استاندار کردستان با بیان اینکه همه وعده‌های رئیس جمهور در سفر نخست استانی محقق شده است، گفت: در دور نخست سفر، حدود ۱۶ هزار میلیارد تومان طرح در قالب ۱۸۱ مصوبه توافق شد و در فاصله یک سال و ۵ ماهی که از آن سفر گذشته، تخصیص حدود ۶ هزار میلیارد تومان از این مصوبات را گرفتیم.
سوال: درباره این سفر رئیس جمهور، سفر چندم رئیس جمهور و هیئت دولت است؟
زارعی کوشا: سفر دوم استانی و سفر سوم آقای رئیس جمهور است، چون بین این دو سفر یک سفر پروژه‌ای هم جناب آقای رئیس جمهور به استان تشریف آوردند. در یک سال و نیم گذشته سومین سفر آقای رئیس جمهور به استان است.
سوال: از مصوبات سفر قبلی، ببینیم چقدر از آنها به نتیجه رسیده، نمی‌شود گفت همه آنها بهره برداری بوده، چون بعضی‌ها ممکن است پیگیری‌های دیگری بوده است؟
زارعی کوشا: سفر دور اول آقای رئیس جمهور در تیرماه سال ۱۴۰۱ حالا بر اساس شاخص‌هایی که من به مرور خدمتتان عرض خواهم کرد به یک نقطه عطف و یک نقطه عزیمت جدید برای مسئولان و استان کردستان و برای مردم کردستان بود از این جهت که جهشی را ما در کارکرد دستگاه‌های مختلف، وزارتخانه و پیگیری پروژه‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای و پیشرفت استان کردستان را از این تاریخ داشتیم. استان ما بیست و هشتمین استانی بود که میزبان رئیس جمهور در دور اول سفرهای دولت بود. حدود ۱۶ هزار میلیارد تومان پروژه در قالب ۱۸۱ مصوبه دقیقاً مورد توافق قرار گرفت و به عنوان مصوبه دولت ابلاغ شد و خوشبختانه در این فاصله یک سال و ۵ ماهی که از آن سفر گذشته ما حدود ۶ هزار میلیارد تومان از این مصوبات را توانستیم تخصیص هایش را بگیریم، البته مصوبات برای بازه سه ساله ۱۴۰۱- ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ بوده در یک سال گذشته ۶ هزار میلیارد تومان از این تخصیص‌ها صادر شده و به استان آمده تبدیل به کار و پروژه شده است از این حیث بنا بر اعلام معاونت اجرایی ریاست جمهوری به نسبت سرانه استان اول کشور هستیم که توانستیم بیشترین سهم را از اعتبارات سفر دریافت کنیم و بر اساس سیاستگذاری و رویکردی که در استان اتخاذ شد و نگاهی هم که جناب آقای رئیس جمهور به عنوان رویکرد اساسی دولت همه دولتمردان و مسئولان را به آن هدایت کردند، توجه ویژه به پروژه‌های نیمه تمام با در اولویت قرار دادن پروژه‌هایی که شمول و تأثیرگذاری آنها بیشتر هست و جزو انتظارات و توقعات مردم در استان هست.
خوشبختانه امروز که در خدمت شما هستیم می‌توانیم بگوییم که عمده پروژه‌های بزرگ استان بحمدلله که در سفر قبل مورد تاکید جناب آقای رئیس جمهور قرار گرفته بود اجرایی شده و بسیاری از آن وعده‌ها و بلکه همه آن وعده‌ها محقق شده است. حالا من به مرور پیرامون پروژه‌های مختلف خدمتتان عرض خواهم کرد. ما در شاخص‌های مختلف پیشرفت با توجه به این که در بسیاری از شاخص‌ها در ابتدای دولت فاصله معناداری با میانگین‌های کشور داشتیم خوشبختانه یک جهش را داریم می‌بینیم در تمام حوزه ها، در توجه به زیرساخت ها، حوزه حمل و نقل، توجه به عمران روستایی و پروژه‌هایی که در واقع مورد توجه است برای مهاجرت معکوس در روستاها، نیازهای متعددی که با توجه به بوم کردستان و ظرفیت‌های کردستان در حوزه معدن، در حوزه گردشگری و کشاورزی، پروژه‌هایی که رفع دغدغه و تنش آبی را تا افق ۱۴۲۰ برای ما به ارمغان می‌آورد، اتفاقات بسیار خوبی پیرو آن سفر افتاده که من می‌خواهم در یک جمله و با یک عدد خدمتتان عرض کنم به عنوان مقایسه ما در آخرین سال دولت گذشته یعنی سال عمرانی ۱۳۹۹ - ۱۴۰۰ مجموع کارکرد عمرانی مان ۴۲۶ میلیارد تومان بوده که جزو سال‌های خوب بوده نسبت به سال‌های قبل از آن، در سال ۱۴۰۱ ما شش هزار و ۲۱۴ میلیارد تومان کارکرد عمرانی داشتیم. یعنی تقریباً بیش از ۱۴ و نیم برابر سال ۱۳۹۹ - ۱۴۰۰ که این به نظرم گویاست در رابطه با تأثیرات سفر دور اول جناب آقای رئیس جمهور.
سوال: الان بخشی از همان مصوبات و بخشی از همان تصمیم‌هایی که در سفر قبلی گرفته شده آماده بهره برداری است، من دعوت می کنم که گزارشی که همکارانم آماده کردند درباره طرح‌های این سفر ببینیم
(پخش گزارش).
