فروش اینترنتی دارو مثل خیلی از چیزها موافقان و مخالفانی دارد موافقان فروش اینترنتی دارو می گویند دارو باسرعت بیشتر و هزینه کمتر به دست مردم می رسد مخالفان این طرح می گویند به دلیل نبود نظارت بر دارو ممکن است برای مردم خطرناک باشد.
مجری: در تیر ماه سال گذشته بود که آیین نامه حمایت از تولید دانش بنیان و اشتغال آفرینی در حوزه‌ی سلامت توسط هیئت وزیران مصوب شد که در بخشی از این آیین نامه گفته بود که وزارت بهداشت مکلف است با همکاری وزارت ارتباطات زمینه‌ی عملیاتی شدن توزیع دارو از طریق سکوها و کسب و کار‌های اینترنتی را فراهم کند حالا با گذشت یک سال و نیم از تصویب این آیین نامه هنوز دستورالعملی به طور رسمی ابلاغ نشده و در بین موافقان و مخالفان فروش اینترنتی دارو ادله‌های مختلفی هم مطرح است موافقان معتقدند فروش اینترنتی دارو در بستر سکوها موجب تسهیل دسترسی مردم و کاهش زمان و هزینه می‌شود و از طرفی هم مخالفان می‌گویند که رسیدن دارو به دست مصرف کننده‌ی نهایی در صورتی که بر فرآیند تحویل دارو نظارت نشود می‌تواند خطر هایی برای مردم به دنبال داشته باشد به همین خاطر امروز بحث ما در خصوص فروش اینترنتی دارو است مخالفان و موافقان آن مهمانان برنامه هستند.
سؤال: آقای فاطمی علت مخالفت انجمن داروسازان با طرح فروش اینترنتی دارو به چه خاطر است؟
آقای سید علی فاطمی مشاور عالی انجمن داروسازان: چیزی که من خواستم اصلاح کنم این است که انجمن داروسازان ایران، وزارت بهداشت، سازمان نظامی پزشکی با شیوه‌ای که الآن دارد دارو فروخته می‌شود از طریق سکو‌های اینترنتی مخالف است و گرنه در خیلی از کشور‌های دنیا کشور‌هایی امریکایی، اروپایی حتی کشور‌های آسیایی فروش اقلام داروخانه‌ای بعضی از دارو‌های او. تی. سی یعنی دارو‌هایی که نیاز به نسخه ندارند انجام می‌شود ما طرفدار این هستیم که اگر در کشور ما هم قرار است به خاطر رفاه حال بیماران این اتفاق بیفتد ما الگویمان کشور‌های آسیایی پیشرو مثل کشور‌های کره جنوبی، ژاپن و حتی چین باشد، ولی الگویی که امروز در کشور ما ازسوی بعضی از پلتفرم‌ها اجرا می‌شود یک شیوه‌ی کاملاً یونیک و منحصر به فردی است که مفسده‌های خیلی زیادی را به وجود می‌آورد پس سازمان نظامی پزشکی و وزارت بهداشت، انجمن داروسازان که این سه تا اعضاء اصلی کمیسیون‌های تشخیص صلاحیت ماده ۲۰ قانون هستند برای دادن مجوز برای توزیع و عرضه‌ی دارو با این شیوه مخالف هستم و گرنه اگر ما قانون داشته باشیم، چون الآن از سال ۱۳۸۲ که قانون تجارت الکترونیکی مصوب شده بر اساس بند ب ماده ۶ صراحتاً فروش دارو به مصرف کننده نهایی منع شده است. در کشور مان فقط ۲۱ ماه فروش دارو آزاد بود در ایام کرونا.
سؤال: بگذارید پاسخ شما را داشته باشیم آقای هوشیاران نظر شما در خصوص این طرح نحوه فروشش مشکل دارند؟
آقای حامد هوشمند کارشناس فروش اینترنتی دارو: من ممنون هستم از گزارش خیلی بالانس بی طرفانه‌ای که ارائه شد اگر دقت بکنید کلیدواژه‌ی مشترک همه‌ی این در واقع افرادی که در گزارش صحبت کردند فروش اینترنتی دارو است در واقع این کلیدواژه دارد سمت و سو می‌دهد فعالیت پلتفرم‌ها را به این سمت که دارند یک کار غیرقانونی انجام می‌دهند مستندشان هم همین بند ب ماده ۶ است و بعد در نتیجه می‌گویند، چون ما داریم از یک کار غیرقانونی جلوگیری می‌کنیم به همین خاطر کاری که ما داریم انجام می‌دهیم یک کار درست و منطقی است در حالی که اساساً ماهیت فعالیت پلتفرم‌های فعال، سکو‌های فعال فروش اینترنتی دارو نیست الآن شما نگاه بکنید آن چیزی که در سکوها اتفاق می‌افتد لحظه‌ای که بیمار مراجعه می‌کند به پزشک نسخه برای او تجویز می‌شود نسخه از طریق پلتفرم به داروخانه ارائه می‌شود داروخانه دارو را پکیج می‌کند و می‌دهد به امور لجستیک و در واقع کسی که می‌آید دارو را حمل می‌کند تا لحظه‌ای که دارو پکیج می‌شود چه نقشی را پلتفرم دارد؟ هیچ، هیچ نقشی را پلتفرم ندارد و اساساً فروش اینترنتی دارویی اتفاق نمی‌افتد که ما بخواهیم بگوییم این امر یک امر غیرقانونی است.
سؤال: الآن شما سؤالی از آقای فاطمی دارید؟ آقای فاطمی می‌توانید صحبت کنیم همزمان بفرمایید؟
آقای فاطمی: من تعجب می‌کنم ببینید الآن چطور می‌گویند فروش دارو اتفاق نمی‌افتد بر اساس مستندات وزارت بهداشت، قوه قضائیه، انواع و اقسام داروها، دارو‌های سقط جنین، دارو‌های تحت کنترل و دارو‌های نسخه‌ای همه‌ی آن‌ها از طریق پلتفرم‌ها دارد امروز فروخته می‌شود و مبدأ ارسال کالا هم پنهان می‌شود این خیلی عجیب است یعنی ما صرفاً با بند ب ماده ۶ کاری نداریم بر اساس بند ۸ هم اگر توجه کنید در این ماده ۸ بند‌های «ج» و «د» باید مبدأ ارسال کالا مشخص باشد که داروخانه هست یا نیست آیا دکتر داروساز امضاء‌کرده آن فاکتور را یا نه؟
آیا دستورات دارویی به طور روشن توسط دکتر داروساز مسئول که امضاء کند، امروز هیچ کدام از پلتفرم حالا یک پلتفرمی که بیشتر به صورت گسترده کار نمی‌کند به هیچ عنوان این شرایط را رعایت نمی‌کنند می‌گوید ما فقط داریم کار جابجایی را انجام می‌دهیم سفارش از طریق درگاه پلتفرم صورت می‌گیرد پول به حساب کیف پلتفرم دارد واریز می‌شود دریافت کالا از دست نماینده‌ی پلتفرم دارد انجام می‌شود فقط یک محلی هست که دارد دارو را به آن می‌رسد که آن دارو از نظر وزارت بهداشت معلوم نیست اصلاً آیا داروخانه هست یا نیست؟ آیا دکتر داروساز باید فرآیند پکیجینگی که اشاره فرمودند نظارتی کرده یا نکرده. شما وقتی به داروخانه مراجعه می‌کنید ببینید روی نسخه مهر زده می‌شود دستورات دارو.
