مخالفان قیمت گذاری دستوری، محصولات لوازم خانگی معتقدند، زمانی که بازار رقابتی است نباید دولت در قیمت‌ها دخالت کند و موافقان می گویند با توجه به محدودیت واردات باید دولت به قیمت‌ها ورود و نظارت کند و گرنه قیمت‌ها غیرقابل کنترل می‌شود.
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، آقایان حسن خانی کارشناس اقتصادی و شهیدی دبیر انجمن تولید کنندگان صوتی و تصویری، در ویژه برنامه بالاتر شبکه خبر، چهارشنبه ۲۷ دی ۱۴۰۲ موضوع قیمت گذاری دستوری محصولات لوازم خانگی را بحث و بررسی کردند.
سؤال: آقای حسن خانی شما طرفدار کدام یک از دیدگاه‌ها هستید و چرا؟
حسن حسن خانی کارشناس اقتصادی: قبل از اینکه به سؤال شما پاسخ بدهم اجازه می‌خواهم که یک دورنمایی، از این موضوع عرض کنم.ما برآوردمان این است که در سال میزان گردش مالی .. یخچال، فریزر، لباسشویی، ظرفشویی و لوازم خانگی کوچک مثل پلوپز و چرخ گوشت، اتو و جاروبرقی و امثالهم و لوازم صوتی ـ تصویری و همین طور لوازم خانگی غیر انرژی بر و قطعه سازان لوازم خانگی این پنج تا صنف برآورد ما این است که حول و حوش ۶ میلیارد دلار در سال گردش مالی دارند که از این ۶ میلیارد دلار گفته می‌شود نیمی از آن تولید داخل است بین ۴۰ تا ۵۰ درصد و نیمی از آن هم به صورت واردات دارد در واقع تأمین می‌شود از این میزان واردات بخش زیادی سابقاً از طریق قاچاق تأمین می‌شد که اخیراً وزارت صمت عنوان کرده که میزان قاچاق لوازم خانگی به یک و هشت دهم یا کمتر رسیده و حالا ما فرض می‌کنیم که همان یک و هشت دهم اگر باشد قریب به چهار و دو دهم میلیارد دلار از لوازم خانگی در واقع باید سهم تولید کننده باشد تولید کننده‌ای که امروز دارد تأمین می‌شود و شهریور سال ۱۴۰۰ هم حضرت آقا دستور دادند که در پاسخ به نامه‌ی تولید کنندگان دستور دادند که واردات لوازم خانگی از کشور‌هایی مثل کره و امثالهم ممنوع بشود که بعد‌ها ایشان گلایه‌مند هم شدند از تولیدکنندگان لوازم خانگی مبنی بر اینکه چرا قیمت‌ها بالا رفت؟ اول یک سؤال را پاسخ بدهیم و آن اینکه میزان داخلی سازی لوازم خانگی چقدر است؟ در سال گذشته سهم واردات، ما ۱۰، ۱۵ تا تولید کننده‌ی عمده در واقع تولید کننده‌ی عمده لوازم خانگی را عدد گرفتیم حدود سه و شش دهم میلیارد دلار ارز دریافت کردند اگر این سه و شش دهم را تقسیم بر آن چهار و دو دهم که خدمتتان عرض کردم بکنیم از طریق میزان دریافت ارز سالانه می‌توانیم به این برآورد برسیم که میزان داخلی سازی لوازم خانگی بیشتر از ۱۴ ـ ۱۵ درصد نیست بنابراین شما اگر می‌خواهید قیمت گذاری دستوری را بردارید اول باید به این سؤال پاسخ بدهید که نرخ ارز مبنای تولید این لوازم خانگی که حالا یا به صورت اِسکِیدی یا به صورت کاملاً پکیج وارد کشور می‌شود که در واقع این یکی دو ساله خیلی هم سیاستگذاران همراهی کردند که به این صورت واردات رخ ندهد یا اگر به صورت قطعات، واردات می‌شود آن مبنای ارز می‌تواند مبنای مهمی برای قیمت گذاری باشد شما آن نرخ ارز مبنا را چه عددی در نظر بگیرید آیا ۲۸ و ۵۰۰ بگیرید؟، آیا نیما بگیریم؟ یا بازار آزاد در نظر بگیرید؟ این مهم است در پاسخ به این سؤال.
سؤال: آقای شهیدی با همین سؤال آقای حسن خانی از شما شروع می‌کنم و این پرسش که اول اینکه شما بفرمایید که موافق قیمت گذاری دستوری هستید یا خیر؟ و دلیلش را هم به ما بفرمایید و اینکه ارز را هم پاسخ بفرمایید.
محمدرضا شهیدی دبیر انجمن تولید کنندگان صوتی و تصویری: مفروضاتی که آقای حسن خانی فرمودند خیلی مورد تأیید ما نیست، ولی حالا آن را قسمت بعدی پاسخ می‌دهم، ولی اصل قضیه قیمت گذاری دستوری یعنی دخالت دولت در اقتصاد شاید یک جا‌هایی که وضعیت بازار، بازار نامتعادلی باشد یا بازار رقابتی نباشد این توجیه داشته باشد، ولی در صنعتی که در حال حاضر به شدت رقابتی است تولید بالا رفته مثلاً من فقط در صنعت تلویزیون را به تنهایی بگویم سال ۹۸ ما زیر ۱ میلیون تولید کرده بودیم الآن ۹ ماهه ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار تا تولید کردیم تا آخر سال هم برنامه مان بود که ۲ میلیون تولید داشته باشیم یعنی افزایش ظرفیت خیلی خوبی ایجاد شده سرمایه گذاری خیلی بالایی انجام شده رو کیفیت هم کار کردیم آمدیم وارد یک کشوری داریم می‌شویم که درجه‌ی آزادی اقتصادی اش بین ۱۸۰ کشور دنیا ۱۶۹ ام است یعنی اریتره، سودان، کره شمالی و اینها از ما درجه‌ی آزادی شان پایین‌تر است چرا؟ چون همه جا دولت دارد دخالت می‌کند عرضه کمتر از تقاضا باشد بله یک جا‌هایی به طور موقت دولت‌ها باید وارد می‌شوند یک کار‌هایی می‌کنند قیمت گذاری را دارند، ولی بیایند یک مصوبه را سال ۹۸ بگذرانند آخر سال ۱۴۰۲ هم بخواهند اجرایش بکنند خب این با هیچ منطق اقتصادی نمی‌خواند و بیاییم این قدر اقتصاد را دولتیش کنیم در همه‌ی زمینه‌ها دولت دخالت بکند بعد بیاییم بگوییم که چرا وضعیتمان این شکلی است معلوم است که این قدر که دخالت دارد می‌شود این اتفاق می‌افتد ، در ارز هم ما اتفاقاً به تک نرخی شدن ارز اعتقاد داریم ما در این بحث که بیاید چند نرخ باشد این را یک نوعی رانت می‌دانیم، ولی این را دیگر سیاست ارزی در اختیار مای تولیدکننده نیست ما اتفاقاً کاملاً اعتقاد داریم که پاسخ سؤال جناب آقای حسن خانی این است که همه چیز یک نرخ باشد اگر واقعاً دولت می‌خواهد سوبسیدی بدهد، یارانه‌ای بدهد برود روی شرایط دیگری پرداخت کند این قدر چند نرخی جز اینکه فساد بیاورد هیچ اتفاقی در آن نمی‌افتد این بحث اصلی ماست در این موضوع.
سؤال: الآن شما با قیمت گذاری دستوری موافقید؟
حسن خانی: من با قیمت گذاری دستوری موافق نیستم، اما به یک شرط که شرطم را عرض می‌کنم من یک سؤال دارم فرمودید که در واقع بازار رقابتی است اگر بازار رقابتی است چرا به رهبری نامه نوشتید که واردات را ممنوع کند؟ بفرمایید توضیح بدهید.
