مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی با اعلام خبر رونمایی از سامانه توثیق الکترونیکی دارایی توسط بانک صادرات افزود: در این طرح مردم به صورت عادی پس انداز‌ها و دارایی‌هایی را که در اختیار دارند،می توانند به صورت الکترونیکی تبدیل به یک حد اعتبار تضمین کرده و با مراجعه به بانک‌ها، وثیقه گذاری کنند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، برنامه میز اقتصاد با حضور آقای جلال، مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی، آقای مرادی ، عضو هیات مدیره یکی از بانک‌های عامل و مدیر اندیشکده حقوقی بانکی به موضوع سامانه توثیق الکترونیکی دارایی پرداخت.
مقدمه مجری: در خبر‌ها دیدید و شنیدید که یک سامانه‌ای رونمایی شده به اسم سامانه توثیق الکترونیکی دارایی، می‌خواهیم راجع به این در میز اقتصاد صحبت کنیم مهم‌ترین کار آن تضمین دادن و توثیق دادن یک بخش زیادی از فعالیت‌هایی که مثلا مرتبط میشود با وام گرفتن را شامل میشود به همین بهانه میز اقتصاد به همین موضوع اختصاص داده است.
طبیعتا این روز‌ها اگر سر و کارتان به بانک‌ها افتاده باشد برای وام گرفتن، یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که ممکن است به آن برخورده باشید پیدا کردن ضامن است، کسر از حقوق باشد ضامن رسمی باشد درآمدش خوب باشد، فیش حقوقی معتبر مهر شده و از این جور چیز‌ها داشته باشد یا مثلا جواز کسب معتبر داشته باشد یا هزاران تفسیر دیگری، یا اگر خدایی نکرده سر و کارتان به قوه قضائیه افتاده باشد زندانی داشته باشید قرار بازداشتی داشته باشید باید بالاخره دنبال یک سندی بگردید یک ملکی پیدا کنید بیاورید توثیق بکنید و بتوانید کارتان را راه بیاندازید یا یک چیز دیگر که خیلی در تبلیغات دیدیم این که بروید قسطی خرید بکنید حتما نیاز دارید که دسته چک داشته باشید، چک صیادی داشته باشید سفته بروید بیاورید طبیعتا ابزار‌هایی شما برای وثیقه گذاشتن و تضمین گذاشتن محدود است یک اتفاقی در بودجه دیده شد این که بشود این ابزار‌های توثیق را یک کم گسترده‌تر کرد و مردم راحت‌تر بتوانند مثلا وام‌های خردشان را بروند و بگیرند البته که ما امروز داریم راجع به وام‌های خرد صحبت میکنیم، اما توثیق الکترونیکی که دارد برای همه دستگاه‌هایی که این خدمت را نیاز دارند مثل قوه قضائیه که برای شما مثال زدم قابلیت کاربرد دارد مثلا چه اتفاقی بیفتد؟ (توضیحاتی روی تصویر) تصویر را با هم ببینیم مزایایش را میشود با هم یک مروری داشته باشیم، اما به طور کلی اگر مثلا شما خواستید بروید وام بگیرید، می‌گویید آقا مثلا من در بازار سرمایه‌ای که چند سالی است الحمدالله همه در بازار سرمایه هستند یک عددی سهام دارم، به جای این که بروم دنبال یک فردی بگردم که این مشخصات طول و طویل شما را داشته باشد می‌روم همین سهام بورسی را می‌آورم وثیقه می‌کنم روی این به من وام بدهید یک مقداری طلا دارم مثلا این کار را بکنم من بیمه عمر دارم، طبیعتا شما توثیق می‌کنید دیگر دنبال ضامن نمی‌گردید، چه مزایایی دارد؟ سه ضلع دارد، یکی برای خود مردم است، یکی برای بانک است یکی برای نظام اقتصادی کشور است، برای مردم چه هست؟ مثال هایش را برای شما زدم یکی این است که می‌توانند مدیریت ثروت کنند راحت‌تر وام بگیرند راحت‌تر تسهیلات دریافت بکنند خرید اقساطی و این‌ها داشته باشند، و این که وثیقه گذاری شان، چون الکترونیکی میشود دیگر این حضوری به شعبه و چند بار بروید این ور و آن ور دیگر همه را ندارید شما به صورت الکترونیکی، اینترنتی و ۲۴ ساعته در هفت روز هفته می‌توانید بروید که توثیق بیاورید انجام بدهید، می‌توانید دارایی‌های راکد تان، ملک بگذارید و کار‌های این شکلی، برای بانک این است که یک ضمانتی هست بالاخره یک کم محکمتر اتفاقاتی که بعضا می‌افتاد و این وثیقه‌ها معتبر نبود و این‌ها تقریبا کنار می‌رود برای نظام اقتصادی کشور هم طبیعتا این است که میشود ناترازی بانک‌ها را به نوعی با این کنترل کرد به جهت این که بانک‌ها مطمئن می‌شوند که وام هایشان مطمئن‌تر بر می‌گردد، این نکته مهمی است، یکی این که رونق افزایی دارد و خرید‌های مدت دار، گفتم مثلا قسطی و این‌ها، تقریبا داریم راجع به وام‌های زیر ۳۰۰ تومان صحبت میکنیم، برای کسب و کار‌های خرد هم می‌تواند یک رونقی باشد.