آقای هوشیاران: یک فرآیندی را تشریح کردند و گفتند که این اتفاق‌ها چرا نمی‌افتد من می‌خواهم برگردم یک پله عقب‌تر ما یک مصوبه‌ای را شما در ابتدای گزارش فرمودید که بر اساس آیین نامه تبصره ۲ ماده ۸ وزارت بهداشت مکلف شده که چه کار بکند؟ بیاید دستورالعمل مربوط به توزیع دارو را توسط پلتفرم‌ها ارائه بکند. به همین خاطر حدود یک سال و نیم هست که این دستورالعمل مربوط به سکوها ارائه نشده از طرف دیگر قانون تجارت الکترونیک که الآن مستند است صحبت‌های جناب آقای فاطمی هست یک ماده شصتی دارد که در آن ماده شصت آمده وزارت بهداشت را مکلف کرده که شما مکلف هستید در مورد پردازش، ذخیره سازی و توزیع داده‌ای مربوط به سوابق بهداشتی و درمانی آیین نامه‌ای را به تصویب برسانید و در ماده ۷۹ آمده گفته که وزارت بهداشت شما باید با همراهی سازمان مدیریت برنامه ریزی این را انجام بدهید من باید این خبر را به شما بدهم که ۱۷ دی ماه امسال بیستمین سال است که از این قانون می‌گذرد و هنوز این آیین نامه تصویب نشده است ما معتقدیم جناب آقای حسینی ما معتقدیم که حتماً حتماً باید این فعالیت نوظهور حتماً باید تنظیم گری بشود تنظیم گری شامل چی‌ها می‌شود؛ ۱ ـ وزارت بهداشت داروخانه‌هایی را دارد که واجد صلاحیت اند خب این داروخانه‌هایی که واجد صلاحیت هستند دسترسی را بدهند به سکوها، سکوها بیایند فقط و فقط با این داروخانه‌ها کار بکنند کاربر‌ها بیایند از طریق سامانه‌ی شاهکار احراز هویت بشوند تمام فرآیند از نقطه‌ای که کاربر می‌آید دارو را و در واقع نسخه‌ی الکترونیکی اش را بارگذاری می‌کند تا لحظه‌ای که داروخانه تحویل می‌دهد به طور شفاف در سکو‌های اینترنتی قابل رصد است.
سؤال: آقای محبوبی به عنوان مخالف این طرح هستند آقای محبوبی صحبت‌هایی را که دارید بفرمایید، چون توضیحات را شنیدید؟
آقای آرش محبوبی داروساز در ارتباط تلفنی با این برنامه: ما یک چیزی حدود ۱۵ مورد تخلف قانونی در این مورد داریم که اتفاق افتاده برمی گردم سراغ یک بحث ریشه‌ای ببینید وزارت بهداشت در مورد پلتفرم‌ها اظهار نظر صریح کرده و بیان کرده که هر کسی در بحث پلتفرم‌ها الآن دارد فعالیت می‌کند به شکل قانونی عمل نکرده و این عملکرد فراقانونی داشته بنابراین تک تک فرآورده‌هایی که دارد از این مسیر برای مردم در حال حاضر تا این زمان تأمین می‌شود از دید من به عنوان یک دکتر داروساز و زیر نظر وزارت بهداشت به عنوان نهاد مسئول یا ناظر فرآورده‌ی غیرمجاز برای مصرف محسوب می‌شود یک نگاه دیگر به قانون بیندازیم دوست ما دارد بحث قانونی می‌کند نظر مخالف ما از دید بهداشت و حفظ سلامت مردم است در بحث نسخ الکترونیک وقتی .. افتاد همین نکات بیان می‌شد می‌گفتیم ما نسخ الکترونیک را راه می‌اندازیم که کاغذ کمتر مصرف بشود مردم راحت‌تر دسترسی داشته باشند و وضعیت دسترسی مردم بهتر بشود همان موقع هم نگرانی‌های زیادی جامعه پزشکی نسبت به روند اجرا اعلام کرد که در نظر گرفته نشد ببینید در شرایط فعلی نتیجه چی شد یک عده از پلتفرم‌ها آمدند رو این بستر الکترونیک نشستند عملاً نحوه‌ی تجویز، میزان دارو، نوع دارو و حتی کارخانه‌ی تولید کننده‌ی دارو را دارند تأیید می‌کنند مصرف مکمل‌ها دارد القاء می‌شود این چیزی است که الآن اتفاق افتاده ما در روز داریم با آن برخورد پیدا می‌کنیم تجویز نابجا به شدت گسترش پیدا کرده شما الآن روی هر کدام از اپلیکیشن‌های در واقع عرضه و فروش کالا‌های دست دوم رجوع بفرمایید تجویز الکترونیک یا نسخه‌ی الکترونیک را تایپ کنید افرادی هستند با یک عدد خیلی کمتر، کمتر از ۱۰ هزار تومان با ارائه یک کد ملی از طرف شما نسخه را تجویز می‌کنند و این در بستر الکترونیک می‌رود داروی آن تأمین می‌شود خب حالا این دارویی که تأمین شد آیا ارز دولتی به آن تعلق گرفته یا نگرفته؟ آیا وقتی از سیستم خارج شده برای بیمار ایجاد کمبود می‌کند یا نمی‌کند؟ ما حالا این وضعیت نابسامان در بحث کنترل نسخ الکترونیک را در طرحی که کمتر از سه سال است اجرایی شده شاهدش هستیم زیرساخت هایمان اینجا خیلی محدودتر بود قابل کنترل‌تر بود و میزان آسیبی که ممکن بود به بیمار الآن برسد خیلی کمتر بود.
سؤال: دو عزیز موافق هستند و دو عزیز مخالف هستند.
