رئیس هیئت مدیره انجمن مهندسی گاز گفت : به دلایل کاهش قابل توجه تولید سالیانه گاز حتی به جاهایی که گازرسانی شده نمیتوانیم گاز بدهیم و این روند به صورت نگران کننده افزایش خواهد یافت و گازرسانی سراسری اقتصادی نخواهد بود. چاره‌ای جز این نداریم که سراغ انرژی‌های جایگزین برویم.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، شبکه خبر در برنامه بالاتر، موضوع اقتصادی بودن یا نبودن گازرسانی به مناطق بدون گاز را با منصور دفتریان رئیس هیئت مدیره انجمن مهندسی گاز (مخالف گازرسانی سراسری) و حسن منتظرتربتی مدیر عامل سابق شرکت ملی گاز و معاون سابق وزیر نفت (موافق گازرسانی سراسری) بررسی کرده است.
مجری: در خبر‌ها هم اعلام شده که ما چیزی حدود ۹۵ درصد از کشورمان گازرسانی سراسری دارد می‌خواهیم در مورد این مناظره برگزار کنیم که برای ۵ درصد باقیمانده آیا گازرسانی سراسری کاری اقتصادی است ؟اساسا این که ما سیاست گازرسانی سراسری را داشتیم کار اقتصادی بوده یا باید از انرژی‌های جایگزین مثل برق استفاده می‌کردیم. رهبر انقلاب در دیدار‌های اخیر خودشان رقابت واقعی را یکی از ارکان مهم انتخابات عنوان کردند به این معنی که میدان برای حضور دیدگاه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی باز باشد تا همه جریان‌ها با دیدگاه‌های مختلف خودشان بتوانند در مسابقه بزرگ انتخابات یک رقابت واقعی را شکل بدهند و در این میدان حضور فعالانه‌ای را به ثبت برسانند. یکی از موضوعاتی که کارشناسان مختلف این حوزه سر آن اختلاف نظر دارند این است که ما برای گازرسانی برای سوخت رسانی برای این که هموطنان از انرژی استفاده کنند باید گازرسانی سراسری داشته باشیم یا از سایر انرژی‌ها بیشتر بهره ببریم مثل برخی کشور‌های دیگر که منتقدین عنوان می‌کنند مثلا برق رسانی داشته باشیم به جای این که سوخت گاز را برسانیم. موافقان می‌گویند که نه از نعمت گاز برخورداریم و باید گازرسانی داشته باشیم. می‌خواهیم ببینیم اساسا کدام از این انرژی رساندن‌ها اقتصادی‌تر است اساسا برای این چهار پنج درصدی که باقی مانده و انرژی ندارند مثلا از گاز بهره نمی‌برند برای آنها باید گازرسانی صورت بگیرد این کار صرفه اقتصادی دارد یا سراغ سایر انرژی ها باید برویم.
سوال: اساسا مخالفت شما با گازرسانی سراسری از کجا می‌آید؟
دفتریان: با گازرسانی علی الاصول مخالف نیستم ولی شرایط کشورمان الان به گونه‌ای است که عملا چاره‌ای نداریم جز این که برویم سراغ انرژی‌های جایگزین، در ۲۰ سال گذشته و به طور متوسط ۵ درصد افزایش تولید داشتیم یعنی بیشتر از ۵ درصد به صورت پایدار و علی رغم این که خیلی خوب عمل کردیم و افزایش تولید داشتیم هیچ سال نبوده که در مقاطع سرد سال با مشکل تامین گاز مواجه نباشیم و مجبور نشویم که گاز صنایع و نیروگاهها را کاهش بدهیم. از این به بعد در یک شرایطی قرار گرفتیم که نه تنها افزایش تولید گاز نداریم بلکه با کاهش قابل توجه سالیانه گاز مواجه می‌شویم یعنی از این به بعد گازی اصلا نداریم که بخواهیم بدهیم حتی به آن جایی که گازرسانی انجام دادیم و این روند به صورت خیلی نگران کننده افزایش خواهد یافت یعنی الان حساب کردیم در سال ۱۴۱۸ اگر خوشبین باشیم و بتوانیم رشد مصرف را از ۶ درصد به ۳ درصد کاهش بدهیم مقدار گازی که در چهار ماهه سرد سال لازم داریم هزار و ۵۰۰ میلیون مترمکعب است. اگر که هیچ کاری نکنیم ما در ۱۴۱۸ فقط ۲۰۰ میلیون مترمکعب گاز داریم. حالا تصور کنیم ۱۵۰۰ میلیون مترمکعب نیاز داریم ۲۰۰ میلیون مترمکعب تولید داریم اگر فرض کنیم شرایط مان به گونه‌ای باشد که بتوانیم سرمایه گذاری خارجی داشته باشیم یا درآمدی داشته باشیم از جایی که بتوانیم مخازن توسعه نیافته را توسعه بدهیم باز میزان گازمان می‌رسد حداکثر به ۵۵۰ میلیون مترمکعب باز یک سوم گازی است که نیاز داریم یعنی این جا حتی آن جاهایی که گازرسانی کردید مجبورید گازشان را قطع کنید. تقریبا مشکل تامین انرژی به گونه‌ای است که کشور را عملا نمی‌شود اداره کرد. سال۱۳۷۳ مطالعه‌ای انجام دادیم و به این نتیجه رسیدیم که از حامل‌های انرژی غیر از نفت و گاز استفاده کنیم و پنج کنگره ملی انرژی تشکیل دادیم که این معنا را به مدیریت کشور منتقل کنیم و متاسفانه تا حالا موفق نبودیم. ما الان ناچاریم که برویم سراغ انرژی‌های جایگزین.
