کتیبه نادری شهر کلات نادر این استان به شماره ۳۳۹۷۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز خراسان رضوی، مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: کتیبه نادری، سنگ نوشتهای باستانی به زبان ترکی خراسانی است که در مدخل ورودی اصلی قدیم شهر کلات نادر که به دربند ارغونشاه معروف شده و در فاصله ۱۰۰ متری برج ارغونشاه، در ارتفاع ۱۵ متری از کف رودخانه ژرف رود، حجاری شده است.
سید جواد موسوی افزود: این کتیبه به دستور نادرشاه افشار در تاریخ ۱۱۵۵ هجری، در ۲۴ بیت و به خط نستعلیق نگاشته شده است تا رهگذران بتوانند از فاصله دور آن را ببینند.
وی بیان کرد: بدین منظور ابتدا چارچوبی از اسلیمی را تراشیدهاند و ختاییهای (طرح به شکل گل) یکسان متشکل از گلهای پنج پر تمام کتیبه را احاطه نموده است، سپس در میان این چارچوب، قاب بندی محرابی شکل را حجاری و متن کتیبه را در آن نگاشته اند.
موسوی گفت: فضای میان طاق محراب (سرلوحه) و قاب پیرامون را با اسلیمی های دهان اژدری پر کرده و پیرامون قاب محرابی را نیز با گلهای لاله شاه عباسی زینت دادهاند.
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی بیان کرد: این کتیبه با عبارت "و هو الأعلی/ بسم الله الرحمن الرحیم" آغاز میشود و عبارات قصیده در چهار ردیف عرضی و ۱۲ ردیف طولی تنظیم شدهاند.
وی ادامه داد: موضوع این کتیبه، مشتمل بر شعری از گلبن افشار، از شاعران گمنام دربار نادر است که به مدح و ثنای خداوندگار و پیامبر اسلام و نادرشاه میپردازد.
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی در ادامه گفت: این اثر بسیار ارزشمند به عنوان یک سند تاریخی فوق العاده از نظر شناخت تاریخ فرهنگی خطه کلات نادری قابل توجه است.
وی افزود: همچنین اشعار موجود در آن بخش مهمی از ادبیات ترکی خراسانی در قلمرو ایران دوره افشاری را نیز نشان میدهد و از منظر تاریخ هنر نگارش خط و خوشنویسی و بکارگیری هنر طراحی نقوش اسلیمی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
موسوی بیان داشت: برنامهریزی به منظور حفاظت و ایجاد امکانات برای معرفی مطلوبتر این اثر فاخر ملی به گردشگران و علاقمندان به میراث فرهنگی، از جمله اقداماتی است که باید مد نظر قرار گیرد.
هم اکنون خراسان رضوی بیش از۲ هزارو ۷۰۰ اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی دارد.