معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اینکه در ۲۲ تا ۲۵ کشور رایزن بازرگانی داریم، گفت: برنامه ما این است که تا آخر امسال این رقم را به ۳۵ و تا آخر سال بعد به ۴۵ برسانیم.
متن کامل این برنامه به شرح زیر است:
سوال: امروز روز ملی صادرات بود و از ۵۰ صادر کننده برتر کشور در حوزه‌های مختلف تجلیل شد. رئیس سازمان توسعه تجارت مهمان برنامه ما است. من در مورد سازمان با این عنوان برایم سوالی به وجود می‌آید که این سازمان چه باید بکند و یا در طول این سال‌ها چه کرده است؟ آیا اختیارات کافی داشته و به اندازه کافی کاری که از این سازمان انتظار می‌رفته انجام نشده یا این که اختیارات داشته و نتوانسته توفیقی داشته باشد؟
ضیغمی: وظیفه اصلی این سازمان همانطور که از اسمش مشخص است توسعه تجارت یا در اصل تشویق به توسعه تجارت با استفاده از ابزار‌هایی که در اختیارش قرار داده شده است. چند ابزار دارد مثل اعزام رایزن، مرکز تجاری، پرداخت مشوق‌های صادراتی، کمیته‌هایی دارد که برای صدور خدمات فنی و مهندسی مجوز می‌دهد و از این ابزار‌ها استفاده می‌کند و یک دیده بانی انجام می‌دهد از وضعیت تجاری جهان و کشور‌هایی که پتانسیل دارند و آن جا نمایشگاه برگزار می‌کند یا مجوز می‌دهد، در نمایشگاه‌های داخلی هیئت تجاری می‌آورد این‌ها همه کمک می‌کند به روند توسعه تجارت در یک برهه‌ای از زمان با توجه به اتفاقاتی که افتاده عملاً قابل بررسی است ما زمانی جایزه صادراتی می‌دادیم درصدی را از قرارداد‌های خدمات فنی و مهندسی را پرداخت می‌کردیم عدد قابل توجهی هم بوده و همان سال‌ها منجر شده به این که عملاً بسیاری از پروژه‌های فنی مهندسی شرکت‌های ایرانی توانسته‌اند در مناقصاتش برنده شوند، بله برای صادرکنندگان محسوس است که این نوع خدماتی که داده می‌شود چقدر تاثیر در تسهیل تجارتشان دارد یکی از کار‌های اصلی ما مانع زدایی از روند توسعه صادرات هم است حالا یک بخشی هم واردات است، فرقی نمی‌کند ما اول اولویت ما صادرات است، ولی از آن جایی که توسعه تجارت هستیم و یک زمانی از توسعه صادرات شدیم توسعه تجارت واردات هم، چون نقش مهمی در بحث زیرساخت‌های تولید و مواد اولیه دارد آنجا هم در اصل در بحث مانع زدایی داریم کمک می‌کنیم که بشود در بحث‌های تقنینی تسهیل شود، در روند تجارت صادر کنندگان و تجار کشور.
سوال: منظورم این است که الان در یکی دو سال اخیر صادرات در کشور افزایش پیدا کرده است، تراز تجاری ایران مثبت شده است و اتفاقاتی افتاده است ما این اتفاقات را باید نتیجه کار‌هایی بدانیم که دارد در سازمان توسعه تجارت اتفاق می‌افتد یا در این دو سال اتفاق افتاده یا احیاناً ربطش دهیم مثلاً به معاونت دیپلماسی تجاری وزارت امور خارجه، ممکن است البته ترکیب همه این‌ها باشد یا مثلاً به قوانینی ربط دهیم که مجلس در این یکی دو سال تصویب کرده و اجرا شده است.
ضیغمی: در واقع این‌ها همه به هم پیوسته است، اگر از هم گسسته شود به تنهایی صدا و توانمندی ندارند ما زمانی موفق می‌شویم که همه زنجیره توسعه تجارتی که در کشور وجود دارد که ما هستیم در بحث توسعه تجارت آقای دکتر صفری در بحث دیپلماسی اقتصادی بخشی از حوزه‌های بین‌الملل، سایر معاونت‌ها هر کدام نقشی دارند قوانینی که مصوب می‌شود، خود سفر‌های آقای رئیس جمهور و آن بازار و کشوری که صادرات به آن تسهیل می‌شود همه این‌ها تاثیر دارد برای همین عرض کردم این که در بعضی از مواقع قابل تشخیص است که این عملکرد یا این اقدام منجر به چه نتیجه‌ای شده است، ولی اگر بگوییم که آیا صرفاً به خاطر سازمان است خیر.