منتظرتربتی: ببینید بحث گازرسانی یک برنامه طولانی مدتی بوده که در طول سال‌های گذشته در کشورمان صورت گرفته اساسا بعد از انقلاب اسلامی روند برنامه تامین انرژی کشور یک تغییراتی دارد با قبل گاز خیلی کالای فراوانی نبود ما گاز را به عنوان یک کالای مزاحم در بخش تولید نفت می‌دانستیم و بیشتر به عنوان جمع آوری گاز‌های فلر اصلا خط لوله‌ای اول گاز تشکیل شد و گازش را هم، چون مصرفی نداشتیم صادرات داشتیم آن زمان به شوروی سابق، اما بعدا که موضوع حمل و نقل نفت مطرح شد فروش نفت مطرح شد گاز به عنوان یک سوخت جایگزین در داخل کشور مطرح بود و از آن زمان هم تقریبا در همه دولت‌ها و همه مجلس‌ها با تفکرات مختلف موضوع گاز مطرح بوده و خاستگاه همه دیدگاه‌ها هم بوده دلیلش این بوده ببینید یک: این که گاز به عنوان یک سوخت پاک مطرح می‌شود و آلودگی اش از سوخت‌های مایع بسیار کمتر است، دو : این که در مقایسه با سوخت‌های مایع قیمتش ارزان‌تر است بنابراین یک فرصت همیشه برای دولت بوجود می‌آورده که هرچه که گازرسانی توسعه پیدا می‌کرده امکان صادرات سوخت‌های مایع مثل گاز مایع و گازوییل و نفت سفید بیشتر می‌شده، مجلس به عنوان یک نیروی پیش برنده همیشه دنبال توسعه گازرسانی بوده به دلیل این که مردم بسیار علاقه‌مند بودند که همه به شبکه گاز وصل شوند و همیشه نمایندگان مجلس با همه تفکراتی که در مجلس حضور پیدا کردند یکی از موضوعات مورد درخواست شان و قول‌هایی که به مردم می‌دادند قول گازرسانی بوده و این را دنبال می‌کردند بنابراین مصرف گاز در کشور چهار تا نیروی پیش برنده داشته، دولت به دلیل اقتصادش، مجلس به دلیل تاثیری که در بحث نگاه مردم ایجاد می‌کرده، مردم خودشان به دلیل این که عملا باعث رفاه شان می‌شده و واقعا گاز یک رفاه عمومی است و به دلیل بحث‌های محیط زیستی، چون عملا یک سوخت پاک مطرح می‌شده و دلیل این که در کشور توسعه گازرسانی داشتیم و به این حد پیشرفت کرده یکی وجود مخازن گاز کشور بوده که ما رتبه خیلی خوبی در مخازن گاز کشور داریم ما رتبه دوم دنیا را در مخازن گازی داریم و نکته بعدی این که این همه مزایا ایجاد می‌کرده برای دولت، مردم و محیط زیست، اینها دلیل توسعه گازرسانی و مزیت هایش بوده است. بحث‌های اقتصادی اش هم وجود دارد که اگر فرصت باشد بعدا می‌گویم.
سوال: چقدر موافق این بودید، چون می‌گویید که شرایط به گونه‌ای نیست که بخواهیم برای آن باقی مانده‌ای که از نعمت گاز برخوردار نیستند گازرسانی کنیم شاید همین جاهایی که گازرسانی کردیم گازش قطع شود، اما گفتید با گازرسانی سراسری مخالف نیستید اساسا چه باید می‌کردیم از سال‌های گذشته.
دفتریان: در مطالعاتی که در سال ۱۳۷۳ انجام دادیم راهبرد اولمان این بود که مدیریت انرژی در کشور ایجاد شود که به اصطلاح سیاست گذاری انرژی شکل بگیرد راهبرد دوم این بود که گاز را بیاوریم در سبد انرژی یعنی مقطعی که داریم صحبت می‌کنیم اصلا گاز مطرح نبود همان طور که آقای مهندس تربتی گفتند حتی منازلمان را با گازوئیل گرم می‌کردیم پیشنهاد دوم این بود که ما گاز را بیاییم در سبد انرژی به عنوان کوتاه مدت ولی اصل را بگذاریم روی انرژی‌های تجدیدپذیر. در انرژی‌هایی که الان داریم گاز از همه تمیزتر است ولی خود گاز به دلیل پدیده گرمایشی کره زمین و متان که متصاعد می‌شود به هوا خیلی گاز گلخانه‌ای یعنی ۸۰ برابر گاز سی او دو تاثیر گرمایشی روی کره زمین دارد. در یک دید بلندمدت از قبل از انقلاب برنامه مان این بود که ما اصلا نفت و گاز را نسوزانیم و اینها را ببریم در پتروشیمی فرآیند‌های اقتصادی‌تر عمل بکنیم ولی تا موقعی که اینها آماده نشده اینها را استفاده کنیم در پیشنهاد‌های به اصطلاح مطالعاتی که ۱۳۷۳ انجام دادیم این بود که بیاییم گاز را در سبد انرژی معادل دو میلیون بشکه نفت که بتوانیم دو میلیون را صادر کردیم اگر این پیشنهاد را نمی‌کردیم و عمل نمی‌کردیم از سال ۱۳۸۵ صادرات نفت مان قطع می‌شد یعنی همه نفت مان را خودمان مصرف می‌کردیم ولی از آن موقع ما برنامه مان این بود که در برنامه نهایی سراغ باد و خورشید برویم .ببنید الان در عربستان سعودی یک کیلووات ساعت را یک ممیز چهار سنت پیمانکار به آنان می‌فروشد یعنی خود پیمانکار می‌آید برق تولید می‌کند.
سوال: یک دلار و ۴۰۰
دفتریان: یک سنت، یک ممیز صفر سنت در هر کیلووات ساعت، حالا در پرتغال مثلا یک و نیم سنت است در جا‌های دیگه بین یک تا یک و نیم سنت ما در ایران هر کیلووات ساعت ۱۵ سنت تمام می‌کنیم یعنی در واقع از نظر اقتصادی الان این طور شده ما در پالایشگاه خانگیران که یکی از طرح‌هایی بود که اجرا می‌کردم به دلیل سیستم اسکادا که داشتیم مجبور بودیم حدود هزار کیلومتر شبکه مخابرات بگذاریم آن موقع ۴۵ سال پیش ما همه ایستگاه‌های مخابراتی مان با پنل‌های خورشیدی برق شان را تامین می‌کردیم یادم است که هفته گذشته از یکی از مهندس‌هایی که رئیس آن قسمت بود سوال کردم که در این ۴۵ سال یا ۴۰ سال هیچ مشکل تامین برق اینها را داشتند گفت نه یعنی یک برق مطمئن و ارزان، ما به دلیل این که داریم صحبت می‌کنیم اصلا اصلش اقتصادی است. دومین دلیلش این است که ما الان ناترازی هم در گاز داریم هم در برق، خیلی در برق جدی‌تر است، ما الان یک نیروگاه هزار مگاواتی که بخواهیم با انرژی خورشیدی نصب بکنیم حداقل ۵ سال طول می‌کشد ولی در ویتنام اینها کمبود برق داشتند در ظرف ۱۰۵ روز ۵۰۰ مگاوات برق تولید کردند.یعنی هم سهل الوصول است هم ارزان است.
سوال: گاز را می‌گویید.
دفتریان: نه، برق خورشیدی، همه صحبت مان این است که گازرسانی را خودم دنبالش بودم که آقای مهندس تربتی می‌دانند که پروژه‌های عمده اش را خود من مدیریت می‌کردم خیلی وقتم گرفته شد که بتوانیم صادرات نفت داشته باشیم ولی هدف غایی مان این بود که از انرژی‌های تجدیدپذیر انرژی مان را تامین کنیم.
