طرح پیمان‌سپاری ارزی و بازگرداندن ارز حاصل از صادرات، مخالفان و موافقان بسیاری دارد به طوری که برخی فعالان بخش خصوصی با این طرح مخالفند و عقیده دارند که برخلاف قانون صادرات و واردات است اما موافقان معتقدند، با اجرای آن شفافیت در بازار ارز افزایش می‌یابد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، میز اقتصاد امروز شبکه خبر به بررسی طرح برون سپاری ارزی صادرکنندگان با حضور میهمانان مجیدرضا حریری رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین ، علی رضوانی زاده رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران و محمودی عضو اتاق بازرگانی پرداخت .
موافقان این طرح معتقدند هرچقدر شفافیت در بازار ارز و جریان‌ها ورودی و خروجی ارز افزایش یابد، میزان موفقیت پیمان‌سپاری ارزی بیشتر خواهد بود، پیمان‌سپاری ارزی، یکی از ابزارهای سیاست کنترل ارز است و معمولا در شرایط کمبود ارز برقرار می‌شود و هدف آن بازگشت ارز حاصل از صادرات به کشور و جلوگیری از خروج سرمایه است .
مشروح گفتگو به این شرح است :
سؤال: آقای حریری الآن روند بازگشت ارز به چه صورت است یک صادر کننده‌ی ما که یک محصولی را صادر می‌کند ارزش را باید چگونه برگرداند به چرخه‌ی اقتصادی کشور؟
مجیدرضا حریری: به هر حال فرآیند بازگشت ارز دارد انجام می‌شود، اینکه چگونه است بستگی به کالا، مدل خرید و فروش دارد ، قطعاً آن جوری که بنگاه‌های بزرگ برمی گردانند ان مدلی نیست که بنگاه‌های کوچک و متوسط هم می‌توانند همان شکل عمل بکنند به هر حال بخشی از آن برمی گردد به بحث تحریم‌ها و آن چیز‌هایی که قابل بیان در فضای رسانه قاعدتاً نیست، معروف است به دور زدن تحریم ها، از یک زاویه دیگر وارد بحث بشویم و آن هم این است که یک اول دعوا سر چیست؟ دعوا سر بازگشت ارز صادرات غیرنفتی است، چقدر از ان برمی گردد به مردم به مفهوم بخش خصوصی؟ و چقدرش برمی گردد به حاکمیت؟ بیش از ۸۰ درصد صادرات غیرنفتی ما محصولات بر پایه‌ی نفت است یا بر پایه محصولات معدنی است که اینها را چند ۱۰ بنگاه بزرگ حاکمیتی دارند انجام می‌دهند یعنی اصلاً ارتباطی به بخش خصوصی ندارد، یعنی اگر شما فکر می‌کنید که مثلاً ۴۰ میلیارد دلار صادرات غیر نفتی داری یا ۵۰ میلیارد دلار ،مثلاً در سال‌هایی که بوده این ۸۰ درصدش اصلاً خیلی ربطی به بخش خصوصی ندارد ما داریم راجع به ۲۰ درصدش صحبت می‌کنیم نکته اش این است که این ۲۰ درصده سر و صدایشان بلندتر از آن ۸۰ درصده است، ولی منفعت را آن ۸۰ درصده مدیران منصوب حاکمیت دارند می‌برند، یعنی هیچ ربطی به بخش خصوصی واقعاً این بحث‌ها ندارد، لطمه اش را دارد بخش خصوصی می‌خورد این وضعیت صورت مسئله را من بگویم و برگردیم به اینکه چرا اصلاً چنین اتفاقی دارد می‌افتد ، چرا ما به یک نقطه‌ای می‌رسیم که چند مدل ارز داریم برای واردات، در نتیجه بانک مرکزی هم با تنگنای منابع ارزی که حاصل از فروش نفت است، به مشکلاتی برمی خورد که باید بیاید طرف صندوقی که تأمین ارزی آن از طرف صادرکنندگان غیرنفتی انجام می‌شود.
سؤال: تاریخچه را به صورت خلاصه می فرمایید ؟
حریری: علت اصلاً تاریخچه نیست علت این است که ما به دلیل اینکه نفت نمی‌توانیم بفروشیم بانک مرکزی می اید ، هر وقتی که ما نفت فروختیم و دولت وضعش خوب بوده اصلاً یادشان نیست که صادرات غیر نفتی ارزش چه کار می‌کند، ما معتقدیم باید ارز حاصل از صادرات غیرنفتی زیر کلید دولت باشد .
سؤال: پس تا اینجا این را داشته باشیم که شما با این شیوه از پیمان سپاری که امروز می‌بینیم کاملاً موافقید؟
حریری: نه کاملاً، من معتقدم ضروری است، ولی راه‌های مناسب‌تر هم می‌شود برای آن پیدا کرد. ولی به هر حال من معتقدم هر نوع تراکنش مالی چه ارزی و چه ریالی از یک رقمی که می‌رود بالا می‌بایستی تحت کلید و نظارت بانک مرکزی باشد.
