان بلوچ اداره می‌کردند که جا دارد ازشان تشکر کنم خیلی خوب کمک کردند همه مردم کمک کردند آن چه مهم است ما در این شرایط باید آستانه تحمل مردم ببریم بالا این موضوع بسیار مهمی است و خیلی هم توجه نکنیم فضای مجازی چه می‌گویند.
چون ما کف میدان بودیم و می‌دیدیم این حضور و مشارکت مردم عزیز و کمک‌هایی که از استان‌هایی که هرمزگان که در واقع معین استان بودند مثل کرمان و هرمزگان شهرداری تهران برای تخلیه آب منازل کمک خوبی کردند تشکر می‌کنم.
سوال: یعنی شما می‌گویید در کنار این دو مورد سدها و آبخیزداری البته سد نقشش بیشتر است خود مردم و اطلاع‌رسانی که کرده بودید مطلع شدند که در واقع سیل دارد می‌آید من می‌خواهم بدانم که الان اگر بخواهید یک درصدی در نظر بگیرید نقش این سدها و آبخیزداری چه قدر مهم بود در جلوگیری از در واقع تلفات بسیار خسارت بسیار بالا چه قدر بوده است از صد درصد بخواهید بگویید چند درصد بوده؟
کرمی: ببینید همه مکمل هم هستند.
سوال: در مورد نقش سدها و آبخیزداری بفرمایید؟
کرمی: هم سد و هم آبخیزداری هم سیل بندسار‌ها و هم هوتک‌ها در واقع نقش اساسی داشتند در پیشگیری از سیلاب.
سوال: آقای بزرگ زاده این سؤالی که پرسیدم خودتان هم جواب بدهید ممنون می‌شوم؟
بزرگ زاده: ببینید سدها چی‌کار کردند در کنترل سیلاب یک توضیحی بدهم پهنه بارشی وسیع جبهه بارشی گسترده بود چه روی خود مناطق ساحلی و شهر‌های مهمی مثل کنارک و چابهار و چه در حوزه‌های آبریز و بالا دست سدها.
سدها کاری که کردند این است که با حجم ذخیره سیلاب حجم ذخیره‌ای که برای اندازه گیری سیلاب ما ایجاد کرده بودیم در سد پیشین، زیردان به ویژه و سد کهیر کاری که کردند این است که سیلاب‌های بالادست حوزه سد که بارش اصلی هم آنجا هم هست به تاخیر انداخته‌اند تا سیلاب‌های پایین‌دست فروکش بکند به‌طور نسبی و بعد سیلاب‌های بالادست برسد پس از هم‌افزایی دوتا پیک سیلاب حوزه بالادست و حوزه پایین دست جلوگیری کرد.
دوم کاری که می‌کنند چی هست پیک سایی انجام می‌دهند در سیلاب چه به دلیل حجم ذخیره برای به تله اندازی سیلاب و چیزی که ما در مهندسی به آن می‌گوییم روندیابی مخزن یا عملکرد مخزن و اون برآمده از این مطلب است که وقتی سیلی با شدت بزرگ در یک رودخانه تنگ حرکت می‌کند وقتی یکباره می‌آید در یک محدوده پهن به اسم مخزن سد و گسترش پیدا می‌کند اصطلاحاً فرصتی پیدا می‌کند برای مستهلک شدن شما که الان در فرمایش آقای استاندار بوده که نه هزار و سیصد مترمکعب در ثانیه دبی آقای وزیر نیرو فرمودند دبی ورودی به سد کهیر بوده این دبی در محل به هزار و هشتصد و هزار و پانصد متر مکعب در ثانیه کاهش پیدا کرد همین گونه است در سد زیردان که دو هزار و صد بوده به ششصد و پنجاه کاهش پیدا کرده یعنی به حدود مثلاً یک سوم یک چهارم یا حتی اگر نسبت‌های تا یک پنجم در مورد کهیر این یعنی چه؟ یعنی اینکه شدت سیلاب را و شدت پیک سایی را کاهش دادیم یعنی سدها با کمک مدیریتی که انجام شده یک پیک سایی گسترده انجام دادند یک چیزی حدود هفتاد درصد تا هشتاد درصد پیک را کاهش داده‌اند و دوم اینکه مانع شدند با پیک منطقه‌ای سیلاب‌های و بالادست و پایین دست با همدیگر تداخل پیدا بکند یک مقایسه بکنید در سیلاب گونو صد و دوازده نفر متاسفانه کشته شده‌اند در اون سیلاب.