سوال: شما موافقید که برای روستا‌ها و شهر‌های باقی مانده گازرسانی کنیم یا سراغ انرژی‌های دیگر برویم.
منتظرتربتی: ببینید موضوع آینده گازرسانی با گذشته اش متفاوت است واقعیتش سوخت‌های تجدیدپذیر و انرژی تجدیدپذیر تامین برق یا انرژی از روش‌های تجدیدپذیر مثل برق، باد یا این روش‌ها بسیار پسندیده است و هیچ کس در مورد این موضوع اختلاف نظری ندارد موضوع بحث قیمت تمام شده اش برایمان است خاطرم است در سال ۹۲ که بحث گازرسانی مطرح شده بود ادامه روند گازرسانی آن موقع مجلس یک قانونی را مصوب کرد که به نام بند قاف معروف بود بند قاف تبصره چهار بعد به نام ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید این قانون دائمی شد در آن قانون مدل کار، مدل اقتصادی بود یعنی این که اصلا مجلس یا دولت هیچ پولی به شرکت ملی گاز برای گازرسانی نمی‌داد مبنایش اقتصاد کار بود به این شکل بود که قرار بود اگر گازرسانی اقتصادی نیست این کار انجام شود. خاطرم است آن موقع آقای مهندس زنگنه وزیر نفت بودند یک گروهی را جمع آوری کردند آقای دکتر آفریده از مجلس بودند کارشناسان مختلف بودند و آمدند بررسی کردند همین بحث را که برای باقی مانده روستا‌ها و شهر‌ها گاز ببریم بهتر است یا برق رسانی کنیم یا روش‌های دیگر. آن موقع محاسباتی که انجام شد تقریبا اولویت اول همچنان به لحاظ قیمت با گاز بود بعد حتی با گاز سی ان جی بود در اولویت سوم برق قرار گرفت دلیلش این است که در کشورمان برق به روشی که آقای دفتریان می‌گویند الان تولید نمی‌شود به روش خورشیدی تولید نمی‌شود به روش باد تولید نمی‌شود عمده برق مان از سوخت‌های فسیلی است و برق در کشورمان گران است به این خاطر در آن بررسی اولویت انجام شد که خاطرم است آن موقع سوخت مایعی که مصرف می‌کردیم تقریبا به طور متوسط ۵۰ سنت ۵۵ سنت قیمتش است گاز در بهترین حالت مترمکعبی الان بین ۲۰ سنت تا ۲۵ سنت در سبد‌های مختلف مصرف در پتروشیمی، در صادرات در جا‌های دیگر قیمت گذاری می‌شود.
سوال: یک نکته‌ای که اشاره کردید گفتید فشار‌های سیاسی نماینده‌ها یا خود دولت، چون مورد خواست مردم بوده گازرسانی می‌کردند اساسا این حرف شما به این معناست که این کار کار غیراقتصادی بوده و دولت‌ها خودشان به خاطر محبوبیت یا به خاطر فشار نماینده‌ها این کار را می‌کردند.
منتظرتربتی: نه هم خاستگاه نمایندگان بوده هم اقتصادی بوده اقتصادش را می‌گویم.
سوال: الان ۵ درصدی که باقی مانده با این توجیه تان باید انجام شود؟
منتظرتربتی: بله اگر برقی غیر از این برقی که الان داریم، تولید کنیم می‌توانیم درباره اش صحبت کنیم ولی اگر در شرایط الان کشور و با مدلی که تا الان ما داریم سوخت رسانی می‌کنیم در کشور و انرژی تولید می‌کنیم همچنان موافقم.
سوال: موافقید گازرسانی شود؟
منتظرتربتی: بله، یک خانوار وقتی سوخت مایع مصرف می‌کند در سال دو هزار و ۵۰۰ لیتر سوخت مصرف می‌کند دو هزار تا دو هزار و ۵۰۰ لیتر بسته به مناطق سردسیر و گرمسیر وقتی این را با گاز جایگزین می‌کنیم یک سوخت ۵۰ سنتی را با یک سوخت ۲۰ سنتی یا ۵۵ سنتی را با یک سوخت ۲۰ تا ۲۵ سنتی داریم جایگزین می‌کنیم عملا حدود ۳۰ تا ۳۵ سنت که اگر در دو هزار و ۵۰۰ ضرب کنیم تقریبا اگر اشتباه نکنم حدود ۷۵۰ دلار در سال اختلاف مصرف یک خانوار بین سوخت گاز و سوخت مایع است که از بند قاف این اجازه را داده که اگر سرمایه گذاری بیاید این سرمایه گذاری را انجام بدهد یا خود شرکت گاز به عنوان سرمایه گذار این کار را انجام بدهد این سوخت جایگزین را می‌تواند بفروشد آن زمان خاطرم است که اجازه داده بود دولت که سه سال را ما این اختلاف سوخت را برای هزینه گازرسانی برداریم الان با آن قیمت‌ها اگر حساب کنیم، آن موقع خاطرم است هر انشعاب تا ۱۰ میلیون تومان بود بعد شد تا ۱۵ میلیون تومان الان با قیمت‌های الان هر انشعابی حتی اگر ۱۰۰ میلیون تومان هزینه سرمایه گذاری داشته باشد با برگشت سه سال اختلاف قیمت دو تا سوخت همچنان باز توجیه دارد.
سوال: همچنان می‌صرفد که ما باز گازرسانی کنیم.
منتظرتربتی: مگر این که روستا دوردست باشد که از این گران‌تر بشود آن برویم روش‌های دوم را جایگزین کنیم.
سوال: شما موافقید؟
دفتریان: نه، اصلا به طور کلی مقایسه‌ای که دارند می‌گویند فرمایش شان کامل درست است الان برق مان را داریم با یک درجه خیلی غیراقتصادی تولید می‌کنیم من که گفتم که در سال ۱۳۷۳ اصرار داشتیم که مدیریتی برای انرژی کشور ساختاری بوجود بیاید به خاطر این است که برخورد کنیم با سوء مدیریت در تولید برق و تولید، حتی در نفت الان در نفت خیلی مشکل داریم در مخازن مشترک مان همه جا، اگر که انرژی کشور یک متولی داشته باشد...