سوال: بفرمایید که حالا اشاراتی در گزارش بود به کار‌هایی که شده، شما دسته بندی شده بفرمایید که چه اتفاقاتی افتاده، کدام‌ها به بهره برداری رسیده و در واقع با یک توضیح حالا اگر فکر کنیم اینجا یک تخته سیاهی هم بود شما بتوانید به زبان ساده‌تر بگویید که در چه حوزه‌هایی چه اتفاقاتی افتاده است؟
زارعی کوشا: ما جزو استان‌هایی بودیم و هستیم که پروژه‌های نیمه تمام متعددی در استان مان وجود داشت و بعضاً عمر این پروژه‌ها به بیش از ۲۰ سال می‌رسد و بعضاً سال‌هایی که مطالعات اولیه این کار شروع شده تقریباً به دهه ۷۰ برمی گردد. پروژه راه آهن که به نظر من یکی از مهمترین ابرپروژه‌های استان کردستان است و ما را برای اولین بار این استان به شبکه ریلی کشور پیوند می‌دهد، در سال ۱۳۸۴ عملاً عملیات اجرایی اش شروع شده تا ابتدای دولت جناب آقای دکتر رئیسی ۶۳ درصد در مجموع این پروژه پیشرفت داشته است.
سوال: در طول ۱۶ سال؟ ۸۴ گفتید شروع شده؟
زارعی کوشا: بله؛ در طول ۱۶ سال. از سال ۱۴۰۰ که نمی‌شود گفت، چون ما بعد از سفر اول نیمه دوم ۱۴۰۱ که اولین تخصیص‌های این پروژه را اخذ کردیم یک کار جهادی صورت گرفته، در بعضی از مواقع بیش از هزار و ۴۵۰ نفر در این پروژه فعال بودند و میانگین ۹۰۰ تا ۹۵۰ نفر در چند شیفت کاری و در چند جبهه در این پروژه بزرگ کار کردند و خوشبختانه ما در یکسال گذشته از عدد ۶۳ رسیدیم به عدد ۹۸ - ۹۹ و عدد بهره برداری. این که عرض می‌کنم عدد ۹۸، چون ما یکی دو تا ایستگاه فرعی هم در مسیر داریم که البته هدف اصلی از این پروژه ایستگاه اصلی سنندج است، پروژه تهران - همدان - سنندج است و این مسیر الان به طور کامل آماده بهره برداری است و در همین سفر مورد بهره برداری قرار می‌گیرد و ما به شبکه ریلی کشور می‌پیوندیم. در یک سال گذشته بیش از هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار نقد به این پروژه تزریق شد.
سوال: ببخشید بهره برداری که می‌گویید یعنی از کی مردم دیگر بلیت می‌خرند؟
زارعی کوشا: همزمان با افتتاح پروژه اولیه قطار ما و اولین مسافر‌های ما...
سوال: این که معمولاً هست؟
زارعی کوشا: نه نمادین نیست، آغاز حرکت قطار از کردستان برای نقل مسافران عزیز است.
سوال: الان اگر بروند در این سامانه‌های بلیت قطار فروشی می‌توانند ببینند که هفته آینده چه قطار‌هایی داریم از تهران به سنندج یا بالعکس آن.
زارعی کوشا: ما البته برنامه قطار‌ها را هنوز از شرکت رجا تحویل نگرفتیم، اما این پروژه تحویل شرکت رجا شده و الان در واقع بهره برداری می‌شود و قطعاً همین نکته‌ای که جنابعالی فرمودید محقق خواهد شد. نکته نهایی راجع این پروژه این است که ظرفیت انتقال مسافر در شرایط فعلی ۳۰۰ هزار نفر در سال است و ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تن کالا، این در افق ۱۴۲۰ می‌رسد به ۸۰۰ هزار مسافر و ۳ میلیون تن کالا. جدا از موضوع مسافری و این که بالاخره یک ظرفیت ویژه برای استان فراهم می‌شود، ما به عنوان استانی که از ظرفیت مرز برخوردار هستیم و یکی از معدنی‌ترین استان‌های کشور هستیم، و الان در حال اجرای زنجیره کامل تولید فولاد در استان هستیم، این ظرفیت بسیار می‌تواند به ما در توسعه اقتصادی استان کمک کند و همین طور در حوزه گردشگری که استان کردستان ظرفیت‌های گردشگری اش کم نظیر و بلکه بی نظیر است. به نظر من پروژه‌ای که مردم توقع اش را داشتند توقع بسیار به جایی بود و من ممنونم از آقای رئیس جمهور که وعده شان را در سفر قبل با عنایت ویژه‌ای که به استان کردستان داشتند و دستورات اکیدی که در اجرای این پروژه برای حل مشکلاتش صادر کردند بحمدلله محقق شده و امروز ما می‌توانیم که این را به عنوان یکی از هدایای نظام مقدس و دولت سیزدهم به مردم عزیزمان هدیه کنیم.
سوال: اوضاع فرودگاه سقز چطور است؟
زارعی کوشا: آن هم دقیقاً از آن پروژه‌هایی است که بیش از ۲۰ سال از آغازش می‌گذرد، فرودگاه سقز هم باز تقریباً در همین عدد ۶۰ تا ۶۵ درصد پیشرفت بود در سال گذشته که سفر آقای رئیس جمهور انجام شد، از آن مواردی بود که آقای رئیس جمهور خودشان در سر پروژه حضور پیدا کردند، دستور اکید صادر کردند که این پروژه باید تا سال بعد بهره برداری بشود. هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف، اعتباراتی که لازم بود و کار‌هایی که باید انجام می‌شد خوشبختانه انجام شده و آخرین کارهای این پروژه بزرگ هم که باز تأثیرات ویژه‌ای می‌تواند داشته باشد، ما در شعاع ۱۰۰ کیلومتری شهرستان سقز در استان آذربایجان غربی و در استان کردستان یک جمعیت قابل توجهی را داریم، قریب به ۲ میلیون جمعیتی که در حقیقت می‌توانند از این ظرفیت استفاده کنند، شاید آنجا ما یک خلاء پروازی داشتیم، این خدمت می‌تواند آن خلاء برطرف کند.