سوال: چه سالی بود؟
بزرگ زاده: سال هشتاد و شش بود، اتفاقاً خردادماه هم بود در زمان‌های نزدیک به همین یا اتفاقی که در کشور‌هایی با همان جبهه بارشی؟
سوال: در کجا در همین منطقه بود؟
بزرگ زاده: بله گونو از شمال اقیانوس هند شروع شد دریای عمان و اقیانوس هند و کشور‌های عمان ایران و پاکستان.
سوال: این تعداد کشته‌ای که گفتید الان مربوط به کجا بود؟
بزرگ زاده: مربوط به همان سیلاب در ایران بنابراین متاسفانه این اتفاق افتاد یا در همین سیلاب در جبهه بارشی یکسان در جبهه بارشی یکسان به هرحال من گزارش‌های رسانه‌ها را دیدم هجده نفر در عمان و حتی شهر‌های مدرنی مثل دبی چند روز شش روز احتمالاً من شنیدم که حتی خدمات زیرساخت در واقع مختل شده بود و اتفاقات گسترده‌ای رخ داده بود به رغم اینکه شدت بارش در شمال دریای عمان و خلیج فارس کمتر از اینجا پایینش نبود یعنی اینجا بیشتر هم بود این به دلیل زیرساخت‌هایی بود که وجود داشت به دلیل مدیریت بهره‌برداری که درواقع انجام شد و نقش خودشان را در واقع نشان دادند.
سوال: اگر این شرایط را ما نداشتیم چه قدر ما کشته می‌دادیم؟
بزرگ زاده: به نظر من فاجعه بود به معنای واقعی کلمه، عدد را به جهت کشتار من نمی‌تونم بگویم، شما شهر‌های ساحلی ما که عمدتا بالادست رودخانه‌های ما هستند، رودخانه کهیر، کاجو، باهوکلات که همین سدها و سازه‌ها روی شان نصب هستند و در نهایت تخلیه می‌شوند به دریا که از آن شهر‌های ساحلی تحت تاثیر قرار داده و عبور می‌کنند و آن فاجعه بزرگ انسانی متصور بود که اگر این طرحها نبودند رخ می‌داد.
در سیلاب ۹۸ یکی از اصلی‌ترین نکاتی که آن گروه حقیقت یاب که گروهی دانشگاهی بودند این بود که باید سد کهیر باید ساخته شود و امثال این طرح ها و به حمدالله دولت همت کرد.
در سیل ۹۸ که رخ داد در این منطقه شدت آن پایین‌تر بود، سیل ۹۸ در خوزستان و گلستان وسیع‌تر بود.
سوال: سد کهیر ۱۱ سال ساخت آن طول کشید.
بزرگ زاده: بله به صورت واضح در گزارش خودشان در کمیته سیلاب که تشکیل شده بود.
سوال: سال قبل تکمیل شد.
بزرگ زاده: ۴ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری این سد است و سد کهیر در همین سیلاب پشت سر همی که در یکی – دو ماه گذشته مهار کرد در سال اول همه هزینه‌های خودش را برگرداند.
سوال: در منطقه دشتیاری که برویم، روستا‌هایی که آن جا به مرکزنگار هست، آن جا آب زیادی، آب مانده زیادی مشاهده می‌کردیم، شدت بارش‌ها در زرآباد و کنارک بود، فاصله این دو تا یعنی دشتیاری تا کنارک خیلی هست، فکر کنم بالای صد و هفتاد کیلومتر همین حدودهاست و دو ساعتی راه است، ولی در واقع سیلاب و آب ماندگی در دشتیاری زیادتر بود.
این چه جوری است، من شنیده بودم که شما بخشی از آب زیردان را رها کرده بودید و علت ماندن آب‌ها در منطقه به این خاطر است.