آقای محبوبی: من اجازه بدهید این را تصحیح کنم من مخالف نیستم در یک شرایط که زیرساخت‌ها فراهم نیست ما نتیجه آن این خواهد شد که دارو از این مقداری هم که مردم می‌گویند ۱۰۰ قلم، ۱۵۰ قلم دارو کمبود هست به جایی می‌رسیم که برای دارو‌های اولیه ام هم گرفتار می‌شویم و نمی‌توانیم برای مردم تأمین کنیم قیمت دارو افزایش پیدا می‌کند و از طرف پلتفرم‌ها شاهد ظهور و گسترش فرآورده‌های قاچاق، غیرمجاز و از بین رفتن امنیت دارویی مردم و کشور خواهد بود.
سؤال: آقای امین دولتی به عنوان موافق این طرح آقای دولتی نظر شما چی هست در این زمینه؟
آقای دولتی کارشناس فناوری حوزه‌ی دارو: من خیلی سریع می‌روم سراغ مطالبی که عنوان شد فرمایش عزیزان مخالف درست است، ولی باز دوباره باید برگردیم سر موضوع اولیه مان که داریم راجع به چه بستری صحبت می‌کنیم در رابطه داریم با سکو صحبت می‌کنیم که سکوها اساساً یک فضایی را ایجاد کرده یک شرکت خلاق است یک استارت آپ است یک مجموعه‌ی دانش بنیان است که یک فضایی را ایجاد کرده که ارتباط کاربر یا بیمار با ارائه دهنده‌ی مجاز خدمت را فراهم کند ارائه دهنده‌ی مجاز خدمت یا داروخانه هستش و در ادامه اش تکنسین داخل داروخانه که می‌خواهد در واقع آن فرآیند را نهایی کند و تأیید کند خود سکو من دارم به شما عرض می‌کنم به عنوان در واقع کسی که با سکوها ارتباط مستقیمی دارم این است که بسیار موافق این هستش که مسئولیت خودش را به عهده بگیرد مسئولیت سکو ارتباط کاربر و مرکزی هستش که مجوز وزارت بهداشت را دارد در واقع می‌شود داروخانه و تکنسین داروخانه پس اگر الآن فرآیندی دارد اتفاق می‌افتد که خارج از یک همچنین لوپ استانداردی هست یک همچنین چرخه‌ی استانداردی هست عملاً برمی گردد به ترک فعل‌های خودمان که نیامدیم این در واقع مسیر را روشن کنیم و رگوله کنیم.
سؤال: آقای دولتی این ترک فعل را چه کسی انجام داده است؟
آقای دولتی: قطعاً باید قانونگذار باشد و من عرض می‌کنم خود سکوها بسیار استقبال می‌کنند من راجع به فضای شبکه‌های اجتماعی وب سایت‌های ناشناخته و اتفاقات دیگر صحبت نمی‌کنم سکویی که مجوز دارد دانش بنیان است خلاق است و اتفاقاً بسیار استقبال می‌کند از ارتباط مستقیم با داروخانه‌ی مجوزدار و دقیقاً تکنسین داخل داروخانه به حدی که ما حتی می‌توانیم برای جلوگیری از هر گونه اختلال در روند دارویی که دوستمان از پشت خط فرمودند تمام دیتا‌ها را برخط و آنلاین داشته باشیم که دقیقاً چه فردی داخل داروخانه در چه زمانی چه نسخه‌ای را تأیید کرده که اگر مشکل و مسئله‌ای پیش بیاید بشود پیگیری کرد در حالتی که در فضای سنتی حتی قابل اجرا نیست.
سؤال: آقای دولتی با ما باشید به عنوان موافق این طرح، اما مخالف این طرح آقای فاطمی هستند، آقای فاطمی نظرتان چیست در رابطه با صحبت‌های آقای دولتی؟
آقای فاطمی: من فقط پاسخ جناب آقای هوشیاران را اول بدهم که ایشان فرمودند در رابطه با ترک فعلی که صورت گرفته توسط وزارت بهداشت مصوبه‌ی خرداد ۱۴۰۱ هیئت وزیران در رابطه با توزیع دارو بود توزیع دارو در ایران و در دنیا یک تعریفی دارد (Drug distribution)
به معنی انتقال دارو از مبادی تأمین کارخانه وارد کننده شرکت پخش به داروخانه است تحویل دارو به بیمار عرضه‌ی دارو است.
آقای هوشیاران: توزیع داروخانه تفسیری که دارند ارائه می‌کنند برخلاف آن چیزی که معاونت حقوقی ریاست جمهور اعلام کرده معاونت حقوقی ریاست جمهور سه بار.
آقای فاطمی: ببینید این ترم پزشکی است درادیستری دیوشن دیسپنسینگ.
آقای هوشیاران: قانونگذاری صورت گرفته مرجع قانونگذاری باید تفسیرش را ارائه بدهد سه بار استعلام گرفتند سه بار استعلام گرفتند.
آقای فاطمی: مرجع قانونگذاری که هیئت وزیران نیست مجلس است ببینید مجلس نه.
آقای هوشیاران: آیین نامه را قربان مصوب هیئت وزیران است تبصره ۲ ماده ۸ مصوب هیئت وزیران مصوب هیئت وزیران.
آقای فاطمی: قانون نیست قانون مجلس تصویب می‌کند قانون تجارت الکترونیکی هنوز تغییر نکرده است.
آقای هوشیاران: جناب آقای فاطمی عزیز اجازه بفرمایید ما یک سلسله مراتب هنجاری داریم آقای حسینی اگر بخواهیم این سلسله مراتب را تعریف بکنیم قانون اساسی در صدر است.
سؤال: اگر از خود آقای فاطمی سؤال کنید ممنون می‌شوم.
آقای هوشیاران: بله حتماً ببینید آقای فاطمی ما یک سلسله مراتب هنجاری داریم در کشورمان قانون اساسی صدر است یک پله بیاییم پایین‌تر در واقع سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری است قانون مجلس است آیین نامه هاست که هر کدام از این‌ها در طول همدیگر قرار دارند و قرار نیست که با همدیگر مغایرت داشته باشند آن چیزی که ما داریم در مورد آن صحبت می‌کنیم الآن واژه‌ی توزیع در آیین نامه‌ی مصوبه هیئت وزیران استفاده شده سه بار از معاونت حقوقی اگر اجازه بفرمایید شما بحث را دارید به سمتی می‌برید که بر خلاف اعلام صریح موضع معاونت حقوقی ریاست جمهوری است معاونت حقوقی ریاست جمهوری صراحتاً اعلام کرد.
آقای فاطمی: این توضیح تعریف دارد وزارت بهداشت باید عزیز من این را نمی‌تواند معاونت حقوقی شما در صحبت بنده آمدید من داشتم توضیح می‌دادم.
