استان مازندران در نخستین دوره مجلس خبرگان رهبری شش نماینده داشت.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مازندران، ششمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری به همراه دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی قرار است روز جمعه ۱۱ اسفند ماه ۱۴۰۲ در سراسر کشور برگزار شود. به همین بهانه نگاهی داریم بر تاریخچه تشکیل و اهداف مجلس خبرگان و اسامی نمایندگان استان مازندران و سایر استانها در پنج دوره گذشته این مجلس.
مجلس خبرگان رهبری از نهاد‌های جمهوری اسلامی ایران که وظیفه اصلی آن انتخاب رهبر جمهوری اسلامی ایران و نظارت بر عملکرد اوست. هر دوره این مجلس ۸ سال است و اعضای آن را مردم انتخاب می‌کنند و شرط حضور در آن داشتن توانایی اجتهاد در حد تجزی است.
این مجلس نخستین بار در سال ۱۳۶۲ هجری شمسی تشکیل شد و در ۷ اسفند ۱۳۹۴ انتخابات پنجمین دوره آن برگزار شد. مجلس خبرگان بعد از درگذشت امام خمینی (ره) در ۱۴ خرداد سال ۱۳۶۸ شمسی، آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای را برای رهبری جمهوری اسلامی انتخاب کرد.
جایگاه قانونی مجلس خبرگان:
در اصل‌های ۹۹، ۱۰۷، ۱۰۸، ۱۱۱ و ۱۷۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نام خبرگان رهبری ذکر شده است.
اصل ۱۰۷ انتخاب رهبری را وظیفه خبرگان می‌داند و بر اساس اصل ۱۰۸ تعداد و شرایط خبرگان، کیفیت انتخاب آنها و آیین‌نامه داخلی جلسات آنان در صلاحیت خود خبرگان قرار گرفته است. به این ترتیب اولین قانون انتخابات خبرگان شامل تعیین تعداد و شرایط انتخاب شوندگان و در اجرای اصل ۱۰۷ و ۱۰۸ قانون اساسی، در ۱۰ مهر ۱۳۵۹ توسط شورای نگهبان تدوین و تنظیم گردید و به تصویب امام خمینی رهبر وقت ایران رسید. برخی از مواد این قانون با اصلاحاتی همراه بوده است، تغییراتی که در جلسات ۲۴ و ۲۵ تیر سال ۱۳۶۹ در مواد این قانون صورت گرفت از این جمله‌اند، آخرین اصلاحیه مربوط به تاریخ ۱۱/ ۶/ ۱۳۹۴ است.
مطابق با ماده ۱ قانون انتخابات و آیین‌نامه داخلی مجلس خبرگان رهبری (اصلاحی ۱۱/ ۶/ ۱۳۹۴) تعداد نمایندگان مجلس خبرگان رهبری ۸۸ نفر است که پراکندگی آنان در سطح کشور به این شرح است:
استان تهران ۱۶ نماینده
استان‌های خراسان رضوی و خوزستان هرکدام ۶ نماینده
استان‌های اصفهان، آذربایجان شرقی و فارس هرکدام ۵ نماینده
استان‌های گیلان و مازندران هرکدام ۴ نماینده
استان‌های آذربایجان غربی و کرمان هرکدام ۳ نماینده
استان‌های اردبیل، البرز، سیستان‌وبلوچستان، قزوین، کردستان، کرمانشاه، گلستان، لرستان، مرکزی و همدان هرکدام ۲ نماینده
استان‌های ایلام، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، زنجان، سمنان، قم، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان و یزد هرکدام ۱ نماینده.
علاوه بر این مطابق با همین ماده: از تاریخ تصویب این قانون هرگونه افزایش تعداد نمایندگان خبرگان پس از بررسی‌های لازم و با توجه به میزان جمعیت و تقسیمات جغرافیای کشور و مصالح ملی براساس پیشنهاد هیئت‌رئیسه در آخرین سال هر دوره و تصویب مجلس خبرگان رهبری خواهد بود.
شرایط نمایندگان خبرگان رهبری
اعضا مجلس خبرگان با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شوند. این انتخابات به صورت استانی برگزار می‌شود و هر فرد، نماینده یک استان است. نمایندگان خبرگان رهبری باید تحصیلات علوم دینی داشته باشند و دست‌کم مجتهد متجزی باشند. یعنی در بعضی از ابواب فقهی توانایی اجتهاد داشته باشند.
بنابر ماده ۳ قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری، انتخاب شوندگان برای نمایندگی در این مجلس باید دارای شرایط زیر باشند:
اشتهار به دیانت و وثوق و شایستگی اخلاقی.