بزرگ زاده: علت اصلی اش این است که دشتیاری از نظر ارتفاعی پست‌تر است، ارتفاع پایین تری دارد، از نظر ارتفاع پتوگرافی و تراز روقومی؟ که قرار می‌گیرد بنابراین هدایت سیلاب به آن ناحیه انجام می‌شود.
دشتیاری به نظر من اگر بخواهد مشکل در بلند مدت حل شود، نیاز به بازنگری در مبانی شهرسازی دارد، یعنی در سیل ۹۸ یک چیزی بالای نیم متر تا در زمان پیک تا یک متر آن جا غرقآب شد و در این سیل‌ها مناطق پست آن آب گرفتند و در چنین مناطقی روش‌هایی مثل سیل بند داریم که آقای استاندار اشاره کردند که سیل بند‌ها کارکرد‌های خودش را دارند در ارتفاعات کوچک ولی به طور کلی ما وقتی داریم شهرسازی می‌کنیم و توسعه می‌دهیم یک باید مبانی را برای ناحیه در نظر بگیریم که در مواقع و در مواضع و موقعیت‌های خطرناک قرار نگیرند، دوم وقتی اگر قرار است یک جایی سیل در معرض سیل هم شهر بسازیم باید پی ساختمان را بالاتر از آن عمق غرقآبی مورد نیاز قرار دهیم.
سوال: بیشتر درباره سد کهیر الان نقشش که برمی گردد به مناطق زرآباد و کنارک و روستا‌های پایین دست کهیر، در سمت دشتیاری و آن سد زیردان، که نقش اساسی ایفا می‌کند، آن چقدر مهم بود نقشش در واقع سد زیردان؟
کرمی: یکی این که فرمودید درصد، ما منطقه‌ای که دچار سیلاب شد فقط منطقه سد کهیر در واقع منطقه کنارک و زرآباد نبود و کهیر، مناطقی مثل دلگان، ایرانشهر، سراوان، مهرستان، سیبسوران؟ قصر قند، نیکشهر این‌ها مناطقی بود که سیل آمد و نکته بعدی این که در مورد دشتیاری.
سوال: ما منظورمان این بود که شدت بارش‌ها در کنارک بیشتر بود ولی در دشتیاری نسبت آن کمتر بود، اما علتی که الان آن جا آب دیده می‌شود البته خیلی فروکش کرده است، چیست؟
کرمی: آن منطقه شما وقتی بررسی می‌کنید و ملاحظه کردید که شما در سفری که داشتید بخشی از سد پیشین آب می َآید توی منطقه از طریق رودخانه بابل کلات و بخشی آب سد پیشین و سد زیردان به سمت دشتیاری مسلم است که حجم آب بالاتر است و بخشی طرح‌هایی که قبلا اجرا شده است و بخش پرورش ماهی حرکت آب را به سمت دریا کند کرده است که در طرح‌های ماست برای اصلاح این که این موضوع اصلاح خواهد شد.
سوال: این نکته را بگویم حجم این آبی که دیدید روز به روز دارد کمتر می‌شود و قطعا الان که با شما صحبت می‌کنم مقدار آب پایین رفته است، اما بحث مهم این جاست که تازه این سیلاب فروکش کند مشخص می‌شود که جاده‌ها چقدر خسارت دیده است و از آن ۴۰۰ روستا خیلی راه‌هایشان باز شد و الان هم باز است و اطلاعاتی در این زمینه از آقای استاندار می‌پرسیم، که الان راه بسته نداریم، درست است؟
کرمی: بله بازگشایی در محور‌ها انجام شده است و راه بسته نداریم و یکی – دو تا بخش‌های عشایری است که پیگیری می‌کنیم که بازگشایی شود.