شهیدی: اولاً که ممنوعیت واردات از ۹۷ اتفاق افتاد ربطی به ۱۴۰۰ ندارد. من همین را خدمت شما بگویم ۹۷ دولت به علت تنگنای ارزی که اتفاق افتاد و یک دفعه حالا آن بحث تحریم خیلی تشدید شد آمد واردات خیلی از اقلام کالا از جمله لوازم خانگی را ممنوعش کرد این یک بحثی بود و بعد آن برند‌های اصلی هم آن‌ها از کشور ما خارج شدند و رفتند یعنی ما نیامدیم بگوییم که ممنوعیت داشته باشیم آن‌ها خودشان گذاشتند رفتند برند‌هایی که متعارف بود.
حسن خانی: نه متن نامه‌ای که به رهبری نوشته شده و حضرت آقا شهریور ۱۴۰۰ در پاسخ به آن نامه.
شهیدی: یک مقطعی آمد و یک بحث جدی به وجود آمد در حالی که یک رشد اقتصادی خیلی خوب در صنعت حداقل لوازم خانگی داشت می‌افتاد اتفاق می‌افتاد یک تعدادی از تولیدکنندگان رفتند نامه‌ای را نوشتند آن هم.
شهیدی: تولیدکنندگان رفتند نامه‌ای را نوشتند آن هم.
حسن خانی: شما نامه را تأیید می‌فرمایید یا نه؟
شهیدی: ما بحثمان این بود که اصلاً ما، ما هرگونه دخالت دولت را موافق نیستیم از جمله اینکه بخواهیم.
حسن خانی: خب اجازه بدهید نمی‌شود که ببینید آقای شهیدی ما ملتزم به رفاه مردم هستیم.
شهیدی: نه ببینید رفاه مردم یک شعار است و تحقق آن نیاز به برنامه دارد اقتصاد هم علم است دخالت دولت‌ها باید محدود به یک زمان‌های خاصی باشد هر زمانی دولت وارد بشود این را موافق نیستیم.
حسن خانی: آقای شهیدی این نکته‌ای که شما می‌فرمایید دخالت دولت‌ها باید محدود بشود یک گزاره‌ی کلیه‌ی ما به تعبیر ما همانگویانه است دولت دخالت نکند باشد مثل کدام کشور؟
شهیدی: مثل همه کشور‌های دنیا.
حسن خانی: خب این مثل همه‌ی کشور‌های دنیا.
شهیدی: چرا رتبه‌ی درجه‌ی آزادی اقتصادی ما باید ۱۶۹ باشد؟!
حسن خانی: درجه‌ی آزادی اقتصادی یک موضوع است بحث دخالت دولت یک موضوع دیگر است. حالا عرض می‌کنم خدمتتان من نکته ام این است اگر شما با آن نامه موافقید که خب اینجا نباید اصلاً از دخالت دولت برآشفته بشوید ناراحت نباید بشوید دولت باید دخالت می‌کرده.
شهیدی:کل آن ۸ تا تولید کننده‌ی کشور یک نامه‌ای زده بودند هیچ کدام از صنف‌ها هم این نامه را ننوشته بودند.
حسن خانی: یا با آن نامه موافقید که دولت دخالت کند و جلوی واردات لوازم خانگی را بگیرد یا مخالفید اگر موافقید پس این نکته‌ای که می‌فرماید دولت نباید دخالت کند چی؟ اگر مخالفید، پس آن نامه‌ای که آن دوستان زدند و امروز هم شما می‌فرمایید بازار رقابتی است آیا شما حاضرید درب واردات باز بشود؟
شهیدی: در واردات باز است اصلاً بسته نیست.
حسن خانی: می‌دانم، ولی به هر حال محدودیت‌های قانونی وجود دارد. در صنف خودتان عرض می‌کنم بخواهم یک برند تلویزیونی خارجی را داشته باشم آیا آن را آزادانه می‌توانند از بازار تهیه بکنم یا نه؟
شهیدی: شما همین الآن شما بروید بازار حضوری سمت امین حضور بروید بازار‌های حالا الکترونیکی و رسانه‌ای هم که هست به شدت، نه قاچاق وجود ندارد آزادسازی قاچاق اتفاق افتاده یعنی آمدند بازار به وفور اتفاقاً ما یکی از گلایه هایمان همین است ما روی اینی که واردات قانونی از مبادی قانونی بیاید طرف گمرکش را بدهد عوارضش را بدهد مالیاتش را بدهد بله می‌توانیم رقابت بکنیم بببین جناب آقای حسن خانی ما الآن ۳۰ درصد پرداختی که داریم می‌کنیم به دولت داریم می‌پردازیم ببینید ما اگر یک تلویزیونی که مردم ۱۰ میلیون می‌خرند آدرس غلط ندهند که فکر کنند مثلاً ۱۰ میلیون آن به جیب تولید کننده یا فروشنده می‌رود ما ۷ میلیونش در جیب ماست و ۳ میلیون آن در جیب دولت است ۹ درصد ارزش افزوده از ما می‌گیرند ۷ ـ ۸ درصد گمرکی در گمرک از ما می‌گیرد مالیات بر فروش می‌گیرد مالیات بر سود می‌گیرد در حالی که قاچاقچی را آزاد گذاشتند هیچ کدام از اینها را نمی‌پردازد ما الآن شما سؤالتان این بود که واردات را من دارم می‌گویم اگر واردات قاچاق را جلویش را بگیرند و ممنوعیت واردات قاچاق بگیرند ما با واردات قانونی مشکلی نداریم.
حسن خانی: من یک سؤال می‌پرسم سهم داخل سازی تان چقدر است؟
شهیدی: این چه ربطی به قاچاق دارد.
حسن خانی: اصلاً قاچاق را فعلاً بگذاریم کنار.
سؤال: اول شما بدانیم موافق قیمت گذاری هستید؟
حسن خانی: ببینید قیمت گذاری دستوری اگر بازار رقابتی باشد یا به تعبیر بهتر اگر بازار کارا باشد، بازار کارا یعنی رقابت کامل، رانت اطلاعاتی نباشد، انحصار عرضه نباشد، انحصار تقاضا نباشد و ... اگر اینها اتفاق بیفتد در یک شرایط کاملاً آرمانی قیمت گذاری مبتنی بر عرضه و تقاضا بهینه است، ولی آیا نظام و ساختار تولید لوازم خانگی در کشور ما متصور به همچنین ماجرایی هست؟
سؤال: پس یعنی شما می‌گویید این شکلی نیست و باید قیمت گذاری باشد درست است؟
حسن خانی: نه من نگفتم باید قیمت گذاری باشد من می‌گویم مثل همه جای دنیا ببینید یک بار دیگر من در همچنین برنامه‌ای عرض کردم در تمام کشور‌های دنیا یا قیمت‌ها دستوری است یا فرمول قیمت‌ها کاملاً مشخص است و دستوری است لوازم خانگی باید مثل بقیه صنف‌ها باید ساختار هزینه هایش روشن باشد آقا شما چقدر نیروی کار، شما چقدر هزینه نیروی کاری تان می‌شود؟ چقدر هزینه مالیات می‌دهید؟ چقدر هزینه‌ی سربارتان است؟ چقدر ارزبری دارید؟ اینها را مشخص بکنید حاشیه سودتان معلوم باشد قیمت گذاری دستوری نمی‌خواهد وقتی ساختار قیمت گذاری مشخص باشد.
شهیدی: شما ببینید اگر یک اطلاعی از وظایف سازمان حمایت دقیق‌تر بگیرید با توجه به همین بحثی که وجود دارد که قیمت گذاری دستوری تقریباً می‌شود گفت برای هر مدل، برای هر موضوعی ما یک گزارشی داریم .. و به ریز همین مواردی که شما می‌گویید که چقدر.