سوال: اساسا این که می‌گویند می‌صرفد گازرسانی کنیم الان قبول دارید؟
دفتریان: با آن مقایسه‌ای که آقای مهندس تربتی دارند می‌کنند حرف شان درست یک بحث جدیدی داریم مطرح می‌کنیم ببینید من که دارم می‌گویم ما برق را داریم غیراقتصادی تولید می‌کنیم تقریبا دو سوم انرژی را داریم هدر می‌دهیم برای تولید و به این دلیل است که آن اقتصاد گاز آن جا ارجح است ولی اگر شما برق بیایید به جای ۱۵ سنت یک سنت تولید کنید این جا دیگر برق خیلی ارزان‌تر می‌شود چیزی که دارد انجام می‌شود در پرتغال، عربستان سعودی، دوبی یکی دو تا کشور نیستند من اگر نمودار داشتم این جا به شما نشان می‌دادم که شما تعجب می‌کردید . مملکت مان خیلی مملکت ویژه‌ای است همه منابع را داریم نفت و گاز جمعا در دنیا رتبه اول را داریم ولی در برق وضع مان از آن خیلی بهتر است جاهایی داریم در ۳۰۰ روز از سال می‌توانیم از خورشید استفاده کنیم و خیلی آن مقدار به اصطلاح اقتصادی که در خورشید داریم از نفت و گازمان بهتر است و عملی است.
سوال: می‌گویند عملی می‌شود سوخت برق ارزان‌تر تولید کرد و جایگزین کرد؟
منتظرتربتی: بله خیلی‌ها زمانی که مسئول بودم در جلسات مختلف این سوال برای مردم هم مطرح است که آیا اساسا کار درستی است که ما گاز را ببریم در خانه‌های مردم یا برق را ببریم خب این مطرح بوده است ببینید در کشور‌هایی که برق به عنوان انرژی اصلی در خانه‌های مردم یا به عنوان انرژی اصلی برای گرمایش و تامین انرژی استفاده می‌شود همین که آقای دفتریان می‌گوید مدل تولید برق شان فرق می‌کند آن کشور‌هایی که برق را از آب تولید می‌کنند از باد تولید می‌کنند از برق اتمی دارند آن جا بله و بهتر است که برق استفاده شود ولی در کشورمان اگر خواستیم امروز به جای این مقدار گازرسانی که انجام شده الان در بخش خانگی و تجاری و صنایع کوچک مان که عمدتا مصرف گرمایشی دارند ۱۱۷ میلیارد مترمکعب داریم گاز مصرف می‌کنیم آقای دفتریان شما هم می‌دانید که تقریبا بازدهی این گازی که به خانه‌های مردم می‌بریم با همین فناوری و بخاری‌های موجود با همین سیستم‌های موجود حدود ۶۵ درصد است، اما نیروگاه هایمان بازدهی شان در بهترین حالت ۴۰ درصد است یعنی اگر ما این برق را
سوال: نکته‌ای دارید؟
دفتریان: ببینید مقایسه دیگر تکرارش صحیح نیست آن مقایسه‌ای که در شرایط موجود دارید یعنی داریم برق را با راندمان خیلی پایین تولید می‌کنیم ببینید الان
منتظرتربتی: آخه ما نمیتوانیم مردم مان را برای شرایط ایده آل معطل کنیم الان روستایی که در سرما قرار دارد الان باید برای آن روستا تصمیم بگیریم.
دفتریان: ما وظیفه مان این است که آن چیزی که می‌دانیم به مسئولان کشورمان منتقل کنیم قرارداد و معاهده‌ای ۲۵ ساله با چین داریم که توانمند است در تکنولوژی تجدیدپذیر هم در عمل انجام داده یعنی شما ببینید در سال گذشته چین ۸۷ هزار مگاوات برق خورشیدی را احداث کرده یعنی بیشتر از کل برقی که ایران دارد در سال ۲۰۲۲، در سال ۲۰۲۳ صد و ۲۰ هزار مگاوات یعنی این توانمندی را دارد ما هم با چین قرارداد داریم اگر ما بیاییم مشارکت بکنیم با چینی‌ها و در ایران این که می‌گویم عملی است یک وقتی حرف‌هایی می‌زنیم ایده آل است یک وقتی می‌بینیم می‌شود انجام داد ما الان دو سال پیش یادم است مصاحبه کردم همان موقع‌هایی که این قرارداد داشت شکل می‌گرفت.
سوال: آقای منتظرتربتی می‌گویند طول می‌کشد نباید مردم منتظر بمانند درست است؟
دفتریان: اصلا طول نمی‌کشد.
منتظرتربتی: بحث تان اجتناب ناپذیر است این که ما آیا به مردم گازرسانی کنیم یک بحث است این که ما آینده انرژی کشور را براساس چه ماده اولیه‌ای تنظیم یا چه روشی تنظیم کنیم دو تا موضوع جداست، بله به دلیل این که مصرف گازمان در کشور زیاد است منابع مان در حال محدود شده است سرمایه گذاری جدیدی انجام نشده مشکلات ساختاری که وجود دارد الان برای آینده مطمئنا باید به موازات توسعه میادین گازی روی انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه گذاری کنیم.
سوال: شما می‌گویید انرژی گاز استفاده کنیم برای آن چهار پنج درصد.
منتظرتربتی: این که آیا این چهار پنج درصد باقی مانده را اقتصادش جواب بدهد گازرسانی کنیم این یک بحث است ولی مشکلی که آقای دفتریان اشاره کردند و اعدادی را که گفتند مخازن مان در حال کاهش است اینها این جوری نیست که فکر کنیم آن ۵ درصد الان گیرند این موضوع به همه گازرسانی‌ها برمی گردد یعنی با این روندی که در آینده داریم .
سوال: ایشان گفتند آن ۵ درصد که هیچی این ۹۵ درصد ممکن است به مشکل بخورد درست است.
منتظرتربتی: بله، دچار مشکل می‌شود این مشکل ساختاری است. ببینید مشکل روش است یعنی الان متاسفانه مشکل این است که ما گاز را داریم تخلیه می‌کنیم شرکت ملی گاز دارد گاز را تولید می‌کند پالایش می‌کند انتقال می‌دهد به مردم می‌رساند ولی خودش هیچ بودجه‌ای برای این که استمرار این کار را حفظ کند ندارد همه پول گاز را همه منابع شرکت ملی گاز و شرکت ملی نفت را داریم در بخش‌های دیگر صرف می‌کنیم برای نگهداشت این تولید هیچ هزینه‌ای نمی‌کنیم اساس کار این است به نظرم اگر واقعا این واقعا این موضوع به خصوص در مجلس آینده می‌خواهند تصمیم بگیرند باید بدانند که رهاکردن شرکت ملی گاز و شرکت ملی نفت و صرف کردن همه بودجه‌ها در بخش‌های دیگر آینده همین وضعیت موجود را دچار خطر می‌کند اصلا آن ۵ درصد که رقمی نمی‌شود.