سوال: این چالش‌هایی که ایجاد شده است و راه‌های روستایی است و مشکلات و یکی از خواسته‌های اصلی مردم جنوب استان سیستان و بلوچستان همین بحث راه‌ها بود که خیلی روی آن تاکید می‌کردند و برای مرمت و بازسازی این راه‌ها چکار می‌کنید و کی برطرف خواهد شد؟
کرمی: ما ان شاءالله برنامه ریزی کردیم، حدود ۲۱۰ کیلومتر راه اصلی، هزار و ۱۰۰ کیلومتر راه فرعی، ۳ هزار و ۷۰۵ کیلومتر راه روستایی و ۸۵۵ پل‌هایی است که آسیب دیده است و برنامه ریزی کردیم کار‌های مطالعاتی انجام شده است و بخشی از قرارداد‌ها بسته شده است و بازگشایی اولیه انجام شده است ولی یک کار زیرساختی انجام می‌دهیم که بعد اگر مشکلی پیش آمد دچار این مشکلات نشویم، با توجه به برآورد‌هایی که داشتیم الحمدالله الان کار شروع شده است و هم در بخش ساخت مسکن، مسکن‌هایی که آسیب دیده است و هم مسکن‌هایی که دچار خسارت شده است و نیاز به بازسازی دارد.
سوال: چه تعداد مسکن آسیب دیده است؟
کرمی: تقریبا دو هزار و ۵۰۰ دستگاه مسکن آسیب دیده است.
سوال: به چه صورت بود، کلا تخریب شده است یا بخشی از دیوارش تخریب شده است؟
کرمی: نه بخشی اش تخریب شده است، آن جا منازل قدیمی است و ساخت آن قدیمی است و با بارندگی دچار آسیب شده است و نمی‌شود تعمیر کرد و ما باید کامل بازسازی کرد و منزل جدید ساخته شده و در اختیار خانواده‌ها قرار گیرد و بخشی نیاز به بازسازی دارد، در موضوع بحث کشاورزی.
سوال: راه‌ها را چکار خواهید کرد؟
کرمی: راه‌ها را برنامه ریزی کردیم و بخشی از قرارداد‌ها بسته شده است براساس مطالعاتی که انجام شده است، قبلا برخی کار‌ها انجام شده است ولی برخی از پل‌هایی که تخریب شده است علتش این است که محاسبات بیشتری باید انجام می‌شده است و دهانه بیشتری باید در نظر گرفته می‌شود و بعضی زمان می‌برد.
سوال: چقدر زمان می‌برد، مثلا دو ماه، سه ماه؟
کرمی: بعضی دوماهه تمام می‌شود ولی برخی ظرف شش ماه تمام می‌شود مثلا پل قصرقند که پل بزرگی است، که بخشی در سیلاب قبلی تخریب شده و بخشی در این سیلاب تخریب شده است که باید کامل این پل اجرا بشود و پل‌های دیگری که داریم و پل‌های بزرگی است که باید اجرا کنیم، بخشی راه‌های روستایی است که حتما بعضی از جا‌ها باید پل احداث شود قبلا به صورت آبنما بوده است و هر بارندگی که می‌شود راه روستا بسته می‌شود.
دلیلش این است که این پل ندارد و حتما باید آن جا پل اجرا کنیم، بخشی از جاده هاست که باید حتما کنارش ایمن سازی شود و نشده است بنابراین جاده را آب برده است و الان جاده کاملا برداشته شود و زیرسازی اساسی انجام شود و کناره‌های آن ایمن سازی شود که دچار مشکل نشود.
البته بخش برق و آب را توضیح می‌دهم. یک بخشی از روستا‌ها برقشان قطع شد و آب شان قطع شد که تعداد زیاد بود و بلافاصله با همکاری همه این کار انجام شد، اما این که ما ایمن سازی کنیم و یک بخشی از کار‌ها که الان قرارداد است برای ایمن سازی هم آب است و هم برق که اگر سیلابی آمد حداقل این‌ها کمتر دچار آسیب شود.
سوال: این جا بحثی مطرح می‌شود آن روی این بارش‌ها آن بحث نعمت الهی است که باریده است و رزق و روزی مردم است، به خصوص کشاورزان، یک بحث برمی گردد به آب شرب و آن مناطق که این همه مشکل آب شرب داریم.
چقدر این آب و این سدها می‌تواند برای رفع کمبود آب کشاورزی و آب شرب مناطق پایین دست این سد کمک کند.