سؤال: آقای رضوانی زاده شما جزو آن ۸۰ درصد کم سر و صدا هستید یا آن ۲۰ درصدی که پر سر و صدایید؟
علی رضوانی زاده: نکته‌ای که به درستی هم فرمودند همکارمان جناب آقای حریری ما سهم بخش خصوصی از میزان صادرات غیرنفتی حداقل هستش و همانطور که فرمودند و آمار و نموداری که حضرت عالی هم ابتدای برنامه تان ارائه کردید بیانگر همین هستش که در این فراز و فرود‌های نمودار هر زمانی دولت به در واقع مشکلات کم ارزی در فروش نفت گرفتار می‌شود می‌آید و فشار را می‌گذارد روی دوش مردم، بخش عمده‌ی این فشار هم امروز روی دوش بخش کشاورزی است، بخش کشاورزی که غذای حدود ۸۵ میلیون نفر را دارد تأمین می‌کند و با نهایت بی مهری مواجه هستش امروز شما می‌بینید که دولت و شرکت‌های دولتی ارز حاصل از صادرات محصولاتی که عمدتاً در واقع از منابع ملی هستش صادر می‌کنند و با ۲۵ درصد شاید حدود ۲۵ درصد پایین‌تر از قیمت جهانی عرضه می‌کنند، ما در حوزه‌ی نفت یا دیگر محصولات و مشتقات نفتی که عمدتاً تحریمی هستند شاهد این هستیم که شرکت‌های دولتی محصول صادراتی شان را با بیش از ۲۰ درصد پایین‌تر از قیمت‌های جهانی عرضه می‌کنند که بتوانند از تحریم عبور بکنند و از طرفی هم اتفاق بدی که دارد می‌افتد این هستش که هیچ تولید کننده‌ی داخلی وجود ندارد که حداقل در حوزه‌ی کشاورزی که همکاران من هستند که ارز حاصل از صادراتش را برنگرداند چرا؟ چون اگر برنگرداند چاه نفت ندارد که بخواهد هزینه‌ی پرسنلش ، کارگرش را و سایر هزینه‌های تولیدش را تأمین بکند.
سؤال: شما با این شیوه از پیمان سپاری مخالفید؟
علی رضوانی زاده: باید ارزش را برگرداند و بر می‌گرداند.
حریری: به کی می‌فروشد ،به قاچاقچی که با آن کالای قاچاق می‌آورد می‌فروشد به کسی که می‌خواهند در کانادا خانه بخرد این را می‌گویند خروج سرمایه‌ی غیر قانونی.
علی رضوانی زاده: آن کسی که کانادا می‌برد قطعاً دنبال روی همان کسی است که ۳ میلیارد دلار از منابع دولتی را برد امثال آنها.
حریری: من نمی‌گویم کشاورز یا تولید کننده این پول را می‌رود کانادا من می‌گویم پول را می‌دهد به کسی ، وقتی ۱۵ میلیارد دلار کالای قاچاق وارد کشور می شود حداقل، یک چیزی حدود ۴ ـ ۵ میلیارد دلار مواد مخدر می‌آید در مملکت، اینها کسی که کالای قاچاق و مواد مخدر می‌فروشد که از خریدارش دلار نمی‌گیرد به جایش، رال می‌گیرد این رال باید دوباره بشود دلار و این چرخه ادامه پیدا بکند، همینطور که شمای صادر کننده باید دلارت را بیاوری داخل بازار تبدیل کنی به رال که بتوانی باز بروی محصولات کشاورزی بخری، اگر اینجا مقام ناظری بالای کار نباشد، ما سالی حدود ۱۰ میلیارد دلار خروج غیرقانونی سرمایه داریم تراز بانک مرکزی، چون سالی ۱۵ میلیارد دلار قاچاق کالای مشروع داریم حالا کالا‌های غیرمشروع را اصلاً من مواد مخدر، مشروبات الکلی را واردش نمی‌شوم می‌خواهم بگویم آن چیزی که دارد انجام می‌شود به این ۵ ـ ۲۴ میلیارد تقاضا را کی پاسخ می‌دهد در مملکت بانک مرکزی که حواله نمی‌دهد به من که بروم با آن مثلاً پوشاک قاچاق بیاورم بانک مرکزی به من حواله نمی‌دهد که بروم تورنتو یا استانبول خانه بخرم شمای صادر کننده می‌فروشی یا من وارد کننده‌ای که ارز ارزان گرفتن بیش اظهاری می‌کنم و یک مقدار ارزم را آنجا نگه می‌دارم این نابسامانی است حالا بفرمایید.
علی رضوانی زاده: مای صادر کننده به عنوان صادر کننده‌ی بخش کشاورزی کاملاً مشخص است که از مسیر صرافی‌های چه رسمی بانک‌ها چه صرافی‌های مجاز در واقع تحت نظارت بانک مرکزی با این مکانیزم دارد انجام می‌شود، ولی با چه نرخی؟ نکته‌ی مهم این هستش بانک مرکزی می‌خواهد در واقع آن کسری که در صادراتش وجود دارد با نرخ.
حریری: ببخشید بگویید با چه نرخی؟
علی رضوانی زاده: با نرخ بازار.
حریری: نه نرخی که الآن برمی دارند چند است؟ با چه نرخی الآن، الآن از شما ۴۲ تومان می‌خرند دیگر، بازار ۵۲ تومان است، ۵۰ تومان است درست است؟
علی رضوانی زاده: بله
حریری: به شما سم را چند می‌فروشند با چه دلاری می‌فروشند؟ ۲۸ و و ۵۰۰، کود را چند می‌فروشند ۲۸ و ۵۰۰، گازوئیلی که محصول شما را حمل می‌کند از مزرعه تا مرز.
علی رضوانی زاده: چند درصد از قیمت تمام شده‌ی محصول صادراتی، من یک مثال بزنم امروز تعهد ارزی هر تن سیب زمینی ۴۰۰ دلار است.
حریری: متوسط سال را بگویید بخش نامه‌ای استثنائی را نگویید.
علی رضوانی زاده: کل دو سال گذشته را شما ملاحظه بفرمایید، صادر کننده باید ۴۰۰ دلار باید ارز برگرداند به کشور درست، امروز صادر کننده‌ای ما محصولش را دارد کمتر از ۲۰۰ دلار می‌فروشد که در این ۲۰۰ دلار هزینه‌ی حملش هم وجود دارد فسادش هم وجود دارد و معدوم سازی و الی ماشاء‌الله .