حسن خانی: سازمان حمایت چند بار در دوره‌های مختلف چند بار یک بار قیمت‌ها را تعدیل می‌کند؟
شهیدی: هر بار که ما قیمت یک کالایی را می‌خواهیم تعیین کنیم باید برویم سازمان، خب بعد هر دوره‌ای تقریباً سالی یک بار هم بیشتر نیست که البته ما یک گلایه‌ای داریم مگر اینکه یک تلاطمی ایجاد بشود مثلاً یک دفعه قیمت ارز را می‌برند بالا که می‌بریم مستنداتی می‌بریم، ولی سازمان حمایت یکی از بحث‌هایی که وجود دارد این است که دقیق کنترل می‌کند یک بحث برعکسی در دنیا داریم می‌گویند آقا اگر قیمت یک کالایی بیشتر شد شما ۱۵ درصد، ۱۷ درصد بکش روی آن و بفروشش، یعنی اگر یکی یک کالایی را مثلاً این تلویزیون را، تولید کننده می‌گوید اگر ۱۰ میلیون برایت درآمد ۱ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان سود می‌کنی، ولی اگر ۱۲ میلیون همان تلویزیون برایت قیمتش درآمد ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان برو سود بکن.
حسن خانی: پس شما ذی نفع افزایش قیمت هستید.
شهیدی: نه، اتفاقاً برعکس اعتقاد داریم که بیایید بهره وری را بیاورید وسط و این قدر.
حسن خانی: بهره وری را از کدام محل؟
شهیدی: روش قیمت گذاری را باید عوض کنید ما روش قیمت گذاری را آمدیم یک روشی گذاشتیم که کاملاً به ضرر مصرف کننده اتفاق افتاده و تولید کننده.
حسن خانی: آقای شهیدی من رو همان بهره وری شما، بهره وری را از کدام محل افزایش بدهید؟ از نیروی کار افزایش بدهیم؟، از خط تولید قدیمی شما افزایش بدهیم؟ از چی؟
شهیدی: نگاه کردن به بهره وری در حداقل قیمت گذاری نگویند هر کی قیمتش بیشتر بود سودش باید بیشتر باشد ببینید ما یکی، نه اصلاً انحصار نیست اصلاً من بحثم بحث من این است که اگر بازار رقابتی است که ما اعتقاد داریم رقابت است به این دلیل که همین الآن داریم در صنعت لوازم خانگی بالای ۱۰۰ تا تولید کننده است که ۲۰ تا از آن از تولیدکنندگان بزرگ هستند اینها دارند با هم رقابت می‌کنند هر کدام شان دارند یک امتیازاتی می‌دهند که الآن قسطی دارند می‌فروشند با این روش که داریم کار می‌کنیم دلیل ندارد دولت این قدر مداخله بکند.
حسن خانی: آقای بزرگ نسب بازار لوازم خانگی رقابتی است شما به عنوان یک مصرف کننده؟
سؤال: شما بفرمایید، اتفاقاً سؤال من از شماست، چون چند تا سؤال پرسیدین خودتان هم اگر پاسخش را بدهید.
حسن خانی: بازار رقابتی یک علامتی دارد یک سری علائمی دارد یکی از علائمش این است که حتماً تأیید می‌فرمایید ورود و خروج به این بازار آزادانه رخ بدهد الآن یک نفر بخواهد وارد بازار تولید لوازم خانگی بشود به راحتی می‌تواند؟
شهیدی: بله به راحتی می‌تواند بله همین ایام هم خیلی از واحد‌های تولیدی جدید آمدند در این چند سال کسی کارشان ندارد، ولی بحث اصلی در بازار رقابتی تعادل عرضه و تقاضاست این را خود شما می‌دانید ما یک مقطعی بله سال ۹۸ که ضوابطی گذاشته شد بازار متعادل نبود، ولی الآن تقاضا کمتر از عرضه است ما الآن انبارهایمان خیلی جا‌ها پر دارد می‌شود ما مشکل اصلی که داریم رکودی است که در بازار حاکم است ما الآن مشکل اصلی مان قدرت خرید مردم.
حسن خانی: علت رکود چی هست فکر می‌کنید؟
شهیدی: قدرت خرید مردم، اقتصاد به گونه‌ای پیش رفته که مردم پول ندارند جنسی بخرند الآن شما این قدر افزایش را ببینید یکی از آدرس غلط‌ها همین است که آقا لوازم خانگی افزایش پیدا کرده شما آمار را بگیرید من آمار آذر ماه مرکز آمار را دارم آمار گوشت نسبت به مدت مشابه پارسالش ۱۳۶ درصد افزایش داشته مرغ ۵۷ درصد افزایش داشته، ماهی ۸۵ درصد افزایش داشته، یعنی اقلام اساسی اش را دارم می‌گویم برنج خارجی ۴۳ درصد افزایش داشته.
حسن خانی: اجازه می‌فرمایید این قیمت‌ها را با ۹۵ چک کنیم؟
شهیدی: من پارسال را دارم می‌گویم ۹۵ که خیلی فاصله است ما نسبت به پارسالمان ۱۲ درصد افزایش داشتیم آدرس غلط دادن دقیقاً همین است که.
حسن خانی: آقای شهیدی قیمت یک یخچال ساید سال ۹۵ یک یخچال ساید ایرانی ۳ میلیون بوده.
شهیدی: ببینید سال ۹۵ را دیگه به عنوان یک خاطره از آن اسم ببر.
حسن خانی: نه من می‌خواهم با شما همراه باشم.
شهیدی: اتفاقی که افتاد وقتی ۱۶ برابر قیمت ارز بالا رفت ببینید ما همان سال ۹۵ ما تولید کننده بودیم داشتیم بررسی می‌کردیم داشتیم تولید می‌کردیم بازارمان کاملاً رقابتی بود با جایزه و این حرف‌ها داشتیم کالایمان را می‌فروختیم.
حسن خانی: آقای شهیدی قیمت ارز از سال ۹۵ تا به امروز چند برابر شده است؟
شهیدی: ۱۶ برابر شده است.
حسن خانی: سال ۹۵ قیمت یخچال ساید داخلی حدود ۳ میلیون بوده امروز حدود ۹۰ میلیون است.
شهیدی: نه خیر آمار غلط دارید می‌دهید. من الآن سایت خودمان هست آن ۳ میلیونی شما الآن حداکثر حداکثر شده باشد ۳۰ ـ ۳۵ تومان آن ۳ میلیونی را.
حسن خانی: خب همان حرفی که دارید شما می‌زنید باز من ثابت می‌کنم که این بی مبنا بالا رفته چرا؟ مگر قیمت ارز چند درصد هزینه‌ی تمام شده یک یخچال ساید است.
شهیدی: آخه مشکل همین است که شما فقط فکر می‌کنید قیمت ارز است نه پتروشیمی متناسب با قیمت ارز می‌رود بالا گرچه تولید داخل است، فولاد دقیقاً مطابق با قیمت ارز می‌رود بالا یعنی قیمت گذاری فولاد و ورق دقیقاً مطابق با قیمت ارز است پس اقلام داخلی، کارتون، کارتون یک کالایی که می‌خواهیم بخریم کاغذش چی هست درست است که داخل می‌آوریم کاغذش وارداتی است کارتون هم متناسب با قیمت دلار می‌رود بالا.
حسن خانی: پس این که شما می‌فرمایید قیمت گذاری دستوری نباشد معنایش این است که قیمت را رها کنیم هر چقدر این نرخ ارز رفت بالا این هم قیمتش برود بالا.