بزرگ زاده: در واقع بهره بردن نعمت این آبی است که الان جمع شده است پشت این سدها برای مردم منطقه، وقتی در مجموعه‌ای می‌بینید که عمدتا سدها پر هستند و همه این چندتا سد به سرریز افتادند بعد از سیلاب و الان این آب وجود دارد و برای مردم منطقه است و ما در منطقه جنوب استان سیستان و بلوچستان که بسیار بزرگ است و می‌شود قاره حساب کرد، در منطقه جنوب یعنی بلوچستان جنوبی ما منابع آب سطحی رودخانه و از زیرسطحی و گاهی از دریا و الان هزینه‌های شیرین سازی از آب دریا قطعا کمتر مورد نیاز خواهد بود، چون ما منابع آب سطحی فراوانی برای چند سال آتی آن جا داریم و آن مناطقی که تحت پوشش سدها هستند برای دوره‌ای چهار ساله دیگر مشکلی از این بابت‌ها نخواهند داشت.
سوال: آب شرب شهری یا روستایی؟
بزرگ زاده: آن‌هایی که آب شرب را پوشش دارند، ولی ما تکمیل ترش می‌کنیم، مثلا سد کهیر که یک تعدادی روستا را تحت پوشش دارد و در برنامه توسعه اش هست که همین امسال به اتمام خواهد رسید.
سوال: آماری دارید که چند روستا آن جا از این نعمت بهره مند می‌شوند و تنش آبی شان برطرف می‌شود؟
بزرگ زاده: حدود ۲ هزار روستا را ما آن جا در طرح جهاد آبرسانی داریم در استان کار می‌کنیم ولی در آن منطقه نه، الان ندارم، ولی یک آمار دیگری داریم که خدمت شما بگویم، آقای استاندار اشاره‌ای داشتند، بیش از ششصد تا روستا در این سیلاب آسیب دیدند تامین آب شربشان، حدود ۵۰ درصدشان همان روز اول رفع شد و ۵۰ درصدشان مابقی شان چند روز بعد حل شد.
حدود ۴۵۰ روستا مشکل برق داشتند که باز رفع شد.
سوال: این‌ها را گفتیم یک اشاره خبری بدهیم که این بارشی که آمد با این میزان که پشت سدها این قدر پر شد، این بهره وری و آن استفاده از این نعمت الهی چقدر نصیب مردمی که دچار تنش آبی هستند در روستا می‌شود؟
بزرگ زاده: برای چهار سال آن مناطقی که تحت پوشش هستند خیال شان راحت باشد شرب و کشاورزی، آن مقدار که در برنامه‌های سد هست.
سوال: در خصوص رفع تنش‌های آبی این بارش‌ها چقدر می‌تواند کمک کند؟
کرمی: بعد از چند خشکسالی این نعمت الهی جای شکرگزاری دارد و باید سجده شکر به جا بیاوریم و همه مردم خوشحال هستند و الحمدالله آب تامین شده است و با نگاه خوبی که آقای وزیر داشتند توافق کردیم از سد کهیر هم روستا‌ها، هم چهابهار و کنارک، در سد‌های دیگر همین صورت آبرسانی آب شرب حل شود که نیازی به آب شیرین کن نباشد. در بخش‌های کشاورزی هم همین طور که مردم استفاده کنند، چون این جا ظرفیت بسیار عظیمی برای کشاورزی دارد که ما باید به سرعت حوزه کشاورزی توسعه دهیم. این جای شکرگذاری دارد.
در منطقه شمال هم خدا را شکرگزار هستیم و هم بارندگی در افغانستان انجام شد و بخشی آب در آن منطقه آمده است و آن مشکلات در منطقه شمال رفع شده است.