دفتریان: خیلی در خطر است خیلی آسان می‌شود فهمید من دارم می‌گویم که ما ۲۰ سال است سالی ۵ درصد افزایش تولید داشتیم علی رغم این که افزایش تولید داشتیم همیشه مشکل تامین گاز داشتیم در مقاطع سرد سال، از این به بعد کاهش تولید داریم این که یک بچه کلاس سومی هم می‌تواند حساب کند هفت هشت سال دیگر چه اتفاقی خواهد افتاد یعنی نه شما برق اصلا نه بانک دارید نه اینترنت دارید نه گرمایش دارید نه سرمایش دارید هیچی ندارید اصلا مملکت را نمی‌توانید اداره کنید یعنی این یک واقعیت ملموس است یعنی امروز من وقتی برنامه ریزی می‌کنیم با چشمم می‌بینم که الان برای سال‌های مختلف حساب کردیم اگر من نمودارهایمان را نشان بدهم واضح می‌دیدید که این ناترازی چطوری دارد به جایی می‌رسد که اصلا دیگر ناترازی نیست اصلا گازنداشتن است حالا این ۵ درصد را بیایم بکنم چه فرقی می‌کند همه مان در چالشیم از آن ور مصرف انرژی مان اصلا مدیریت ندارد هیچ فضول باشی در کشور نداریم که بیاید مثلا وزارت نفت شرکت بهینه سازی سوخت دارد خود پالایشگاه شرکت نفت بیشتر از همه پرت انرژی دارد اینها را حساب کردیم یعنی هیچ مدیریتی در کشور نیست که بیاید برخورد بکند با شرکت نفت با وزارت نیرو که شما چرا این قدر پرت انرژی دارید با وزارت صنایع و معادن الان می‌دانیم آقای مهندس ما الان داریم روزی ۱۳۰ میلیون لیتر بنزین مصرف می‌کنیم ترکیه جمعیتش با ما یکی است تعداد خودروهایش کلا یکی است ریل هایش هم یکی است آنها دارند ۳۰ میلیون لیتر مصرف می‌کنند آخه ۱۳۰ لیتر کجاست ۳۰ لیتر کجا. ما داریم هم اسکناس مان را می‌سوزانیم با دودش هم داریم چشم خودمان را کور می‌کنیم هیچ کسی نیست در این مملکت که بیاید بخواهد یعنی چه یعنی شما الان در هندوستان سیصد و خرده‌ای میلیون خودرو دارند چند برابر یک و نیم میلیارد جمعیت دارند مصرف هندوستان با ما یکی است .گفتم اولین پیشنهادمان به ساختار مدیریت کشور این بود که در انرژی که بالاترین قطب اقتصادمان را تشکیل می‌دهد و مهم است اگر فردا تمام گاز خانه‌ها را قطع کنیم می‌دانید اصلا می‌توانیم امنیت داشته باشیم امنیت ملی داشته باشیم همه چیزمان روی هوا می‌رود امروز من باید بفهمم که شروع به کار کنم یعنی اگر امروز متوجه نشوم زمان ندارم که کاری بکنم یعنی الان امروز باید بدانم که من ۱۰ سال دیگر اصلا همه بانک هام تعطیل است اصلا هیچی ندارم چطوری می‌توانی شما مملکت را اداره کنی؟ راهبردش را هم داریم ما هم مشکل را دیدیم هم راهبردش را داریم که چکار بکنیم از امروز که با این چالش مواجه نشویم پس بنابراین بحث این که اصلا آن بحث مطرح نیست یک زمانی شما آمدید مقایسه کردید شما برق قیمت برق تولیدی با آن سیستمی که الان در نیروی گازی تان ۸۰ درصد پرت انرژی دارید این را می‌دانیم شما که متخصصید. شما این را دارید مقایسه می‌کنید گران‌تر می‌شود من دارم آن را مقایسه می‌کنم که یک سنت یک سنت و نیم درمی آید.
منتظرتربتی: واقعیتش خب این بحثی را مطرح می‌کنند چه در بحث بنزین چه در بحث گاز چه در بحث نیروگاهها حرفم با ایشان یکی است یعنی داریم
سوال: انتقادشان به شما این است که منابع عددی تان متفاوت و اشتباه بود.
منتظرتربتی: نه، بحث این است که واقعیتش متاسفانه می‌خواهیم همه مشکلات تصمیم گیری هایمان و ساختارمان را به مردم که می‌رسد به مردم فشار بیاوریم یعنی تا بحث مصرف می‌شود می‌گوییم مصرف بنزین مان زیاد است مصرف گازمان زیاد است تنها راهی که به ذهن همه می‌رسد فوری روی موضوعات قیمتی می‌روند، چون مصرف زیاد است نیروگاه هایمان واقعا دارند گاز را هدر می‌دهند این که اشاره کردند الان داریم ۷۵ میلیارد مترمکعب گاز را در نیروگاه هایمان می‌سوزانیم دلیلش مشکلات ساختاری است مشکل این است که وزارت نیرو یک جا قراردارد وزارت نفت جای دیگر وزارت نفت موظف است که فقط تامین کننده سوخت، گاز و بنزین باشد خودرو را یکی می‌سازد نیروگاه را یکی دیگر دارد مدیریت می‌کند این مشکلاتی که ما را به این جا کشانده همین ۷۵ میلیارد مترمکعب را به راحتی با تکنولوژی‌های جدید با همین بهبود نیروگاههای موجود می‌توانیم حداقل به ۵۰ میلیارد برسانیم در عرض ۵ سال، ببینید این ۲۵ میلیارد رقمش در سال می‌شود هفت و نیم میلیارد دلار یعنی اگر آن بند قاف، در بند قاف را به درستی وزارت نفت در بخش شرکت گاز اجرایی کرد، اما در وزارتخانه‌های دیگر اجرایی نشد قانونش هم وجود دارد یعنی آن قانون ماده ۱۲ رفع موانع تولید همین الان هم فضایش باز است همین الان اجازه می‌دهد سالی هفت و نیم میلیارد دلار در عرض سه سال یا پنج سال این پول را اگر سرمایه گذاری کنند همین نیروگاههای موجود را می‌توانند برسانند که برق مان به جای این که هفت سنت هشت سنت دارد تمام می‌شود بشود سه چهار سنت بحث آقای دفتریان را قبول دارم اگر بتوانیم یعنی حتما باید تلاش کنیم ببینید گاز به تنهایی جوابگو نیست این که تا الان چرا اتفاق افتاده می‌گویم تا الان بسته به شرایط اتفاق درستی افتاده، اما این که از امروز بخواهیم چکار کنیم از امروز اگر نرویم سراغ برق‌های جایگزین باتوجه به تکنولوژی‌هایی که ارزان‌تر برایمان تمام می‌شود مطمئنا دچار مشکل می‌شویم
اختلاف نظر این جا نداریم ببینید در واقع حق نداریم به مردم بگوییم شما صبر کنید صبر کن تا نیروگاه مان خوب بشود.