سوال: آقای جلال الان کدام بانک‌ها دارند این کار را انجام می‌دهند و کدام بانک‌ها هستند که می‌آیند و می‌پیوندند و شرکت‌های دیگری اضافه می‌شوند برای این که توثیق الکترونیکی را انجام بدهند؟
جلال: اگر اجازه بدهید من یک توضیح کوتاهی بدهم از طرحی که از آن توسط بانک صادرات رونمایی شده و قرار است ادامه پیدا کند توسط سایر بانک‌های کشور، مستحضر هستید که دولت وعده‌ای داشت در خصوص این که زیرساخت‌های لازم برای دسترسی عموم مردم به تسهیلات خرد را افزایش بدهد، تکلیف قانونی این موضوع هم، هم در قانون بودجه و هم در قانون تامین مالی و جهش تولید پیش بینی شده و وزارت اقتصاد با همکاری بانک مرکزی برنامه جدی دارد برای این که بتواند دارایی‌های در اختیار مردم را تبدیل به وثایق الکترونیکی بکند. در واقع در این طرح مردم به صورت عادی پس انداز‌هایی از جنس منابع ریالی، از جنس کالا‌های خاص، اوراق بهادار و سایر دارایی‌ها را در اختیار دارند، زیرساختی که فراهم شده این امکان را فراهم می‌کند تا توسط برخی شرکت‌های تخصصی به شکل یک شغل حرفه‌ای، این دارایی‌ها به صورت الکترونیکی و بدون هرگونه مراجعه یا استفاده از هرگونه کاغذ ارزیابی بشود، تبدیل به یک حد اعتبار تضمین بشود و آن فرد مبتنی بر دارایی‌هایی که در اختیار دارد بتواند با مراجعه به بانک‌ها، به فروشگاه‌ها، به مجموعه‌هایی که نیاز دارد وثیقه گذاری اتفاق بیفتد، خرید اقساطی اتفاق بیفتد، تضمین گذاری اتفاق بیفتد، آن عملیات را مدیریت کند.
سوال: این برای افراد حقیقی است؟ حقوقی‌ها که اصلا فعلا شامل آن نیستند؟
جلال: ما در آغاز کار برای افراد حقیقی با تمرکز بر افزایش دسترسی عموم مردم به موضوع وثایق و تضامین قابل اتکا، کار را آغاز کردیم، ولی حتما این موضوع تعمیم پیدا می‌کند به اشخاص حقوقی که در حوزه‌ی تامین مالی سرمایه در گردش واحد‌های تولیدی هم این امکان بهره برداری فراهم بشود، روز گذشته با ابتکار عمل بانک صادرات این جریان آغاز شده و دو سرفصل از دارایی‌ها که ما از حدود یک سال پیش در حال برنامه ریزی بودیم، یعنی سهام و اوراق بهادار که با همکاری مجدانه همکاران ما در سازمان بورس و اوراق بهادار و شرکت سپرده گذاری مرکزی امروز به صورت الکترونیکی امکان وثیقه گذاری اش فراهم شده و بحث بیمه‌های عمر و زندگی که با همکاری بیمه مرکزی این برنامه فراهم شده، زیرساخت توثیق الکترونیکی آزاد سازی و فروش آن فراهم شده، بانک صادرات پیشگام شده در این حوزه و ارائه‌ی خدمت به توثیق الکترونیکی را از این دو سرفصل دارایی که مردم در اختیار دارند، این کار را آغاز کرده حدود ۶ بانک الان در مراحل اتصال فنی به این زیرساخت‌های آماده شده هستند.
سوال: کدام بانک‌ها هستند؟
جلال: اگر اجازه بدهید بعد از نهایی شدن اسامی شان را خدمت شما ارائه کنم.
