وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی ایران گفت: بنا بر اعلام سازمان جهانی بهداشت اکنون ۹۴ درصد مردم کشورمان به آب آشامیدنی سالم دسترسی دارند که این میزان پیش از انقلاب حدود ۵۱ درصد بوده است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ متن سخنرانی دکتر بهرام عین اللهی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جمهوری اسلامی ایران در اجلاس وزرای کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه مراقبت‌های بهداشتی برای سال‌های ۲۰۲۷ – ۲۰۲۵ (۱۴ مارچ -۲۰۲۴ آستانه) به این شرح است:
عالیجنابان
نمایندگان محترم
خانم‌ها و آقایان
توجه سازمان همکاری شانگهای به موضوع سالمت و مراقبت‌های بهداشتی در توسعه همکاری‌های بین کشورهای عضو، با توجه به اهمیت برخورداری دولت‌ها از سرمایه انسانی سالم به عنوان محور توسعه پایدار، قابل تقدیر است.
از کشور قزاقستان، برای میزبانی این نشست مهم، که می‌تواند منشاء برکات در توسعه و ارتقای سالمت عمومی با همت و همکاری کشورهای عضو باشد، تشکر و قدردانی می‌نمایم.
جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی با اولویت بخشی به موضوع سلامت، اقدامات و دستاور‌های چشمگیری در این حوزه داشته است و خدمات سلامتی را در بستر یک شبکه بهداشتی درمانی گسترده ارائه می‌نماید.
شاخص‌های اساسی حوزه سلامت از جمله افزایش امید به زندگی در بدو تولد از ۵۳ و ۵۵ سال در مردان و زنان در سال ۱۳۵۶ به ۷۹.۶ و ۷۶.۱ سال در سال ۱۴۰۱، کاهش میزان مرگ مادران باردار از ۲۵۴ به ۲۵.۱ درصد هزار تولد زنده، کاهش مرگ نوزادان از ۱۵۴ به ۹.۳۴ در هزار تولد زنده، کاهش مرگ کودکان زیر یکسال از ۱۹۵ به ۱۲.۵۸ در هزار تولد زنده، کاهش مرگ کودکان زیر ۵ سال از ۲۵۵ به ۱۴ در هزار تولد زنده رسیده و پوشش ایمن سازی کودکان نزدیک به %۱۰۰ است.
اینک در صدد تقویت شبکه مذکور در مناطق شهری و اجرای برنامه سالمت خانواده و نظام ارجاع هستم. در این برنامه به جای آنکه تمرکز بر روی بیماری باشد، بر روی تامین، حفظ و ارتقای سلامت است و بر خانواده و سلامت آن تاکید ویژه‌ای شده است.
برنامه سلامت خانواده برنامه جامع، فعال و یکپارچه ارائه بسته‌های استاندارد خدمات سلامت فردی، خانواده و جامعه محور است که درقالب تیمی متشکل از مراقبین سالامت، پزشکان خانواده و کارشناسان بهداشتی مبتنی بر مشارکت‌های فرد، خانواده و جامعه بر اساس هماهنگی درون سازمانی و بین بخشی و
مطابق با بلوک بندی‌های جغرافیایی، جمعیت تعریف شده و با رعایت نظام ثبت و ارجاع الکترونیک در سطوح شبکه بهداشت و درمان کشور ارائه می‌شود.
در حال حاضر خدمات سلامت از طریق ۶۷ دانشگاه/دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی در همه نقاط کشور به صورت جامع ارائه می‌شود و در عرصه درمان بیماران، به خودکفایی کامل رسیده ایم و هیچ نیازی به اعزام بیماران برای امور درمان به خارج از کشور نداریم و حتی پذیرای بیماران از سایر کشور‌ها هستیم.
قریب ۹۹ درصد دارو‌های مورد نیاز و حدود ۴۰ درصد تجهیزات پزشکی در کشور تولید می‌شود.
با بهره مندی از ۲۲ هزار عضو هیات علمی، تعداد ۲۷۰۰۰۰ دانشجو و ۸۰۰۰ دانشجوی خارجی در حوزه علوم پزشکی در حال تحصیل هستند.
اهم موضوعات سلامتی مورد توافق در چارچوب همکاری بین اعضاء در حوزه مراقبت‌های بهداشتی به شرح زیر است:
- وضعیت سلامت جامعه و سلامت مادر و کودک
- مقاومت ضد میکروبی
- سبک زندگی سالم
- سلامت روان
- پوشش همگانی سلامت
- طب سنتی
- توریسم سلامت
- دستورالعمل‌ها و راهنمای بالینی
- فناوری‌های نوآورانه در عرصه خدمات سلامت
- پیشگیری و کنترل بیماری‌های قلبی و عروقی و دیگر بیماری‌های غیر واگیر
- ارتقاء فعالیت انجمن‌های بین الدولی پزشکی در کشورهای عضو
- توسعه منابع انسانی به ویژه متخصصین جوان
از سوی دیگر، با توجه به اهمیت اقدامات پیشگیرانه در کاهش بار بیماریها، در نظر گرفتن مداخلات مربوط به کنترل عوامل محیطی موثر بر سلامت، از جمله اجرای برنامه ایمنی آب و فاضلاب و توسعه فناوری‌های نوین در آن، می‌تواند هم افزایی قابل توجهی در همکاری‌های مشترک برای حفظ و ارتقای سلامت در کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای به همراه داشته باشد.