شهیدی: وقتی تولید رفته بالا ببینید شما خودتان اقتصاد خواندید می‌دانید این جوری نیست که فکر بکنید قیمت همه‌ی کالا‌ها رفته بالا، چون که مرغ فروش، زالو صفت است می‌خواهد قیمت‌ها را ببرد بالا، برنج فروش می‌خواهد این کار را بکند گوشت فروش می‌خواهد این کار را بکند ارزش پول ملی ۱۶ برابر پایین آمد متناسب با یک تورم انتظاری هم درست کردیم برای مملکت برای مردم همه مردم انتظار دارند که دوباره فروردین ماه قیمت‌ها برود بالا با این وضعیت اقتصادی که الآن درست کردیم، اقتصاد علم است خود شما می‌دانید با شعار حل نمی‌شود با دستوری حل نمی‌شود با دخالت دولت حل نمی‌شود ببینید یک سناریوی خیلی خیلی مشخص خوشگل وجود دارد یک کالایی قیمتش می‌رود بالا دوستان صدا و سیما زحمت می‌کشیدند به همراه تیم خبری می‌روند یک گزارش تهیه می‌کردند کالا‌ها رفته بالا برای همه‌ی زمینه‌ها همین یکی دو روز پیش هم داشتید یک گزارشی راجع به حبوبات بود داشت زده می‌شد بعد گروه تعزیرات و بازرسی کالا و اینها همه می‌ریزند اولین حرفی که می‌زنند بله این متخلف است تخلف کرده آن یکی هم می‌گوید ما این قدر جریمه اش کردیم، ولی دوباره این کالا می‌رود بالا چند بار این سناریو تکرار شده است؟ اصلاً دیگه کاملاً یک سناریوی نخ نمای کلاسیک شده که آقا افزایش قیمت‌ها این شکلی است.
حسن خانی: اجازه بدهید من یک نکته‌ای عرض بکنم ببینید ما داریم در واقعیت سیر می‌کنیم نمی‌خواهیم شعار بدهیم یکی از مصادیق واقعیت را عرض بکنم ببینید اسم کارخانه را نمی‌خواهم بیاورم، چون فعلاً در دست بررسی است یک کارخانه‌ای اینکه قاعده‌ی دو الف را دوستان دارند استفاده می‌کنند که بماند یک داستان مفصلی است که چطوری می‌آیند از این قاعده‌ی دو الف دور می‌زنند حالا من ورود نمی‌کنم یک شرکتی ۹۰ تا شرکت زیر مجموعه دارد ۲۷۲ تا کارت بازرگانی دارد تولیدکننده لوازم خانگی است متهم به ۱۰ میلیارد دلار قاچاق ارز هم هست حالا من اسمش را نمی‌آورم پرونده اش دستگاه قضایی دارد کار می‌کند منتهی نکته من این است که اگر تولید کننده‌ی لوازم خانگی، ببینید ما در سال همانطور که عرض کردم چهار و دو دهم میلیارد دلار سهم تولید کننده‌ی لوازم خانگی داخلی است اگر قرار باشد سه و شش دهم میلیارد دلار واردات ارز یعنی تخصیص ارز در واقع تعلق بگیرد از آن طرف قیمت تولیدش هم به فرمایش شما متناسب با افزایش نرخ ارز غیر رسمی بالا برود پس این چه آورده‌ای برای رفاه مردم دارد؟! می‌دانم باید تولید کننده دارد حمایت، باید حمایت کرد.
سؤال: یک نکته‌ای من فقط داخل پرانتز بگویم یک اشاره ای، چون آقای شهیدی داشتند به گزارش‌های ما، ولی همیشه پیگیری هایمان سامانه‌ای و نظارت‌های سامانه‌ای بود نه آن چیزی که در گذشته مرسوم بوده یک سؤال از شما بپرسم شما آقای شهیدی می‌گویند بازار رقابتی است شما می‌گویید نیست شما دلایلتان را می‌گویید؟
حسن خانی: بله بازار رقابتی در اقتصاد تعریف دارد بازار رقابتی یعنی هر کسی با هر در واقع توانی بتواند وارد این بازار برای تولید بشود اصلاً همچنین چیزی نیست در بازار لوازم خانگی مگر شما می‌توانید با تولیدکننده‌های بزرگ رقابت کنید اصلاً فیزیکی حذف می‌شوید به راحتی حذف می‌شوید انحصار از سر و روی بازار تولید لواز خانگی دارد می‌بارد نه ادعا نیست من خواهش می‌کنم شرکت کننده‌های بزرگ میزان ارزی که دارند دریافت می‌کنند از دولت را بیاییم بررسی کنیم تولید کننده‌های بزرگ میزان ارزی که از دولت دارند دریافت می‌کنند را هر سال بررسی کنیم، اصلاً همین دلیل مثل روز روشن است.
شهیدی: بحثمان آمدیم یک بحث عمومی در رسانه‌ی ملی داریم انجام می‌دهیم که مردم آگاهی بخشی پیدا کنند که وضعیت قیمت گذاری چگونه است و چگونه افزایش پیدا می‌کند اینکه حالا قاعده دو الف رعایت شده یا نشده اینی که آقا ارز چقدر می‌گیرند این حرف‌ها اینها بحث‌های سیاستگذاری است که در این موضوع وجود دارد، ولی بازار، بنده اعتقاد دارم کاملاً رقابتی است بالای ۱۰۰ تا تولید کننده‌ی لوازم خانگی داریم که ۲۰ تایشان بزرگ اند برای گرفتن سهم بازارشان دارند با همدیگر رقابت می‌کنند بحث اساسی که در این موضوع وجود دارد این است که این تولید کننده‌ها به علت اینکه می‌خواهند انبارهایشان را خالی بکنند و می‌خواهند بفروشند از آن ور مردم توان خرید ندارد رکود حاکم است مردم واقعاً توان خرید ندارند مجبور شدند حتی از آن سود‌هایی که قیمت گذاری دستوری کمتر بگیرند که بتوانند کالایشان را بفروشند بازار کاملاً رقابت است مشکل، مشکل این تکه نیست مشکل، مشکلی است که مردم توان خرید ندارند وگرنه این نسبت به افزایش سایر کالا ما از پارسال تا حالا ۱۲ درصد افزایش داشتیم مرکز آمار دارد می‌گوید بروند مرغ را بگیرند که ۵۷ درصد است ۵۶ درصد بروند گوشت را بگیرند ۱۴۰ درصد است از من دارم از آذر پارسال نسبت به امسال می‌گویم آنی که بخواهیم برویم ۹۵ بگیریم که اصلاً یک فاجعه‌ی دیگری رو همه چیز اتفاق می‌افتد.
حسن خانی: من نکته‌ای که شما اگر می‌گویید رقابت است باید یک برد و باختی در این رقابته ما ببینیم چند سال است که این تولید کننده‌های بزرگ همیشه چنبره زدند روی اقتصاد.
شهیدی: ببینید ما دو برابر نسبت به همان ۹۵ البته نه بعد از این تحریم‌ها ۹۵ خوب بود بعد از آن ما دو برابر کردیم میزان تولید را الآن تولید مازاد بر عرضه است.
حسن خانی: چرا دو برابر کردید؟ به خاطر اینکه جلوی واردات گرفته شد به شما کمک شد.
شهیدی: توانستیم تولید بکنید.
حسن خانی: نه توانستیم که، جلوی واردات گرفته شده به شما کمک شد به هر حال.
شهیدی: شما آمار ندارید سال ۹۵ و ۹۶ در واردات آنچنانی در صنعت لوازم خانگی و تلویزیون نبود من آمار را گمرک را بگویم سال ۹۵ که واردات آزاد بود ۵ هزار تا بود.
حسن خانی: قاچاق چی؟
شهیدی: قاچاق هم نبود قاچاق هم خیلی کم بود چرا؟ چون که تولید کننده‌ی داخلی داشت با برند خارجی تولید می‌کرد خب دیگر دلیل نداشت.
حسن خانی: می‌خواهم بگویم که شما چقدر.
شهیدی: نه بله بحثی که وجود دارد آن موقع تولید همین تولیدات محصولاتی که دارید می‌بینید همین برند‌هایی که اینجا هست بعضاً می‌بینیم اینها همه تولید داخل است کارخانه‌های داخلی داشتند برند‌های خارجی را تولید می‌کردند و رقابتی هم بودند.