سوال: اینکه بدیهی است که صرفاً به یک جا محدود نیست، می‌خواهم بگویم که کجای کار تغییر پیدا کرده یک وقت می‌گویید یک اراده کلی بوده در کل دولت.
ضیغمی: واقعیت صادر کنندگان کشور شاید بهتر بتوانند نظر بدهند، خوب، چند اتفاق افتاده یکی بحث این که دولت در حضور در بازار‌ها در کشور‌هایی که شاید قبلاً رابطه تجاری، سیاسی خوبی نداشتیم نمی‌گویم دشمن بودیم، شاید خنثی بوده به لحاظ سیاسی، ولی در حوزه تجاری ارتباط مطلقاً نداشتیم سخت‌گیری داشتند، مثل کشور‌های آفریقایی، بعضی از کشور‌های حوزه اوراسیا، بعضی از کشور‌های شرق آسیا که ما قبلاً ارتباط نداشتیم، ولی در جلسه‌ای که مثلاً با آقای رئیس جمهور در سازمان ملل برگزار کردند درخواست کردند که آقای رئیس جمهور سفری به آن جا برود بعد از آن سفر گشایشی در حوزه تجاری اتفاق افتاده مثل این که ما توانستیم در حوزه بانکی یا مالی بتوانیم توافقاتی انجام بدهیم که بتوانیم ارز را جابجا کنیم در قالب تهاتر یا بتوانیم کشتی‌هایمان در آن بنادر پهلوگیری کنند، این‌ها همه اثر آن سفر‌هایی است که اتفاق افتاده یا رفت و آمد تجار و مقامات سیاسی، دیپلماسی، اقتصادی و تجاری بوده منجر به این شده که ما توانستیم با کشور‌های بیشتر رابطه برقرار کنیم و توانستیم به اتحادیه اوراسیا زودتر بپیوندیم، توانستیم به شانگ‌های و بریکس بپیوندیم، این‌ها اتفاقاتی است که ناشی از تعامل شخص آقای رئیس جمهور، وزرای محترم دستگاه دیپلماسی تجاری و اقتصادی کشور و سایر نهاد‌ها از جمله سازمان توسعه تجارت است سوال در این باره گزارشی ببینیم که مربوط به همین افزایش صادرات و مثبت شدن تراز تجاری ایران در یکی دو سال اخیر است.
" پخش گزارش "
سوال: یکی از کار‌هایی که شما گفتید در سازمان توسعه تجارت باید بکنید برای کمک به بازرگانی ایران و صادرات، مشوق‌هایی است که باید بدهید و طبق قانون بودجه امسال شما باید هزار میلیارد تومان مشوق صادراتی به صادرکنندگان می‌دادید، چقدر از این را تا به حال پرداخت کردید؟
ضیغمی: تا الان که متاسفانه هیچ، ما مشکلی داریم به نظرم یکی از مهمترین ابزار‌هایی که سازمان توسعه تجارت دارد همان ابزار مشوق است که ما خوب عملاً با این مشوق‌ها کمک می‌کنیم به ویژه در حوزه‌های زیرساختی مثل پایانه‌های صادراتی، مراکز تجاری، نمایشگاه‌هایی که قرار است تاسیس شود، خطوط منظم دریایی وقتی ما خطی را ایجاد می‌کنیم یا یک سیستم بانکی و تبادل بانکی مالی را ایجاد می‌کنیم صادر کنندگان خودشان بلد هستند صادرات کنند فقط ما نیاز است این فرایند زیرساخت را انجام بدهیم. ما به دلایلی طی این سال‌ها نمی‌خواهم بگویم فقط این یکی دو سال، کلاً رسم این بوده