۱۶ آذر روز دانشجو و نماد بیداری، خرد ورزی، آزادیخواهی و استکبار ستیزی این قشر گرامی باد
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مازندران، شانزدهم آذرماه در تقویم جمهوری اسلامی ایران نماد بیداری، خرد ورزی، آزادیخواهی و استکبار ستیزی است و نمایشی عینی از روح بلند دانشجویان است که به عنوان موذنین جامعه، سایرین را از خواب غفلت بیدار می‌کنند و اجازه‌ی سو استفاده اجانب از کشور و بازگشت به دوران سرسپردگی غرب و شرق را نمی‌دهند.
روز دانشجو در ایران به ۱۶ آذر ماه اطلاق می‌شود، این روز به یاد سه دانشجو مصطفی بزرگ‌نیا، احمد قندچی و مهدی شریعت رضوی که هنگام اعتراض به دیدار رسمی ریچارد نیکسون معاون رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده آمریکا و همچنین از سرگیری روابط ایران با بریتانیا، در تاریخ ۱۶ آذر ۱۳۳۲ (حدود چهار ماه پس از کودتای ۲۸ مرداد همان سال) در دانشگاه تهران به شهادت رسیدند گرامی داشته می‌شود.
در دهه ۱۳۲۰ و اوایل دهه ۱۳۳۰، پس از سقوط حکومت رضاشاه پهلوی و ایجاد فضای بازتر، فعالیت‌های سیاسی در بین دانشجویان دانشگاه تهران که تنها مؤسسه مدرن آموزش عالی آن زمان در ایران بود، بسیار افزایش یافت.
در این دوران حزب توده، از نفوذ بسیاری در بین دانشجویان برخوردار بود چنان‌که بنا به گزارش‌های مختلف، بیش از نیمی از دانشجویان دانشگاه تهران عضو یا هوادار این حزب بودند.
اما در دوران نخست‌وزیری محمد مصدق و افزایش محبوبیت جبهه ملی در اوایل دهه ۱۳۳۰، محوریت این حزب در دانشگاه به چالش کشیده شد.
پس از وقوع کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، سازمان‌های سیاسی تشکیل دهنده جبهه ملی، برای دوره کوتاهی در یک ائتلاف ضعیف، تحت نام نهضت مقاومت ملی به مقاومت سیاسی دست زدند و تظاهرات‌ها و اعتصاب‌های پراکنده‌ای در پاییز همان سال در دانشگاه تهران و همچنین بازار، از جمله در تاریخ ۱۶ مهر و ۲۱ آبان، در اعتراض به محاکمه مصدق برگزار شد.
چند هفته پس از این وقایع، اعلام شد که روابط ایران و بریتانیا که در زمان نخست‌وزیری مصدق قطع شده بود، از سر گرفته خواهد شد و ریچارد نیکسون نایب ریاست جمهوری وقت آمریکا برای دیدار رسمی به ایران خواهد آمد.
این موضوع بهانه لازم برای اعتراضات را فراهم کرد و در ۱۶ آذر به سفارش نهضت مقاومت ملی، دانشجویان فعال به سخنرانی در کلاس‌ها پرداختند و ناآرامی تمامی محوطه دانشگاه تهران را فرا گرفت.
دولت وقت برای پیشگیری از هرگونه اقدام بعدی تصمیم به سرکوب اعتراضات گرفت.
سربازان و نیرو‌های ویژه ارتشی پس از هجوم به دانشگاه، به کلاس‌های درس حمله کرده و صد‌ها دانشجو را بازداشت و مصدوم نمودند.
نیرو‌های امنیتی در دانشکده فنی، اقدام به شلیک تیر کردند که موجب شهادت سه دانشجوی این دانشکده به نام‌های احمد قندچی، مهدی شریعت رضوی و مصطفی بزرگ‌نیا شد.
فردای آن روز نیکسون به ایران آمد و دکترای افتخاری در رشته حقوق را در دانشگاه تهران که در اشغال مشهود نیرو‌های نظامی بود، دریافت کرد.
وقایع آذر ۱۳۳۲، نمایان‌گر واکنش دولت کودتا به فعالیت‌های دانشجویی بود و به دنبال آن سرکوب نظام‌مند تمامی اشکال دیگر مخالفت‌ها، روی داد.
۱۶ آذر، توسط کنفدراسیون دانشجویان ایرانی خارج از کشور که مرکز اجتماع و مباحثه مخالفان حکومت پهلوی در خارج از ایران بود، روز دانشجو نامیده شد.
