آسبادهای تاریخی سنگانِ شهرستان خواف در این استان به شماره ۳۳۹۶۶ در فهرست آثار ملی ایران ثبت و ابلاغ شد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مرکز خراسان رضوی، رئیس اداره ثبت و حریم آثار تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: این آسبادها که در جنوب شرقی شهر کنونی سنگان قرار دارد، شامل ۱۰ دستگاه سازه آسباد است که به‌صورت خطی و متصل به هم، از دوره قاجار تاکنون باقی مانده‌اند.
محمود طغرایی افزود: آسبادها، سازه‌های نسبتا بلند خشتی هستند که در گذشته‌ها در مسیر بادهای موسمی یا محلی ساخته می‌شدند و با استفاده از توان باد و تبدیل آن به نیروی چرخشی و اتصال آن به سنگ آسیاب، گندم و سایر غلات را آرد می‌کردند، آسبادها عمدتا در نواحی شرقی ایران و اغلب در مسیر بادهای ۱۲۰ روزه سیستان ساخته شده‌اند.
وی بیان کرد : سازه آسبادهای سنگان از نمونه آسبادهای دوطبقه اند؛ طبقه بالایی که پره‌های چوبی در آن قرار دارد، پرخانه و طبقه پایین که سنگ آس در آن قرار گرفته است، آس‌خانه نام دارد.
طغرایی اظهار کرد: آسبادها به عنوان نماد معماری پایدار، خلاقانه و منحصر به‌فرد که هماهنگ با اقلیم منطقه ساخته شده و در گذشته نقش حیاتی در زندگی مردم داشته اند، مورد توجه جهانیان قرار گرفته و به‌عنوان یک عنصر ایرانی معرفی و در شرف ثبت جهانی قرار دارند.
رییس اداره ثبت و حریم آثار تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: این میراث فرهنگی غیرمنقول با ویژگی‌های معماری و فنی- مهندسی بسیار ارزشمندی که در آن‌ها نهفته است، میراث‌دار جنبه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مردمان گذشته و به عنوان میراثی ارزشمند از دانش نیاکان در بهره‌برداری پایدار و مناسب از اقلیم و شرایط محیطی به نسل‌های آینده محسوب می‌شوند.
طغرایی تاکید کرد: ضروری است پس از ثبت ملی این آثار، اقدامات اساسی در راستای مرمت، حفاظت و باززنده سازی آن‌ها ادامه یافته و به‌عنوان جاذبه‌های گردشگری فرهنگی، در معرض نگاه علاقه‌مندان میراث‌فرهنگی قرار گیرند.
او یادآور شد: در شهرستان خواف چندین مجموعه آسباد دیگر از جمله آسبادهای نشتیفان، آسبادهای شهر خواف، آسبادهای خرگرد، آسبادهای مهرآباد، آسبادهای برآباد و آسبادهای تیزاب در شهرستان خواف نیز در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
تاکنون بیش از ۲ هزار و ۷۰۰ اثر تاریخی خراسان رضوی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.