سوال: یعنی اینها فاصله شان تا اولین فرودگاه چقدر بوده؟
زارعی کوشا: اولین فرودگاه در سنندج یا ارومیه، این در واقع از خود سقز تا سنندج بین ۲ ساعت و نیم تا ۳ ساعت مسیر است از بانه بیش از ۳ ساعت مسیر تا خود سنندج است، شهرهای بوکان و مهاباد و اینها هم باز به ارومیه فاصله تقریباً ۲ ساعت ۲ ساعت و نیمه دارند و همه اینها نزدیک‌ترین نقطه شان شهرستان سقز است یعنی از بانه یک ساعت، از بوکان حدود نیم ساعت، از مهاباد حدود یک ساعت و همین طور دیواندره و بقیه شهر‌هایی که این اطراف هستند ضمن این که ما در واقع منطقه آزاد تجاری بانه و مریوان مان در حقیقت نیاز به یک چنین ظرفیتی داشت، خوشبختانه این پروژه هم با دستور ویژه آقای رئیس جمهور اعتبارش تأمین شد و امروز بهره برداری می‌شود. باز آن هم نکته‌ای که راجع به قطار شما فرمودید اینجا من تکرار می‌کنم بهره برداری از فرودگاه سقز نمادین نخواهد بود و ما ان شاءالله امیدواریم بلافاصله بعد از بهره برداری با وجود این که الان ناوگان پروازی ما یک قدری مشکلات دارد و محدودیت‌هایی دارد، اما امیدواریم حداقل یک تا دو پرواز را در فرودگاه سقز داشته باشیم تا ان شاءالله شرکت هواپیمایی بومی ما در چند ماه آینده راه اندازی شود و ما دیگر بتوانیم هم فرودگاه سنندج و هم فرودگاه سقز را به فرودگاه‌های فعال کشورمان ان شاءالله تبدیل کنیم.
سوال: فرودگاه سقز در همین سفر گفتید بهره برداری می‌شود؟
زارعی کوشا: بله در همین سفر.
سوال: جا داشت آقای رئیس جمهور با پرواز می‌رفتند در فرودگاه سقز می‌نشستند که خود این نشان دهنده این است عملاً که فرودگاه دیگر راه افتاده و قابل بهره برداری است.
زارعی کوشا: ما احتمالاً همین برنامه را هم داریم.
سوال: چرا استان کردستان در جذب اعتبارات اینقدر پیشگام بوده در کشور؟
زارعی کوشا: چند تا نکته است که به نظر من کمک کرده، مهمترین آن توجه ویژه دولت است یعنی من به عنوان یک عامل بسیار مؤثر پیگیری‌های خود شخص آقای رئیس جمهور راجع به موضوعات کردستان را اینجا بسیار بسیار عامل مهمی می‌دانم و همین طور سایر ارکان دولت واقعاً نسبت به کردستان و بقیه استان‌هایی که مثل ما یک محرومیتی در آنها عارض شده توجه ویژه‌ای در این دولت است، من وقتی که مصوبات و اعتبارات دور اول سفر را با مجموعه استانها مقایسه می‌کردم می‌بینیم که تقریباً به خیلی از استان‌های بزرگ کشور ما نزدیک تریم و از بعضی از آنها بالاتر است، این نشان می‌دهد که توجه، توجه ویژه‌ای است. نکته دوم این که ما سعی کردیم که گره‌های موجود بر سر راه پروژه‌ها را برطرف کنیم، چون همه مشکلات، مشکلات اعتباری نیست، بعضاً هماهنگی‌های لازم است، بعضاً یک پیگیری‌هایی برای صدور مجوزها لازم است و آن ظرفیت سازی که در خود استان برای اجرای پروژه باید انجام شود. این تعامل هم تعامل مؤثری بوده و نکته بعدی این که ما همان رویکردی که عرض کردم توجه مان به این بود که این اعتباری که به استان می‌آید در مجموعه همه پروژه‌های کوچک و بزرگ استان تقسیم نشود که کار متوقف بماند، چون به هر حال ما الان پروژه‌ها را نتوانیم در زمان خودش پیش ببریم گرفتار تورم و مشکلات مختلف می‌شویم و این در جا می‌زند، این رویکرد سبب شد که ما نتیجه خوبی را بگیریم به عنوان مثال همین پروژه راه آهن بیش از ۲۳ - ۲۴ درصد تخصیص‌هایی که ما برای مجموع مصوبات استان گرفتیم تزریق کردیم به راه آهن که خیال خودمان را از بابت این پروژه راحت کنیم که پروژه به اتمام برسد. این پروژه امروز معادلش بیش از ۱۶ هزار میلیارد تومان ارزش دارد و البته این نکته را من عرض کنم که امید داریم ان شاءالله ادامه این پروژه تا مرز باشماق به عنوان یک مسیر راهبردی مصوب شود و ما بتوانیم این مسیر را ادامه دهیم آن وقت این یک خط بسیار بسیار مهم راهبردی می‌شود در حوزه اقتصاد مرزی و دیپلماسی اقتصادی که به نظر من برای همه کشور می‌تواند برکات زیادی را داشته باشد.
سوال: نتایج این اتفاقی که افتاده فکر می‌کنید چه خواهد بود؟
زارعی کوشا: ما استانی هستیم که ظرفیت‌های گردشگری زیادی داریم، اما مشکلاتی که در حوزه زیرساخت‌های حمل و نقلی داشتیم همیشه مانع اول بوده برای بهره برداری از این ظرفیت. ما اورامانات را داریم که ثبت جهانی شده و در دنیا بی نظیر است، دریاچه زریبان را داریم که در نوع خودش بی نظیر است، چشمه‌های خروشان، کوهستان‌های بسیار زیبا، جنگل‌های انبوه منطقه، آب و هوای مطبوع که هر گردشگری را جذب خودش می‌کند، اما زیرساخت وقتی نیست، جاده وقتی نیست، ریل وجود ندارد، سختی‌های مسیر است اینها می‌شود آن مزاحمت‌هایی که مانع از بهره برداری‌های کامل می‌شود.