سوال: چرا معذوریتتان در چیست؟
جلال: من وقتی اعلام بکنم کدام بانک‌ها هستند احتمالا ممکن است مردم عزیز ما انتظار داشته باشند که بعد از مراجعه به بانک‌ها بتوانند این خدمت را دریافت بکنند.
سوال: زمان بفرمایید که بدانیم در چه تاریخی این کار نهایی میشود.
جلال: قطعا تا انتهای سال بانک‌هایی که زیرساخت فنی و زیرساخت حقوقی شان در اتصال به سامانه‌هایی که نگهداری می‌کنند از دارایی‌های مردم مثل اوراق بهادار، مثل مصنوعات طلا، مثل بیمه‌های عمر، و امثالهم، بعد از این که فرآیند هایشان نهایی شد و مشابه بانک صادرات امکان بهره برداری فراهم شد قطعا اطلاع رسانی خواهد شد تا مردم ما هم بتوانند از آن استفاده بکنند.
سوال: بانک‌ها دولتی اند یا خصوصی اند؟
جلال: هم بانک‌های خصوصی در این لیست هستند هم بانک‌های دولتی و تعدادشان هم در حال افزایش است.
سوال: یک نکته ای، چون اشاره کردید تا آخر سال، تکلیف شما تا شهریور است یعنی، چون تکلیف بودجه‌ای است یک تکلیفی هم که یک مهلتی هم داشتید تا شهریور، الان آبان هم تمام شد داریم وارد آذر می‌شویم یک کم فکر نمی‌کنید از زمان بندی‌ها و برنامه ریزی‌ها یک کم عقب هستید؟
جلال: بله، ولی پیچیدگی‌های واقعا زیرساخت‌های فنی موضوع و همچنین زیرساخت‌های حقوقی، چون تراکنش‌های توثیق قرار است به صورت کاملا الکترونیکی اتفاق بیفتد و زیرساخت‌های حقوقی موضوع پیچیدگی دارند ما در سمت نهادهای متولی دارایی‌های عموم مردم پیچیدگی خاصی نداریم، اما توافق با بانک‌ها برای این که مسیر‌های حقوقی خودشان را به صورت صد در صد الکترونیکی نهایی بکنند یک مقدار از ما زمان گرفته انشاالله این تا پایان سال به اتمام برسد.
سوال: آن ۶ تا بانک را می‌توانیم الان اسم شان را داشته باشیم آخر سال برویم مراجعه کنیم شعبه هایشان ببینیم شده یا نشده؟ یا از شما آخر سال پیگیری کنیم ببینیم این ۶ تا بانک شدند یا نشدند؟
جلال: بله اگر اجازه بدهید در وقت دیگری واقعا این عملیات اتفاق بیفتد، ما اگر وعده‌ای را خدمت عزیزان و مردم عزیزمان می‌دهیم بتوانیم متعهدانه شیرینی آن خدمت را هم به مردم بدهیم.
سوال: بعد چرا ۶ تا بانک؟ بانک‌های بیشتری ...
جلال: بانک‌های دیگری هم مذاکرات اولیه را آغاز کردند این بانک‌هایی که عرض کردم توسعه‌ی سرویس‌هایی که مربوط به اتصال الکترونیکی هست را آغاز کردند بانک‌های دیگر در حال مذاکرات اولیه است.