سؤال: میانگین دو سال زیر ۲۰۰ دلار بوده هر تن؟
علی رضوانی زاده: بله میانگین دو سال گذشته، سیب زمینی‌ای که ۳۵ روز در گمرک و در مرز می‌ماند فاسد می‌شود آیا مثل پتروشیمی هستش که هر چقدر می‌ماند قیمتش بالاتر می‌رود پس ببینید آن ۲۰۰ دلار را هم باید با آن فسادش ، را هزینه‌ی خواب کامیونش را، کرایه اش را، و پول محصول را بپردازد حالا به فرض اینکه اصلاً همه این خسارت‌ها وجود ندارد چطور می‌تواند صادرکننده ۴۰۰ دلار بابت کالایی که ۲۰۰ دلار فروخته برگرداند؟
حریری: چطور در بازار داخل ببینید کیلویی ۴۰ سنت با ارز آزاد می‌شود کیلویی ۲۰ هزار تومان ، سیب زمینی مردم در تهران هر کیلو ۳۰ هزار تومان برای چی صادرش می‌کنید ۲۰ هزار تومان.
علی رضوانی زاده: شما در بازار میادین ببینید الآن وزارت جهاد قیمت مصوبی که کشاورز اجازه دارد در میادین عرضه بفروشد چند است؟ کیلویی ۹ هزار تومان، ۱۰ هزار تومان.
حریری: شما سیب زمینی می‌گویی، زعفران کیلویی هزار و ۵۰۰ دلار را نمی‌گویی پسته‌ی کیلویی ۱۲ دلار را نمی‌گویی.
علی رضوانی زاده: زعفرانی که شما می‌فرمایید این زعفران کدام کود را مصرف کرده ، گیاهان دارویی کدام سم را مصرف کرده نه آقا شما مطلع نیستی، آب ارزان کجا، شما بهره وری آب را می‌دانید؟ نه ببینید شما مقایسه کنید.
سؤال: آقای رضوانی زاده الآن دو تا سؤال اینجا مطرح است، شما فقط پیمان سپاری را روی کالا‌های کشاورزی مخالفید یا کلاً با این شیوه از پیمان سپاری مخالفید صرفاً اینکه رقمش تغییر کند مخالفید؟
علی رضوانی زاده: صادر کننده و مخصوصاً صادر کننده‌ی بخش کشاورزی قطعاً می‌خواهد که در چارچوب قانون ارزش را برگرداند به کشور چرا که باید بتواند هزینه‌های تولیدش را پاسخگو باشد. در سایت پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی یک فرمایشی از حضرت امیر (ع) گذاشته بودند که «یا معشر التجار الفقه ثم المجرف» این فرمایش حضرت امیر (ع) است من یک خواهشی دارم از مدیران بانک مرکزی، من ۱۵ تا ۲۰ تا کامیون کالای کشاورزی به آنها می‌دهم نه می‌خواهم پول بپردازم الآن ۶ ماه دیگر هم پول من را بدهند این کالا را به ۴ تا ۵ تا کشور هدف صادراتی صادر کنند پولش را از همان مکانیزمی که خودشان می‌گیرند برگردانند، دیگر با همین قیمت‌های پایه‌ای که در بازار وجود دارد، بانک مرکزی سیاست‌های غلطش در تثبیت نرخ ارز و در واقع قیمت‌های دستوری ارزی که ۴ نرخ در بازار وجود دارد باعث شده که در واقع بخش خصوصی نمی‌تواند نقش آفرینی بکند در پایدار سازی بازار صادراتی خودش یک، دوم نمی‌تواند با برند و در واقع حضور پایدار خودش بتواند حفظ کند بازار را مجبور می‌شود بیاید از کارت‌های یک بار مصرف استفاده بکند کی باعثش هست؟ بانک مرکزی، امروز ببینید دولت دارد ارز یارانه‌ای ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان را برای واردات نهاده‌ها و گوشت می‌پردازد.
سؤال: آقای رضوانی زاده الآن این چند تا سؤالی که من از شما پرسیدم پاسخش را نگرفتم اولاً که نفرمودید که شما با این رقم مثلاً رو سیب زمینی مثال زدید ما بازمی گردیم به همان یک کالا.
حریری: اگر بخرند ۶۰۰ دلار می‌آوری پول را بدهی به بانک مرکزی یا نه؟
سؤال: حالا آقای حریری از آن ور، اگر ۴۰۰ را تعهدش را آوردند رو ۲۰۰ دلار فقط برای همین سیب زمینی که مثال می‌زنید مشکلی نیست؟
رضوانی زاده: شفافیت کاملاً باید اتفاق بیفتد، ولی این شفافیت نه تنها اینجا باید در همه‌ی عرصه‌ها اتفاق بیفتد اگر شفافیت صادرات نفت به چین را هم ما متوجه باشیم و با چه نرخی می‌خواهد برگردد هزینه‌ی ترنسفر پولی که در چین هست به کجا و چه جوری انجام می‌شود؟
حریری: می‌خواهید این شفافیت را در حوزه‌ی انرژی اتمی هم بیاورند در تلویزیون بگویند ما چه کار داریم می‌کنیم نمی‌شود که یک کالای تحریمی استراتژیک ماست.
سؤال: ۲۰۰ دلار بشود شما مثلاً می‌گویید مشکلی ندارید؟
رضوانی زاده: ما یک مشکلی را در قیمت‌های پایه‌ی صادراتی داریم در همه‌ی محصولات صادراتی، این اتفاق نمی‌افتد.
سؤال: همان را دارم می‌پرسم حالا خب فرض می‌گیریم که این اتفاق افتاد.
رضوانی زاده: این اتفاق که بیفتد مطلب اول است مطلب دوم ما به هر حال ببینید روش‌های علمی دقیقی را داریم برای محاسبه‌ی قیمت تمام شده بر اساس نهاده‌هایی که دارد عوامل مؤثر در تولید کدام مجموعه‌ی بانک مرکزی آمده مطالعه کرده یا اتاق بازرگانی که میزان ارزبری، میزان انرژی بر بودن، میزان مصرف یارانه در کدام یک از اقلام محصولات صادراتی چه میزان هست؟
چند درصد از ارزش کالای صادراتی ما ناشی از دلار ۲۸ و پانصدی که مفسده‌ی اصلی هستش و چه بخشی از آن تابع دلار ۵۰ تومانی است؟ این اتفاق را کی باید رقم بزند؟ آقای بانک مرکزی؟ ما زدیم ببینید حالا ببینید متأسفانه.