سوال: پس اولین نتیجه اش شما پیش بینی می‌کنید که افزایش گردشگر در استان باشد، گردشگر بیاید خودش رونق را هم خواهد آورد.
زارعی کوشا: نکته بعدی در حوزه اقتصادی است، ما امروز استانی هستیم که به سرعت و البته با توجه به الزامات زیست محیطی و سند آمایش استان داریم به سمت صنعتی شدن حرکت می‌کنیم، ما مواد معدنی ذیقیمت مثل معادن طلا، معادن نقره، معادن سنگ آهن مان امروز دارند بهره برداری می‌شوند، زنجیره کامل تولید فولاد امروز در استان کردستان دارد اجرا می‌شود با یک سرمایه گذاری بیش از ۳۵ میلیارد تومانی.
سوال: یعنی معدنش را دارید، ذوب آهن هم دارید می‌سازید؟
زارعی کوشا: کل این زنجیره حالا کنسانتره، گندله سازی، قطعات فولادی تا مرحله نهایی اش که در واقع تولید محصول فولادی است دارد در استان اجرا می‌شود. این محصول وقتی که تولید شد برای انتقالش به مقاصد هدف نیازمند ظرفیت حمل و نقلی است، جاده‌های ما آن ظرفیت را ندارند که بخواهند پاسخگوی این نیاز باشند. همین امروز که ما خدمت شما هستیم شرکت پتروشیمی کردستان به ما گفته من روزی یک واگن یا یک قطار برای انتقال تولیدات خودم از شرکت پتروشیمی نیاز دارم از این مسیر ریلی می‌توانم استفاده کنم، این یعنی این که تعداد خیلی زیادی از این سفر‌هایی که مربوط به حمل کالا می‌شود، از جاده‌های ما کاسته می‌شود و می‌تواند کمک کند به امنیت بیشتر جاده‌های ما و آن نیاز‌ها را برطرف کند. نکته بعدی هم این که بالاخره خود مردم کردستان در واقع توقع داشتند که ما هم جزو آن استان‌هایی باشیم که دسترسی به خط ریلی داشته باشیم به عنوان یکی از ایمن‌ترین و ارزان قیمت‌ترین امکانات حمل و نقلی که خوشبختانه این تدارک صورت گرفته است. در حوزه فرودگاه هم که عرض کردم در بحث سقز البته برای ما فعال شدن فرودگاه سنندج و سقز جزو اولویت‌های جدی است که کار‌هایی را داریم انجام می‌دهیم، امیدواریم که امسال و اوایل سال آینده شاهد یک اتفاق بزرگ در این حوزه باشیم.
سوال: درباره بقیه طرح های آب و کشاورزی که در این سفر به نقطه بهره برداری رسیده هم می خواهیم صحبتی داشته باشیم، اول با اجازه شما یک گزارش ببنیم درباره تصفیه خانه آب دیواندره برگردیم صحبت ها را ادامه دهیم.
سوال: از همین تصفیه خانه شروع کنیم بهتر است بعد اگر موارد دیگری هم هست که شما لازم می دانید بفرمایید؟
زارعی کوشا: یکی از اتفاقات بزرگی که در این دو سالی که از عمر دولت سیزدهم می گذرد افتاده است سرمایه گذاری ویژه در حوزه پروژه های آب ما است ما چند سد داشتیم که نیمه کاره و نیمه تمام بودند، باید مورد بهره برداری قرار می گرفتند، خطوط انتقال شان انجام نشده بود تصفیه خانه در شهر دیواندره که گزارشش را دیدیم جزو نیازهای فوری مردم عزیز این شهرستان بود، خوشبختانه این پروژه با یک کار جهادی چند ماه قبل از موعدی که قرار بود، مورد بهره برداری قرار گرفت و امروز می توانیم بگوییم که نیاز شهرستان دیواندره و 72 روستا موسوم به مجتمع اوباتو از طریق تأمین یک بسیار باکیفیت و از طریق این تصفیه خانه آب شرب در واقع این نیاز برطرف شده و ما تا افق 1420 دغدغه و تنشی در این شهرستان مثل خیلی از شهرستان های دیگر نداریم. ما در دور اول سفر جناب آقای رئیس جمهور یکی از پروژه هایمان پروژه آب سنندج بود، آب سنندج مشکلاتی را از سال 92 تقریباً داشت به دلیل تغذیه گرایی سد وحدت، طعم و بو و کیفیت پایین آب مردم را آزار می داد، پروژه ای که در ابتدای این دولت با 15 درصد پیشرفت تحویل شده بود در کمتر از یک سال به بهره برداری رسید و ما در آذرماه سال گذشته با حضور آقای رئیس جمهور این پروژه را بهره برداری کردیم که امروز می توانم بگوییم که امروز یکی از بهترین و با کیفیت ترین آب های شرب کشور آبی است که از سد آزاد به تصفیه خانه سنندج منتقل می شود. ما در شهر سقز در شهرستان سقز سد چراغ ویس را داریم که متأسفانه نیمه تمام و نیمه کاره یک آبگیری و یک افتتاحی در گذشته صورت گرفته بود، کارهای زیادی داشت، ساختمان این سد به اتمام