سوال: آقای مهندس منتظرتربتی می‌گوید که نمی‌شود مردم را معطل نگه داشت تا سوخت جایگزین بیاید انرژی جایگزین بیاید.
دفتریان: مردم را اصلا معطل نمی‌کنیم چین در ظرف یک سال ۱۲۰ هزار مگاوات برق خورشیدی تولید کرده ما که مردم را نمی‌خواهیم معطل کنیم. یک مثال دیگه خدمتتان بگویم که جلسه‌ای با مدیر پژوهش وزارت نیرو داشتیم که به اینها می‌گفتیم برای سال آینده مشکلی ندارید می‌توانید در ظرف سه ماه ۵ هزار مگاوات برق تولید کنید برای خودتان این یک چیز جاافتاده است یعنی ما اصلا کسی را معطل نمی‌کنیم خیلی به اصطلاح انرژی تمیزتر، شیک‌تر به مردم می‌دهیم با این پیشنهادی که داریم می‌کنیم و ارزان‌تر ببینید وقتی که می‌رویم سراغ آن سیستم‌های موجود که ما در قسمت برق مان هم در نیروگاه هایمان هم در شبکه انتقال داریم با قیمت خیلی زیادتر از واقعی برق را تولید می‌کنیم طبیعی است که گاز ارزان‌تر تمام می‌شود ولی با این روشی که داریم پیشنهاد می‌کنیم در انجمن مهندسی گاز خیلی ارزان‌تر است به شما می‌گویم یک کیلووات ساعت برق ۱۵ سنتی را ما با بعد ببینید این خیلی مهم است ما با این برق ارزان مدیریت آب کشور را هم می‌توانیم ارتقا بدهیم یعنی الان شما ببینید پشت سدهایمان به دلیل گرمایش کره زمین خیلی سریع آب‌ها دارند تبخیر می‌شوند آقای مهندس تربتی یادش است سال‌های گذشته هر هفته‌ای لااقل دو سه بار برف از پشت بام هایمان پارو می‌کردیم خیلی گرمایش الان ملموس است و الان پنل‌های خورشیدی را روی آب‌های سرد می‌گذارید روی کانال‌های آب هم تبخیر را کم می‌کند هم با این برق ارزان در جنوب می‌توانید آب شیرین کنید و مشکل آب کشورمان را حل کنید به اضافه این که ما الان در دنیا به دلیل این گذار این انرژی که وجود دارد همه دارند دنبال انرژی‌های تجدیدپذیرند همه مشتریند یعنی الان یک بازاری در دنیا درست شده که ما می‌توانیم .
سوال: فرمایش شما این است که گازرسانی سراسری را از این جا متوقف کنیم برویم سراغ انرژی‌های جایگزین.
دفتریان: اول یک نیروگاه برق مثلا هزار مگاواتی را شما یک حداقل ۵ سال برایش زمان می‌خواهد الان بخواهید بیایید نیروگاه هایتان به سیکل ترکیبی تبدیل کنید و راندمان را ارتقا بدهید سال‌ها هم پول می‌خواهد هم زمان می‌خواهد آن روشی که در انرژی تجدیدپذیر می‌خواهد زمان نمی‌خواهد سریع انجام می‌شود در ظرف ۱۰۵ روز ۵۰۰ مگاوات برق حالا این یک نمونه است که به شما می‌گویم در ویتنام احداث کردند ۱۵۰ روز شد که به آقای دکتر امیری در وزارت نیرو گفتم شما ۱۰ تا از این پروژه‌ها انجام بدهید می‌شود ۵ هزار مگاوات همه اش هم می‌شود سه ماه مردم را معطل نمی‌کنیم منتهی برقی بهشان می‌دهیم خیلی انرژی شان شیک‌تر می‌شود آب گرم کن شان برقی می‌شود برای مردم انرژی بدهیم وظیفه مان است که انرژی بدهیم منتهی انرژی ارزان‌تر بدهیم به جای ۱۵ سنت یک سنت می‌دهیم اصلا ندهیم هم گاز نداریم. شما الان با این ترندی که می‌رویم جلو، اصلاً، ببینید آقای وزیر نفت بلند می‌شود مجلس قبل از این که این حرف بزند کمیسیون انرژی می‌آیند زمینه سازی می‌کند راجع به ناترازی کلی شرح می‌دهد، بعد وزیر نفت می‌گوید من ۸۰ هزار میلیارد دلار پول می‌خواهم که این ناترازی را مشکلش را حل کنم، رئیس مجلس می‌گوید آیا یک چنین پولی در کشور وجود دارد که به شما داده شود؟ حرفش هم درست است. خیلی جدی‌تر از این است که من و شما فکر می‌کنیم. حالا بر فرض که این ۸۰ (هزار) میلیارد دلار هم به او بدهند و داشته باشند که ندارند، تمام این مخازن کشف شده را اگر ما توسعه دهیم، باز ۵۰۰ میلیون مترمکعب گاز می‌توانیم درست کنیم در حالی که نیازمان ۱۵۰۰ تاست. آخر گازی وجود ندارد که من تصمیم بگیرم آن را بدهم یا ندهم.
منتظرتربتی: این صحبت‌هایی که می‌کند صحبت‌های قشنگی است، این که ما خیلی ساده در عرض سه ماه بتوانیم برق تولید کنیم. مگر کسی جلوی این سیستم را گرفته، شما قوانین را بروید نگاه کنید، تکالیف مجلس را نگاه کنید، در طول سال‌های گذشته هر ساله در تکالیفی که مجلس انجام داده برای وزارت نیرو، در همه اینها تولید برق خورشیدی، بادی و اتمی همه بوده، ما در فضای کشور خودمان باش، این که می‌گویید در ویتنام این کار را کردند، کردند من اگر بخواهم در فضای یک کشور دیگر صحبت کنم مطمئناً، می‌گویم بروید گاز را تبدیل به برق کنید، برق را توزیع کنید. چرا؟ چون آن جا در کنار آن برق، برق‌های دیگر تولید می‌شود، برق آبی، اتمی و قیمت میانگین قیمت؛ مقرون به صرفه می‌شود. ما همین یک ذره پول‌مان را نمیتوانیم حل کنیم، چرا این که ما ایده آل صحبت کنیم، بله من هم ایده آل شما را قبول دارم، می‌گویم امروز شما همین الان برق خورشیدی تولید کنید و سه ماهه هم انجام می‌شود، ولی من می‌گویم پنج تا شش سال گذشته شما قوانین را نگاه کنید، در همه قوانین؛ آن تکالیف بوده، این که اجرایی نمی‌شود، چیست؟ بعد شما دارید راجع به یک موضوعی صحبت می‌کنید که ما کلاً گاز نداریم. مشکل نداشتن گاز را عرض کردم؛ مشکلش این است که ۱- ما داریم بد مصرف می‌کنیم ۲- همه بودجه شرکت گاز و ملی نفت را داریم خرج روزمره گیمان می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم که حداقل تولید گاز را پایدار نگه دارند، و اینها هزینه دارد. ما بدون هزینه که نمیتوانیم کاری کنیم. بهینه سازی؛ هزینه دارد، تولید؛ هزینه دارد، رها کردیم فقط هم آخرین اتفاقی که می‌افتد، همه بحث‌ها را می‌کنیم، آخر هم تصمیم می‌گیرند ذره ذره یا یک جا قیمت‌ها را ببرند بالا و فشار بیشتری به مردم بیاید.
