کتاب «داستانها چگونه فیلم میشوند» نوشته پیمان شوقی با مقدمهای از رامتین شهبازی در انتشارات انجمن سینمای جوانان ایران منتشر شد.
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما ؛ این اثر پژوهشی با هدف افزایش تعامل میان ادبیات و سینما با تکیه بر آموزش به فیلمسازان جوان ایرانی نوشته شده است. پیمان شوقی در این اثر مجموعه مقالاتی جدید از استادان و چهرههای نامدار آموزش فیلمنامه در جهان را که بر مبنای اهداف کاربردی نوشته شدهاند، گردآوری کرده است.
شوقی در بخشی از مقدمۀ این کتاب نوشته است: «مجموعه مقالات این کتاب با هدفی فراهم شدهاند و مخاطبانش کسانی هستند که قبلاً دورۀ آموزش فیلمنامهنویسی را گذراندهاند و اینک میخواهند نوشتن یک کار اقتباسی را شروع کنند. در این مجموعه مقالات با یک سری فوت و فنهای کلیدی فیلمنامهنویسی کوتاه و اقتباس ادبی آشنا میشوید و شاید حکم یک آموزش تکمیلی برای شما داشته باشد. نویسندگان این مقالات جزو اساتید سرشناس و کارشناسان حرفهای فیلمنامه در اروپا و آمریکای شمالی هستند که دهها مقاله در معتبرترین مجلات و وبگاههای تخصصی فیلمنامهنویسی آن دیار دارند. از میان نزدیک به صد مقاله آموزشی سعی کردم آنهایی را دستچین کنم که به کار مخاطب ایرانی بیاید و در این مسیر هر جا که لازم دیدم به برخی اشارت مختصر در مقالهها توضیحاتی اضافه شود از آن پرهیز نکردم و با استفاده از ویدئوهای آموزشی و سخنرانیهای هر نویسنده نکاتی را یافته و به متن مقاله افزودم، تا مطلب برای خواننده جوان ایرانی بازتر شود. ممکن است برخی مباحث در تعدادی از مقالات تکرار شده باشند یا در آرای کارشناسان پارهای اختلافات نیز دیده شود. به نظرم اولی به نشست بهتر مفاهیم در ذهن کمک میکند و مورد دوم نیز ناشی از دیدگاههای متفاوت آنان به فیلم کوتاه است؛ که خود از جایگاه این گونه سینمایی در کشور نویسنده و کارکردش در جوامع مختلف میآید.»
در این پژوهش، روند اقتباس ادبی در چهار سؤال اصلی خلاصه شده است: ایده اصلی منبع اقتباس چیست؟ چه چیزهایی را باید حذف کرد؟ چه چیزی را باید اضافه کرد؟ چگونه باید مواد اصلی را تغییر داد تا فیلمنامه قویتر شود؟ نکاتی که در این پژوهش مورد تحلیل و بررسی قرار میگیرد، به علاقهمندان و فیلمسازان آموزش میدهد؛ چگونه در بهترین شکل ادبیات را به سینما تبدیل کنند. در این اثر شاهد مقالاتی از استادان و فیلمنامهنویسان بزرگی، چون جیمز هارولد، ریچارد راسکین، جوئل هیبر، جین ویلت بورمن و بن لارند هستیم.
«داستانها چگونه فیلم میشوند» شامل سه بخش است: کلیدهای فیلمنامه کوتاه، کلیدهای اقتباس، در حاشیه. بخش اول شامل پنج مقاله است که در آنها به مسئله فیلمنامهنویسی برای فیلم کوتاه پرداخته شده است. در این بخش شاهد مقالاتی از ریچارد راسکین، ری مورتون، نیک لاروویه، کاترین برنت و ملیسا سارجنت هستیم. بخش دوم «کلیدهای اقتباس» شامل ده مقاله است. این بخش به این مسئله میپردازد که اقتباس از کتاب برای فیلمنامه کوتاه چگونه است و روند کلی اقتباس ادبی برای سینما چیست. در بخش دوم با کلیدهای اساسی تحلیل داستان برای فیلمنامه آشنا میشویم و مسائلی همچون فیلمنامه کوتاه بهمثابه شعر سینمایی، شگردهای اقتباس از کتابهای غیرداستانی و فلسفۀ «وفاداری» در اقتباس ادبی در آن بررسی میشوند. در نهایت در بخش سوم کتاب با عنوان «در حاشیه» با برخی حواشی فیلمنامهنویسی کوتاه آشنا میشویم. «ده عادت فیلمنامهنویسان حرفهای» نوشته کن میاموتو و «داستانها چگونه فیلم میشوند، کسب حقوق اقتباس» نوشتۀ پیمان شوقی، از جمله مقالات این بخش است.
«اقتباس کتاب برای فیلمنامه چگونه است؟» نوشتۀ جین ویلت بورمن یکی از مقالههای منتشر شده در این کتاب است. جین بورمن مدیر اجرایی پیلاین مدیا گروپ، سردبیر سابق مجلات اسکریپت و رایترز دایجست است و نام او به عنوان یکی از ۱۰ وبلاگ نویس تأثیرگذار در زمینه فیلمنامهنویسی ثبت شده است. در ادامه بخشی از مقاله «اقتباس کتاب برای فیلمنامه چگونه است؟» از او را میخوانیم: «کتابفروشیها برای ما نویسندهها مثل مواد مخدر هستند. راهروهایشان را با اشتیاق طی میکنیم، انگشتانمان را روی ردیف کتابها میرقصانیم، جانمان میلرزد و در لذت احاطهشدن با آنهمه کتاب نشئه میشویم. اما آنجا تنها نیستیم! تعجب نکنید اگر به یک تهیهکننده سرشناس بر بخورید که غرق در تورق کتابهای جنایی باشد. نتفلیکس و سایر سرویسهای مشابه آن، رو به رشدند و در نتیجه نیاز به حجم عظیمی از محتوا دارند؛ لذا چه یک نویسنده باشید و چه یک فیلمنامهنویس، یادگیری مهارت اقتباس ادبی برای پردۀ بزرگ و کوچک! - هیچ زمانی بهاندازه امروز برایتان حیاتی نبوده است. قدیمها هالیوود از نویسندگانی که از روی داستانهای خود فیلمنامه مینوشتند نفرت داشت؛ اما زمانه تغییر کرده است. امروزه اگر نویسندهای با یک پیشنویس فیلمنامه - حتی یک پیشنویس افتضاح - سراغ تهیهکنندهای برود، به دلیل صرفهجویی در هزینههای اقتباس باعث خوشحالیاش هم میشود».
در قسمتی دیگر از این کتاب مقاله «نگارش پیشنویس فیلم کوتاه» از کاترین برنت میخوانیم: «بگذارید ابتدا این نکته را روشن: کنم فیلم، کوتاه فشرده یک فیلم بلند نیست؛ نویسندگان و کارگردانانی که این واقعیت را نپذیرند محکوم به شکست هستند. نکته اصلی در نوشتن یک فیلم کوتاه توجه به رعایت سادگی است.»
کتاب «داستانها چگونه فیلم میشوند» نوشته پیمان شوقی به همت انتشارات انجمن سینمای جوانان ایران منتشر شده است.