رسیده، تملک ها کامل شده، خط انتقال آب شرب سقز از سد چراغ ویس در همین دولت آغاز شد و به اتمام رسید، باز مدول دوم تصفیه خانه سقز و ارتقا این تصفیه خانه در همین سفر بهره برداری می شود، سد امیرآباد - رمشت در شهرستان کامیاران که بیشتر کارکرد کشاورزی دارد و در پایاب این سد چند صد هکتار از اراضی دیم مشروب می شوند در همین سفر بهره برداری می شود. ما یک سد بزرگ در کردستان داریم به نام سد ژاوه که حدوداً 10 سال پیش این سد ساخته شده به عدد 300 میلیون دلار، اما تا امروز بهره برداری نشده، دلیلش هم مشکلات زیست محیطی بوده که باید ابتدا اینها برطرف می شد تا بتوانیم از این سد بهره برداری کنیم. مثل فاضلابی که از شهر سنندج و نواحی منفصل شهر سنندج و بسیاری از روستاها دقیقاً در مسیر ورود به رودخانه ای بود که به پشت سد هدایت می شود و این می توانست بهره برداری اش ما را با یک بحران زیست محیطی روبرو کند. می توانم اینجا بگویم براساس نظر خود کارشناسان 46 درصد از آن مشکل را برای بهره برداری از سد ژاوه این تصفیه خانه برطرف می کند و ما بقی کار که ساماندهی فاضلاب نواحی منفصل و روستاهای منتهی به این سد است ان شاءالله ظرف شش ماه آینده انجام می شود. ما پروژه های متعددی در حوزه آب داریم، یکی دیگر از پروژه هایمان در واقع 2 هزار و 700 هکتار اراضی کشاورزی پایاب سد گاران در شهرستان مریوان است که اینها باغات و اراضی هستند که خوشبختانه با اجرای این طرح مشروب می شوند و به بهره برداری می رسند. هر هکتار از این اراضی بین یک تا سه شغل پایدار ایجاد می کند و بیش از 25 برابر ارزش افزوده نسبت به اراضی دیم دارد و امیدوارم که ان شاءالله مبارک مردم عزیز باشد، ما البته پروژه انتقال آب از سد سیاه زاغ در دیواندره به بیجار و یا سوکن، انتقال آب از سد قوچن به دهلران و قروه را الان در دست اجرا داریم که ان شاءالله در همین دولت به اتمام خواهیم رساند،
سوال: شما حتماً نظام مسائل دارید در استان کردستان و گرچه شما خودتان دولت نیستید اما به هر حال دنباله دولت در استان هستید و احتمالاً در سفرهای استانی توجه می شود به نظام مسائلی که شما در استان کردستان تهیه کردید، فکر می کنید مسائل بعدی که در استان مورد توجه هیئت دولت قرار می گیرد و درباره آن مصوباتی خواهیم داشت، چه مسائلی خواهد بود؟
زارعی کوشا: ما خوشبختانه جلسات کارشناسی متعددی قبل از اجرا برگزاری این سفر داشتیم هم در وزارتخانه ها و سازمان ها و هم در نهاد ریاست جمهوری و سازمان برنامه و بودجه کشور، دقیقاً روی همین نظام مسائل اولویت های استان متمرکز شدیم، ما در حوزه فرهنگ و هنر، در حوزه گردشگری، نیازمند زیرساخت هایی هستیم که زمینه را برای بهره وری بیشتر و تحول در شاخص های اقتصادی استان برای ما فراهم کند. من البته اتفاقاتی که در حوزه گردشگری افتاده خیلی حرف ها هست برای گفتن فقط من به این اشاره می کنم که مرز باشماق در دو سال گذشته به عنوان مرز تردد زوار اربعینی است امام حسین (ع) تعیین و تصویب شد، اثری که این تردد بر حوزه گردشگری استان در طول سال داشته این بوده که ما در شهرستان مریوان در سال های پیش از کرونا حدود 150 هزار نفر گردشگر داشتیم در سال، امسال در شش ماه گذشته از اسفندماه تا پایان مرداد و شهریور قریب به یک و نیم میلیون نفر گردشگر و مسافر وارد شهرستان مریوان و سروآباد شدند.
سوال: چقدرشان اربعینی بودند؟
زارعی کوشا: این البته غیر از خود مسافران اربعین است. مسافران اربعین شاید از نظر تعداد در سال گذشته 50 - 60 هزار نفر بودند امسال 120 - 130 هزار نفر بودند اما همین که یک زائر ما آمده برای اولین بار آمده مریوان را دیده، زریبان را دیده این ظرفیت و زیبایی ها را دیده این انگیزه را پیدا کرده که بعداً با خانواده و اقوام یک بار دیگر به این مکان سفر کند.
سوال: یا همین که اسم این مرز مطرح شده؟
زارعی کوشا: مطرح شده بارها از طریق همین رسانه ملی گزارش های متعددی که از مرز باشماق پخش کرده، این ظرفیت را معرفی کرده به مردم عزیزمان.
