سرپرست فصل اول کاوش‌های باستان‌شناسی در غار هستیجان گفت: مهمترین شیء کشف شده در این کاوش، قلمی است ۱۴۰۰ ساله از جنس نی که هنوز بقایای مرکب بر روی آن وجود دارد و با آن کتیبه‌های پهلوی ساسانی بر روی چرم کتابت می‌شده است.
سرپرست فصل اول کاوش‌های باستان‌شناسی در غار هستیجان با اشاره به یافته‌های اخیر و آنچه در طول سال‌ها از این غار به غارت رفته است، افزود: طبق صحبت با افراد مختلف در طول مدت کاوش، این یافته‌ها بخش کوچکی از اسنادی است که به خارج از کشور رفته است و حتی برخی می‌گفتند که اسناد غار را با گونی برده‌اند و در کاشان به فروش رساندند که این اقدامات بیشتر در سال‌های ۵۵ تا ۷۰ انجام شده است. حتی دیده شده ۲۰ تا ۳۰ تیم یکجا به صورت غیر مجاز حفاری می‌کردند.
نعمتی افزود: این غار در حدود ۷۰ سال گذشته بار‌ها مورد دستبرد حفاران غیرمجاز قرار گرفته و بسیاری از چرم نوشته‌های آن به خط پهلوی ساسانی غارت شده، تعداد زیادی از این چرم نوشته‌ها در دانشگاه‌های آمریکا و آلمان، مجموعه‌های خصوصی و محلی‌ها است و متاسفانه این غار در فهرست آثار ملی ایران به ثبت نرسیده است.
عضو هیأت علمی پژوهشکده باستان‌شناسی با بیان اینکه غار زل در ۱۴ کیلومتری شهر دلیجان قرار دارد، تصریح کرد: این غار طبیعی شامل چندین طبقه و دهلیز است که چهار دهلیز تقریباً موازی هم و دو طبقه از آن شناسایی شده است. در ابتدای دهلیز شماره یک، بقایای سازه معماری به طول ۸/۵ متر و عرض ۳ متر و عمق ۳/۲۰ متر با مصالح سنگ و آهک و گچ ساخته شده که شواهد موجود نشان می‌دهد این سازه بصورت سرپوشیده بوده است.
این باستان‌شناس با بیان اینکه این سازه معماری در جنوب دهلیز شماره یک بوده و بخش جنوبی آن براثر ریزش بدنه غار تخریب شده است، افزود: کاوش‌های این فصل در جنوب دهلیز شمار دو و نزدیک به دهانه جنوبی این دهلیز انجام شد.
سرپرست هیأت کاوش باستان‌شناسی غار هستیجان دلیجان گفت: در کاوش‌های انجام شده بقایای یک بنای چلیپایی شکل با راهروی باریکی در شمال غرب آن بدست آمد که مصالح آن از سنگ و خشت و ملات کاه گل بوده و کف آن نیز با ملات کاه گل اندود شده بود که در سطح آن مقدار زیادی خاکستر وجود داشت و در جنوب غرب این بنا بقایای یک سازه‌ای شبیه به سازه واقع در جنوب دهلیز شماره یک با همان مصالح و تقریباً به همان ابعاد بدست آمد.
نعمتی از میان یافته‌های مهم این غار به مقدار زیادی پارچه، چرم و پوست، ابزار‌های چوبی، گل مهر‌هایی از جنس گل و بره موم با اثر مهر‌هایی بشکل‌های مختلف و گل مهر‌های قالبی همراه با بند چرمی و نخی، مقدار زیادی استخوان حیوانی و قطعات سفال اشاره کرد و افزود: تعدادی کیسه‌های کوچک دربسته با دانه‌های گیاهی، بقایای آستین لباس در رنگ‌های مختلف، پارچه‌های سه لایه با پشم شبیه به کاپشن‌های امروزی، پارچه‌های آبی رنگ با دوخت، ریسمان‌های حصیری، ابزار‌های چوبی نظیردرفش مخصوص دوخت و دوز چرم، درپوش‌های چرمی، ۱۱ قطعه چرم نوشته و ... از این غار بدست آمده است.
او افزود: علاوه بر آن در این کاوش پلمب سربی به شکل یک حیوان که پارچه به آن متصل است کشف شد که تاریخ استفاده از پلمب سربی را به ۱۴۰۰ سال پیش عقب می‌برد. براساس یافته‌های کاوش و اسنادی که از این غار به غارت رفته، آثار مکشوفه مربوط به اواخر دوره ساسانی و اوایل اسلام بوده و پس از متروک شدن غار احتمالا در دوره ایلخانی تبدیل به محلی برای نگهداری حیواناتی همچون بز و گوسفند شده است.