سوال: آقای مرادی شما بفرمایید که الان مردم مراجعه بکنند کدام یک از دارایی هایشان را به چه نحوی می‌توانند توثیق بکنند برای خودشان است یا برای کس دیگری می‌توانند ضمانت بکنند؟ چه شکلی می‌توانند بیایند و با این فرآیندی که ایجاد شده راحت‌تر تسهیلات شان را بگیرند؟
مرادی: همانطور که مستحضرید اصلا جایی که ما به این نقطه رسیدیم در مورد دارایی‌هایی که فرمودید کدام دارایی‌ها را می‌پذیریم در سیستم سنتی حقوقی ما افراد یا باید ملکی را به رهن بانک بگذارند یا این که بیایند ضمانتی را به صورت سنتی انجام بدهند که چک، سفته، یا بقیه اسناد از ایشان گرفته میشود. در دسترس نبودن ضامن و فراهم نشدن امکان ضمانت برای همه و همچنین برخورد‌های سلیقه‌ای که ممکن بود برخی از بانک‌ها در برخورد با تسهیلات گیرندگان یا ضامنین انجام بدهند همچنین پیچیده بودن و زمان بر بودن این فرآیند سبب شد که ما به این فکر بیفتیم در بانک صادرات ایران که یک سامانه‌ای را طراحی کنیم که این سامانه به هیچ وجه مختص ارائه خدمات صرفا به مشتریان بانک صادرات نیست، بلکه آمادگی این را دارد به تمامی افرادی که می‌خواهند که یعنی شرکت‌هایی که می‌خواهند که فروش اعتباری داشته باشند و در مقابل از آن طرف افرادی که می‌خواهند خرید اعتباری داشته باشند این خدمت را ارائه کند حتی حاکمیت که من در ادامه خواهم گفت که چه بخش‌هایی از حاکمیت قابلیت گرفتن این را دارند خیلی از افراد مثلا می‌خواهند از کشور خارج بشوند سرباز هستند باید بروند یک وثایقی را بسپارند و ضمانت نامه‌هایی را بگیرند در قسمت‌های دیگر در قوه قضائیه که عرض می‌کنم و همچنین افرادی که می‌خواهند از بانک‌ها خدمات مالی دریافت کنند، ما آماده ارائه خدمت در این سامانه‌ای که بعنوان سامانه‌ی توثیق با اسم مخفف "ست" هست به همه این موارد را دارد، در وهله اول ما با مذاکراتی که با سپرده گذاری مرکزی بورس و همچنین بیمه مرکزی داشتیم الان افراد صرفا با داشتن کد سجام و یا کد بیمه‌ای خودشان می‌توانند که به همین سامانه "ست" مراجعه کنند نیازی به مراجعه به هیچ یک از شعب بانک صادرات هم ندارد به صورت کاملا الکترونیک می‌توانند مراجعه کنند.
سوال: به کجا؟ اینترنتی؟
مرادی: بله اینترنتی، اموال و دارایی‌های خودشان را رمز عبور و نام کاربری آنجا وارد می‌کنند و بعد اتصال پیدا می‌کنند به همان سایت..
سوال: سایت شان چیست؟
مرادی: سامانه‌ی set.bsi.ir، افراد که وارد شدند می‌توانند اموال و دارایی‌های خودشان را ببینند، ما الان فعلا سیستمی که طراحی کردیم ...
سوال: یعنی الان سیستم شما و سامانه‌ی شما با مثلا سامانه‌ی سازمان بورس با هم متصل شدند و ارتباط شان کاملا برقرار است.
مرادی: و همچنین بیمه، بله برقرار است، شما کلیه اموال و دارایی‌های بورسی خودتان را می‌توانید آنجا مشاهده کنید بعد سیستم پایین‌ترین قیمت شش ماه گذشته را به شما ...
سوال: سوال من همین است که مثلا من الان یک وام صد میلیون تومانی را مثلا بخواهید در نظر بگیرید وام ازدواج، وام ودیعه و وام فرزند آوری و این چیز‌ها که مردم این روز‌ها خیلی درگیرش هستند چقدر باید سهام توثیق بکنند و این چگونه با ایشان حساب و کتاب میشود؟
مرادی: چون الان مورد مصرف این سامانه فعلا خود کلیه شعب بانک صادرات به این وصل شدند و افرادی که بخواهند از بانک صادرات تسهیلات بگیرند در گام اول با این سامانه الان کار دارند بخشنامه داخلی که بانک داده این است که پایین‌ترین قیمت شش ماه گذشته‌ی سهام شان این هم به دلیل نوساناتی که معمولا در بازار سرمایه ما شاهد هستیم با ضریب ۸۵ درصد به وثیقه گرفته میشود و بدون این که نیاز به مراجعه به شعبه داشته باشند در کمتر از ۲۴ ساعت، آنجا که علامت بزنند که من سهام فلان شرکت خودم را می‌خواهم که توثیق کنم و به وثیقه بسپارم آنجا وصل میشود به سپرده گذاری مرکزی، یک کارمزدی که سپرده گذاری مرکزی به نمایندگی از بورس دریافت می‌کند پرداخت می‌کنند و یک پیامی می‌رود برای شعبه و شعبه بدون این که نیاز داشته باشد این فرد در طی مراحل هفت خوان گرفتن ضامن و قرارداد و این مراحل پیچیده را بخواهد طی کند ضمانت این فرد را بر اساس تایید سامانه ست انجام می‌دهد و فرد می‌تواند براحتی تسهیلات خودش را دریافت کند.
