تخم کتان؛ یکی از قویترین دانه‌های دارویی

به گزارش خبرگزاری صداوسیمای استان آذربایجان غربی ؛ تخم کتان یک نوع گیاه بومی آسیا و اروپا می‌باشد که در دو رنگ قهوه‌ای و طلایی موجود می‌باشد. اما ممکن است در رنگ‌های دیگری نیز در بازار موجود باشد.

 این دانه دارای خواص بی‌نظیری است و متخصصان از آن برای درمان لاغری بدن و یا حتی چاقی صورت استفاده می‌کنند. دانه کتان یا  Flaxseed دانه‌ای روغنی است که سرشار از امگا ۳ و فیبر می‌باشد. دانه کتان یا تخم کتان ابتدا در خاورمیانه کشف شد و سپس به آسیای شرقی، آمریکا و اروپا نیز منتقل و حتی در این نقاط پرورش داده شد.

 این دانه روغنی همانند سایر دانه‌ها فصل مناسب کشت مختص به خود را دارد و در اواخر بهار یا اوایل تابستان کاشته می‌شود و مدت زمان لازم برای رشد آن ۳ ماه است.  



تخم کتان چیست؟

تخم کتان یا flax seed همان دانه‌ای است که با استفاده از آن می‌توانید دور قرص‌های تقویتی را خط بکشید. این دانه حاوی مقادیر بسیار بالایی از فیبر، پروتئین و اسید‌های چرب امگا ۳ می‌باشد و فواید بسیار چشمگیری برای بدن دارد.

رنگ طلایی و قهوه‌ای این دانه هر دو به یک اندازه خاصیت دارد و آسیاب کردن آنها بهترین راه برای استفاده می‌باشد. این گیاه با شرایط آب و هوایی و اقلیمی بسیاری از مناطق سازگاری دارد و در نیم کره شمالی به راحتی قابل کشت است.




علاوه بر استفاده خوراکی، از این گیاه یا دانه در مصارف صنعتی نیز استفاده زیادی می‌شود. به عنوان مثال روغن کتان یکی از روغن‌های خشک کننده می‌باشد که در لاک‌ها و یا حتی رنگ‌ها استفاده می‌شود.

 بذر کتان به عنوان کنجاله خوراک دام نیز استفاده می‌شود و محصولی دوستدار طبیعت است.



طبع تخم کتان

طبع بذر کتان معمولاً سرد و شناور است و به دلیل حجم بالای روغن در آن، سبب تسکین التهابات داخلی و خارجی بدن می‌شود. همچنین، بذر کتان حاوی فیبر قابل حل بوده که در کاهش کلسترول خون، بهبود عملکرد روده و سلامت قلب و عروق مفید است.

در هنگام مصرف، برای بهبود جذب تغذیه‌ای بذر کتان بهتر است آن را آسیاب کرده و در مواد غذایی مختلف مانند ماست، دسر و سالاد استفاده کنید. البته، مصرف بیش از حد بذر کتان به دلیل محتوای قابل توجه فیبر، ممکن است منجر به مشکلات هضمی مانند گاز و نفخ شود.




خواص تخم کتان

این دانه یکی از قویترین دانه‌های دارویی است که خواص بسیار زیادی دارد. در ادامه به برخی از خواص تخم کتان می‌پردازیم؛


    پیشگیری از سرطان،

    درمان گُر گرفتگی،

    بهبود عملکرد کلیه،

    کاهش کلسترول خون،

    کنترل وزن،

    جلوگیری از پوکی استخوان،

    پیشگیری از سکته قلبی،

    کمک به سلامت پوست و مو.

آنتی اکسیدان موجود در این دانه باعث نابودی رادیکال‌های آزاد می‌شود و از بروز انواع بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری می‌کند.

از مواد مغذی که در این دانه گیاهی و دارویی وجود دارد می‌توان به پروتئین، فیبر، کلسیم، چربی، کربوهیدرات، منیزیم، پتاسیم و فولات نام برد. ویتامین B۶، زینک و آهن نیز در این دانه پر خاصیت وجود دارد.



خواص بذر کتان برای پوست و مو

به دلیل وجود ویتامین‌های E، B  و همچنین امگا ۳ در تخم کتان، این دانه تامین کننده رطوبت مو می‌باشد. اسید‌های چرب ALA مو‌های افراد را از خشکی نجات می‌دهد و لایه‌ای محافظتی را بر روی سطح مو ایجاد می‌کند که باعث حفظ رطوبت می‌شود.

شکستگی، موخوره و ریزش مو نیز با استفاده از بذر کتان به صورت کامل از بین خواهد رفت و آمینو اسید‌های سیستئین باعث کراتین مو و تقویت و حتی نرمی آن می‌شوند.

آنتی اکسیدان و ویتامین E موجود در این دانه باعث نابودی رادیکال‌های آزاد در بدن می‌شود و خواص ضدپیری دارد. اگر پوستی زبر و پوسته پوسته و حساس دارید می‌توانید با استفاده از بذر کتان تمام این مشکلات را از بین ببرید. در نهایت این دانه برای داشتن پوستی شفاف و یکدست که کاملا نرم و مرطوب باشد بسیار ضروری می‌باشد.