اجتهاد در حدی که قدرت استنباط بعض مسائل فقهی را داشته باشد و بتواند ولی‌فقیه واجد شرایط رهبری را تشخیص دهد. (اصلاحی ۲۴ و ۲۵/ ۴/ ۱۳۶۹ توسط مجلس خبرگان رهبری)
بینش سیاسی و اجتماعی و آشنایی با مسائل روز.
معتقدبودن به نظام جمهوری اسلامی ایران.
نداشتن سوابق سوء سیاسی و اجتماعی.
انتخابات برای تشکیل نخستین دوره مجلس خبرگان رهبری در ۱۹ آذر ۱۳۶۱هجری شمسی برگزار شد و مجلس خبرگان رهبری در ۲۳ تیر ۱۳۶۲ش افتتاح شد. ریاست این دوره از مجلس را آیت الله علی مشکینی بر عهده داشت.
استان مازندران در نخستین دوره مجلس خبرگان شش نماینده داشت. البته در آن زمان استان گلستان جزو استان مازندران بود و نمایندگان این دو خطه یکی بودند.
نمایندگان استان مازندران در نخستین دوره آیات عظام عبدالله جوادی آملی، هادی روحانی، اسماعیل صالحی مازندرانی، سیدجعفر کریمی دیوکلایی، حسین محمدی لائینی و سیدکاظم نورمفیدی بودند.
اسامی نمایندگان دوره نخست مجلس خبرگان رهبری (۱۳۶۱-۱۳۶۹) که در روز ۲۴ مردادماه ۱۳۶۲ گشایش یافت به شرح زیر است:
علی اکبر هاشمی رفسنجانی (تهران)
سید عبد الکریم موسوی اردبیلی (تهران)
علی اکبر مشکینی (تهران)
محمد محمدی گیلانی (تهران)
یوسف صانعی (تهران)
محمدباقر باقری کنی
محمد باقر اسدی خوانساری
غلامرضا رضوانی
احمد آذری قمی
سید هادی خسروشاهی
حسین راستی کاشانی (تهران)
ابوالحسن مقدسی شیرازی
عباس واعظ طبسی
ابوالقاسم خزعلی
ربانی املشی
اسماعیل فردوسی‌پور
عبد الجواد غرویان
علی اصغر معصومی
علی اکبر اسلامی تربتی (خراسان)
محمد مؤمن (سمنان)
سید روح‌الله خاتمی (یزد)
سید محمد موسوی خوئینی‌ها
هادی باریک بین
سید اسماعیل موسوی زنجانی (زنجان)
هادی روحانی
اسماعیل صالحی مازندرانی
سیدجعفر کریمی دیوکلایی
حسین محمدی لائینی
سید کاظم نورمفیدی
جلال‌الدین طاهری
عباس ایزدی
سید محمد حسینی کاشانی
سید مهدی یثربی (اصفهان)
مسلم ملکوتی
سید محسن موسوی تبریزی
سید ابوالفضل موسوی تبریزی
بیوک خلیل‌زاده مروج
محسن مجتهد شبستری
عبد الحسین تبریزی غروی (آذربایجان شرقی)
ملا عبدالله محمدی (کردستان)
صادق احسانبخش
مختار امینیان (گیلان)
حسین نوری همدانی
محمدباقر انواری (همدان)
سید مهدی عبادی
محمد اسحاق مدنی (سیستان و بلوچستان)
محمد علی موحدی
مرتضی فهیم
محمد هاشمیان (کرمان)
قربانعلی شهمیری (کهگیلویه و بویر احمد)
سید حسن طاهری خرم‌آبادی
محمد باقر طباطبایی (لرستان)
غلامحسین جمعی (آبادان)
احمد جنتی
سید محمدعلی موسوی جزایری
سید مجدالدین قاضی دزفولی
حسین مجتهدی (خوزستان)
سید مهدی روحانی
محمد فاضل لنکرانی
جلال طاهر شمس گلپایگانی (مرکزی)
مرتضی بنی فضل
سید علی‌اکبر قریشی
علی احمدی میانجی (آذربایجان غربی)
محمدحسین زرندی
مجتبی حاج آخوند (باختران)
میرزامحمد انواری (هرمزگان)
ابراهیم امینی (چهارمحال و بختیاری)
عبدالرحمن حیدری ایلامی (ایلام)
حائری شیرازی،
سید علی محمد دستغیب
اسدالله ایمانی
سید علی اصغر دستغیب (فارس)
میرزا ابراهیم دشتی (بوشهر؛ وی پس از ابطال انتخابات در میاندوره‌ای سال ۶۳ انتخاب شد)
ششمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری برای انتخاب ۸۸ عضو این مجلس برای یک دوره ۸ ساله به همراه انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی برای انتخاب ۲۹۰ نماینده برای یک دوره ۴ ساله روز جمعه ۱۱ اسفند ماه ۱۴۰۲ در سراسر کشور برگزار خواهد شد.