سوال: یعنی برای صد تومان وام باید ۸۵ تومان سهام بورسی داشته باشد، یا ارزش سهام بورسی ما پایین‌ترین ارزش شش ماه گذشته اش باید اندازه ۸۵ میلیون تومان باشد؟
مرادی: نه، ضریب ۸۵ یعنی این که ۸۵ درصد ارزش شش ماه گذشته را ما به رسمیت می‌شناسیم یعنی مثلا اگر بخواهد باید یک مقداری بیشتر بیاید و آن سهامش را به توثیق بگذارد.
سوال: یعنی اگر مثلا پایین‌ترین حد ارزش سهامش در شش ماه گذشته صد میلیون تومان باشد شما ۸۵ میلیون تومانش را حساب می‌کنید؟
مرادی: ۸۵ میلیون تومانش را حساب میکنیم باید تا سقف آن صد تومان پر کند، خود آن سامانه اتوماتیک نشان می‌دهد. بیمه هم همین طور
سوال:، چون الان مثلا به طور میانگین تقریبا اگر کسر از حقوقی چیزی مردم می‌برند یک ۲۰-۲۵ درصدی بالاتر از مبلغ آن تسهیلاتی هست که دریافت می‌کنند.
مرادی: بله، این ضریب‌های بانکی هست که با این ضرایب اعمال می‌شوند و همه این بانک‌ها هم این قواعد را دارند و بعد اگر که در بیمه‌های عمر و زندگی داشته باشند الان بر اساس باز هم اتصالی که به سیستم بیمه شده این اتفاق می‌افتد، در گام بعدی انشاالله تا نهایتا ۱۰-۱۵ روز آینده ما وارد کلیه‌ی اسناد تجاری الکترونیک را که برای اولین بار زنجیره شان در بانک صادرات کامل شده، چک، برات و سفته به صورت الکترونیک، سیستم چک الکترونیک ما به عنوان چک نو آمادگی دارد که افراد بیایند چک را به صورت الکترونیکی در همین جا صادر بکنند در همین جا وثیقه بگذارند و جالب‌تر این است که اگر که معدل حسابی داشته باشند و میانگین حسابی در داخل بانک صادرات داشته باشند بانک صادرات راسا تا هفت برابر معدل حساب شان بر مبنای آن چک حاضر است که تضمین اعتبار آن افراد را هم انجام بدهد.
سوال: حالا، چون خودتان مسئول بانک صادرات هم هستید خیلی هم دارید تبلیغ می‌کنید از امروز مردم می‌توانند مراجعه کنند؟
مرادی: بخشنامه اش از برج ۱۲ سال گذشته ابلاغ شده ...
سوال: من یک گلایه بکنم من همین قبل از برنامه سه تا شعبه بانک شما تماس گرفتم در جریان نبودند شعب بانک شما که یک چنین اتفاقی هست و حتی برایشان تعجب اور بود که مثلا خود فرد دریافت کننده وام می‌تواند ضامن خودش باشد و یعنی توثیق بکند.
مرادی: الان اگر خواستید من به بخشنامه‌ای هم که ابلاغ شده به کل شعب مان هم اطلاع می‌دهم برای این که این موضوعی که فرمودید خدایی نکرده مشکلی ایجاد نکند امروز یک بخشنامه تاکیدی هم به کل شعب مجددا صبح ابلاغ شد و انشاالله افراد از فردا صبح می‌توانند تسهیلات خودشان را در بانک صادرات بر این مبنا دریافت کنند من فقط آن زنجیره را می‌خواستم کامل کنم.
سوال: آن زنجیره تان را شما نگه دارید من یک سوال از آقای جلال بپرسم، این که بعد از این که حالا الان اشاره کردید بورس آمده، سهام آمده، دارایی‌های بعدی چه خواهند بود، البته بخشی از آن را با هم در گزارش دیدیم و اشاره کردید سازمان‌های دیگری هم می‌توانند بیایند از این شرکت‌ها خدمات بگیرند آن‌ها کدام سازمان‌ها خواهند بود؟
جلال: بله همان طور که اشاره فرمودید ما گام به گام، نهادهای امین دارایی‌های مردم مثل شرکت سپرده گذاری مرکزی در بورس اوراق بهادار که اضافه شده به این سامانه، مثل بیمه‌ها، شرکت‌های بیمه‌ای که بیمه‌های اندوخته دار را مدیریت می‌کنند بیمه‌های زندگی را مدیریت می‌کنند قرار است به این سامانه اضافه شود.