حریری: شما رئیس کمیسیون کشاورزی، مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران به جای این پژوهش‌های چرت و پرتی که هر روز صادر می‌کند بیاید همین را درآورد ببرد، من هم با آن موافق هستم.
رضوانی زاده: ما هم انتقاد داریم.
سؤال: باز هم پاسخ سؤالم را نگرفتم اگر نشستند حساب کردند حساب شد شما با مثلاً با عددش آن عددی شد که مدنظر شما بود گفتید که آقا هزینه‌ی تمام شده من این قدر دولت هم گفت همین قدر را برگردانید شما مشکلی ندارید؟
رضوانی زاده: امروز چند تا مدل آزمایشی دارد اجرا می‌شود در این چند ماه اخیر دارد انجام می‌شود که صادرکننده‌های بخش کشاورزی در مقابل محصولات باز بخش کشاورزی و غذایی وارد می‌کنند بدون دریافت ارز با نرخ توافقی دارند چه کار می‌کنند رفع تعهد ارزی می‌کند هم کمک به تنظیم بازار دارد می‌شود حالا اقلام را شاید نیازی نباشد که گردش کنیم مصداقی عرض می‌کنم در تنظیم بازار گوشت که چند ماه گذشته.
سؤال: یعنی مثلاً چه چیزی صادر می‌شده و ما به ازای آن چه چیزی وارد می‌شود.
رضوانی زاده: محصولاتی که امروز دارد به هند صادر می‌شود محصولات کشاورزی که صادر می‌شود یک بخشی از صادر کننده امروز دارند گوشت وارد می‌کنند.
حریری: بفرمایید چی به هند صادر می‌کنید؟
رضوانی زاده: کیوی صادر می‌کنند خشکبار صادر می‌کنند محصولات کشاورزی اینها هست.
حریری: جمع کیوی و خشکباری که می‌رود بازار هند به من بگویید می‌شود مثلاً ۱۰۰ میلیون دلار؟
رضوانی زاده: این بازار اگر که در واقع قیمت‌های پایه‌ی صادراتی ۱ـ تنظیم گری که بین نرخ دولتی و نرخ بازار هست و سازمان مدیریت باید مابه التفاوتش را پیش بینی بکند که به جای اینکه یارانه را آنجا وارد کننده و از مصرف کننده‌ی ارز بدهد.
سؤال: من سؤالم بله یا خیر است به نظرم می‌آید شما اگر این عدد، عدد درستی باشد شما الآن مثلاً باز برمی گردم دوباره چندین باره به همان مثال سیب زمینی، می‌گویید سیب زمینی الآن ۴۰۰ دلار است شما می‌گویید ما دو سال گذشته میانگین ۲۰۰ دلار فروختیم اگر دولت آمد به شما گفت بازگشت ارزتان را نگذارید ۴۰۰ دلار من از شما ۲۰۰ دلار در هر تن می‌خواهم شما مشکلی با او ندارید؟
رضوانی زاده: این ۲۰۰ دلار را دولت با چه نرخی می‌خواهد از صادر کننده بخرد؟
سؤال: شما با این عدد اگر اصلاح بشود شما با آن موافقید یا نه؟
رضوانی زاده: این عدد یک متغیر این معادله است.
سؤال: پس اگر عددش درست بشود شما می‌گویید ما مشکلی با ،بازگشت ارز نداریم. به هر حال مثلاً می‌گویید آقا به ما الآن دارند مثلاً دو ساله می‌گویند ۴۰۰ دلار را بیاورید ما ۲۰۰ دلارش را نمی‌توانیم بازگشت بکنیم مثال دیگه حالا من هم دارم رو مثال شما می‌آیم جلو پس اگر ۲۰۰ دلار بشود آن عدد باشد عدد مدنظر تاجر ما، کشاورز ما، صادر کننده‌ی ما مشکلی با آن نداریم حالا رو نرخش و نحوه‌ی بازگشت ارزش شما می‌گویید اساساً من اصلاً نمی‌توانم ارزم را برگردانم چرا؟ و روی نرخش هم چه نکته ای؟
حریری: چه جوری الآن می‌آورد پس دوباره باز ریالش می‌کنید می‌رود پسته می‌خرد، پس می‌آورد، نمی‌توانم از آن حرف هاست.
رضوانی زاده: برمی گردد، وقتی که سیب صادر می‌کند جایش می‌تواند موز بیاورد این دارد به جای اینکه ۸۰۰، ۹۰۰ میلیون دلار موزی را که بخواهد از بازار قاچاق ارز ش را تأمین بکند این می‌آید از بازار صادر کننده تأمین می‌کند ما بیش از ۸۰۰، ۹۰۰ میلیون دلار میوه‌های گرمسیری وارد می‌کنیم منعی ندارد خب این باید توسعه پیدا بکند.
سؤال: شما فرمودین که از نو می‌خواهید که ارز را برگردانید، اما اساساً و باید هم برگردانید، ولی کشاورز من نمی‌تواند ارزش را برگرداند؟
رضوانی زاده: آن چیزی که امروز در تجارت خارجه محصولات کشاورزی اتفاق دارد می‌افتد و آن روندی که دارد پیش می‌رود که تولید قراردادی، کشاورزی قراردادی و کنسرسیوم‌ها در واقع فعال شدند روند به سمت این هست که ذی نفعان در واقع صادر کننده هستند .
سؤال: خب عدد را و نحوه بازگشت هم بفرمایید که من پاسخش را از آقای حریری بگیریم.
رضوانی زاده: ببینید عدد واقعی ارز ۲۸ و ۵۰۰ نیست.