دانشجویان پس از آن، هر سال در این روز اعتصاب‌های دانشجویی به راه می‌انداختند و در واقع ۱۶ آذرماه به معیار خوبی برای ارزیابی میزان نفرت از حکومت استبدادی و مستکبران عالم و توانایی و نفوذ مخالفان در بین روشنفکران، تبدیل شد.
این روز از آن زمان، همچنان از اهمیت تاریخی برجسته‌ای در ایران برخوردار بوده‌است.
طنز تلخ آن روز‌های ایران این چنین است که کسانی به دنبال ایجاد آشوب به دست دانشجویان و به تحریک آن‌ها بودند که خودشان مسبب این وضعیت بودند. هم آمریکا و هم خاندان پهلوی که روز دانشجو به دلیل مخالفت دانشجویان شجاع ایرانی با آن‌ها بنا شد این روز‌ها بر طبق جنگ داخلی با تحریک گروه‌های مختلف مردم از جمله دانشجویان می‌کوبند.
استان مازندران دارای انواع داانشگاه‌های دولتی، پیام نور، آزاد، غیر انتفاعی، علمی کاربردی است و حدود ۱۵۰ هزار دانشجو در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی استان مازندران تحصیل می‌کنند.
از این تعداد حدود ۲۳ هزار دانشجو در دانشگاه‌های دولتی مشغول تحصیل هستند و سهم دانشگاه‌های دولتی استان در آموزش عالی تنها ۱۵ درصد است.
حدود ۱۴ هزار دانشجو در دانشگاه پیام نور مازندران و ۴۳ هزاز دانشجو هم در دانشگاه آزاد استان مشغول تحصیل هستند و دانشگاه علمی کاربردی هم ۱۲ هزار دانشجو دارد.
بیشترین سهم آموزش عالی در مازندران پس از دانشگاه آزاد، مربوط به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی است که تعداد دانشجویان این مجموعه در استان حدود ۴۱ هزار دانشجو است.
بمناسبت «روز دانشجو»، پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR بیست جمله‌ی برگزیده از حضرت آیت‌الله خامنه‌ای را در این‌باره، منتشر کرد:
بنده دلم می‌خواهد این جوانان ما شما دانشجویان؛ چه دختر، چه پسر و حتّی دانش‌آموزان مدارس، روی ریزترین پدیده‌های سیاسی دنیا فکر کنید و تحلیل بدهید. ۱۳۷۲/۰۸/۱۲
عزیزان من! رابطه با خدا را جدّی بگیرید. شما جوانید؛ به آن اهمیت بدهید، با خدا حرف بزنید، از خدا بخواهید. مناجات، نماز، نماز با حال و با توجّه، برای شما خیلی لازم است. مبادا این‌ها را به حاشیه برانید. ۱۳۷۷/۰۲/۲۲
دانشگاه باید بتواند یک جنبش نرم‌افزاریِ همه‌جانبه و عمیق در اختیار این کشور و این ملت بگذارد تا کسانی که اهل کار و تلاش هستند، با پیشنهاد‌ها و با قالب‌ها و نوآوری‌های علمیِ خودی بتوانند بنای حقیقی یک جامعه آباد و عادلانه مبتنی بر تفکّرات و ارزش‌های اسلامی را بالا ببرند. ۱۳۷۹/۱۲/۰۹
برداشت و توقّع بنده و نظام اسلامی از جماعت دانشجو این است که فکر می‌کنیم دانشجو یک روشنفکر تمام عیارِ مسلمان است؛ متدیّن است. ۱۳۸۱/۰۹/۰۷
من می‌خواهم غالب یا بیش از غالب بدنه دانشجویی کشور، مجموعه‌ای متعهّد و دارای احساس مسؤولیت نسبت به آرمان‌های دانشجویی باشند. یکی از این آرمان‌ها مسأله علم است؛ دومی عدالتخواهی است و آرمان سوم، آزاداندیشی و آزادیخواهی است. ۱۳۸۲/۰۸/۱۵
در زمینه عدالتخواهی، می‌توانید قانون اساسی را مطالعه کنید و ببینید اگر ما بخواهیم عدالت اجتماعی را با همان مفهوم متعارفی که همه می‌فهمیم، تحقّق ببخشیم، باید از کدام دستگاه‌ها چه توقّعهایی داشته باشیم. ۱۳۸۲/۰۸/۱۵