بانک کارگشایی بعنوان نهاد امین نگهداری مصنوعات طلای مردم، سیم کارت‌های اپراتور‌های تلفن همراهی که ارزش ریالی دارند و خود اپراتور نهاد تضمین کننده ارزش آن قرار می‌گیرد، سپرده‌های بانکی بلند مدت مردم در کلیه‌ی بانک‌ها، کسر از حقوقی که در سیستم‌های دولتی یا صندوق‌های بازنشستگی، صندوق‌های بازنشستگی حاضرند آن سرویس شان را در اختیار بگذارند و در آینده کمی دورتر اوراق بهاداری که به پشتوانه‌ی اسناد ملکی یا خودرو توسط نهادهای مالی تحت مجوز منتشر بشود.
سوال: یارانه و این‌ها چطور؟
جلال: یارانه هم می‌تواند باشد، هرگونه پرداخت مستمری که به افراد اتفاق می‌افتد مشروط به این که سیستم بانکی متولی زیرساخت داده‌ای آن را در اختیار بگذارد به این شبکه‌ی توثیق اضافه میشود.
سوال: چه زمانی این اتفاق می‌افتد؟ چون خیلی این حرف‌ها زده میشود، مثلا من یارانه را که برای شما مثال زدم خاطرم هست که از زمان روسای قبلی بانک مرکزی این مطرح می‌شد که مثلا وام ازدواج را ما به ضمانت یارانه هم پرداخت خواهیم کرد، اما مثلا به تشخیص شعبه است به تشخیص بانکی است که طبیعتا تا الان من ندیدم کسی این اتفاق برایش افتاده باشد که بتواند به ضمانت یارانه اش برود جایی وام گرفته باشد.
جلال: در گذشته هم مبالغ یارانه‌ها هم خیلی پایین‌تر بود الان یک مقداری این افزایش پیدا کرده یکی از فوائد توثیق الکترونیکی این است که فرد می‌تواند دارایی‌های خودش را تجمیع کند یعنی ارزش سهام اوراق بهادار، مصنوعات طلا و دارایی‌های ریالی فرد در ترکیب با هم یک امکان خرید معنی داری را برای فرد بتواند فراهم کند که یکی از مزایای مهم طرح است، قطعا وقتی این سرویس اضافه میشود این امکان اضافه میشود، مشابه بحث سهام و بیمه‌های عمر که الان امکان تلفیق دارند و ارزش تضامین فرد را بالا می‌برند، ما پیگیر هستیم کلیه نهادهای.
سوال: برای هر کدام از این‌ها می‌فرمایید که مثلا چقدر پیشرفت کردیم مثلا برای طلا بانک کارگشایی که اشاره کردید.
جلال: بانک کارگشایی مذاکرات فنی اش را انجام دادیم، در واقع زیرساخت فنی این موضوع من فکر می‌کنم تا قبل از پایان سال فراهم میشود.
سوال: یعنی چه زمانی یک کم دقیق‌تر بفرمایید:
جلال: برنامه ما این است که تا سه ماه آینده روی شعب موجود بانک کارگشایی این عملیات فنی آغاز بشود، اما با توجه به این که شعب بانک کارگشایی درسطح کشور تعداد پایینی را دارند، در حال مذاکره هستیم که طی یک تدبیری دسترسی مردم به شعب بانک کارگشایی را به صورت نیابتی افزایش بدهیم.
سوال: یعنی تا پایان بهمن این اتفاق می‌افتد؟
جلال: تا پایان بهمن روی زیرساخت موجود بانک کارگشایی برنامه مان این است که امکان وثیقه گذاری مصنوعات طلایی که مردم نزد بانک کارگشایی به امانت می‌گذارند را فراهم بکنیم، و بعد از آن دسترسی مردم در سطح کشور را به شعب بانک افزایش بدهیم.
سوال: برای یارانه‌ها چطور، آن را در چه مرحله‌ای هستید؟
جلال: کلا برای بحث سپرده‌های بلند مدت بانکی، حالا درتعامل با شبکه بانکی و بانک مرکزی در حال برنامه ریزی هستیم، مرحله آزمایشی این فرآیند توثیق سپرده‌های ریالی را در برنامه مان هست که در اوایل دیماه برای یک یا دو بانک انجام بدهیم.
سوال: کدام بانک‌ها؟
جلال: بانک پارسیان را برای شروع طرح آزمایشی سپرده بانکی ما تا اوایل دیماه مرحله آزمایشی را انجام می‌دهیم اگر موفقیت آمیز باشد معمولا مقیاس پذیری این ایده برای سایر بانک‌ها زمان زیادی را نمی‌برد.
سوال: و این، چون توثیق است برای خودمان است برای کس دیگر هم می‌توانیم این‌ها را ضمانت کنیم مثلا ما سهام بورس مان را توثیق کنیم برای فرد دیگری؟
جلال: این‌ها جزو برنامه است.