این بحث فنی است این بحث پزشکی است ببینید شما نمی‌توانید توزیع دارو (Drug distribution) که در سازمان جهانی بهداشت (WHO) تعریف شده را با درادیسپنسی یکی بگیرید تمام مشکل ما همین است ببینید الآن وزارت ارتباطات، وزارت اقتصاد دارند در این کار دخالت می‌کنند.
سؤال: الآن سؤال شما فاطمی عزیز به صراحت چی هست و آقای هوشیاران شما پاسخ بدهید بفرمایید؟
آقای فاطمی: بله ببینید ایشان به درستی اشاره فرمودند بعد از قانون اساسی ما سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری را داریم آنجا تولیت را به وزارت بهداشت سپردند تولیت سلامت را الآن هیئت مقررات زدایی، هیئت وزیران دارند مصوباتی را اجرا می‌کنند که خلاف نظر وزارت بهداشت است ببینید وزارت بهداشت متولی سلامت، دارو و دسترسی ایمن مردم به دارو است نه وزارت نه معاونت حقوقی ریاست جمهوری، نه وزارت اقتصاد پس این اصل نقض شده ما الآن قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی داریم و سال ۶۷ نه قانون این قوانین نقض شده شما چطور در رابطه با نقض قوانین نقض سیاست‌های اجرایی رهبری دارید سکوت می‌کنید مستمسک شما مصوبه‌ی هیئت وزیران یا نظر مشورتی معاونت حقوقی است ما سیاست‌های ابلاغی سلامت را داریم ما قانون داریم.
آقای هوشیاران: جواب بدهم جواب بدهم ببینید می‌فرمایند که قانون نقض شده ما یک نهادی داریم به عنوان نهاد در واقع آن کسی که مصوب کرده الآن به طور خاص مصوبه‌ی هیئت وزیران مصوب کی هست هیئت وزیران است اگر احیاناً این مصوبه اجازه بفرمایید اگر این مصوبه خلاف قانون باشد مراجع پیش بینی شده در کشور ما برای ابطال آن مصوبه خلاف قانون چرا تا به حال این اقدام صورت نگرفته است این یک، دو شما مقامی که آمده تصویب کرده مقامی است که باید تفسیر را ارائه بکند نه اینکه ما بیاییم بگوییم بحث تکنیکال وجود دارد مقامی که این را تصویب کرده معاونت حقوقی دارد معاونت حقوقی نه یک بار سه بار اعلام کرده که منظور از توزیع یعنی رساندن دارو دست مصرف کننده.
سؤال: الان آقای فاتمی سوال شما چی هست و آقای هوشیاران جواب بدهند.
فاطمی: ببینید ایشان به درستی اشاره فرمودند، بعد از قانون اساسی ما سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری را داریم، آنجا تولیت را به وزارت بهداشت سپردند، تولیت سلامت را، الان هیئت مقررات زدایی، هیئت وزیران، دارند مصوباتی را اجرا می‌کنند که خلاف نظر وزارت بهداشت است، وزارت بهداشت متولی سلامت، دارو و دسترسی ایمن مردم به دارو است، نه معاونت حقوقی ریاست جمهوری، نه وزارت اقتصاد، پس این اصل نقض شده، ما الان قانون تسهیلات حکومتی و امور بهداشتی داریم که سال ۶۷ تصویب شده، نه، یک قوانینی نقض شده، شما چطور در رابطه با نقض قوانین، نقض سیاست‌های اجرایی رهبری دارید سکوت می‌کنید، مستمسک شما مصوبه هیئت وزیران یا نظر مشورتی معاونت حقوقی است، ما سیاست‌های ابلاغی سلامت را داریم، ما قانون داریم.
هوشیاران: ببینید می‌فرمایند که قانون نقض شده، ما یک نهادی داریم به عنوان نهاد آن کسی که مصوب کرده، الان به طور خاص مصوبه هیئت وزیران مصوب کیست؟ هیئت وزیران است، اگر احیانا این مصوبه خلاف قانون باشد مراجع ما، مراجع پیش بینی شده در کشور ما، برای ابطال آن مصوبه خلاف قانون، چرا تا به حال این اقدام صورت نگرفته؟ این یک، دو شما مقامی که آمده تصویب کرده مقامی است که باید تفسیر را ارائه بکند، نه اینکه ما بیاییم بگوییم بحث تکنیکال وجود دارد، مقامی که این را تصویب کرده معاونت حقوقی دارد، معاونت حقوقی نه یک بار، سه بار اعلام کرده منظور از توزیع یعنی رساندن دارو دست مصرف کننده.
سوال: آقای فاطمی شما بفرمایید؟
فاطمی: تفسیر قانون با مجلس است، بعدببینید تفسیر قانون براساس قانون با مجلس و شورای نگهبان است، ما دایره تنقیح قوانین مجلس شورای اسلامی داریم، معاونت حقوقی.
هوشیاران: تفسیرقانون با مجلس است، این مصوبه آیین نامه است، آیین نامه با مجلس نیست، براساس اصل ۷۳ قانون اساسی مصوبات مجلس را باید مجلس تفسیر بکند، نه مصوباتی که هیئت وزیران تصویب کردند
فاطمی: این مصوبه خلاف قانون است، که کاملا مشخص است، بله، ببینید الان مصوبه هیئت وزیران ما هم در داخل دولت باید وزارت بهداشت تفسیرکند که آیا توزیع یا عرضه دارو؟ (میهمانان حرف همدیگر را قطع می‌کنند و پراگراف رها می‌شود)؟
هوشیاران: این مستند قانونی صحبت شما چیه؟ مستندقانونی شما که وزارت بهداشت تفسیر بکند
فاطمی: who، سازمان بهداشت جهانی، ببینید عرض می‌کنم، وزارت بهداشت ما باید از ترم‌های پزشکی و مصوبات هیئت وزیران در مصوبات خود هیئت دولت در خود وزارت بهداشت به درستی باید استفاده کند، کجای دنیا می‌آیند توزیع دارو که توسط شرکت‌های پخش انجام می‌شود را با عرضه دارو که در داخل داروخانه‌ها و بیمارستان، توسط داروساز به بیمار داده می‌شوند یکی می‌دانند؟
هوشیاران: شما در جریان فرآیند تصویب یک آیین نامه هستید؟
وزارت بهداشت در تصویب این آیین نامه کاملا حضور فعال داشته؟ گر نقدی بوده باید در زمان تصویب ارائه می‌کرده نه اینکه الان بیاید بگوید، تازه الان هم اشکالی ندارد من می‌گویم مسیر قانونی وجود دارد، دیوان عدالت اداری، مرجع رسیدگی به چه مواردی است؟ یکی از این موارد این است اگر مصوبه ای، آیین نامه‌ای خلاف قانون ما باشد، دیوان عدالت اداری، هیئت عمومی بررسی می‌کند و آن مصوبه را ابطال می‌کند.