حسن خانی: یعنی شما با برند خارجی تولید می‌کنید می‌توانید رقابت کنید با همدیگر، شما اصلاً می‌روید برند خارجی را می‌آورید در کشور لایسِنسِش را من ایرانی بدون لایسنس می‌توانم با شما رقابت کنم؟ این مفهوم رقابت است؟
شهیدی: نه تولید کننده است تولید داشت می‌کرد. تعریف رقابت یعنی مردم حق آزادی داشته باشند حق آزادی انتخاب را داشته باشند.
حسن خانی: آن می‌شود رقابت در خرید، شما رقابت در عرضه را بیایید بررسی کنید.
شهیدی: رقابت در عرضه هم همین طور است ما ۱۰ تا کارخانه ۱۵ تا کارخانه داشت کالا را عرضه می‌کرد.
حسن‌خانی: آقای شهیدی ۱۰۰ کارخانه اگر هم عرضه کند باز هم اسمش کارخانه نیست.
شهیدی: شما فکر می‌کنید باید چکار کنند؟
حسن‌خانی: رقابت تعریف دارد در اقتصاد.
شهیدی: تعریفش را شما بفرمایید.
حسن‌خانی: آزادی در ورود و خروج
شهیدی: خروج و ورود چه کسی؟
حسن‌خانی: تولید و ورود عرضه کننده و تولیدکننده
شهیدی: تولیدکننده الآن که هر کسی که خواسته پروانه تولید بگیرد دیگر به او پروانه تولید می‌دهند مشکلی ندارد در این موضوع، این که خودش بتواند تولید کند یک بحث دیگر است.
حسن‌خانی: این که دولت مجوز می‌دهد که اسمش رقابت پذیری نیست، آیا تولید کننده می‌تواند با شما رقابت کند.
شهیدی: ما تولید کننده دنبال این نه سیاستگذار هستیم نه اتفاقاً نقش دولت همینجاست، می‌گوییم دولت تو بیا نقش بازار رقابتی را برای ما درست کن، ولی قیمت را دیگر نیایید سراغ ما، رقابت را اتفاقاً ایجاد کن و دیگر حرفی نداریم نمی‌گوییم بازار انحصاری وجود داشته باشد.
حسن‌خانی: شما تن می‌دهید به قواعد رقابت؟
شهیدی: ما مگر کاره‌ای هستیم که تن ندهیم؟
حسن‌خانی: یکی از قواعد رقابت این است که ارز تخصیص یافته به واردات قطعات لوازم خانگی یکسان به همه بین همه تقسیم شود فارغ از این که شما کارخانه آ هستید یا کارخانه ب تازه کار.
شهیدی: ما دنبال این هستیم که ارز چگونه توزیع شود، تا دلتان بخواهد سامانه درست کرده بانک مرکزی، تا دلتان بخواهد وزارت صمت نظارت می‌کند، پس همه کنترل‌ها را دارند می‌کنند.
حسن‌خانی: اگر سامانه تولید درست نمی‌شود که مملکت در شرایط تحریم قابل اداره نبود قربان، انگار شما دارید در سوئیس زندگی می‌کنید، ما در ایران داریم زندگی می‌کنیم که از سال ۹۷ تحریم شده، مهمترین قواعد تحریم بین الملل در ایران هم پیاده شده اصلاً ما نداریم در کشوری این حجم از تحریم بعد شما می‌فرمایید که دولت نباید دخالت کند، سامانه نباید داشته باشیم، آزاد باشیم هر کسی می‌خواهد هر کاری کند.
شهیدی: بحث ما این است که در سیاستگذاری کلان با دولت مشکل نداریم، در نظارت مشکل نداریم، در سیستم دخالت را ما مشکل داریم.
حسن‌خانی: کجای دخالت را؟
شهیدی: یکی این است که هر دفعه من می‌خواهم یک کالایی را تولید کنم این قیمت را نفروش، این قیمت بفروش، اگر بگذار شما بازار رقابت را برای من کامل درست کن.
سوال: آقای حسن‌خانی شما گفتید بازار الآن رقابتی نیست؟ درست است؟
حسن‌خانی: قطعاً رقابتی نیست.
سوال: و می‌گویید که در این بازار غیررقابتی دولت باید قیمت گذاری کند، درست است؟
حسن‌خانی: دولت باید قواعد درستی بچیند ولو این که قیمت را مشخص نکند.
سوال: الآن به این شیوه‌ای که دولت قیمت گذاری می‌کند شما موافق هستید یا نیستید؟
حسن‌خانی: نه طبیعتاً این کار‌ها نیست، من می‌پذیرم که شرایط فعلی شرایط بهینه‌ای نیست.
شهیدی: خوب است شما یک چیزی را پذیرفتید.
حسن‌خانی: من با این که دولت یک قیمت ثابتی را فیکس کند می‌پذیریم من همان اول هم عرض کردم.
سوال: نه مثل الآن دیگر مثلاً سالانه یک افزایشی دارند و این را دولت هم تعیین می‌کند شما با موافق این نیستید؟
حسن‌خانی: نه این شرایط درست نیست، ولی راه حل بهینه این هم نیست که آقای شهیدی می‌فرمایند که دولت دست و پایش را جمع کند برود کنار ما خودمان می‌دانیم و مردم.
شهیدی: تا حالا دولت موفق بوده، تا حالا دولت یک دانه مدل موفق را بفرمایید که قیمت گذاری دستوری به نفع مردم شده؟
حسن‌خانی: شما هم موفق نیستید، حضرت آقا گلایه‌ای که کردند به حق بود.
شهیدی: ما بحث این را داریم
حسن‌خانی: می‌دانید رهبری خطاب به شما به صنف تولید کنندگان لوازم خانگی چه فرمودند؟ گفتند ما یک حرفی زدیم گفتیم آقای دولت جلوی واردات را بگیرید که تقویت شود که این آقایان تولید کننده باشند، شما چه جواب دادید؟
شهیدی: ما در تولید جواب دادیم
حسن‌خانی: نه قیمت را آوردید بالا
شهیدی: ۱- این که تولیدمان را به شدت بردیم بالا ۲- الآن افتخارمان این است که از پارسال تا امسال یکی از پایین‌ترین مرکز آمار گزارشش را بگیرید، پایین‌ترین افزایش قیمت‌ها در صنعت لوازم خانگی بوده، درست است که مردم قدرت خرید ندارند.
حسن‌خانی: از بعد از بیانیه رهبری
شهیدی: بله
حسن‌خانی: قبل از آن چه بلایی سر مردم آوردید، قبل از آن که خیلی بلا سر مردم آوردید.
شهیدی: رقابت و بازار اقتصاد علم است اگر تولید بالا برود، عرضه بیشتر از تقاضا شود اتوماتیک وار بازار با داده می‌شود و قیمت را می‌آورد پایین
حسن‌خانی: نه این طور نیست. یک جمله‌ای آقای شهیدی می‌گویند، می‌فرمایند اگر تولید بالا برود و عرضه پیشی بگیرد قیمت می‌آید پایین، این در اقتصاد متأسفانه دچار یک سوءتفاهمی شده، کشش قیمتی آن تقاضای آن کالا مهم است، اگر کالا ضروری باشد ضرورتاً با افزایش تولید قیمت پایین نمی‌آید، شما از پارسال تا امسال میزان تولید خودرو در کشور ما دو برابر شده، حالا قیمتش آمده پایین چرا؟ چون کالا کالایی نیست کشش قیمت تقاضا مهم است.
شهیدی: خودرو را اگر مثل کالای ما مقایسه اینچنینی نکنید پلاک نمی‌خواست می‌گفتند همین روش قاچاق می‌تواند بیاید بعد شما می‌بینید خودرو یک سوم این قیمت می‌شد، اتفاقاً آنجا هم دولت دخالت کرده، آنجا دولت آمده نگه داشته و نگذاشته یکسری واردات انجام شود حالا من با خودرو کار ندارم، ولی در کالای ما اصلاً بحث واردات پر از بازار است بدون پرداخت عوارض و گمرکی و اینها.