سوال: الان پس یعنی نمی‌شود
مرادی: ما طراحی اش را کردیم این اتفاق در بانک صادرات افتاده که الان فرد ثالث هم می‌تواند بیاید و تضامینی که وجود دارد برای تسهیلات فرد دیگری به وثیقه بگذارد این کاملا طراحی شده و الان امکانش هست.
جلال: در واقع شرکت‌های ارائه دهنده خدمات توثیق مثل بانک صادرات وقتی ایجاد می‌شوند این جزو سرویس‌های ارزش افزوده و خدمات رقابتی است که آن شرکت ارائه می‌کند تا بتواند مشتریان بیشتری را جذب کند.
سوال: الان گفتید رقابتی مثل شرکتی که نام بردید ما شرکت دیگری داریم که خدمات توثیق ارائه کند؟ مثلا جوری نشود که حالت انحصار بوجود بیاید مثلا ما مشابه آن اگر نگاه بکنید شرکت‌های خدمات پرداخت را داریم بهرحال این‌ها همه یک جایی جمع می‌شوند شاپرک و این‌ها مرکزیت شان آنجا میشود، می‌شوند این شکلی با هم رقابت کنند برای این موضوع چطور چند تا شرکت دیده شده؟
جلال: از نظر معماری طرح در واقع ما یک تعداد زیادی از نهادهای امین دارایی را داریم مثل سپرده گذاری مرکزی بورس اوراق بهادار، مثل بانک کارگشایی، مثل بیمه‌هایی که بیمه‌های اندوخته دار کشور شرکت‌های بیمه‌ای، صندوق‌های بازنشستگی، ما این جا تنوع و رقابت را داریم، در نهاد میانی یک زیرساخت یا سامانه مرکزی حاکمیتی ایجاد خواهد شد یک سوئیچی ایجاد خواهد شد، شما حتما از من زمان می‌خواهید، ولی اعلام زمان قطعی آن سخت است، ولی ما برنامه مان این است که تا انتهای سال این سوئیچ ایجاد بشود.
سوال: همه برنامه تان را را فرستادید برای آخر اسفند
جلال: بله، بودجه سالانه است و تا انتهای سال، از این جهت عرض می‌کنم که مطمئن‌تر باشد، چون اگر ما وعده انتهای سال را بدهیم زودتر اتفاق بیفتد خبر خوشی محسوب میشود انشاالله زودتر از آن اتفاق می‌افتد، و در این ساختار نهادهای که عرض کردم نهادهای امین دارایی این سامانه مرکزی و نهادهای یا شرکت‌های ارائه دهنده خدمات توثیق که بانک صادرات، پرچمدار آغاز این حرکت شده این شرکت‌ها افزایش پیدا خواهند کرد مجموعه بانک‌هایی که عرض کردم ...
سوال: شرکت‌هایی هستند که الان اعلام آمادگی کرده باشند که می‌خواهند این کار را انجام بدهند؟
جلال: بله، بانک‌هایی که عرض کردم در حال ملحق شدن هستند در واقع تاسیس کننده‌ی همین شرکت‌ها هستند.
سوال: اقای مرادی الان یک سوال ممکن است ایجاد شود که ما مثلا صد میلیون وام دریافت میکنیم سه ساله، یا چهار ساله، بهرحال سهام مان را توثیق میکنیم و طبیعتا نمی‌توانیم این سهام مان را بفروشیم، این امکان در آینده فراهم میشود مثلا به میزانی که اقساط را بازپرداخت میکنیم بشود آن بخشی از سهام از رهن شما خارج شود؟
مرادی: این سوال شما دو بعد دارد، ممکن است بعضی وقت‌ها ارزش سهام هم کاهش پیدا کند و تکافوی آن میزان مانده‌ی بدهی شما را ندهد، در هر دو حالت بر اساس سامانه‌ای که در حال حاضر وجود دارد این هشدار به مشتری داده میشود که شما با پرداخت ۵۰ درصد از تسهیلات خودتان می‌توانید بیایید و درخواست آزادسازی بخشی از وثایق را بکنید یا اگر میزان وثایقی که گذاشتید مثلا سهام بورسی شما یا بیمه شما کاهش ارزش پیدا کرده، باید بیایی و تحکیم وثایق کنید و دارایی خودت را وثایق خودت را به این میزان افزایش بدهید که تکافوی میزان بدهی ات را داشته باشد.