فاطمی: الان وزارت بهداشت برای توزیع اینترنتی دارو ضابطه نوشتند، این کاملا روشن است داده اند، خود بنده هم در کمیته اش شرکت کردم، برای توزیع، بحث عرضه دارو، بحث جداگانه‌ای است، در همه کشور‌های دنیا، ما آمدیم در سال ۱۴۰۰ با هماهنگی وزارت بهداشت در دانشگاه شهید بهشتی طرحی را گذراندیم دو هزار و ۳۰۰ مقاله بررسی شد، ۲۹ کشور، هیچ کشوری در ضوابطش اسمی از پلتفرم نیاورد فقط کشور چین بود، که صراحتا نوشتند ورود به پلتفرم به بحث عرضه و فروش دارو ممنوع است، خیلی جالب است، تمام مصوبات دولتی ما، چه مصوبه خرداد ۱۴۰۱ بود، چه امسال شهریور ۱۴۰۲ هیئت مقررات زدایی سه بند نوشته در هرسه بند اسم پلتفرم یا سکو آمده، یعنی همه هم و غم ما الان ..
سوال: آقای فاطمی معادل فارسی پلتفرم را ارائه بدهید لطفا
فاطمی: فروش اینترنتی دارو نیست، سکو را عرض می‌کنم.
الان دغدغه بخشی از دولت ما حمایت از سکو‌های فروش اینترنتی است، اصلا بحث فروش اینترنتی مطرح نیست، بحث فروش اینترنتی در همه جهان به صورت خط ارتباطی مستقیم داروخانه، دکترداروساز با بیمار در محلی که دارو می‌گیرد.
هوشیاران: جناب فاطمی ببینید ما بیاییم روی فضای موجود صحبت بکنیم دیگر، الان ما یک آیین نامه‌ای داریم که همچنان پابرجاست، نقض هم نشده، ابطال هم نشده این یک نکته، تکلیف را انداختند به گردن وزارت بهداشت به عنوان متولی نظام سلامت کشور براساس بند هفت یک سیاست‌های ابلاغی، کسی تردیدی رو این موضوع ندارد، پلتفرم ها، الان یکی از نمایندگان پلتفرم‌ها صراحتا دارد اعلام می‌کند می‌گوید آقا مصوبه بدهید، اگر قرار است رساندن دارو از داروخانه به سمت.
فاطمی: قانون، قانون مجلس، مصوبه دولت هرجا باشد ابطال خواهد شد.
هوشیاران: چرا تا الان ابطال نشده؟
فاطمی: در حال حاضر اتفاقا هم این خدمت تان عرض کنم هم مصوبه هیئت مقررات زدایی، هم مصوبه هیئت وزیران در دست ابطال هستند.
هوشیاران: هیچ گاه این مصوبه ابطال نمی‌شود، دلیل هم دارم، به خاطراین که غیرقانونی نیست، آنچیزی که دارد اتفاق می‌افتد در فضای سکوها، فروش اینترنتی دارو نیست، متاسفم بگویم این موضوع را که همواره دارید در واقع زمانی که می‌خواهید بیایید کار سکوها را نقد بکنید، از فروش‌های اینترنتی صحبت می‌کنید که در شبکه‌های اجتماعی رخ داده، اما در مورد سکوها هیچ مستندی را تا به حال ارائه نشده.
فاطمی: نه، سکو‌های خیلی معروف من نمی‌توانم اسم ببرم.
هوشیاران: سامانه خیلی معروفی را که نمی‌توانید اسم ببرید من تحقیق کردم، سامانه خیلی معروفی که نمی‌توانید اسم ببرید من تحقیق کردم، تا به امروز آن چیزی که شما دارید می‌گویید، مستنداتی که دارد توی شبکه‌های اجتماعی دارد پخش می‌شود، آن چیزی نیست که در آن سکو اتفاق افتاده باشد وگرنه دستگاه‌های نظارتی.
فاطمی: برای خودمان فرستادند
سؤال: اجازه بدهید، چون ما دو نفر دیگر هم داریم به عنوان موافق و مخالف، یک سوال دیگر از اینجا مطرح است بحث فروش اینترنتی دارو اساسا برای اقتصاد یک داروخانه بد است یا بهترین؟ یعنی فروشش را بیشتر می‌کند؟ نه؟ ما داریم سوال را مطرح می‌کنیم.
هوشیاران: من معذرت می‌خواهم آقای حسینی، آخر همش دارند بحث از فروش اینترنتی می‌کنند در حالی که به طور صریح و مشخص آنچیزی که باید در سکوها اتفاق بیفتد و قوانین ما دارد الان تجویز می‌کند اساسا فروش نیست، آن چیزی که مشخص است توزیع دارو است.
فاطمی: سکو دارد دارو را جابجا می‌کند، عرضه دارو است که واقعا خلاف قانون دارد انجام می‌شود.
سوال: بگذارید نظر آقای محبوب را بابت همین سوالی که پرسیدم بشنویم.
سوال: آقای محبوبی با عنوان مخالف این طرح هستند، آقای محبوبی سوالی که پرسیدم اگر جواب بدهید ممنون می‌شوم.
آرش محبوبی: من تشکر می‌کنم اگر اجازه بفرمایید من اول از همه از دوستان بخواهم که توی بیان مطالب شان صداقت را رعایت کنند، واقعیتی که دارد اتفاق می‌افتد.
