حلقه مفقوده افزایش تولیدات محصولات معدنی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، حق شناس معتقد است؛ بزرگترین مشکل معدنکاران کشور فرسودگی ماشین آلات است که با نوسازی ماشین آلات معدنی، افزایش تولید چشمگیری خواهیم داشت.
معاون امور معدنی وزارت صنعت معدن و تجارت نیز درباره وضعیت نامناسب ناوگان ماشین آلات معدنی می‌گوید؛ سال ۱۴۰۰ که پرونده بحران کمبود ماشین آلات معدنی را دست گرفتیم که این کمبود به طور طبیعی سالانه یک بخشی از آن با ورود ماشین آلات جدید جایگزین می‌شدند، متاسفانه سال ۱۳۹۹ با دستوری که در آن مقطع صادرشد جریان واردات ماشین آلات با مشکل مواجه شد. ماشین آلات سبک که در داخل تولید می‌شوند عمدتا ماشین آلاتی هستند که در راهسازی به کار گرفته می‌شوند و معادن نیاز به ماشین آلات سنگین‌تر دارند.
محتشمی پور معتقد است: اکنون تعداد ماشین آلات معدنی در کشور، حدود ۳۰ هزارتا است که نیمی از آنها فرسوده اند.
بستامی، رئیس سازمان نظام مهندسی معدن نیز به فرسودگی ناوگان ماشین آلات معدنی در کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: حدود ۱۵ هزار ماشین آلات معدنی عمر بالای ۲۰ سال دارند که نیازمند نوسازی هستند.
اهمیت این موضوع، در آنجا خود را نشان می‌دهد که به گفته معدنکاران، چرخ تولید در چاله نوسازی ماشین آلات معدنی گیر کرده است.
همچنین محتشمی پور معاون امور معدنی وزارت صنعت معدن و تجارت به حجم عملیات معدن کاری در کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: این حجم از عملیات معدن کاری نیاز به ماشین آلات نو دارد. عملیات معدنکاری ابزارش یا ماشین آلات است یا تجهیزات و مواد منفجره و یا ترکیبی از این دو که باید زمینه برای عملیات معدنکاری فرآهم باشد. در نبود هر کدام از این‌ها عملیات معدنکاری به شدت افت می‌کند. اکنون ما تعداد زیادی ماشین آلات معدنی فرسوده داریم که به مرور عمرشان بالاتر می‌رود، بنابراین ضروری است به تامین ماشین آلات معدنی در کشور سرعت بدیم.
از سویی دیگر دبیر انجمن سنگ آهن ایران می‌گوید: فرسودگی ماشین آلات معدنی باعث کاهش بهره وری معادن هم شده است، آقای عسکرزاده معتقد است؛ وضعیت ماشین آلات در معادن بسیار خراب است که معادن مجبور هستند از ماشین آلات راه سازی در معادن استفاده کنند حمل و نقل چند صد هزار تنی قرار است با کامیون‌های ۲۰ تن انجام شود. خیلی دور نیست که ما مجبور می‌شویم با دنیا رقابت کنیم، مگر می‌شود با کامیون ۲۰ تنی و با دامتراک ۶۰۰ تن رقابت کرد.
فرسودگی ماشین آلات معدنی و کاهش بهره وری معادن درحالی است که به گفته حق شناس مدیرعامل خدمات فنی مهندسی کانی مس، بر اساس برنامه هفتم، افزایش ۱۳ درصدی برای بخش معدن هدف گذاری شده است، در حالی که رشد اقتصادی سالانه ۸ درصد است. چنین افزایشی اگر بخواهد محقق شود، لازمه اش آن است که تحولات جدی در حوزه‌های اصلی معدن اتفاق بیفتد. بویژه که چنین هدف گذاری؛ یکسری انتظاراتی از برنامه بوجود آورده است.
به گفته فعالان حوزه معدنی حداقل با شرایط فعلی ماشین آلات معدنی، تحقق این چشم انداز دور از انتظار است. مدیرعامل کانی مس در این خصوص می‌گوید؛ در برنامه هفتم اشاره خاصی به بحث ماشین آلات معدنی نشده است. اگر بخواهیم به رشد ۱۳ درصدی در حوزه معدن برسیم، باید معادن بزرگ مان با حداکثر ظرفیت کار کنند، اما با توجه به ظرفیت تولید شرکت‌های داخلی و ماشین آلاتی که از آنها استفاده می‌شود، تحقق آن دور از انتظار است. در واقع ما به ماشین آلات معدنی با ظرفیت‌های خیلی بزرگتر نیاز داریم که وارد کشور کنیم تا بتوانیم تولید را افزایش بدهیم.
مدیرعامل کانی مس همچنین به ظرفیت‌های موجود در شرکت‌های تولید کننده داخلی ماشین آلات معدنی اشاره می‌کند و می‌گوید؛ اکنون به طور کامل از ظرفیت‌های تولید داخلی ماشین آلات معدنی استفاده می‌شود در حالی که ما به ماشین آلات معدنی بیشتری نیاز داریم، این موضوع باعث شده به طور کلی توان اجرایی معدن کشور یک مقدار کاهش یابد تا این موضوع حل نشود، نمی‌توانیم به این اهدافی که در برنامه هفتم هدفگذاری شده است، برسیم.
رفع موانع تولید و واردات ماشین آلات به روز، در ماده ۴۸ برنامه هفتم آمده است، اما به گفته عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، این ماده مسئله ماشین آلات را به صورت کلی مطرح کرده است و این یعنی اشاره شفافی به نیاز‌ها و ضرورت‌های نوسازی ماشین آلات معدنی نشده است. آقای کریمی در این خصوص می‌گوید؛ در خصوص ماشین آلات و تجهیزات معدنی در ماده ۴۸ قانون برنامه هفتم بند "ذ" یک حکم کلی آمده است که تمام واحد‌های تولیدی که دارای مجوز بازسازی یا نوسازی واحد خودشان هستند که معادن هم برای ماشین آلات و تجهیزات شان می‌توانند مشمول این قاعده باشند. این واحد‌ها می‌توانند نسبت به واردات ماشین و تجهیزات با معافیت گمرکی اقدام کنند. اکنون در بحث ماشین آلات معدنی شرکت‌هایی مثل هپکو که سازنده این ماشین آلات هستند در کشور وجود دارند، اما ممکن است ظرفیت شان متناسب با نیاز کشور نباشد.
طبق گفته آقای محتشمی پور، معادن امور معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت معدن و تجارت، براساس مصوبه‌ای در سال ۹۹ ورود ماشین آلات معدنی به کشور ممنوع شد، این موضوع باعث شد با توجه به فرسودگی ماشین آلات معدنی مصرف سوخت ماشین آلات معدنی هم به مراتب بالاتر از استاندارد‌های روز دنیا برآورد شود. به روز کردن ماشین آلات معدنی و سرمایه گذاری در حوزه از جمله ضروریات توسعه بخش معدن است که با جایگزینی کردن ماشین آلات نو سبب رشد و توسعه بخش معدن و صنایع معدنی خواهد شد.

گزارش از محسن قره گوزلی خبرنگار تحریریه معدن