سؤال: می‌فرمایید قیمت باید افزایش پیدا کند؟
منتظرتربتی: نه، من می‌گویم آخر این کار را می‌کنند متأسفانه. یعنی همه راه‌ها را رها می‌کنند می‌روند به سمت این موضوع، در حالی که واقعیت...، ما مشکل‌مان در بحث ناترازی و نبود گاز مطرح می‌کنند، عرض کردم؛ ۱- موضوع بهینه سازی را کنار گذاشتیم و هزینه نمی‌کنیم برای آن و مجانی می‌خواهیم همه کار انجام شود، ۲- ما عملاً هیچ بودجه‌ای برای وزارت نفت...، بخشی از این پول را اختصاص دهیم که بخشی را خودشان هزینه کنند. داریم راجع به چه صحبت می‌کنیم؟ این موضوعی که می‌گویند، این پنج درصدی که باقی مانده که مطمئناً همه آن قابل گازرسانی نیست، بخش عمده، ما در یک سبد تولید ۳۰۰ میلیون مترمکعبی گاز، امروز ما ۳۰۰ میلیون مترمکعب گاز فکر می‌کنیم راجع به سه میلیارد مترمکعب صحبت می‌کنیم، نه، مشکل ۳۰۰ میلیون است، آن را باید دریابیم.
دفتریان: آن صحبت‌هایی که می‌کنیم؛ هیچ کدامش ایده آل نیست.
منتظرتربتی: ایده آل است، چون نشده، قوانین همه وجود داشته، نشده است.
دفتریان: ما نامه‌ای که به آقای مخبر نوشتیم دو صفحه بیشتر نیست ولی تمام مطالب در این دو صفحه است. ما آمدیم گفتیم شما یک تفاهمنامه‌ای با چین امضا کردید که نمی‌دانید در آن چه کار کنید؟ حالا آخرین چیزی که من شنیدم این است که گفتند بیایید فرودگاه بسازیم. ما فرودگاه، پیمانکار‌های خودمان هم می‌توانند بسازند. ولی چینی‌ها هم تکنولوژی دارند، اصلاً چینی‌ها الان برای تولید هیدروژن سبز، الکترولیزی که اختراع کردند؛ چینی‌ها تمام تکنولوژی خود را از غرب گرفتند، ولی در انرژی تجدیدپذیر خودشان شدند صاحب تکنولوژی، از غربی‌ها هم بهتر شدند. الان یکی از پیشنهاد‌های ما تولید و صادرات انرژی؛ هیدروژن سبز است؛ که ما در آینده که تقاضا برای نفت کم می‌شود، از حالا زمینه سازی کنیم که درآمد ارزی مان را از طریق هیدروژن سبز کنیم. در این نامه گفتیم ما در ایران تمام امکانات لازم را داریم که بومی سازی به صورت انبوه سازی انجام دهیم، پنل خورشیدی تولید کنیم، هم خودمان استفاده کنیم، هم صادر کنیم، چون همه مشتری هستند. توربین بادی هم خودمان استفاده کنیم، صادر کنیم. هیدروژن سبز هم صادر کنیم و ارز آینده کشور را از این طریق تأمین کنیم. انرژی خودمان هم از این طریق تأمین کنیم.
منتظرتربتی: می‌گویید در سال ۷۳ این طرح‌ها را دادم. از سال ۷۳ تفکرات مختلف هم آمدند. از فضا که نمی‌خواهیم آدم بیاوریم، ما با همین آدم‌ها آینده را اداره می‌کنیم.
دفتریان: نه این طور نیست.
منتظرتربتی: این حرفی که شما می‌زنید کاملاً نمی‌شود.
دفتریان: در این نامه، این قسمتش هم گفتم، ۷۳ شروع کردند تا الان فقط ۵۰۰ مگاوات برق خورشیدی درست کردند.
منتظرتربتی: مشکل کجاست؟ چرا انجام نمی‌شود؟
دفتریان: برای این که در این نامه گفتم مشکل کجاست، راه حل آن هم دادم. گفتم شما با این قرارداد چینی‌ها به جای این که بروید فرودگاه بسازید، با چینی‌ها در اینجا شریک شوید، آنها هم بلد هستند ارزان تولید کنند، چون اگر ارزان تولید نکنید که نمی‌توانید صادر کنید، باید ارزان تولید کنید. آنها هم بلد هستند ارزان تولید کنند، هم تکنولوژی اش را دارند و با تکنولوژی روز حرکت می‌کنند. گفتیم؛ با استفاده از این قراردادی که با چین داریم، بایستی اینجا برویم طوری در این مذاکراتی که در مسقط داریم زمینه سازی کنیم که چین همکاری کند، چون چین به دلیل اقتصادش با آمریکا تا از آنها تایید نگیرد نمی‌آید با ما همکاری کند. این هم در نامه ننوشتیم ولی شفاهی به آنها گفتیم. الان اگر چین را بیاوری اینجا و شرکت‌ها را درست کنیم، ۵۰۰ مگاواتی که ما در ظرف ۳۰ سال درست کردیم، ما در ظرف یک سال با کمک چینی‌ها می‌توانیم تمام مشکل برق مان را حل کنیم.
منتظرتربتی: مشکل خودرو را با حضور چینی‌ها حل کردیم؟ این مثل خودرو می‌شود، دوباره وابسته می‌شویم. الان خودروی چینی قطعه یدکی اش از خودرو‌های غربی بیشتر است. ورود چینی‌ها فکر نمی‌کنم مشکل کشور را حل کند.