سؤال: شما به ۲۸ و ۵۰۰ برمی گردید الآن؟
رضوانی زاده: نه شما مثال زدید گفتید آقا کود ۲۸ و ۵۰۰ مصرف می‌کنید نه این نیست اصلاً شرکت خدماتی حمایتی که کود یارانه‌ای می‌دهد و الآن هم به بیش از ۷ هزار میلیارد تومان در واقع بدهی و کسری دارد همین فردا تعطیل بکنند تأثیری در قیمت تمام شده محصولات کشاورزی ندارد شما بیایید حساب بکنید.
حریری: این را یک موقع راجع به دان مرغ هم می‌گفتند بعد یک دفعه مرغ از ۳۰ تومان شد ۱۰۰ تومان این هم در نظر داشته باشید.
رضوانی زاده: ببینید ۳۰ تومان و ۱۰۰ تومان دلاری ۴ و دویستی بود که شد ۲۸ و پانصدی شما اجازه بدهید خواهش می‌کنم.
رضوانی زاده: جمع بندی، نرخ ارزی که امروز وجود دارد به جهت اینکه خود بانک مرکزی در تثبیت نرخ ارز آن ابزار و توانمندی لازم را ندارد این جریان در واقع دعوای بین بخش خصوصی و دولت را تقویت شده به خاطر این خلأ و این کاستی اگر آزاد سازی نرخ ارز عبور از نرخ‌های دستوری چه در بحث ارز، ارز هم یک کالا هست در بازار همانطور که فولاد یک کالا هستش محصولات پتروشیمی ارز هم یک کالا هست ما نمی‌توانیم نرخ ارز را حبس بکنیم و این فنر را هر لحظه‌ای که دولت، انتخابات و هر موضوعات دیگری که برگزار شد رها بکنیم دوباره یک جهش چند برابری و تأثیر آنچنانی.
حریری: من صادرات هم مرتکب می‌شوم من کاملاً ببینید من خودم محصول ندارم که صادر بکنم من در کشور مبدأ خریدار محصول صادراتی ایران هستم یعنی موضوع از اینجا شروع می‌شود، ولی اصلاً موضوع این نیست که من چقدر ذینفعم یا ایشان چقدر ذی نفع است موضوع به طور کلی این است که ما در سال حدود ۵۰ میلیارد دلار داریم صادرات غیر نفتی انجام می‌دهیم همه پولش را هم صادر کننده می‌گیرد و می‌آورد در داخل می‌شود رالا اگر نکند نمی‌تواند دوباره این چرخه را ادامه بدهد حرفی که می‌زنند کاملاً درست است یعنی پوله می‌آید.
رضوانی زاده: البته همه اش نمی‌آید ما در بخش کشاورزی من مثال بزنم همه اش نمی‌آید چرا ببینید محصول کیوی یا هر کالای دیگری که در گمرک می‌ماند یا صادر.
حریری: آقا مجموع کالای کشاورزی ما چند درصد است؟
رضوانی زاده: ۷ میلیارد دلار، چرا ۷ میلیارد دلار، چون بخشی از ضایعات و در واقع خساراتی که می‌بیند برنمی گردد.
حریری: اصل مطلب که باید مردم و سیاستگزار باید بداند. اصل مطلب که من حق می‌دهم به دولت که روی ارز نرخ بگذارد این است که دارد روی واردات سوبسید می‌دهد، به وارد کننده سوبسید می‌دهد، آیا این وارد کننده به تولید کننده و صادر کننده این سوبسید را منتقل می‌کند یا نه؟ قطعاً بخشی از آن منتقل نمی‌شود من هم موافقم به همین دلیل می‌گویم غلط است موضوع، چرا نرخ می‌گذاریم برای این که از آن طرف داریم ارزان می‌دهیم و از این طرف هم می‌خواهیم آن چیزی که ارزان دادیم بخشی را در نرخ ارزمان اعمال کنیم. همه حرف‌ها هم تحت یک چتری است که من می‌خواهم از سفره مردم دفاع کنم، عملاً اتفاق هم نمی‌افتد، بهترین کار به نظر من این است که ما مشخص کنیم ۱۰ یا ۱۵ قلم حداکثر، ۱۵ دسته کالایی داریم که در نهاده‌های تولیدشان از یارانه بهره مند می‌شوند، حالا یا یارانه انرژی است به شکل سوخت، برق، گاز، خوراک یا یارانه دیگری است مثل یارانه‌هایی که به وارد کننده دادند نهاده تولید را، اینها را محاسبه کنیم ۱۰ - ۱۵ درصد هم بیشتر یعنی ماکزیمم ۱۵ درصد است من که معتقدم می‌شود در ۸ دسته این را دسته بندی کرد، هیچ اشکالی ندارد. آقای رضوانی زاده می‌خواهید سیب زمینی ات را از این کشور ببرید بیرون، دم مرز آنچه که یارانه گرفته است این سیب زمینی دم مرز از ایشان پس بگیرد، کالایش را ببرد بفروشد، ارز خودش را بیاورد در مرکز مبادله همه متقاضیان مشروع ارز هم بیایند آنجا، آن کسی که می‌خواهد ماشین آلات وارد کند، آن کسی که می‌خواهد هر چیزی وارد کند عرضه و تقاضا قیمت ارز را من گفتم، ولی سوبسید را لب مرز از پتروشیمی پس بگیرند، از محصول کشاورزی پس بگیرند، از شیرین و شکلات به هر کسی که سوبسید دادیم لب مرز پس بگیریم، حالا من وارد سوبسید‌های ریزتر نمی‌شوم، سوبسید‌های مستقیم را می‌گویم، سوبسید مستقیم یکی در حوزه کشاورزی گازوئیل مجانی است که بخش زیادی یعنی بالای ۱۲ درصد از هزینه تولید شده شما را از باغ تا بازار ...
رضوانی زاده: این طور نیست.