بدیهی است دسترسی به آب آشامیدنی سالم و خدمات بهداشتی فاضلاب ایمن جزء نیاز‌ها و حقوق اولیه انسان‌ها به شمار می‌آید و برای رفاه و امنیت پایدار جامعه، مورد نیاز است. امروزه محدودیت منابع آب و تغییر اقلیم، چالش‌های جدی برای تامین آب آشامیدنی به صورت پایدار ایجاد نموده است.
در جمهوری اسلامی ایران، وزارت بهداشت، مسئولیت تنظیم مقررات، استانداردها، پایش شاخص ها، اجرای سیاست‌ها و دستورالعمل‌های فنی در ارتباط با سلامت را بر عهده دارد و مطابق قوانین در حوزه آب آشامیدنی و فاضلاب وظایف ذیل را عهده دار است:
- نظارت و پایش کیفیت آب آشامیدنی
- توسعه برنامه‌های ایمنی آب و فاضالب در مناطق شهری و روستایی
- پیشگیری و کنترل طغیان‌های منطقه از آب
- مدیریت آزمایشگاه‌های بهداشت محیط و حرفه‌ای
۱۵ آزمایشگاه مرجع مجهز به تجهیزات پیشرفته در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، مسئولیت نظارت بر کیفیت آب آشامیدنی از جنبه مواد آلی، فلزات سنگین و میکروب‌های بیماری زا بر عهده دارند.
همچنین در بیش از ۶۰ آزمایشگاه، آزمایش‌های شیمیایی معمول آب آشامیدنی و در بیش از ۴۰۰ آزمایشگاه، آزمایش‌های میکروبی کیفیت آب در کشور انجام می‌شود.
سند ملی بهبود کیفیت آب شرب، شامل ۱۳ هدف و ۴۵ راهبرد، توسط وزارت بهداشت با همکاری سازمان‌های ذیربط در سال ۱۳۹۰ در هیئت محترم وزیران تصویب شد و این سند مبنای همکاری ۱۵ ساله بین وزارتخانه‌های مختلف در حوزه آب شرب می‌باشد. در حال حاضر ۹۴ درصد از مردم کشورمان به آب آشامیدنی سالم دسترسی دارند. این میزان در قبل از انقلاب حدود ۵۱ درصد بوده است. همچنین در مناطق شهری ۷۶ درصد مردم به خدمات فاضلاب ایمن دسترسی دارند. در مناطق روستایی نیز ۸۲ درصد به امکانات اولیه خدمات دفع بهداشتی فاضلاب دسترسی دارند.
در جمهوری اسلامی ایران وزارت بهداشت با همکاری همه سازمان‌های ذیربط، مسئولیت توسعه و اجرای برنامه ایمنی آب را برعهده دارد. این برنامه هم اکنون در ۳۲ استان، ۱۶۹ شهر و ۱۱۱ منطقه روستایی در حال اجرا است.
دستاورد‌های اجرای برنامه عبارتند از:
- بهبود و ارتقاء تدریجی سامانه‌های تامین آب آشامیدنی
- تضمین کیفیت آب آشامیدنی و استفاده از منابع محدود
- دسترسی به شاخص‌های مرتبط با سالمت و تطابق کیفیت آب با استانداردها
برنامه‌های ایمنی فاضالب نیز در ۱۶ استان با همکاری سازمان‌های ذیربط برای مدیریت ریسک‌های مرتبط با فاضالب به ویژه در بخش کشاورزی در حال اجرا می‌باشد.
مجموعه این اقدامات منجر به کاهش چشمگیر بیماری‌های عفونی از جمله بیماری‌های اسهالی در کودکان شده است و سهم به سزایی در کاهش بار بیماریها و مرگ ناشی از بیمار‌های منتقله از آب داشته است.
لازم به ذکر است که اجلاس کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای وقتی به توفیق کامل می‌رسد که بتواند نیاز‌های مردم کشورهای عضو را تامین کند. یکی از نیاز‌های اساسی، تامین دارو و تجهیزات پزشکی است و باید به سمتی حرکت نماییم تا از ظرفیت‌های کشورهای عضو در این زمینه استفاده شود.
این اجلاس ارزشمند در حالی برگزار می‌شود که دنیا شاهد جنایات بی شمار رژیم اشغالگر قدس در غزه است. جمهوری اسلامی ایران نسل کشی جاری در فلسطین اشغالی را محکوم نموده و ضمن انتقاد از سازمان‌های بین المللی به آن‌ها برای انجام وظایف قانونی خود هشدار می‌دهد.
وزرای سلامت محترم، عالیجنابان
جمهوری اسلامی ایران آمادگی کامل برای تبادل تجربیات، دانش و فناوری در تمام بخش‌های سلامت را دارد و ما برای این موضوع اهمیت ویژه‌ای قائل هستیم.
با آرزوی توفیق برای همه خدمتگذاران عرصه سلامت
دکتر بهرام عین اللهی