نباید به‌طور دائم در عرصه‌ی تجربه و ترجمه - علم ترجمه‌ای، حتّی فکر ترجمه‌ای، ایده و مکتب و ایدئولوژی و اقتصاد و سیاست ترجمه‌ای - بمانیم؛ زیرا این ننگ است برای انسان که از خرد، سنجش، تحلیل و درک و فهم خود استفاده نکند ۱۳۸۲/۰۹/۲۶
انتظار من از شما جوان‌ها و اساتید این است. تولید علم کنید. به سراغ مرز‌های دانش بروید. فکر کنید. کار کنید. با کار و تلاش می‌شود از مرز‌هایی که امروز دانش دارد، عبور کرد. ۱۳۸۳/۰۴/۱۷
سیاست زدگی و سیاست بازی به هیچ وجه مورد تأیید نیست، اما سیاست گری و برخوردار شدن از قدرت فهم و تحلیل سیاسی، نیاز مبرم دانشجویان و دانشگاههاست. ۱۳۸۵/۰۷/۲۵
مظهر شهامت و سرعت عملِ ملت ایران دانشجویان بودند؛ آن هم دانشجویانی که پیرو خطّ امام بودند، نه دانشجوی وابسته به فلان حزب سیاسی یا فلان تشکیلات گوناگون و بی‌ایمان؛ نه، دانشجویی که خطِّ امام را قبول داشت و به آن مؤمن بود. ۱۳۸۶/۰۸/۰۹
فرق شمای جوان و دانشجو و صادق و پاکیزه‌دل، با یک آدم سیاسی‌کار باید در همین باشد؛ حرفتان را صریح بزنید؛ آنچه را که میزنید، از دل بزنید؛ و اگر چنانچه معلوم شد که اشتباه است، سریع پس بگیرید؛ راحت. این، به نظر من یکی از بهترین شاخصه‌های دانشجوئی است. ۱۳۸۷/۰۷/۰۷
جنبش دانشجوئی در کشور ما در تاریخِ ثبت شده و شناخته شده‌ی خود، همیشه ضد استکبار، ضد سلطه، ضد استبداد، ضد اختناق و بشدت عدالتخواه بوده است. ۱۳۸۷/۰۹/۲۴
این برداشت من از جنبش دانشجوئی و نگاه من به جنبش دانشجوئی است: ضد استکباری، ضد فساد، ضد اشرافیگری، ضد حاکمیت تجمل‌گرایانه و زورگویانه، ضد گرایش‌های انحرافی؛ این‌ها خصوصیات جنبش دانشجوئی است. ۱۳۸۷/۰۹/۲۴
تشکل‌های دانشجوئی فرصتی هم برای دانشجو ایجاد میکند برای کار دسته‌جمعی؛ و من به کار دسته‌جمعی اعتقاد دارم و این را یک نیاز دانشجو میدانم؛ کسب مهارت‌های گوناگون؛ مهارت‌های سیاسی، اجتماعی. ۱۳۸۷/۰۹/۲۴
از دانشگاه همیشه و در همه جا این انتظار هست که محل جوشش و اوج دو جریان حیاتی در کشور باشد: اول، جریان علم و تحقیق؛ دوم، جریان آرمان‌گرایی‌ها و آرمان‌خواهی‌ها و هدفگذاری‌های سیاسی و اجتماعی. ۱۳۸۷/۰۹/۲۴
در جنگ نرم، شما جوان‌های دانشجو، افسران جوان این جبهه اید... افسر جوان تو صحنه است؛ هم به دستور عمل میکند، هم صحنه را درست می‌بینید؛ با جسم خود و جان خود صحنه را می‌آزماید؛ لذا این‌ها افسران جوانند؛ دانشجو نقشش این است. ۱۳۸۸/۰۶/۰۸
در زمینه‌ی مسائل علمی باید دنبال قله بود؛ که این، توجه شما را به درس خواندن و خوب درس خواندن باید نتیجه بدهد. ۱۳۹۱/۰۵/۱۶
سطح معرفت را بالا ببرید. با قرآن، با نوشتجات مرحوم شهید مطهری، با نوشتجات فضلای بزرگی که خوشبختانه امروز در حوزه‌های علمیه حضور دارند، آشنا شوید. ۱۳۹۱/۰۵/۱۶
باید همت شما این باشد که در دنیا به وضعی برسیم که اگر کسی بخواهد به تازه‌های علمی دست پیدا کند، مجبور باشد زبان فارسی یاد بگیرد. ۱۳۹۱/۰۷/۲۲
من همه‌ی دانشجویان را به «دانشجویی» به معنای واقعی کلمه - یعنی دنبال علم رفتن - و به فعالیت‌های متناسب با دانشجوئی دعوت میکنم؛ چه فعالیت‌های اجتماعی، چه فعالیت‌های سیاسی. ۱۳۹۲/۰۵/۰۶