حریری: من در محاسبات دارم می‌گویم اگر کمتر از ۳ درصد است اگر پس فردا به شما گفتند گازوئیل را می‌خواهیم گران بفروشیم نروید بگویید محصول می‌رود بالا، چون گازوئیل ۱۵ درصد است، این را ثبت کنید که ایشان می‌گویند ۳ درصد تأثیر دارد. می‌خواهم بگویم ما همه یک اشکال عمده‌ای در مملکت پیدا کردیم، همه ما می‌خواهیم بارمان را ببندیم، همه مان هم دنبال این نیستیم که بار به مملکت اضافه کنیم از آنجا بارمان را از موجودی می‌خواهیم بارمان را ببندیم در نتیجه بخش عمده‌ای از مردم در این مملکت دارد سفره شان فقیرتر می‌شود یک درصدی دارند بارشان را می‌بندند، راست هم می‌گوید، حالا این بار می‌بندد قاچاقچی و دزد هست تا من تاجر در آن هستم، من صادر کننده، من وارد کننده، شما کارمند هم هستید شده یک روحیه عمومی. من عرضم این است خیلی ساده است لب مرز شما شیر دارید، پنیر دارید صادرات می‌کنید، ببینید در فرآیند لبنیات مثلاً ۲۰ درصد قیمت آن با سوبسید آمده، ۲۰ درصد آن را پس بدهید به من بردارید ببرید هر جای دنیا به هر قیمتی فروختی، ولی باید ارز آن را بیاورید اینجا نمی‌توانید ببرید به هر جا دلتان خواست، به هر کسی دلتان خواست، من اینجا یک بازار درست می‌کنم مثل الآن بازار مبادله‌ای که هست منتها نرخ و پایه و مداخله بانک مرکزی و ارز نفتی را از آن تو می‌کشم بیرون می‌گویم همه بیایند در این بازار، هر کسی می‌خواهد واردات انجام دهد بیاید، اینجا وظیفه بانک مرکزی است که به تمام تقاضا‌های مشروع ارزی پاسخ دهد، بخشی را از این کانال بگیرد. ما واردات رسمی داریم، ارز برای تحصیل داریم، ارز برای درمان داریم، ارز برای مسافرت داریم، ارز برای حضور در مجامع بین المللی حق عضویت‌ها را داریم، اینها را باید بانک مرکزی پاسخ دهد، ولی اگر همه اعضای مشروع را، صادرات مشروع را بیاورد آنجا نرخ را از روی آن بردارد، اما موقع صادرات سوبسیدش را پس گرفته باشد ما می‌رسیم به آن چیزی که به آن می‌گویند نرخ واقعی ارز، از الآن هم به شما قول می‌دهم اگر این کار را بکند بدون مداخله ارزپاشی به قول دوستان از طریق بانک مرکزی ارز در بازه ۳۲ - ۳۳ تومان می‌ایستد.
سوال: آقای رضوانی زاده موافقید یا مخالف؟
رضوانی زاده: این که یارانه‌ها را بشود هدفمند کرد قطعاً باید اتفاق بیافتد.
حریری: من اصلاً می‌گویم پس بگیرید لب مرز، من اینجا قرار نیست به عنوان دولت جمهوری اسلامی یارانه بدهم به مصرف کننده عراقی، افغانی، چینی، اروپایی.
رضوانی زاده: چرا باید یارانه بدهیم. همین الآن من مثالی که عرض کردم من محاسبه کردم ۷ هزار میلیارد تومان کسری شرکت خدمات حمایتی که فقط کود و سم تأمین می‌کند، یارانه‌ای هم عرضه می‌کند، این ۷ هزار میلیارد تومان را تقسیم بر ۱۲۰ میلیون تن کل محصولات کشاورزی تولیدی کشور کنیم به ازای هر کیلو محصول دارد ۵۸ تومان یارانه زیان می‌دهیم، این را ندهید شما بیایید بگویید گندم به جای این که قیمت اش قرار است ۱۸ هزار تومان ۱۹ هزار تومان خریداری شود ما به شما کود نمی‌دهیم، سم نمی‌دهیم.
حریری: چرا به شمای کشاورز بدهم می‌دهم به مردمی که می‌خواهند محصول را بخورند چرا بدهم به کشاورز.
رضوانی زاده: هدفمندی یارانه ۷۰ درصدش مال مردم و مصرف کننده بود ۳۰ درصد مال تولید بود.
حریری: آن هم اشتباه بود. شما در فضای رقابتی تولیدات را یا داخل بفروشید و یا صادر کنید در فضای رقابتی هم ارزتان را بیاورید بفروشید.
رضوانی زاده: به جای حمایت از تولید کننده خارجی و افزایش واردات باید از تولید کننده داخلی حمایت شود.
حریری: من می‌گویم نرخ واردات را هم به عرضه و تقاضا ببر، یارانه نده.
سوال: می‌گویند یارانه‌ای نباشد شما ارز را الآن می‌گویید ۴۲ تومان یا ۲۸ تومان نباشد هر چقدر دوست داشتید بیاورید عرضه کنید؟
رضوانی زاده: یارانه برداشته شود مثالی که ایشان زدند از کود سم برداشته شود بدهند به تولید کننده بگویند آقای تولید کننده به شما کود سم یارانه‌ای نمی‌دهیم.
حریری: یک عده‌ای داد و هوار می‌کنند یک عده دیگر سودش را می‌برند شما برای کود و سم می‌شوید بلندگوی کسی که دارد نرخ گازش را با دلار ۲۸ تومانی می‌گیرد، خوراکش را دارد با قیمت ارزان می‌گیرد، محصولش را نمی‌دهد ۷۰ درصدش را می‌دهد.
رضوانی زاده: کدام گروه هستند، گروه کالایی هستند که عمدتاً شرکت‌های خصوصی هستند.