که در دو سه روز آخر اسفند پولی را به سازمان می‌دهند به عنوان مشوق صادراتی که معمولاً هم زیر ۱۰ درصد، ۵ درصد این عدد است و سازمان مجبور است در ۱۰ تا ۱۵ روز این را هزینه کند و این خیلی منجر به اتفاق بزرگی نمی‌شود، نمی‌خواهم بگویم بالاخره پارسال ما ۱۱۰ -۱۲۰ میلیارد مشوق دریافت کردیم، بسیاری از پایانه‌های صادراتی کشور به آن‌ها پرداخت شد، مراکز تجاری، نمایشگاه‌ها، هزینه شرکت در نمایشگاه‌های خارجی، ولی واقعیت این کافی نیست و دوم این که حمایت‌های پسینی خیلی نمی‌تواند منجر به سیاست گذاری شود، اگر ما از ابتدای سال طی برنامه منظمی این مشوق‌ها را داشته باشیم هم می‌توانیم سیاست گذاری کنیم و هم می‌توانیم پاسخگو باشیم که به ازای هزینه‌ای که صورت گرفته در خطوط منظم دریایی، در خطوط منظم هوایی، در بحث ایجاد زیرساخت‌های پایانه‌های صادراتی در داخل یا خارج از کشور یا مرکز تجاری خارج از کشور چه خروجی برای کشور اتفاق افتاده ولو این که ممکن است به شکستی منجر شده باشد، ولی حداقل ملموس است و می‌شود از آن درس گرفت برای برنامه بعدی و برای سال بعد که آن را انجام ندهیم.
همانطور که عرض کردم ما چند بار درخواست کردیم به نظرم با بخشی موافقت کردند که ان شالله بتوانیم در اسرع وقت میزانی را دریافت کنیم گرچه کافی نیست بالاخره ما برنامه‌های بسیار بزرگی را داریم مثل نمایشگاه ایران اکسپو برای سال آینده، مثل اجلاس ایران و اتحادیه آفریقا، مثل برنامه خط‌های منظم در جایی که با چند کشور توافق داریم که شروع کنیم ما هم بخشی از آن حمایت‌ها هستیم به نظرم واقعاً می‌طلبد که بزرگواران و مسئولین سازمان برنامه و بودجه به ما کمک کنند که بتوانیم با دریافت زودتر این مشوق‌ها سیاستگذاری درستی برای تسهیل تجارت خارجی قرار بدهیم.
سوال: این مشوق‌ها را شما در چه قالب‌هایی به صادرکنندگان می‌دهید؟
ضیغمی: عرض کردم ما امسال اولویت را گذاشتیم برای شرکت‌های دانش بنیان و شرکت‌های مدیریت خدمات صادرات که به آن‌ها کمک می‌کنیم که عملاً با این نوع حمایت‌ها تا حدی کمک کنیم به تغییر در نگرش صادراتی کشور، ولی خوب شامل بقیه هم می‌شود از این جهت که می‌توانند هزینه باری که صادر می‌کنند را بخشی از آن را پرداخت کنیم، شرکت در نمایشگاه‌های خارجی بسته به اولویت بین ۵۰ تا ۹۰ درصد پرداخت می‌شود، مرکز تجاری و پایانه‌های صادراتی و نمایشگاه‌هایی که قرار است در شهرستان‌ها تاسیس شود بخشی از هزینه‌های آن‌ها پرداخت می‌شود با رویکرد‌های صادراتی که وجود دارد.
سوال: یعنی به خود صادر کننده‌ها چیزی داده نمی‌شود؟
ضیغمی: به صورت هزینه‌های ارسال بارشان یا شرکت در نمایشگاه‌های خارجی حمایت می‌شوند.