سوال: یک و نیم میلیون نفر خیلی است، اینها همه فقط گفتید شهرستان مریوان و اینها؟ نه کل استان؟
زارعی کوشا: بله کل استان بیش از اینها بوده، می خواهم عرض کنم که ما هر قدر که زیرساخت برای گردشگری آماده کنیم، ظرفیت برای گردشگر پذیری داریم در استان یعنی این انگیزه برای گردشگر خارجی و داخلی هست، کارشناسانی که از یونسکو آمده بودند برای بررسی اورامات برای این که ثبت جهانی شود می گفتند اگر ما تصاویر این مناظر را می دیدیم باور نمی کردیم که اینها واقعیت دارد و حتماً این تردید در ما ایجاد می شد که شاید اینها ساختگی است اما این که می بینیم قطعاً در دنیا نظیر ندارد، چشم اندازهای بسیار زیبا دارد. ما روستای دیوزناب را داریم در اورامانات که امروز زمین چمن مصنوعی آنجا در سایت فیفا به عنوان یکی از زیباترین جاهای روستایی که در آن ورزش می شود در کنار یک رود خروشان معرفی می شود و بعضاً به عنوان تیتر اصلی در این سایت های معتبر ورزشی دنیا معرفی می شود. این ظرفیت ها است اما من یک شعار دارم و همواره تکرار می کنم که کردستان سرزمینی است که از نوع باید شناخت، سرزمینی است که باید از نوع آن را معرفی کرد. بسیاری از هموطنان ما شاید این ظرفیت ها را در کردستان هنوز به درستی نمی شناسند و این وظیفه ما است که باید این کار را انجام دهیم. تمرکز در این حوزه بسیار مهم است، در حوزه کشاورزی ما یک میلیون و 200 هکتار زمین کشاورزی داریم که پایین ترین میزان اراضی آبی را در کشور داریم، حدود 12 - 13 درصد و از این نظر رتبه آخر هستیم در حالی که هفت هشت درصد آب های سطحی کشور در استان کردستان جاری می شود روان آب ها، ما اولاً انتقال آب از غرب استان که پربارش و کم زمین است به شرق استان که بیشتر مزارع ما و زمین های کشاورزی و زراعتی ما آنجاست اما بارش کمتری دارند، یکی از اهدافی است که داریم دنبال می کنیم، حوزه تکمیلی زنجیره تکمیل محصولات کشاورزی، صنایع تبدیلی، صنابع بسته بندی در این دولت در دو سال گذشته ظرفیت سردخانه های ما سه برابر افزایش پیدا کردند یعنی از حدود 30 هزار به بیش از 85 هزار تن رسیده روی این موضوع تمرکز داریم در دور دوم به عنوان یکی از محورهای توسعه، ما 30 درصد اشتغال مان در بخش کشاورزی تعریف شده، خود مرز و دیپلماسی مرزی و اقتصاد مرزی برای ما یک فرصت فوق العاده است.
مرز باشماق در استان کردستان یکی از مهمترین پایانه های مرزی کشور است، ما 8 میلیارد دلار مبادله کالا را در این مرز ظرف همین دو سه سال گذشته تجربه کردیم، در سال هایی که به دلیل کرونا خیلی از مرزها متوقف شدند اینجا فعال بود و ما فکر می کنیم که ظرفیت افزایش تا 20 میلیارد دلار مبادلات مرزی با منطقه اقلیم کردستان عراق را داریم و خوشبختانه یک تعامل و ارتباط بسیار خوبی با مسئولان اقلیم شکل گرفته و داریم تمام آن موانعی که کندی ایجاد کرده بود در توسعه روابط اقتصادی را داریم برطرف می کنیم، باز تاکید ویژه ای بوده که جناب آقای رئیس جمهور به استانداران استان های مرزی داشته و این اختیاراتی که واگذار شده است، اینها ظرفیت های ما است، ما در حوزه معدن که پنجمین استان معدنی کشور هستیم روی تکمیل زنجیره عرضه متمرکز شدیم، جلوی خام فروشی و انتقال مواد معدنی مان به بیرون از کشور یا استان های دیگر را تقریباً گرفتیم مگر این که بالاخره اینها در یک باز زنجیره چنداستانی تعریف شده باشند. خوشبختانه در این حوزه امروز نیمی از طلای کشور در معدن طلای قروه در استان کردستان دارد تولید می شود، اینها ظرفیت هایی است که به نظر من در این دولت محقق می شود برای شکوفایی بیشتر و ما انتظار داریم که در شاخص های اقتصادی یک جهش قابل ملاحظه را ببینیم. ما در تابستانی که گذشت نرخ بیکاری مان به 8 و 8 دهم رسید نسبت به میانگین هنوز بالاتریم با این که استانی هستیم که جزو استان های رده بالای کشور در حوزه بیکاری بودیم در سالیان سال. این عدد تقریباً در هشت نه سال گذشته بی سابقه است، ما سال گذشته 10 و 2 دهم بودیم، یک و 4 دهم کاهش نرخ بیکاری در فصل تابستان را داشتیم. امیدواریم با توسعه سرمایه گذاری که در بخش های مختلف شاهد هستیم، امروز سرمایه گذاران زیادی از منطقه اقلیم که توانمندی مالی بالایی دارند اعلام آمادگی کردند و بعضی پروژه ها شروع شده، بعضی از این قراردادهای سرمایه گذاری در همین سفر آقای رئیس جمهور قراردادهایش امضا می شود و فعال می شود. ایده بسته های سرمایه گذاری بی نام در استان کردستان اجرایی شده و خوشبختانه تسهیل فرآیند سرمایه گذاری، ما یک سرمایه گذاری 200 میلیون در حوزه...
سوال: درباره سرمایه گذاری های بی نام یک توضیحی بدهید برای کسانی که نمی دانند؟
زارعی کوشا: ما یکی از موانع جدی مان در حوزه سرمایه گذاری همواره سختی فرآیند و تعدد استعلام هایی است که باید دستگاه های مختلف صادر کنند و اینها معمولاً برای سرمایه گذار چالش جدی محسوب می شود. گاهی اوقات چون من در دولت های گذشته در شهرستان ها کار کردم یکی از مشکلاتی که سرمایه گذاران مطرح می کردند این بود که ما یک استعلامی را پاسخ می گیریم از یک دستگاهی وقتی استعلام آخر را جوابش را می گیریم استعلام اول دوره اش منقضی شده و باز باید برگردیم به سرخط.
سوال: الان با این الکترونیکی شدن مجوزها؟
زارعی کوشا: صدور مجوزها، اینها کارهای بزرگی بوده که در این دولت انجام شده است.