حریری:، ولی آنها ساکت هستند شما‌ها در اتاق بازرگانی بوق آنها شدید چرا، چون آنها هستند که تأمین کننده اتاق بازرگانی هستند، آنها هستند که رقم‌های سه در هزار و چهار در هزار کلان می‌دهند به اتاق بازرگانی، اتاق بازرگانی شده بوق آنها.
رضوانی زاده: ظلمی که به بخش کشاورزی کرده هیچ کس دیگری نکرده این اصلاً بحث بوق این نیست که اتاق بازرگانی شده بوق آن دیگران، این را نفرمایید. بحث نرخ ارز است.
سوال: الآن این شیوه‌ای که آقای حریری به آن اشاره می‌کنند شما با آن مخالفتی دارید؟ یعنی اگر شما هر نوعی که تولید کردید یارانه‌هایش از آن تعدیل شود؟
رضوانی زاده: منطق درست است، ولی این که این شیوه لب مرز هیچ انگیزه‌ای را برای تولید ندارد، تولید با تجارت فرقش در این است، تولید کننده اگر نمی‌داند قیمت تمام شده اش به قیمت بازارش چند است تولید نمی‌کند.
حریری: یعنی در آمریکا چه طوری می‌فهمد تولید کننده اش، در اوکراین کسی که آفتابگردان تولید می‌کنند چه جوری می‌فهمد؟
رضوانی زاده: در اوکراین دولت اوکراین قیمت دستوری ندارد.
حریری: دولت اوکراین اصلاً دخالت نمی‌کند، دولت آمریکا اصلاً دخالت نمی‌کند.
رضوانی زاده: شما الآن دارید می‌فرمایید که باز تنظیم گری آن بازار دست دولت
حریری: من دارم می‌گویم نباشد، همه سوبسید‌ها را پس می‌گیرند، شرایط تولید شما بشود رقابتی، شرایط ارز شما هم بشود رقابتی، فروش ارز شما بشود رقابتی.
سوال: موافقید؟
رضوانی زاده: نظام‌مند کردن، شفاف کردن یارانه‌ها اصل مهمی است چه در بخش کشاورزی، چه در حوزه‌های دیگر.
حریری: نکرده
رضوانی زاده: ارزش آن چقدر است؟
حریری: شما آب را چقدر پول می‌دهید در محصولتان؟
رضوانی زاده: آب در فولاد و سیمان بیشتر مصرف می‌شود یا در تولید
حریری: این که اگر یکی دیگر دارد جیب ملت را می‌زند من هم بگویم جیب ملت را بزنم.
سوال: شما برای کل صنعت می‌گویید؟
حریری: من می‌گویم شما می‌گویید یارانه استفاده نمی‌کند بخش کشاورزی، عرض می‌کنم آب را متر مکعبی چقدر می‌گیرید، برق را کیلوواتی چقدر می‌گیرید، گازوئیل را چقدر می‌گیرید، حمل و نقل تان چه جوری است.
رضوانی زاده: بخش عمده محصولات کشاورزی که دارد صادر می‌شود محصولاتی است که کمترین میزان انرژی را نسبت به دیگر کالا‌های صادراتی مصرف می‌کند. کمترین میزان تأثیر علاوه بر یارانه‌ها انرژی را دارد چرا باید این بخواهد مقایسه بشود با فولاد، با سیمان.
حریری: من مقایسه نمی‌کنم، من می‌گویم دسته بندی‌ها را سوا کنید هر که هر چقدر یارانه گرفته در زمان صادرات یارانه اش را پس بدهد، اگر داخل مصرف کرد یارانه اش نوش جان مصرف کننده داخلی بخورد سفره اش غنی شود اگر می‌خواهیم بدهیم خارجی یارانه‌ای که از جیب من درآوردند دادند، دولت که از ارث پدرش نداده از پول مردم دارد یارانه را می‌دهد، این یارانه‌ای که جیب مردم درآوردید دارید صادر می‌کنید از مخرج صادراتی تان برگردانید برود در خزانه دولت، برود در جیب مردم، برود بشود بیمارستان.
رضوانی زاده: این که یارانه اصلاً حذف شود اصل موضوع و درخواست است که چرا باید یارانه کود و سم را دیگران داده شود که به بهانه ترمز باشد برای صادرات.
سوال: آقای حریری کلاً دارند می‌گویند که اگر صادرات شد کلاً حذف شود یارانه باید برگردد؟
رضوانی زاده: این که برمی‌گردد صد در صد
سوال: نه، برمی‌گردد یعنی یارانه‌ای کم شود یعنی اگر مثلاً این خودکار هزار تومان یارانه دارد خواستیم صادر کنیم این هزار تومان را برگردانیم؟
حریری: این که موکول به یک محالش نمی‌خواهیم بکنیم، در تمام دنیا از اقشار فرودست شان حمایت‌های یارانه‌ای می‌شود.
رضوانی زاده: صادرات پیاز و گوجه فرنگی را دیروز آمدند گفتند عوارض صادراتی اش کمتر شود، چون مازاد داریم و اشباع شده بازار اینها، این صادر کننده هم باید عوارض بدهد، هم تعهد ارزی دارد، این را چرا یک کاسه نمی‌کنند، چرا دولت نمی‌آید بنشیند بگوید که این کالا‌های ما چه میزان ارزبری.
حریری: این سیاست‌های تنظیم بازار را چیست را بگذاریم کنار، آن می‌تواند یک جلسه دیگر باشد من هم بلد نیستم یکی دیگر می‌آید می‌گوید تنظیم بازار برای صادرات ما عوارض بگذاریم یا نگذاریم، من دارم روی روال عادی عرض می‌کنم، شما در عینکی که در داخل ساخته می‌شود دو هزار دولت به شما یارانه داده، لب مرز می‌خواهید ببرید افغانی، عراقی، روسه، چینیه، اروپایی، این عینک را بگذارد در جیبش دو هزار مردم را پس بدهد این را ببرد.