حسن‌خانی: بعضی جا‌ها فرمایشاتتان یک مقداری انسجامش بیشتر باید باشد. می‌فرمایید که ما تولید را بالا بردیم از آن طرف قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده، این که نشد، اگر تولید بالا رفته
شهیدی: قدرت خرید مالی مردم را ما می‌توانیم ببریم بالا مگر اقتصاد کلان است
حسن‌خانی: به فرمایش شما اگر تولید می‌رفت بالا قاعدتاً باید قیمت می‌آمد پایین، ولی خودتان می‌فرمایید قیمت رفته بالا.
شهیدی: ما داریم می‌گوییم ۱۲ درصد نسبت به پارسال دستمزد ۲۵ درصد، ارز ما
حسن‌خانی: می‌فرمایید که اگر تولید بالا برود قیمت پایین می‌آید پس قیمت که پایین نیامده
شهیدی: بله، به شرط ثبات سایر، بله ارز ما را ثابت می‌گرفتند، پارسال به ما ارزمان ۲۲ درصد نسبت به امسال افزایش داشته
حسن‌خانی: این مردم نجیب و صبور ایران به شرط ثبات سایر شرایط را چه جوری ببینند، چه جوری درک کنند.
شهیدی: این مردم نجیب که همواره یک جوری اسمشان برده می‌شود که فکر می‌کنند مسئولان دارند برای مردم حالا ظاهراً می‌خواهند کار کنند، ولی می‌بینیم در عمل این فاجعه اقتصادی که دارد درست می‌شود می‌بینید.
حسن‌خانی: به مسئولان هم وصل کنیم و به شما بسپاریم باز هم مردم اذیت می‌شوند.
شهیدی: ما به نسبت هیچ چیزی را مطلق نداریم نسبی داریم نگاه می‌کنیم، وقتی گوشت را که ۱۳۶ درصد افزایش داشته، مرغ ۵۷ درصد افزایش داشته، ماهی ۸۵ درصد اینها.
سوال: سر لوازم خانگی داریم صحبت می‌کنیم؟
شهیدی: ۱۲ درصد افزایش داشتیم.
سوال: شما سال پیش ارز را چقدر می‌گرفتید، امسال چقدر دارید می‌گیرید؟ به چه نرخ دارید ارز می‌گیرید از دولت؟
شهیدی: ما داشتیم ۲۸ و ۵۰۰ می‌گرفتیم الآن نیما ۴۲ - ۴۳ تومان است برای واردات.
سوال: میانگین چقدر واردات دارید؟
شهیدی: برای خرید‌های داخلی که می‌کنیم باز به همین تناسب افزایش دارد.
حسن‌خانی: میزان داخلی سازی تان چند درصد است؟ یکی دو تا را مثال بزنید؟
شهیدی: متفاوت است، ممکن است در یک کالایی ۳۰ درصد داخلی سازی باشد و در کالایی ۸۰ درصد داخلی سازی باشد، کارخانه به کارخانه هم حتی متفاوت است.
حسن‌خانی: من می‌دانم من این را می‌دانم می‌خواهم یکی دو تا مثال بزنیم الآن من نمی‌خواهم وارد آن بحث و قاعده دو الف بشوم، ولی می‌خواهم بگویم چرا یک شرکت باید با ۲۷۰ کارت بازرگانی بیاید ارز بگیرد بعد از آن طرف هم حالا یا ۲۸ و ۵۰۰ یا نیمایی یا هر چه؟
شهیدی: این بی حساب و کتابی مملکت
حسن‌خانی: بی حساب و کتابی را شما الان دارید از آن دفاع می‌کنید ، شما دارید می‌گویید دولت دخالت نکند.
شهیدی: همین حرف تان ناقض صحبت هایتان است.
حسن‌خانی: نه
شهیدی: الان که دولت دخالت کرده می‌گویید یک چنینی به هم ریختگی وجود دارد.
حسن‌خانی: نتیجه اخص مقدمات است.
شهیدی: شما دارید می‌فرمایید که دولت دخالت کرده بعد از این هم باید دخالت کند، بعد می‌فرمایید که شرکتی است که ۲۷۰ کارت دارد ۲۹۰ تا کارت دارد، پس نشان می‌دهد.
حسن‌خانی: در باز است، باز می‌پرد، پس در می‌پرد، این که یک مقایسه خیلی ساده‌ای است. خواهش می‌کنم از این مغالطه بیایید بیرون، شما می‌گویید در باز است، بازهم می‌پرد، پس در می‌پرد، دولت مداخله کرده الآن شرایط این جور است پس دولت نباید دخالت کند.
شهیدی: شما دارید تاکید می‌کنید که یک واحد است که من نمی‌دانم کدام واحد است، همین الآن می‌گویم هر واحدی که این کار را کرده می‌روند سراغش.
حسن‌خانی: این که دولت دخالت کرده یا نکرده باید مشکلات دخالت دولت گرفته شود، ولی این که دولت را از روی میز حذف کنید یعنی هر که هر که کنیم و دولت دخالت نکند.
شهیدی: این مغلطه‌ای که شما دارید می‌کنید.
حسن‌خانی: شما می‌گویید دولت در چه دخالت نکند.
شهیدی: ما می‌گوییم دولت سیاست کلان اقتصادی را درست ترسیم کند.
حسن‌خانی: مثلاً چه مثلاً ارز را آزاد کند؟
شهیدی: نه الآن کاری که کرده شما فکر می‌کنید که قیمت‌ها رفته بالا، خود شما بهتر می‌دانید ارزش پول ملی آمده پایین نمی‌شود که همه کالا‌ها با هم برود بالا، آن جوری شود، ما تولید کننده برای چه قیمت را ببریم بالا، ما وقتی که قیمت می‌رود بالا اولین ضرر را خودمان می‌کنیم که کمتر می‌توانیم کالا بفروشیم باید به قدرت خرید مردم ندارند.
حسن‌خانی: خدا را شکر و تولید کننده ما به این نتیجه رسید.
شهیدی: هیچ وقت به دنبال این نبودیم که قیمت برود بالا، ولی وقتی می‌آید قیمت ارز را، یک تورم انتظاری درست کرده الآن برای سال آینده چه کار کرده، در بودجه برده نمایندگان محترم مجلس هم تصویب کردند ۵۰ درصد برای مالیات، ظاهر قضیه ۵۰ درصد مالیات خوب است مملکت باید با مالیات بچرخد دلیل ندارد با درآمد دیگری پول نفت صادر کنیم، خرج جاری کنیم، اینها همه درست است، اینها مفاهمش درست است. الآن این مالیاتی که ۵۰ درصد می‌رود بالا اول از همه فروشنده تا این اخبار را می‌شنود یا آن که نمی‌شنود می‌گوید سالی دیگر باید ۵۰ درصد مالیات بیشتر بدهم، این مالیات به چه کسی منتقل می‌شود به مصرف کننده منتقل می‌شود.
سوال: فرمایش شما ناقص ماند، شما می‌گویید بازار رقابتی نیست دولت باید ورود کند تا کجا، ما بحث قیمت گذاری می‌کنیم دولت چگونه قیمت گذاری کند برای محصولات لوازم خانگی؟
حسن‌خانی: این سوال شما و این موضوع بحث ما جنسش جنس توسعه است اگر بخواهم دقیق‌تر بگویم جنس پیشرفت، سوال لوازم خانگی ایران چه سرانجامی قرار است داشته باشد، آیا قرار است تا ابد ۸۰ درصد، ۷۰ درصد، ۵۰ درصد به فرمایش آقای دکتر در بعضی واحد‌ها ۳۰ درصد واردات کند و تولید کننده تولیدش وابسته به واردات باشد.