سوال: چی را رعایت کنند؟ یک نمونه اش را بیاورید اگر منظورتان با آقای هوشیاران یا آقای دولتی بود؟
محبوبی: اگر اجازه بفرمایید من بگویم مشخص می‌شود، در همین الان ملت شریف ایران می‌توانند به هرکدام از این سکو‌هایی که صحبتشان است رجوع کنند، یک خرید دارویی داشته باشند، ببینید مبلغ را به حساب داروخانه واریز می‌کنند یا به حساب آن سکو؟ اگر منظور از خرید، عرضه خدمت و فروش، دریافت پول و ارائه خدمت است، به نظر می‌رسد که سکوها همین الان هم مشغول این کار هستند، در مورد بحث نوآوری و شرکت‌های دانش بنیان، حمایت از شرکت‌های دانش بنیان جزو اهداف نظام ماست، جوان‌ها هر روز باید رشد کنند، کشور در دایره نوآوری باید پیشرفت کند، تو این هیچ بحثی نیست، اما نکته‌ای که وجود دارد، اولویت ما در کشور در گام اول حفظ سلامت مردم است، تو رشته‌های گروه پزشکی و این نکاتی هم که پیش می‌آید به تفاوت تفسیر ما از این نکات بر می‌گردد، در سرتاسر دنیا هم شما وقتی رجوع می‌کنید، حتی در کشور‌هایی که از جهت تکنولوژی تو زمینه آی تی، در زمینه زیرساخت‌ها از ما بسیار جلوتر هم هستند، هیچ کدام به این حد جلو نرفتند و اینقدر بی مهابا و بدون تدوین قوانین، بدون تفسیر‌های حقوقی، تعیین مسئولیت‌ها وارد این بازه نشدند، که ما متاسفانه داریم می‌شویم، ببینید ما الان شاهد پدیده هوش مصنوعی در جهان هستیم، شما همین الان با یک گوگل کردن ساده می‌توانید علائم یک بیماری را بگویید، گوگل به شما یک بیماری را پیشنهاد بدهد، بگوید احتمالا شما مبتلا به فلان بیماری هستید، این به هیچ وجه تو هیچ جای دنیا، به این سمت نرفته و من فکر می‌کنم در ۱۰ سال ۲۰ سال آتی هم نخواهد رفت که نیروی متخصص درمانی را از این فرایند حذف کنند، چرا؟ چون هوش مصنوعی اساسش اقتصاد است، چی می‌گوید؟ اخلاقیات در آن رعایت نمی‌شود، بحث ما الان با پلتفرم‌ها با سکو‌های مختلف تو همین قصه است، ببینید این دوستان از جهت اقتصادی در پی دریافت سود بیشتر، فروش بیشتر هستند، در صورتی که فلسفه رشته داروسازی اصلا فروش بیشتر، عرضه بیشتر نیست، در درمان ما دوست نداریم پزشک بیشتر جراحی کند، دوست داریم مردم کمتر نیاز به جراحی داشته باشند، در دارو ما دوست نداریم به مردم بیشتر دارو بدهیم، دوست داریم مردم در مواردی که نیاز دارند، در میزانی که نیاز دارند دارو دریافت کنند، شما در همین سطح شهرخودمان خیلی از موارد مردم به داروخانه‌ها مراجعه می‌کنند، تقاضای آمپول پنی سیلین می‌کنند، سفتری اکسون می‌کنند، آنتی بیوتیک می‌خواهند، این داروخانه‌های ما رشته ما، تنها رشته‌ای است که وقتی به فروش می‌رسد، انجام نمی‌دهد، ما خدمت مان را استحقاق سنجی می‌کنیم و بعد در اختیار قرار می‌دهیم.
محبوبی: درمورد کسانی که دارند با پلتفرم‌ها الان همکاری می‌کنند، تمامشان متخلفند و آن مسئول فنی اگر حضور می‌داشت تکنسینی اگر حضور می‌داشت که این کار را داشت انجام می‌داد، باید در چارچوب قسم نامه اش از وزارت بهداشت سوال می‌کرد، وقتی نمی‌کند، کل پروسه زیرسوال رفته.
سوال: آقای دولتی بفرمایید شما چه پاسخی دارید به عنوان موافق این طرح؟
دولتی: خیلی خوشحالم که این صحبت‌ها مطرح شد، بابت اینکه موقعی که صحبت‌ها را می‌رویم بررسی می‌کنیم و به مشکلات می‌رسیم می‌بینیم که مشکلات این قدر ساده می‌شود حلش کرد که واقعا آن قدر جای بحث ندارد، اگر آقای فاطمی فرمودند که برای من ترامادول به دستم رسیده، خب خیلی ساده است، اگر یک همچنین موضوعی انشاالله رگوله بشود و قانونش مشخص باشد به راحتی می‌شود فهمید که از کدام داروخانه و با تایید کدام مسئول فنی این دارو به دستشان رسیده، در چه ساعتی توسط چه شخصی، و پس بسیاری از مفسده‌هایی که می‌تواند حتی تو سیستم سنتی اتفاق بیفتد را شما می‌توانید از این طریق جلویش را بگیرید، نکته بعدی که دوست بزرگوار مطرح کردند این بود که عرضه بیشتر.
سوال: اسم ببرید آقای دولتی، کدام دوست بوده؟
دولتی: آقای محبوبی بودند، فرمودند که عرضه بیشتر در واقع طرز فکر این سکوهاست، من تا آنجایی که شناخت دارم، نه، ولی اصلا موضوع عرضه بیشتر نیست، موضوع راحتی کاربرهاست، افرادی که بیماری‌های مزمن دارند، افرادی که برای یکسری از داروها باید به ده تا داروخانه به صورت حضوری مراجعه کنند، کل روزشان را بخواهند درگیر باشند، افرادی که مشکلات حرکتی دارند و خیلی مسائل دیگر، قطعا نیاز آدم‌ها خیلی زیاد بود که این مبحث این قدر مبحث مهمی شده برای جامعه، این هم موضوع دیگری است و ما اساسا نباید برویم سراغ اختراع کردن چرخ از اول، ما موقعی که الان خود آقای فاطمی فرمودند، توی آمریکای شمالی، توی کانادا، توی انگلستان، آلمان، حتی توی کشور‌های آسیایی، تمام این پروسه هست، آمازون یکی از بزرگترین فروشگاه‌های اینترنتی جهان دارد این سیستم دارو و ارسال دارو را دارد، به همین شکلی هم که ما تقریبا ما داریم، یعنی اینکه می‌آید یک مسئول فنی داروخانه، تایید و بعدش هم تحت یک پروتکلی ارسال.
فاطمی: ابدا شکل ما نیست، ابدا شکل ما نیست.
دولتی: من خدمت تان عرض می‌کنم براساس این که شماره رگولن، یعنی شما که اشتباه است، وزارت بهداشت رگوله نکرده الان به شکل ما نیست، ولی چرخه اش به شکل کاملا شفاف است یعنی امکان ندارد که سکو بیاید، شفافیت ایجاد بکند و مفسده ایجاد بشود، چون اساس شفافیت خیر و برکت است من این نکته را هم اضافه کنم.
سوال: آقای دولتی اجازه بفرمایید، چون آقای فاطمی سوال داشتند از شما، آقای فاطمی بفرمایید سوال تان را.