تخم کتان برای چاقی صورت

اگر افراد روزانه به اندازه نصف قاشق چای خوری به مدت ۶ هفته بذر تخم کتان مصرف کنند بعد از این مدت پوست آنها آبرسانی شده و بسیار با طراوت خواهد شد.

 در واقع اسید‌های چرب امگا ۳ باعث جذب آب به سلول‌های پوستی می‌شوند و تمام چین و چروک‌ها را از بین می‌برند. به همین دلیل از بذر کتان برای چاقی صورت نیز استفاده می‌شود.



استفاده از تخم کتان برای لاغری
فیبر موجود در دانه کتان موسیلاژ نام دارد که در اثر ترکیب با آب به ماده‌ای ژله‌ای تبدیل می‌شود و روند هضم مواد غذایی را کند می‌کند. با کند شدن تخلیه معده گرسنگی به تعویق می‌افتد و فرد احساس سیری می‌کند؛ از همین رو از تخم کتان برای لاغری بسیار استفاده می‌شود.
 این دانه نفخ شکم را به صورت کامل از بین خواهد برد و یبوست را نیز ریشه کن می‌کند در نتیجه باعث کوچک‌تر شدن شکم می‌شود. برای افزایش سوخت و ساز بدن و حذف چربی‌های مضر بدن این دانه بسیار کاربردی و ایده آل می‌باشد.



طریقه مصرف تخم کتان برای لاغری شکم
طریقه مصرف تخم کتان برای لاغری شکم به نحوی است که باید آن‌را پودر کرده و یا به صورت دمنوش استفاده کنید. پودر این دانه دارای کالری بیشتری نسبت به دانه کتان می‌باشد بنابراین دانه کتان آسیاب شده برای لاغری شکم مناسب نمی‌باشد.
 بهترین راه مصرف برای افراد استفاده از دم‌کرده تخم کتان می‌باشد که می‌تواند برای آنها بسیار پر فایده باشد. توجه داشته باشید که روغن کتان را نباید بر روی حرارت قرار دهید، زیرا سریعا اکسایش پیدا می‌کند. تنها بر روی مواد غذایی که نیازی به حرارت نداشته باشند می‌توانید از آن استفاده کنید.

 اگر از دم کرده تخم کتان بخواهید استفاده کنید باید روزی ۲ فنجان از آن‌را مصرف کنید. در صورتی که بخواهید از پودر شده آن استفاده کنید، باید در وعده‌های صبحانه و ناهار برای کاهش اشتها و کنترل هضم غذا میل کنید.

تخم کتان را می‌توان به مدت یکسال در ظرف سر بسته و در جای خنک نگهداری کرد. توجه به این نکته ضروری است که آسیاب شده آن‌را در فریزر و تنها به مدت ۶ ماه نگهداری کنید.


مضرات تخم کتان
در کنار تمام فواید دانه کتان باید به مضرات آن نیز پرداخته شود تا افراد با دیدی باز به سراغ مصرف آن روند. از مضرات تخم کتان می‌توان به اسهال، حالت تهوع، درد شکم و انسداد روده اشاره کرد.
 این عوارض زمانی به سراغ افراد می‌آید که در مصرف این دانه زیاده روی یا از دانه‌های خام و نارس استفاده کرده باشند. این دانه حاوی مواد غیر مغذی است که باعث اختلالات کمبود ید در بدن می‌شود.
 همچنین اسید فیتیک موجود در تخم کتان مانع جذب کلسیم، منیزیم، مس، روی و آهن در بدن خواهد شد.



مضرات مصرف بذر کتان برای کبد

بذر کتان منبعی غنی از اسید‌های چرب امگا ۳، پروتئین و فیبر است و مصرف آن به عنوان یکی از مواد غذایی سالم و مفید شناخته شده است. در صورت استفاده در حد مصوب و توصیه شده، مصرف بذر کتان برای کبد مضر نیست.

با این حال، برخی مطالعات نشان داده اند که مصرف بیش از حد بذر کتان ممکن است موجب افزایش سطح آلفا-فتوپروتئین در بدن شود که ممکن است باعث اختلال در عملکرد کبد شود. همچنین مصرف بیش از حد بذر کتان می‌تواند باعث افزایش مشکلات گوارشی و عوارض دیگری نظیر اسهال، سوء هاضمه و کاهش جذب مواد غذایی شود؛ بنابراین بهتر است که قبل از مصرف بذر کتان و هر نوع مواد غذایی دیگر، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

همچنین مهم است که مصرف بذر کتان را با توجه به رژیم غذایی خود تنظیم کنید و به مقدار مصوب و مناسب باشد.




موارد منع مصرف این دانه

برخی از افراد با مصرف این دانه دچار مشکلاتی می‌شوند و نباید از آن استفاده کنند. افرادی که دارای اختلالات خونریزی هستند از مصرف دانه کتان منع شده‌اند چرا که ممکن است خونریزی آنها را شدیدتر کند. همچنین افرادی که دچار انسداد روده و مری هستند نیز نباید از این دانه گیاهی استفاده کنند. سایر افرادی که نباید این ماده را مصرف کنند عبارتند از:

    خانم‌های باردار و یا شیرده،

    افراد دیابتی،

    کسانی که اندومتریوز یا توده‌های رحمی دارند،

    افراد مبتلا به سرطان رحم و تخمدان،

    افراد مبتلا به سرطان سینه.