دفتریان: با روشی که ما رفتیم نه، ما اگر مشارکت کنیم، یعنی آنها هم ذینفع باشند، یعنی آن اگر بیاید یک کارخانه تولید پنل خورشیدی درست کند در صادراتش ذینفع باشد، آن غیر از، ما همه کارهایمان عقل در آن نیست.
منتظرتربتی: نمی‌کنند، در خودرو این کار را نکردند، در پنل خورشیدی به مراتب هم نمی‌کنند.
دفتریان: نه نکردند، در خودرو نکردند آن کاری که او را ذینفع کنند. ما الان سالهاست می‌گوییم ما یک چاه نفت حفاری می‌کنیم سه برابر طرف مقابلمان هزینه می‌شود، سه برابر آن هم زمان می‌برد، همین طور می‌گوییم. این کاری ندارد برویم یاد بگیریم. یعنی ما برویم یاد بگیریم که چگونه بیاییم پنل خورشیدی ارزان تولید کنیم و با آنها مشارکت کنیم، در این نامه‌ای که من به آقای مخبر نوشتم، تمام راه حل‌ها و راهبرد‌هایی که ما مشکل انرژی مان را حل کنیم و اصلاً ما گازی نداریم در آینده، یعنی تمام اینها گفته شده، هیچ کدامش ایده آل نیست. یعنی تمامش شدنی است، تمام عمر من در اجرای پروژه بوده است. کسی که می‌آید یک پالایشگاه می‌سازد، از اول تمام جوانب کار را باید ببیند که چطور در این تاریخ این پالایشگاه را راه بیندازد. یعنی من که امروز می‌گویم، تمام جانب و اطرافش را می‌بینم، با آن صحبت می‌کنم؛ شدنی است، مطمئناً شدنی است.
سؤال: آقای تربتی از آن سال ۷۳ که آقای دفتری هم به آن اشاره می‌کنند، ما دولت خاتمی، احمدی نژاد، روحانی، الان هم که رئیسی هستند، یعنی دو دولت هم بودند یک سری شان، چرا تا الان انجام نشده به نظر شما؟
منتظرتربتی: یک مشکل عمومی در کل کشور ماست، این که ما همیشه ایراد بگیریم و بگوییم کار این است و فکر کنیم که با دو صفحه راه حل کل کشور را در واقع دادیم و انجام شده، مشکل بحث انرژی در کشور؛ مشکل زیرساختی و ساختاری دارد، و معمولاً با یک صفحه، دو صفحه طرح و پیشنهاد حل نمی‌شود. مثلاً می‌گوییم کمبود گاز داریم. ما متأسفانه در طول این سال‌هایی که دولت‌های مختلف هم آمدند، ما نتوانستیم این را حل کنیم، مشاوران خارجی هم آمدند، داخلی هم آمدند، بررسی کردند، فقط این نیست که ما یک ایده‌ای را بدهیم، باید ایده‌ای را که فضای اجرایی دارد هم ببینیم. مشاوران زیادی آمدند و اشاره کردند، گفتند این ساختار وزارت نفت که یک جا مسئول تولید است و یک جا مسئول توسعه و مصرف، جواب نمی‌دهد و همه پیشنهاد دادند ما بیاییم وزارت نفت را به دو شرکت مستقل زنجیره گاز و زنجیره نفت تقسیم کنیم که دیگر هیچ کدام از اینها وابسته نباشند. متأسفانه همه هم متفق القول بودند که این درست است، حتی آقای زنگنه وزیری بود که معمولاً می‌گفت این جرأت دارد کار انجام دهد، حتی ایشان جرأت نکرد این طرح را پیاده کند. به دلیل مشکلات اقتصادی و نوع فکری که در کشور ما و سازمان حاکم است، همچنان دچار مشکل شدیم.
سؤال: این تفکرات، ناشی از همان فشارهاست؟
منتظرتربتی: نه ساختار است. شرکت ملی گاز به دور از وابستگی به نفت الان گازی که تولید می‌کند، ارزش ذاتی اش، منفعتش کجا می‌رود؟ گاز را شرکت گاز تولید می‌کند، به مردم می‌رساند، ما سوخت و نفت را داریم معادل صادر می‌کنیم ما مقدار گازی که تولید می‌کنیم معادل پنج میلیون بشکه است، یعنی اگر این گاز نبود، ما نه تنها نفتی نداشتیم صادر کنیم، که باید نفت را وارد می‌کردیم. شرکت ملی گاز ارزش تولیداتش امروز ۳۰۰ میلیون مترمکعب در ۲۵ سایت هم که حساب کنید، حدوداً یک شرکت ۵۰ تا ۱۰۰ میلیارد دلاری فقط در اختلاف قیمت این دو، سوختی که به مملکت منفعت می‌رساند. اِل پی جی را که در سال صادر می‌کند، یعنی محصولات جانبی گاز در سال مقداری گاز و ال پی جی که دارد؛ سالانه ۱۰ میلیارد دلار است. حداقل این دو محصول جانبی اش را به خود شرکت گاز بدهند که زنجیره تولید تا مصرف را خودش مدیریت کند. یک گروه را گذاشتیم فقط پاسخگو باشند برای مصرف و کمبود، یک گروه را گذاشتیم.
دفتریان: بحث امروز ما؛ الان نیست.
منتظرتربتی: چرا، مشکلی که می‌گویید ما الان کمبود گاز داریم، شما مرتب می‌گویید ما گاز نداریم، من می‌گویم بله گاز نداریم ولی مشکل این است...
دفتریان: الان اکتشاف است. گاز را اکتشاف می‌کنیم. تمام مخازن کشف شده را آمدیم در انجمن مهندسی گاز ۱۰ سال...
منتظرتربتی: می‌خواهیم در سنت هایمان گیر کنیم، شما می‌گویید آن طرف ما برویم مدل شویم و روش‌های گذشته را کنار بگذاریم، روش‌های جدید ارائه کنیم. اینجا که می‌رسد در سنت، می‌گویید، چون از قبل این روش بوده، همین روش است.
دفتریان: ما الان ۱۰ سال است داریم تمام ایران می‌گردیم که کجا می توانیم گاز پیدا کنیم با هزینه کمتر، ما پالایشگاه پارسیان را که ساختیم، ۲۰، ۵۰ میلیون دلار خرجش شد، چون گازش شیرین بود و دو ساله هم تمام شد، اگر ترش بود، می‌رفت روی میلیارد دلار، چون الان کشورمان پول ندارد، افتادیم دنبال این که گاز شیرین و گازی باشد که «سی تو پلاس» داشته باشد؛ بتوانیم مایعات گازی داشته باشد بتوانیم به پتروشیمی خوراک دهیم.