فاطمی: ببینید وزارت بهداشت آمده عرض کردم خدمت تان، در دی ۱۴۰۰ در فصلنامه خودش یک گزارش مفصل براساس یک رویو یا براساس یک مقاله مروری، براساس دو هزار و ۳۰۰ تجربه در دنیا آمد منتشر کرد، در آن جا، چون اشاره فرمودند جناب دولتی که در آسیا و جا‌های دیگر دارد این کار انجام می‌شود، من اول صحبت هایم عرض کردم، اگر قراراست در کشورما انجام بشود که قطعا یک روزی صورت خواهد گرفت، بهتر است که ما الگوی کشور‌هایی شبیه خودمان جلو برویم، امروز کاری که در ایران دارد انجام می‌شود، الگوی کره جنوبی است، براساس فصلنامه حکیم وزارت بهداشت این را خدمت شما عرض کردم، در کره جنوبی نه داروی او تی سی، یعنی دارو‌هایی که به نسخه نیاز ندارند، نه دارو‌های نسخه‌ای مجاز به فروش به صورت اینترنتی نیستند، فقط به صورت حضوری، در ژاپن و چین صرفا بعضی از دارو‌های او تی سی قابل فروشند، اگر قرار است که در ایران هم این کار صورت بگیرد، اول باید قانون اصلاح بشود که عرض کردم، قانون تجارت الکترونیک باید اصلاح بشود، ضوابط وزارت بهداشت اصلاح بشود، مصوبه هیئت وزیران یا مصوبه نمی‌دانم سیاست مقررات زدایی، قانون نیستند هیچ کدام شان، قانون باید اصلاح بشود.
سوال: آقای فاطمی بابت این صحبت شما یک نظری دارند آقای هوشیاران، بفرمایید.
هوشیاران: ببینید جناب آقای فاطمی عزیز، نظام حکمرانی ما، در حوزه‌های جدید باید بیاید به این سمت و سو برود که از یک نظامی که فقط صرفا تنظیم گر سنتی باید ایفای نقش بکند، باید یک خرده طرز تفکرش را تعدیل بکند و بیاید با بازیگرانی که در حوزه‌های جدید قطعا جلوتر از نظام سنتی هستند وارد تعامل بشود تا امکان چانه زنی شکل بگیرد و در واقع تنظیم گری واقعی رخ بدهد، تا زمانی که ببینید توسعه فقط و فقط در چارچوب پذیرش حقوق جدید امکان پذیر است، شما تا زمانی که حقوق جدید را نپذیرید، رسمیت ندهید و نیایید برایش سازوکاری را بچینید، امکان ندارد که ما شاهد توسعه باشیم، جناب آقای محبوبی فرمودند که دارو‌های قاچاق، القایی، ببخشید مگر در نظام سنتی که الان هست، چه ویژگی جلوگیری می‌کند که اگر سکوها بیایند وارد عمل بشوند این موضوع تشدید می‌شود؟ اتفاقا ظرفیت‌هایی که.
فاطمی: اصلا قابل مقایسه نیست.
هوشیاران: ببینید من یک جمله بگویم، تمام ویژگی‌هایی که در حالت سنتی وجود دارد، تمام مزیت‌ها را می‌تواند سکوی اینترنتی داشته باشد، اما آن طرفش سکو‌های اینترنتی پتانسیل‌های نظارتی را برای نهاد‌ها ایجاد می‌کنند که به هیچ وجه در نظام‌های سنتی امکان ندارد، شما نمونه اش را پیدا بکنید.
فاطمی: امروز کاملا برعکس است، ببینید، فروش اینترنتی در ایران ۲۱ ماه است آزاد شد، از خرداد سال ۱۳۹۹ براساس مصوبه
هوشیاران: ما هرچه می‌گوییم، آقای فاطمی دوباره می‌رود سراغ فروش اینترنتی.
فاطمی: به اذن رهبری تا پایان ۱۴۰۰ اجازه بدهید، سکو از همان وارد، اصلا بحث ما کلا بحث سکو، بحث فروش اینترنتی دارو نیست، اصلا بحث داروخانه و داروساز مطرح نیست، بحث صلاح بیمار مطرح نیست، همه چیز، بخشی از هم و غم دولت ما منافع بعضی از سکوها است که دلایلش برای ما روشن است، در این ۲۱ ماه، من خدمت تان عرض کنم براساس مستندات وزارت بهداشت که در قوه قضائی موجود است، دارم می‌گویم، کلکسیونی از تخلفات اتفاق افتاد، در زمانی که کمبود سرم بود، قیمت سرم به ۱۰ برابر در این پلتفرم‌ها فروخته می‌شد، اگر در یک داروخانه عادی بود بلافاصله داروخانه پلمپ می‌شد، دارو‌های تحت کنترل مثل ترامادول، داروی سقط جنین.
هوشیاران: مگر الان این اتفاق نمی‌افتد؟
فاطمی: اصلا قابل مقایسه نیست، اینی که من دارم می‌گویم اصلا قابل مقایسه نیست.
هوشیاران: مگر همین الان این اتفاق نمی‌افتد؟ مگرهمین الان اولین چیزی که می‌گویید این نه نقد است، این سکوها می‌گویند ما نیاییم ناصرخسروی مجازی درست بکنیم، اصلا نفس گفتن ناصرخسروی مجازی یعنی چی؟ یعنی یک ناصر خسروی واقعی وجود دارد و ما هنوز این را حلش نکردیم، حداقل شفافیتی که در سکوها وجود دارد می‌تواند این را کمک بکند.
سوال: آقای هوشیار اجازه بدهید
فاطمی: اصلا شفافیت نیست، کاملا پنهان شده.
هوشیاران: علتش این است که، علت پنهایش چیه؟ همین را می‌خواهم بگویم، علت پنهانیش چیه؟ به محض اینکه سکو می‌آید نام داروخانه را می‌دهد، یک تخلف جدیدی به ترم وزارت بهداشت اضافه شده، تحت عنوان همکاری با مثلا سکوی فلان.
فاطمی: الان سکوها شدند مامن متخلفین.
سوال: آقای فاطمی این دغدغه‌ای که شما دارید از آقای دولتی بپرسیم، آقای دولتی چه پاسخی بابت دغدغه‌ای که آقای فاطمی دارند، مطرح می‌کنید؟
دولتی: من خدمت تان عرض بکنم نکته را، نکته این جاست که اگر ما داریم راجع به سکو صحبت می‌کنیم، پس عملا دو سه تا سکو هستند که تو حوزه دارو به صورت رسمی دارند فعالیت می‌کنند، دوباره برگردیم راجع به فضای مجازی و درواقع شبکه‌های اجتماعی به شکل گسترده صحبت نمی‌کنیم، پس یک سری سکو‌های مشخص و بالاخره مرتبط با که اینماد دارند و مسائل دیگر، خب موقعی که راجع به این مساله صحبت می‌کنیم، باز آقای فاطمی عزیز فرمودند که تخلفات صورت گرفته خب اگر شما شفافش می‌کردید، اگر ما می‌رفتیم با یک اتفاق مشخص شفافش می‌کردیم که جلوی تخلف به راحتی گرفته می‌شد، ببینید سکو به هیچ عنوان، علاقه ندارد که دارویی خلاف استاندارد به فروش برسد، کار سکو اصلا فروش دارو نیست، سکو به شدت علاقه‌مند است که طبق تعرفه، طبق ضوابط، طبق استاندارد این دارو به دست کاربر برسد، اتفاقا اگر سرمی گران فروخته بشود، بدنامی خود سکو است، اصلا علاقه به این موضوع ندارد، اگر بیاییم شفاف بکنیم، این ارتباط را مشخص کنیم، سکو هم خیلی استقبال می‌کند از این قضیه، من به شما قول می‌دهم، شما فردا بگویید که آقا من می‌خواهم که این پروسه استاندارد و شفاف بشود، هر سکویی که با شما همکاری نکرد آن موقع است که بخواهیم گلایه بکنیم، شما می‌فرمایید الان وضعیت این نیست، وضعیت الان مطلوب سکوها هم نیست.