سوال: دیگر الان آن دردسرها ممکن است؟
زارعی کوشا: آن دردسرها خیلی کم شده اما ما علاوه بر آن آمدیم گفتیم ظرفیت سرمایه گذاری در مثلاً حوزه کشاورزی ما زمینش مشخص است، تخصیص آبش مشخص است، پیشنهاد برای سرمایه گذاری در آن زمین مشخص است، همه اینها را تبدیل به یک بسته کردیم، تمام فرآیند سرمایه گذاری را خودمان انجام دادیم و این به عنوان یک بسته آماده.
سوال: همه چیز آماده است فقط یک نفر می خواهد بیاید اسمش را در آن قرارداد یا آن مجوز بنویسد؟
زارعی کوشا: بنویسد و کار را شروع کند. سرمایه گذاری 200 میلیون دلاری ما در حوزه فولاد در شهر دیواندره که ان شاءالله در همین سفر قراردادش امضا می شود مجوزش در کمتر از 40 دقیقه صادر شد و بعضی از سرمایه گذاران...
سوال: از همان طریق دیگر؟
زارعی کوشا: بله.
سوال: الان ولی اسمش مشخص شده؟
زارعی کوشا: بله این دیگر سرمایه گذار خارجی است که آمده و آن تشریفات قانونی اش طی شده و ان شاءالله کار را بعد از این امضای قرارداد آغاز می کند. به نظر من کار هنوز زیاد است برای انجام دادن در استان کردستان. در حوزه فرهنگ و هنر که ما مزیت اصلی مان فرهنگ و هنر است، مقام معظم رهبری استان کردستان را یک استان فرهنگی معرفی کردند در سفری که به استان کردستان داشتند، فرمودند کردستان یک استان فرهنگی است، این به نوعی یک هدایت بود به سمت این که ما به ظرفیت های فرهنگی استان توجه کنیم، ما خوشبختانه در حوزه فرهنگ و هنر برنامه های متعددی را طراحی کردیم و اجرا کردیم، در همین ماه گذشته جشنواره بزرگ موسیقی اقوام تحت عنوان موسیقی سنه که همان نام کردی سنندج است با حضور 25 گروه از 18 قومیت ایران و چند گروه خارجی برگزار شد که بازتاب بسیار زیادی در مجموعه هنرمندان کشور داشت. به هر بهانه ای سعی کردیم از این ظرفیت ها بهره بگیریم، جشن شکرگزاری برداشت توت فرنگی را تبدیل کردیم به یک جشنواره چند هزار نفری شکرگزاری که در آن برنامه های متعدد فرهنگی اجرا شده، مردم دور هم جمع شدند، این نشاطی که در مردم کردستان است خودش یک ظرفیت ویژه است که می تواند ما را کمک کند و در همین ایام هفته وحدت یک برنامه بزرگ مهمانی امت احمد بازتاب جهانی داشت واقعاً، قریب به 100 هزار نفر از مردم سنندج در چند ساعت آمدند و در پیاده راه فردوسی همدیگر را مهمان کردند، شیعه و سنی در کنار هم جشن بزرگی گرفتند که چند ساعت پخش مستقیم از شبکه های سراسری داشت، من در سفری که در چند هفته گذشته به اقلیم کردستان عراق داشتم در سلیمانیه و در اربیل بازتاب های آن جشن را داشتم آنجا می دیدم، افراد مختلف و مسئولان به من این بازخوردها را می گفتند که خیلی برنامه خوبی بوده است.
سوال: این دیگر به هر حال ویژگی مردم کردستان است .
سوال: الان سه تا پایانه مرزی داریم یا چهار تا؟
زارعی کوشا: البته پایانه باشماق که پایانه رسمی بین المللی است، پایانه سیران بند هم باز یکی از پایانه های فعال ما است، بازارچه سیف و پایانه سیف به دلایلی در یک دهه قبل تعطیل شده بود و البته جایگزینی هم برایش تعریف نشده بود و جزو توقعات مردم عزیز به ویژه حاشیه نشین های مرز بود در 32 روستای در شعاع 20 کیلومتری این بازارچه، مردمانی که اراضی کشاورزی قابل توجهی ندارند، توقع شان این بود که این بازارچه مجدداً فعال شود، جناب آقای رئیس جمهور در دور اول سفر وقتی با این مطالبه مواجه شدند یک دستور صریح و اکید دادند که باید این مرز و این بازارچه بازگشایی شود. ما خوشبختانه با تعاملی که همه دستگاه های مسئول داشتند و پیگیری هایی که صورت گرفت توانستیم در چند روز گذشته بازارچه سیف را مجدداً بازگشایی کنیم اما برای این که تبدیل به یک مرز رسمی و پایانه رسمی شود مذاکراتی از طریق وزارت امور خارجه و خود ما در اقلیم کردستان و از طریق حکومت مرکزی عراق در حال انجام و پیگیری است که ان شاءالله آن هم محقق شود اما در حال حاضر این بازارچه بازگشایی شده و ظرفیت و فرصتی را برای مردم عزیز مرزنشین ما فراهم کرده است که بتوانند از آن محل امرار معاش کنند.
سوال: درباره تبادل دانشجو باز این هم یکی از ظرفیت های ایران است به خصوص با توجه به سطح دانشگاه های ایران، گرفتن دانشجو از کشورهای مختلفی رواج دارد بیش از 60 کشور در دنیا الان در ایران دانشجو دارند با توجه به همجواری شما به اقلیم کردستان بفرمایید که شما آیا از آنجا دانشجو هم می گیرید در استان کردستان؟
زارعی کوشا: بله ما خوشبختانه امروز بیش از هزار دانشجوی خارجی در استان مان داریم. در دانشگاه های کردستان و علوم پزشکی مشغول به تحصیل هستند و حدود 700 نفر از این دانشجویان دانشجویان کرد عراقی هستند و این ظرفیت را داریم ارتقا می دهیم و فکر می کنیم که این یک کار راهبردی است با توجه به اشتراکات فرهنگی و قومی که ما آنجا داریم می تواند کمک کند به بقیه ظرفیت هایی که داریم. یک نکته دیگر حالا من در کنار این به آن اشاره کنم بحث گردشگری سلامت است که این هم یک ظرفیتی است، چند میلیون جمعیت در استان های مجاور ما در اقلیم کردستان نیازهای درمانی شان را عمدتاً مایلند که در کشور ما تأمین کنند و استان کردستان را به عنوان اولین استان و استانی که همزبان آنها است سعی کردیم که ظرفیت های درمانی و پزشکی مان را ارتقا دهیم.
