علامه سید جلال الدین آشتیانى: در سفر میرزا مهدی آشتیانی به قم، حضرت امام خمینى(ره) درس اسفار خود را تعطیل کردند و فرمودند، آقاى آشتیانى در رتبه اساتید من هستند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز اراک؛ میرزا مهدی آشتیانی از خاندان مشهور آشتیانی و نوه میرزا حسن آشتیانی از رهبران جنبش تنباکو است.
میرزامهدی به سال ۱۳۰۶ق در تهران زاده شد و دوران کودکی و نوجوانی را در تهران گذراند.
این عالم جلیل القدر بعد از فراگیری قرآن و مقدمات علوم، برای آموختن علوم رایج زمان، در درس استادان مشهور تهران شرکت کرد. آشتیانی در ۱۳۲۷ق برای ادامه تحصیلات عالی عازم عتبات شد و در نجف در درس آخوند ملامحمدکاظم خراسانی شرکت کرد، ولی به علت بیماری بعد از یک سال اقامت به ایران بازگشت.
در سال ۱۳۲۹ق بار دیگر به عتبات سفر کرد و در درس سید محمدکاظم یزدی شرکت کرد. بعد از اقامت کوتاهی باز به ایران برگشت و برای سومین بار عازم عتبات شد و در این سفر در درس مشایخ دیگر مثل سید محمد فیروزآبادی، میرزا محمدحسین نائینی، آقا ضیاء الدین عراقی و سید ابوالحسن اصفهانی حاضر شد.
با اینکه وی در مجموع، مدت کوتاهی در درس عالمان نجف حضور یافت، اما به دلیل مهارت علمی که طی این سال‌ها اندوخته بود، به گفته خودش، از همه اساتید یاد شده به دریافت اجازه روایت و اجتهاد نائل آمد.
از خصوصیات مرحوم آشتیانی سفر‌های وی به ممالک و بلاد مختلف دنیاست.
او قبل از سفر اول به نجف به بخارا رفت و یک سال در آن‌جا ماند و ضمن آشنایی با مردم و عالمان آن دیار، به تدریس پرداخت و دوبار به مصر سفر کرد. هندوستان و نیز بسیاری از کشورهای اروپایی مثل فرانسه، ایتالیا، بلژیک و انگلستان را دید و در این جهانگردی با متفکران و فیلسوفان آن کشورها آشنا شد و بحث‌ها و مواجهه‌های علمی و فکری داشت.
در حوزه تعلیم و تربیت او شاگردان بسیاری پرورش یافته‌اند.
شهید مرتضی مطهری، علامه محمدتقی جعفری، سید جلال‌الدین آشتیانی، علامه ابوالحسن شعرانی، آیت الله العظمی سید علی سیستانی، آیت الله العظمی حسین وحید خراسانی و مهدی حائری یزدی از آن جمله‌اند.
او دارای تألیفات مختلفی در حکمت و فلسفه، اصول و عرفان است که غالب آنها حاشیه و شرح آثار دیگران است.
احاطه او بر کتب علمی چنان بود که سید جلال‌الدین آشتیانی می‌گوید: هر وقت خدمت آن مرحوم شرفیاب می‌شدم و مشکلات خود را سؤال می‌کردم، او در جواب نسبت به کتب ملاصدرا و شفا و اشارات ابن سینا آن‌چنان از احاطه برخوردار بود که موجب حیرت می‌شد.
علامه سید جلال الدین آشتیانى باز نوشته‌اند: «مرحوم استاد آقا میرزا مهدى سه سال ایام عید را به مقصد زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها در قم به این شهر مسافرت کردند؛ و در سفر اخیر مغفور له، حضرت امام خمینى(ره) درس اسفار خود را تعطیل کردند و فرمودند، آقاى آشتیانى در رتبه اساتید من هستند.»
آشتیانی در مدت اقامت در عتبات، در کنار تحصیل، به تعلیم و تدریس علوم عقلی و نقلی نیز پرداخت اما او بازگشت به ایران را برماندن در عتبات ترجیح داد. مدتی در قم و اصفهان و مشهد ساکن شد و به تدریس پرداخت و سرانجام به زادگاهش تهران برگشت و برای همیشه در این شهر ماندگار گشت و حدود سی سال به تدریس پرداخت و حوزه درسی وسیعی را به خصوص در حکمت و عرفان، پدید آورد.
میرزا مهدی در ۹ شعبان سال ۱۳۷۲ق مطابق با سال ۱۳۳۲ درگذشت و در رواق بالاسر حرم حضرت معصومه (س) دفن شد.