رضوانی زاده: مشکل این است که این میزان ارز‌های ارزان، میزان انرژی بر بودن، میزان یارانه‌ها در اقلام صادراتی کشور اعمال نشده اگر این اعمال شود هیچ بی عدالتی نسبت به این موضوع اتفاق نمی‌افتد و قیمت ارز هم تثبیت می‌شود، هم پایین‌تر می‌آید.
سوال: یعنی این که اگر این را اعمال کردند شما موافق این هستید که یارانه کم شود؟ یعنی مشخص شد اگر مثلاً محصولی که دارد صادر می‌شود چقدر از یارانه استفاده کرده است؟
رضوانی زاده: بله، این اتفاق اگر بیافتد.
حریری: هر کدام از تشکل‌های صنفی در حوزه صنف خودشان صورت بدهند بگویند من که لیوان ساز هستم در این مملکت این ۳ درصد من یارانه گرفتم در هزینه تمام شده لیوانم، شمایی که پسته می‌فروشید بگویید یک درصد، آن که یخچال می‌فروشد بگوید ۲۰ درصد، این که اتحادیه‌ها خوداظهاری کنند یک جایی اینها راستی آزمایی می‌کنند، اگر درست بود لب مرز سوبسید مردم را پس بدهید.
سوال: یک مهمان دیگری به جمع ما اضافه شد آقای محمودی عضو اتاق بازرگانی نظر ایشان را بشنویم؟
محمودی: اعتقاد به بخش خصوصی این است که اگر ارز حاصل از صادرات به کشور برنگردد اصلاً صادرات قلمداد نمی‌شود، بخش خصوصی به این بلوغ رسیده که هر کالایی چه یارانه‌دار و چه آزاد ارز آن به کشور نیاید، چون سرمایه کشور است صادرات حساب نمی‌شود، روی این هیچ بحثی نیست باید برگردد و صادر کننده واقعی نمی‌تواند یک کالایی را چندین مرتبه صادر کند و ارز آن را به کشور برنگرداند مگر این که به یک قوه لایزال خلافی متصل باشد که برای پولشویی بخواهد این کار را انجام دهد که جمعاً شاید یک درصد خیلی کمی هستند.
سوال: آقای حریری می‌گویند ۲۵ میلیارد دلار در سال کم عددی نیست؟
محمودی: من دقیقاً نمی‌توانم تأیید یا تکذیب کنم، ولی عددی هست، ولی آمار رسمی‌اش را نمی‌دانم، دوماً این که مثلاً دو تا ایراد دارد این مصوبه که قانون هم نیست یکی این که ارزش واقعی کالا‌ها در گمرک ارزش گذاری واقعی شود و دوم این که دولت محترم از نرخ ارز یک درصد خیلی کمی ارز حاصل از صادرات را به عنوان مشوق بالاتر از قیمت آزاد هم حتی بگیرد. من نمی‌خواهم نرخ گذاری کنم فرض مثال امروز قیمت ارز آزاد ۵۰ هزار تومان است، دولت اگر یک صرافی‌هایی که تحت نظارت بانک مرکزی هستند را در سراسر کشور معرفی کنند بگویند ارز حاصل از صادرات به این صرافی‌ها باید فروخته باشد با نیم درصد افزایش قیمت شما آنجا مواجهه با این می‌شویم که مردم ارز خودشان را بیایند از حاصل صادرات بعد می‌دهند به دولت حتی ارز‌های خانگی را. همه اینها هم راحت حل می‌شود چه کالای یارانه دار، چه کالای غیریارانه ای، بعد بازرگان ما یک شغل ریسکی دارد مثلاً من کالای سیب زمینی را خودم می‌خرم، ریسک شغلی است مگر این که دوباره به دولت هم بدهکار شوم ریسک دوم ما است که غیرقانونی است.
حریری: یک موقعی بود که دولت نه به ارز صادراتی کار داشت، نه به ارز وارداتی داشت، نه وارد کننده ارز ارزان می‌گرفت، نه صادر کننده دنبال این بود که چند بفروشد، آن موقع من وارد کننده اعتراضم این بود که قیمت‌های وارداتی را خیلی بالا دارید می‌گذارید اینقدر نیست، می‌خواستم آن را کم کنم که کمتر سود و عوارض گمرکی بدهم صادر کننده جایزه صادراتی می‌گرفت و می‌گفت سیب زمینی ۲۰۰ دلار نیست ۶۰۰ دلار است چرا زده ۲۰۰ دلار من ۶۰۰ دلار صادر کردم که جایزه شد. هر موقع که آمدند آن را شفاف کنند وارد کننده اکنون می‌گوید جنسی که من می‌آوردم ۱۰۰ دلار شده ۲۰۰ دلار شما باید قیمت گمرکی را تغییر بدهید بکنید ۲۰۰ دلار که من ارز بیشتری بگیرم که یک بخشی را از بیرون کار دیگری کنم، صادر کننده الآن دیگر جایزه صادراتی نمی‌گیرد حالا ۴۰۰ دلاری که قبلاً می‌گفت ۶۰۰ دلار می‌گوید ۲۰۰ دلار، می‌خواهم بگویم که اینها روحیه‌ای است، اینها اصلاً ربطی واقعاً به دو دو تا چهار تای اقتصاد ندارد ما عادت کردیم که به پول یامفت درآوردن و این عادت را باید یکی به ما ترک بدهد.
رضوانی زاده: چیزی که ما به دنبالش هستیم و بودیم و در کمیسیون کشاورزی از سه ماه پیش این بوده که تقویمی را برای تعیین قیمت‌های پایه صادرات محصولات کشاورزی داشته باشیم، براساس روند قیمت جهانی و تغییر و تحولی که هست که ناشی از بسیاری از عوامل است، بحث اقلیم و مسائل دیگر بتوانیم قیمت واقعی پایه را تعیین کنیم.
سوال: تا چه زمانی این کار را انجام می‌دهید ان‌شاءالله؟
رضوانی زاده: در واقع در روند بروکراتیک اتاق بازرگانی گیر افتاده است .