امروز بخش پیوند مغز استخوان ما در بیمارستان بعثت که در همین دولت شروع شد و به پایان رسید استانداردترین و پیشرفته ترین بخش پیوند مغز استان کشور است به گفته وزیر محترم بهداشت، بخش تشخیص بیماری های سرطانی پتسکن در بیمارستان کوثر سنندج باز به همین صورت ظرفیت ویژه ای است، یک طبقه وی آی پی ما در بیماستان کوثر برای بیمارانی که از خارج از کشور مراجعه می کنند و مایلند نیازهایشان اینجا برطرف کنند فراهم کردیم، به شدت داریم بخش خصوصی را هم حمایت می کنیم که بتوانیم در این زمینه سرمایه گذاری کند و من فکر می کنم این از آن بخش هایی است که خیلی می تواند کمک کند به ما در خلق ثروت، افزایش درآمد و توسعه استان، به هر حال این شاخص سرانه در واقع درآمد سرانه خانوارها از آن شاخص هایی است که ما متأسفانه در استان ضعف داریم بعضاً از نصف میانگین کشوری در بعضی سال ها پایین تر بودیم که داریم تلاش می کنیم از طرق مختلف این خلق ثروت و درآمد را ان شاءالله ارتقا دهیم و یکی از راهکارهایش همین حوزه گردشگری است و به ویژه گردشگری درمانی و سلامت که می تواند بقیه بخش ها را هم با خودش فعال کند. ما در حوزه مسکن و اینها خیلی کارها انجام شده که شاید فرصت ارائه گزارش و اینها نباشد اما ما در همین سفر 5 هزار واحد مسکونی روستایی را بهره برداری می کنیم، 5 هزارمین واحد در همین دولت و 6 هزار قطعه زمین تحویل می دهیم برای ساخت مسکن باز در روستاها و برای بیش از 21 هزار متقاضی در مسکن ملی زمین تحویل شده و با ظرفیت سازی که شده ان شاءالله ما تا پایان سال تا قریب 40 هزار واحد زمین تأمین می کنیم که ان شاءالله در حوزه مسکن هم تقاضای بسیار بالایی که در کردستان وجود دارد ان شاءالله بتوانیم پاسخ دهیم.
سوال: چقدر زمین تأمین شده؟
زارعی کوشا: تا الان ما برای 21 هزار واحد زمین تأمین کردیم.
سوال: چشم انداز چند تا است؟
زارعی کوشا: ما سهمیه مان از آن 4 میلیون واحد 78 هزار واحد روستایی و شهری و خودمالک است که 36 هزار واحد را خودمان باید بسازیم به عنوان مسکن ملی، از این تعداد 21 هزار واحدش را تأمین کردیم و تا 40 هزار تا پایان سال تأمین خواهیم کرد اما تقاضا تقریباً قریب به 80 - 90 هزار واحد است، یعنی تقاضا در کردستان تقاضای بسیار بالایی است با توجه به این که یک رکودی در سال های گذشته در تولید مسکن بوده ما با این انباشتگی مواجه هستیم که ان شاءالله امیدواریم بتوانیم در این دولت به طور کامل اراضی لازم را تأمین کنیم و با حمایت هایی که از طریق شبکه بانکی و شورای عالی مسکن صورت می گیرد ان شاءالله بتوانیم این نیاز را هم برطرف کنیم.
سوال: مشکل زمین که ندارید کلاً؟
زارعی کوشا: چرا ما در کردستان مشکل زمین زیاد داریم و دلیلش هم این است که توپوگرافی کردستان ویژه است، زمین های و اراضی که ما داریم عمدتاً اراضی درجه یک و دو کشاورزی هستند که قانوناً امکان الحاق و تغییر کاربری ندارند، در شهری مثل مریوان ما حریم جنگل و رودخانه و مرز و همه اینها باعث شده که محدود شویم برای تأمین زمین، مشکلات زیادی داریم اما خوشبختانه بیش از 80 درصد آنچه که تعهدمان بوده تأمین شده اما نیاز استان بیش از آن چیزی است که تعهد ما است.
سوال: برای همان چشم انداز شما نصف این تعهد به عهده شماست و نصف دیگر هم دولت باید بیاید؟
زارعی کوشا: ما نگاهمان به همان نیاز اصلی است، تأمین نیاز اصلی، در شهر سنندج خوشبختانه الحاقات خوبی داشتیم، ما یک گره بزرگ برای 2 هزار خانوار که نزدیک 24 سال از آن می گذشت اراضی موسوم به شهرک وحدت را خوشبختانه در این دولت توانستیم حل کنیم و 130 هکتار اراضی است که الحاق می شود به شهر سنندج هم مشکل آن 2 هزار خانوار برطرف شد و هم بخشی از آن تبدیل می شود به مسکن ملی. من گمانم این است که در حداقل هشت نه تا از شهرهای استان مشکل جدی نخواهیم داشت اما در بعضی از شهرها مثل مریوان مشکلات جدی داریم که آن هم داریم با توافقاتی که با خود مردم عزیز مریوان داریم انجام می دهیم به دنبال این هستیم که مشکل را برطرف کنیم.