سوال: پس یعنی ممکن است که ما نیاز داشته باشیم که در طول بازپرداخت اقساط مان بیاییم توثیق مان را افزایش بدهیم، چون ممکن است ارزش سهم مان کاهش پیدا کرده باشد؟
مرادی: بله، این یک امر طبیعی است و به صورت میانگین این سامانه
سوال: ضمانتش چه هست که وام گیرنده بیاید حتما این کار را بکند؟
مرادی: همین ضریب‌هایی که من اعلام کردم خدمت شما تا یک بخش زیادی از این موضوع را پوشش می‌دهد و در عین حال عرض کردم شرکت‌های بیمه‌ای هم هستند که حاضرند این ریسک را بپذیرند و یک درصدی حق بیمه می‌گیرند و این ریسک را می‌پذیرند، اما بهرحال ما اعتماد میکنیم به افرادی که می‌آیند و با اعتبار سنجی که میکنیم حسب نوع افرادی که هستند داشبورد‌های مدیریت ریسک داریم آنجا تعیین میکنیم که هر فردی را تا چه میزانی می‌توانیم به آن ضمانت کنیم.
سوال: این میشود سبدی هم باشد یعنی یک بخشی از توثیق ما سهام ما باشد و یک بخشی بیمه ما باشد، چون ممکن است ما به اندازه وامی که می‌گیریم نتوانیم سهام تامین کنیم؟
مرادی: حتما همین طور است، سامانه الان کاملا به این نفع طراحی شده که فعلا همانطور که عرض کردم سهام و بیمه‌های عمر در گام اول، صندوق‌های سرمایه گذاری، اسناد تجاری الکترونیک در گام دوم، سپرده‌های بانکی کلیه‌ی بانک‌ها و سیم کارت تلفن همراه در گام بعدی، طلا، سکه، ملک و کلیه‌ی دارایی‌ها مثل همان یارانه‌هایی که فرمودید یا خودرو، بله همه این‌ها که قابلیت نقد شوندگی دارد اصلا یکی از ویژگی‌های این سامانه دقیقا این است که آن سیستم سنتی وثیقه گیری بانک‌ها را بشکند و این سیستم می‌آید هر آنچه که ارزش نقد شوندگی دارد را با اعمال همان ضرایب و پذیرش همان ریسک‌ها به وثیقه می‌پذیرد و یک مشکلی را هم شما این طرف داشته باشید بهرحال شبکه بانکی کشور یک نجاتی پیدا خواهد کرد با این سامانه، چون بانک‌ها درگیر مراجعه به دادگاه‌ها، وصول مطالبات، به مزایده گذاشتن ملک‌ها و بسیاری از مشکلاتی می‌شوند که حالا مثلا می‌خواهند بروند این کارخانه را تملک کنند بعد ستاد رفع موانع تولید می‌آید قوه قضائیه می‌آید می‌گوید به روند تولید نباید خللی وارد شود.
سوال: خب شما چه کار می‌کنید؟ به روند تولید خلل وارد می‌کنید؟
مرادی: در واقع خیر این سامانه‌ای که آمده طراحی کرده به یک نوعی تضامینی را می‌گیرد و کار را انجام می‌دهد که مثلا دارم می‌گویم همین که سهام کارخانه به وثیقه گرفته میشود باعث میشود که تملک سهام هیچ تاثیر منفی بر روند تولید نخواهد داشت.
سوال: این مواردی را که اشاره کردید این ۴-۵ تایی که قرار است بیاید یا کل دارایی‌هایی که نقد می‌شوند، شما برنامه تان تا آخر سال است یا این زودتر می‌آید؟
مرادی: ما مذاکرات مان را شروع کردیم تا هفته آینده و ده روز آینده یک بخشی از این مشکلات مرتفع میشود فکر میکنیم همان طور که عرض کردم تا پایان سال زنجیره این دارایی‌هایی که ما در پایان این سامانه خواهیم پذیرفت تکمیل خواهد شد.
سوال: پس تا پایان سال سال شلوغی دارید، آقای جلال برای قوه قضائیه مذاکرات شما به کجا رسیده است؟
جلال: در واقع قوه قضائیه این تقاضا را داشت که امکان توثیق الکترونیکی را برای سیستم قضایی برای صدور احکام مربوطه فراهم بکند من فکر می‌کنم بانک صادرات هم این امکان را فراهم کرده.
سوال: انجام میشود الان؟
مرادی: بله مذاکراتی در مرحله خیلی خوبی است انشاالله کسانی که قرار وثیقه برایشان صادر شود از این سامانه می‌توانند انشاالله از زندان رفتن شان جلوگیری کنند.