سوال: پس باید چکار کند؟
حسن‌خانی: تولید کننده‌های لوازم خانگی ما امسال چسب وارد کردند، کارتن یخچال وارد کردند، یعنی فاجعه، یعنی کشوری که دچار تحریم است در لوازم خانگی اش محتاج به کارتن وارد کردن است.
شهیدی: واردات قانونی کرده.
حسن‌خانی: بله، آمارش است در گمرک است.
شهیدی: چه جوری کارتن وارد کرده؟
حسن‌خانی: شما این کار را نکردید، ولی من اسناد گمرکی را خدمتتان عرض می‌کنم.
شهیدی: گمرک چرا ترخیص کرده، گمرک کالا‌های اساسی را ترخیص نمی‌کند.
حسن‌خانی: سوال این است چشم انداز تولید کننده لوازم خانگی در ایران چیست، آیا قرار است که ما ارزبری این نیاز اساسی و ضروری مردم را به مرور به صفر برسانیم، خودکفا کنیم یا نه قرار است یک سرهم بندی کنیم یک عده هم این وسط نان بخورند، ارزی بگیرند و بیاورند و پیچ و مهره‌ها را به هم بزنند و به مردم بدهند.
شهیدی: خودکفایی یک شعار غلط است، ما هر کجایی که وضعیت اقتصادی داریم باید تولید کنیم آنجایی که ما مزیت نداریم اندازه اقتصادی اندازه‌ای نیست که ارزش داشته باشد باید واردات داشته باشیم.
حسن‌خانی: اگر شما در مزیت نسبی تان مجبور شوید واردات کنید در یک جایی مزیت نداشته باشید و کشور‌ها براساس فکت‌ها و شواهد و مکانیزم‌های بین المللی به شما نفروشند آن وقت شما با این عدد و مزیت می‌خواهید چکار کنید. ما شوخی نمی‌خواهیم بکنیم. در تولید مرغ که یکی از بزرگترین صنایع کشور است ما ۱۰۳ درصد ضریب خودکفایی داریم در دام ما ۱۵ درصد خودکفایی داریم ما اصلاً مزیت مرغ نداریم، تعطیل کنیم مرغ را بعد به مردم بگوییم ما مزیت نداریم برویم مثلاً از روسیه مرغ وارد کنیم اگر روسیه به ما مرغ نداد چه؟
شهیدی: دلیلی ندارد که در کالا‌هایی که ببینید شعار خودکفایی جزو همان شعار‌ها است.
حسن‌خانی: اصلاً شعار نیست ما تحریم هستیم، کره ای‌ها از ایران رفتند.
شهیدی: آن‌هایی که مزیت داریم می‌توانیم تولید کنیم.
حسن‌خانی: آقای شهیدی کره ای‌ها از ایران رفتند.
شهیدی: می‌توانیم تولید کنیم.
حسن‌خانی: کره ای‌ها در صنف شما از ایران رفتند.
شهیدی: چه کسی آن‌ها را رد کرد رفتند.
حسن‌خانی: ایرانی‌ها ردشان کردند به دلیل این که ما مشکل داشتیم.
شهیدی: نه خیر تحریم بین المللی بود تبعاتش به ما برگشت.
حسن‌خانی: ما تحریم را باید چکار کنیم برویم به آمریکا وا بدهیم.
شهیدی: شما دیگر می‌برید در بحث‌هایی که از مبحث اقتصادی می‌آید بیرون.
سوال: با وضعیت فعلی که امروز شاهدش هستیم الآن دولت چگونه باید قیمت گذاری کند یا نکند، شما می‌گویید بازار غیررقابتی است؟
حسن‌خانی: بازار قطعاً انحصار محض است در تولید، در عرضه، در تقاضا که همه مردم دارند می‌خرند به هر حال، در عرضه انحصار محض است در شرایط انحصار دولت باید نظارت و کنترل کند، من در فرمایشاتی که دوستان قبل از شروع برنامه پخش می‌کردند از بعضی از آقایان اتفاقاً نکاتی را نوشتم، آقای پازوکی فرمودند که قیمت‌ها وقتی ثابت نیست قیمت اجزای ثابت نیست نباید این حرف درست است، ولی به این معنا نیست که شما همه قیمت نهایی را رها کنید بگویید حالا، چون نرخ ارز مثلاً ثابت نیست پس آقای تولید کننده شما به هر جوری به هر فرمولی دوست دارید قیمت گذاری کنید، نرخ ارز سه برابر شده شما آن قیمت محصول نهایی را بکنید ۱۰ برابر.
سوال: الآن می‌گویید دولت باید چکار کند؟
حسن‌خانی: در کشور ایران باید دولت یا با عاملیت شورای رقابت یا سازمان حمایت به هر شکل ممکن باید دولت از تولید کننده بخواهد این فرمول قیمت تان را به من بدهید من ببینم شما هزینه هایتان ردیف است، هزینه هایتان کجاست، چقدر دارید هزینه نیروی کار می‌دهید، چند درصد این قیمت نهایی مالیات یا چقدرش هزینه‌های سربارت است، چقدرش ناشی از ارزتان است، اینها را به من بدهید من روی همین فرمولی که شما به من می‌دهید با شما توافق می‌کنم، قیمت نهایی را سال به سال تعدیل می‌کنم، روی این مکانیزم، نه قیمت دستوری، نه رها کردن و یله گذاشتن بازار، یک فرمول مشخصی که خود تولید کننده امضا کند پای آن را بگوید من با این مکانیزم قیمت تا ۲۰ سال دیگر هستم پای کار، در این ۲۰ سال هم هر کدام از اجزای قیمت گذاری تغییر کرد به نسبت تغییر آن قیمت نهایی را ما هم تغییر می‌دهیم، این فرمول فرمولی است که می‌تواند منصفانه باشد هم برای تولید کننده می‌تواند منصفانه باشد، هم برای مصرف کننده نهایی می‌تواند رفاه ایجاد کند نه این که اگر قیمت ارز سه برابر شد.
سوال: یعنی مثلاً ۵۰ درصد محصولی وارداتی بود نیاز به واردات داشت ارز مثلاً به اندازه درصدی افزایش پیدا کرد به آن نسبت قیمت کالای دولت هم افزایش پیدا کند؟
حسن‌خانی: بعلاوه این که تولید کننده تضمین بدهد که این ۵۰ درصد وابستگی به واردات را بکند ۴۰ درصد، شما دارید از امنیت این مملکت، از رفاه این مملکت دارید استفاده می‌کنید بالاخره یک مقداری به سمت خودکفایی حالا ایشان که کلاً زیر میز خودکفایی زدند، ولی من می‌گویم مزیت ایجاد کردنی است، مزیت خدادادی نیست، هیچ کشوری در ابتدای کار مزیت نداشته، نه ژاپن مزیت داشته، نه کره مزیت داشته، نه آمریکا مزیت داشته، مزیت ایجادشدنی است، باید مزیت را ایجاد کرد.
سوال: آقای شهیدی شما با این نوع فرمول گذاری موافقید یا نه؟
شهیدی: من فرقم این است که ما در دنیای واقعیت و تولید و واقعیت داریم صحبت می‌کنیم، در دنیای آکادمیک و دانشگاهی که آقای حسن‌خانی می‌فرمایند ممکن است یک فرمول‌های دیگری باشد، ولی بپذیریم که در ایران جواب نداده است. بحثی که ما داریم این است که می‌گوییم قیمت گذاری دستوری مقطعی که یک کمبود شدید ایجاد شود برای این که اجحافی توسط عرضه کننده حالا اعم از تولید کننده یا وارد کننده باشد، ایجاد نشود برای دوره موقت مشکل نداریم، ولی اگر سطح تولید افزایش زیادی پیدا کرد طوری که ما از همه مشکلات گفتیم یک تیکه هم بگوییم که واقعاً در این چند ساله کاری که در وزارت صنعت، معدن و تجارت سطح تولیدات مان افزایش پیدا کرده در لوازم خانگی به شدت افزایش پیدا کرده، بعضی از اقلام نسبت به سه چهار سال قبل دو برابر و دو برابر و نیم شده پس ما افزایش تولید را داشتیم، الآن هم در بازار داریم به سمتی می‌رویم که با مدت دار فروختن، با جایزه دادن و جشنواره برگزار کردن با امثالهم داریم وقتی فروش انجام می‌دهیم یعنی خودمان بالاترین کنترل را می‌کنیم، چون شما وقتی که ۱۰ تولید کننده دارد کالایش را عرضه می‌کند یک مصرف کننده که می‌رود آنجا می‌بیند، هر کدام از قیمت‌ها را مقایسه می‌کند و خود آن تعیین کننده است.