سوال: آقای دولتی عذر می‌خواهم، چون دوسه دقیقه بیشتر وقت نداریم برویم به سراغ آقای محبوبی، نظر پایانی تان را بفرمایید؟
محبوبی: عرض شود خدمت شما، یک سکوها تا این لحظه به صورت خارج از قانون با پنهانکاری و پنهان کردن مشخصات افرادی که با آن‌ها در عرضه داروها فعالیت کردند، به فعالیت پرداختند، بنابراین اینکه این صلاحیت ادامه این فعالیت به این شکل را دارند یا ندارند را؟ فکر می‌کنم دولتمردان ما و مردم ما باید قضاوت کنند.
سوال: نظر موافق را بشنویم آقای هوشیاران بفرمایید؟
هوشیاران: آنچیزی که دوستان مخالف دارند می‌فرمایند معلول عدم انجام وظایف قانونی که باید توسط نهاد‌های ذیربط انجام می‌شد، اتفاقا سکوها بسیار مشتاقند تا این موضوع یک نظم منطقی پیدا بکند و همه استاندارد‌ها مشخص بشود.
سوال: آقای فاطمی مخالف بعدی شما هم بفرمایید نظرپایانی تان را؟
فاطمی: ببینید براساس ماده ۲۰ قانون نظارت بر امور بهداشتی و دارویی، سه نهاد، وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی، انجمن داروسازان، وظیفه رسیدگی به تخلفات امور دارویی را بر عهده دارند، این چیزی است که قانون به عهده شان گذاشته، امروز پرونده تخلفات سکوها در قریب بیش از دو سالی که الان دارند کار می‌کنند، واقعا نگران کننده است، مطلقا قابل مقایسه با تخلفات در داخل داروخانه‌ها صورت می‌گیرد، نیست، اگر قرار است که ما فروش اینترنتی دارو به درستی در کشور اجرا بشود، اول باید قانون اصلاح بشود، جلوی دخالت نهاد‌های غیرمرتبط مثل وزارت اقتصاد، هیئت مقررات زدایی، اتاق بازرگانی و به طور مطلق گرفته بشود، متصدی این امر فقط وزارت بهداشت است.
سوال: آقای دولتی خیلی کوتاه به عنوان موافق این طرح صحبت پایانی؟
دولتی: من یک نکته‌ای را بگویم، شفافیت، نور، روشنایی همیشه باعث شده که مفسده‌ها از بین برود و خیر و برکت باشد، در نهایت مردم بتوانند از این اتفاق خوب بهترین استفاده را ببرند، سکو و آنلاین شدن و شفافیت همه این‌ها کمک می‌کند که آن اتفاقات بعد کنار برود.
هوشیاران: یادمان نرود وزارت اقتصاد اگر مداخله نمی‌کرد ما تا به امروز شاهد همین میزان پیشرفت هم نبودیم، جای تقدیر دارد از وزارت اقتصاد.
سوال: الان یک خبری به من دادند که نمی‌دانم ادامه می‌توانیم دوستان پخش؟ یک چند دقیقه‌ای به ما وقت دادند، چون از عزیزان مخالف و موافق، یک نفر، حالا آقای هوشیاران به عنوان موافق و آقای فاطمی به عنوان مخالف، توضیحات پایانی، اگر صحبتی باقی مانده را بفرمایید؟ چون ما سعی کردیم تو این برنامه کمتر سوال بپرسیم، خودتان صحبت کنید و درواقع یک جورایی بی طرفی برویم جلو.
هوشیاران: خیلی ممنونم، ببینید آنچیزی که من می‌خواهم به عنوان نکته پایانی بگویم این است که آنچیزی که قراراست در سکو‌های اینترنتی اتفاق بیفتد، ارائه خدمت به مردم است، آنچیزی که شعار دولت سیزدهم بوده و ارائه خدمات برخط به مردم، پس بیاییم حداقل در راستای این شعاری که داده شده، گام‌های منطقی برداریم به همین خاطر ضروری است که پایبند به آیین نامه‌های مصوب دولت باشیم و در راستای آن گام برداریم، جای تقدیر دارد.
سوال: دغدغه‌های دوستان داروساز را برطرف می‌کند یا نه؟
هوشیاران: حتما برطرف می‌کند، اتفاقا سکو‌های اینترنتی دنبال این هستند که هر نقطه‌ای که مورد نظر طرف مخالف ما هست اعم از اینکه نظارت بر سکوها، اعم از اینکه اطلاعات پنهان کاری نشود، پنهان کاری معلول چیه؟ معلول این است که ما به محض اینکه سکوها می‌آمدند یکی از داروخانه‌ها را معرفی می‌کردند، فردا پلمپ بود، خب مشخصا هیچ وقت سکو نمی‌آید این کار را بکند.
فاطمی: متخلف بود، متخلف باید پلمپ بشود.
هوشیاران: از نظر شما متخلف است، چون فقط صرفا به خاطر همکاری با سکوی اینترنتی.
فاطمی: وزارت بهداشت دارد می‌گوید، کمیسیون ماده ۲۰ دارد می‌گوید، ببینید کمیسیون ماده ۲۰ وزارت بهداشت مرجع تعیین تخلفات است، نه وزارت اقتصاد، نه پلتفرم.
هوشیاران: تا زمانی که وزارت بهداشت دستورالعملی که به موجب آیین نامه به عهده وزارت بهداشت است.
فاطمی: قانون بد بهتر از بی قانونی است، حق ندارد سکو تا زمانی که وزارت بهداشت ضوابط را تعیین نکرده کار را شروع کنند.
هوشیاران: همین ۲۰ سالی بشوند که موضوع ماده ۶۰ هنوز تصویب نشده، ۲۰ سال گذشته هنوز تصویب نشده.
فاطمی: چون می‌ترسند تخلف می‌کنند، چون می‌ترسند دارند تخلف می‌کنند، چون می‌ترسند دارند گرانفروشی می‌کردند، چون می‌ترسند دارند داروی سقط جنین می‌فروشند، این توجیه نمی‌شود.