سوال: برگردیم به بحث استفاده از این ظرفیتی که به وجود آمده است. در سال‌های قبل به سیستان و بلوچستان اعزام می‌شدیم، در منطقه دشتیاری و دلگان‌ها، تنش آبی داشتند، الان من می‌خواهم بدانم که این آبی که پشت سد زیردان جمع شده است، چقدر می‌تواند به آب شرب این‌ها حالا می‌گویید تا چهار سال، به لحاظ مدت زمان، یک ماه، دو ماه، سه ماه، البته در قالب طرح‌های جاری برطرف شده است ولی آن بخشی که مانده است چقدر طول می‌کشد که این آب شرب به آن‌ها برسد و این مخزن و چیز‌های دیگر جمع شود؟
بزرگ زاده: وزرات نیرو طرح‌های چند لایه‌ای را برای استان سیستان و بلوچستان دارد، یکی از استان‌هایی که بیشترین محل تمرکز فعالیت‌های وزارت نیروست، استان سیستان و بلوچستان است، آقای استاندار اشاره‌ای به شمال استان داشتند، ما مجموعه‌ای از طرح‌های استفاده از رودخانه‌های سطحی موجود در منطقه که عمدتا متمرکز هستند در جنوب استان.
سوال: چه مدت این روستا‌های پایین دست سدها آن‌هایی که تنش آبی دارند، مشکل شان حل می‌شود و این که یک سری اقداماتی بشود که آب برسد به آن ها؟
بزرگ زاده: من عرض کردم تا چهار سال مشکل شان رفع می‌شود، آن روستا‌ها که کهیر اگر منظورتان باشد، بخش دشتیاری، ما حدود هزار و ۹۰۰ روستا که در استان سیستان و بلوچستان هدف گذاری کردیم که در این دولت به نتیجه خواهد رسید.
کرمی: من تشکر می‌کنم از همه دستگاه‌های اجرایی و همه مردم عزیز که پای کار بودند و بی نهایت خدا متعال را سپاسگزاریم که این همه رحمت و برکات را به مردم نازل کرد.
سوال: از این فرصت می‌کنم آیا جنوب این استان نیاز به سد دارد یا نه؟
کرمی: الان دو تا سد کار مطالعاتی اش تقریبا انجام شده است و سد‌هایی که در دست مطالعه است الان سد کاریانی و سد کاجوک؟ در منطقه قصر قند برنامه ریزی شده است که ان شاءالله با دستور آقای رئیس جمهور این‌ها شروع کار اجرایی اش اقدام خواهد شد.
سوال: چند سال طول می‌کشد که ساخته شود؟
کرمی: بستگی به تامین اعتبارات دارد که هر چه اعتبارات باشد به سرعت اش افزوده شود علاوه بر این چند تا سد دیگر هم هست، در منطقه سد گزوک است در منطقه میرجاوه و سد‌های دیگر که الان در دست مطالعه هست.
سوال: در این یکی – دو ماه من دو – سه بار من دیدم، چون سیلی هم اواخر فروردین آمد و دوستان به لحاظ حضور فیزیکی و میدانی خوب بودند و مسئله حل مشکلات است که باید بیشتر تلاش شود.
بزرگ زاده: من در صحبت پایانی ام می‌خواهم تشکر ویژه کنم از مردم شریف استان سیستان و بلوچستان از وزارت نیرو و همین طور استان‌های دیگری که در معرض سیل بودند، اشارات دقیقی آقای استاندار داشتند، مسائل آب، مسائل پیچیده است و بدون مشارکت ذینفعان، بدون این که ما مشارکت مردمی را داشته باشیم امکان نداردمتخصصان ما بتوانند کارشان را انجام دهند، در مرحله بعد هم از ادارات و نهاد‌های مختلف و خود شخص آقای استاندار و همکاران ما در زمانی که سیلاب داشت و همه باید از سیلاب فرار بکنند، همکاران ما به دل سیلاب می‌زدند و سامانه‌های آب شان را راه اندازی می‌کردند.
سوال: خداقوت، طرح آبخیزداری در جنوب استان جواب دارد یا نه؟ موفق بود یا نه؟
بزرگ زاده: آبخیزداری باید جلسه ویژه‌ای بگذارد، یک جا‌هایی موفق است و یک جا‌هایی ممکن است کارکرد‌های خودش به اندازه لازم نداشته باشد، آبخیزداری در سد‌های ما، سیلاب داشتیم، حالا نمی‌خواهم ذکر نام بکنم، ولی به دلیل سازه‌های آبخیزداری نگه داشت کردند، ما الان آبگیری برای آب شرب هم نداریم در برخی از سد‌های کشور به دلیل عملکرد سازه‌های آبخیزداری.