سوال: آقای شهیدی پس با این فرمول مخالفید؟
شهیدی: آن چیزی که ایشان می‌فرمایید باید ضابطه وجود داشته باشد ضابطه را نه این که هر دقیقه بخواهند بیایند بالای سرمان بگذارند، بله ضابطه کلی این که احجاف نشود کنترل شود آن را ما مشکل اساسی نداریم، ولی این که بالای هر قیمت کالایی برویم چند ماه در نوبت بایستیم که یک کارشناسی ما الآن واحد تولیدی داریم تولید کرده، کالایش را در انبار نگه داشتند گفتند ما باید برویم قیمت را بررسی کنیم بعد کالایش را نگه داشتند که برویم انبار، این فاجعه است دارد درست می‌کند، این قیمت تمام شده ما را می‌کشد بالا، چه طور آن تولید کننده‌ای که نمی‌تواند بفروشد و متوقفش می‌کنند بعداً نمی‌تواند تولید کند، تولید می‌آید پایین.
حسن‌خانی: ما در این بحثی نداریم.
شهیدی: رابطه کلی که وجود داشته و از قبل هم وجود داشته، ما می‌گوییم حتی این ضابطه ولو غلط هم قبول، ولی بابت هر دانه اش نیاییم ازت اجازه بگیریم، بابت هر محصول نیاییم ازت اجازه بگیریم، با این ضابطه شما بعدش راندم می‌توانید بیایید راستی آزمایی کنید تصادفی بیاییم راستی آزمایی کنیم ببینیم این کار درست است یا نه، ولی این که بابت هر کالایی برویم آنجا قیمت بگیریم این یک بحث است و یک بحث است که اشکال اساسی روی به عنوان نظر خودم دارم خودکفایی آن کالایی که ما می‌توانیم ایجاد مزیت در آن بکنیم مثلاً به شما می‌گوییم کل پنل تلویزیون در دنیا ۵ کارخانه بیشتر نیست در دنیا دارد تولید پنل می‌کند، یعنی صفحه نمایشگر آن هایتک آن قضیه شان، ترکیه هم تولید نمی‌کند، هند هم تولید نمی‌کند، چهار تا در چین است و یکی در تایوان است حتی کره هم تولید در آن در حد وسیع اقتصادی نیست، آن‌هایی که مزیت داریم باید برویم تولید کنیم، آن که مزیت نداریم و نمی‌توانیم مزیت داشته باشیم آن کالایی را که مزیت داریم برویم آن را انجام بدهیم آن را بفروشیم به دنیا از آن کالایی که نداریم برداریم بیاوریم.
حسن‌خانی: با این فرمول شما کشوری که الآن مثلاً تایوان، چین یا آمریکا این کشور‌ها تا ابدالدهر باید روی آن مزیت‌ها بمانند و هیچ کشوری نتواند به اینها برسد یعنی ما عملاً سیاست توسعه صنعتی اصلاً نباید داشته باشیم.
حسن‌خانی: من که شعار ندادم من می‌گویم
شهیدی: ما می‌توانیم خودکفایی
حسن‌خانی: من چنین حرفی نزدم من عرض کردم آیا مزیت ایجاد شدنی است یا خدادادی؟
شهیدی: آن جایی که امکان مزیت ایجاد شدن داشته باشد باید تلاش کنیم، ولی اگر مزیت اقتصادی نباشد نمی‌شود.
حسن‌خانی: شما که از ۵۰ سال گذشته که نبودید پس مزیتی وجود داشته.
شهیدی: تولید یخچال، تولید تلویزیون دقیقاً برمی گردد به دهه ۴۰
حسن‌خانی: شما امسال بعد از نیم قرن
شهیدی: عمق تولیدمان آن جوری هم نبود که بخواهیم محکوم کنیم که هیچ چیزی نبود.
حسن‌خانی: ۵۰ سال بعد از انقلاب اسلامی تولید کننده داخلی لوازم خانگی خیلی رشد کرده نسبت به قبل، مزیت ایجاد کرده این مزیتی که ایجاد کرده در این مملکت ایجاد کرده براساس همین قوانین.
شهیدی: ما روی تولید نهایی اش، الآن شما فکر می‌کنید کل تولید نهایی که مثلاً یک کالای آلمانی تولید می‌شود در خود آلمان تولیدش می‌کنند.
سوال: الآن شما فرمول می‌گویید برای هر دانه دانه کالا مثلاً برای جاروبرقی یک دانه، برای پلوپز یک دانه یا نه یک قاعده کلی باشد؟
حسن‌خانی: اگر قاعده کلی نتواند رفاه مصرف کننده را تضمین کند، تأیید کند، قاعده کلی رعایت نمی‌شود.
سوال: ما دانه دانه نگوییم یک قاعده کلی باشد شما به این معتقدید؟
حسن‌خانی: چند تا محصول شما تولید می‌کنید، بیشتر از ۵۰ محصول دارید تولید می‌کنید، این ۵۰ تا محصول ۵۰ تا فرمول دارد یک بار برای همیشه فرمولش تأیید شود از سمت شما، امضا شود هر سال براساس فرمول خودتان تعدیل شود، من حرفم این است.
سوال: و این که شما نسبت به واردات و ارز چه طور؟ یعنی واردات شود؟
حسن‌خانی: در کشور تحریم شده اصلاً حق انتخاب نداریم، ما ارزبری مان در واقع توان پرداخت ارزمان به کالا برای واردات بسیار ضعیف است. ما دچار یک شرایط محاسبه ایم. در ارز هم همین طور ما باید تا جایی که می‌توانیم باید ارزبری تولید واردات لوازم خانگی را کاهش بدهیم.
سوال: آقای شهیدی جمع بندی بفرمایید؟
شهیدی: ما بحثی که داریم این است که به عنوان تولید کننده واقعاً با افزایش قیمت سودی نمی‌بریم به خاطر این که تولیدمان به شدت می‌آید پایین، بازار مصرف وجود ندارد، مردم توان ندارند، نسبت به سایر کالا‌هایی که بالاخره در سطح عمومی حالا من کالا هم اسم نبرم بالاخره به عنوان رسمی حدود ۴۴ - ۴۵ درصد تورم بوده، ما نسبت به تورم پایین‌تر از آن افزایش قیمت داشتیم، سعی کردیم با افزایش تولید، با افزایش بهره وری، با افزایش کارایی این را بتوانیم تا حدودی جبران کنیم، ولی واقعاً عواملی که افزایش پیدا می‌کند مثل نرخ ارز، مثل کالا‌های داخلی که متناسب مثل فولادً، مثل پتروشیمی متوسط با ارز می‌رود بالا و دستمزد و امثالهم و پول آب و برق افزایش پیدا نمی‌کند ما نمی‌توانیم افزایش دهیم.
سوال: واردات آزاد شود یا خیر؟
شهیدی: به شرط این که جلوی قاچاق را بگیرند با واردات قانونی که حقوق و عوایدش را بدهند ما هیچ مشکلی نداریم می‌توانیم رقابت کنیم.
حسن‌خانی: چند درصد رقابت کنیم، صد در صد.
شهیدی: ۳۰ درصد دارند از ما می‌گیرند.