سوال: در کنار این مشوق‌های صادراتی چه حمایت‌های دیگری شما از صادر کنندگان دارید؟
ضیغمی: حمایت‌های ما شاید به لحاظ عدد و رقمی خیلی گفتنی نیست، چون از جنس کیفی است مثل اینکه ما در کشور‌هایی که رایزن بازرگانی داریم یک هزینه‌ای برای دولت دارد، ولی آن هزینه در مقابل اتفاقی که دارد می‌افتد از جهت رفع مسائل و مشکلات بازرگانان ما در آن کشور یا ایجاد زیرساخت‌های جدید و تعریف کار‌های جدید با دولت آن کشور و بخش بازرگانی آن کشور واقعا عددی نیست، ما در خیلی از کشور‌ها الان رایزن بازرگانی داریم که به نظرم بسیار می‌تواند کمک کند و تمامی بازرگانان از ما درخواست دارند که حتی در کشور‌هایی که ما الان نداریم دوباره رایزن بازرگانی اعزام کنیم، نکته بعدی بحث مراکز تجاری است که سازمان مجوز آن را می‌دهد، مراکز تجاری در کشور‌هایی که به خصوص ما رایزن نداریم و کشور‌هایی که پتانسیل خیلی بالایی دارند آنجا هستند و تلاش می‌کنند همین وظیفه را در قالب حمایت‌های مالی بتوانند کمک کنند که پول جابجا شود و بتوانند راحت مشتری یابی کنند، به هم رسانی اتفاق بیفتد، این هم یک نوع از حمایت است.
بحث بعدی نوع مجوز‌هایی است که ما می‌دهیم، کمیته ماده ۵ و ماده ۱۹ خدمات و یا خدمات فنی مهندسی دریافت این مجوز که ما در دریافت آن کمک می‌کنیم باعث می‌شود که از مالیات معاف شوند و در بحث رفع تعهد ارزی به آن‌ها کمک شود و بتوانند ماشین آلاتشان را خارج کنند، این‌ها بخشی از مشوق‌های پنهانی است که دارد اتفاق می‌افتد.
سوال: الان ما در چند کشور رایزن بازرگانی داریم؟
ضیغمی: ۲۲ کشور؛ چون ما بعضی‌ها را از کشور‌ها را برمی‌گردانیم یا زمانشان تمام می‌شود و یا دوباره می‌خواهیم اعزام کنیم، بین ۲۲ تا ۲۵ کشور بالا پایین می‌شود، برنامه ما این است که تا آخر امسال ان شالله به ۳۵ تا برسانیم یک مقدار سخت‌گیری کردیم در اعزام رایزن‌ها بنابراین شاید از بین ۱۰۰ نفری که برای مصاحبه می‌آیند سه نفر حداکثر انتخاب می‌شوند که بتوانند بهترین کارایی را داشته باشند برای تجارت کشور و برای تجار ما و ان شاالله تا آخر سال بعد به ۴۵ تا برسد امیدوارم بتوانیم به ۷۰ تا رایزن هم برسانیم و خیلی به کمک دوستان در برنامه و بودجه احتیاج داریم که به ما کمک کنند تا ما بتوانیم این بودجه را تامین کنیم.
نکته مهمی هم بگویم دوستان می‌شنوند در کشور ترکیه و چین در خیلی از کشور‌ها دفتر رایزنی دارند چندین رایزن مشغول به کار هستند و حتی بعضی از بخش‌های خصوصی ماموریت‌های رایزنی دارند با یک رایزن در یک کشور خارجی مثل ترکیه، چین، هند، برزیل، امارات و عراق که ما با این‌ها به خصوص با ۵ کشوری که در برنامه هم بود مثل امارات، چین، عراق، ترکیه، افغانستان و هند ما با این‌ها تجارت بالایی داریم با یک رایزن نمی‌شود پوشش کامل را داد به خصوص در چین هر شهرش ممکن است جی دی پی یک کشور توسعه یافته را داشته باشد، ما ان شاالله برنامه داریم طبق کاری که داریم در حوزه اولویت دهی به کشور‌ها انجام می‌دهیم که ان شاالله دیگر آخر این برنامه است و به زودی ارائه می‌کنیم، در بعضی از کشور‌ها در هر شهر مهمش یک رایزن داشته باشیم و یک نمایندگی از سازمان را در آن کشور بتوانیم تاسیس کنیم.
سوال: آن‌ها باید در آنجا چه کار کنند؟
ضیغمی: اصل آن یک بازاریابی و بازارسازی برای محصولات جدید به ویژه با تمرکز بر محصولات دارای ارزش افزوده است، ما در خیلی از این کشور‌ها نمایشگاه‌های بسیار مهمی داریم در حوزه دانش بنیان، در حوزه‌های کشاورزی، صنایع تکمیلی ساختمان شاید ما در بعضی از نمایشگاه‌ها شرکت می‌کنیم امسال هم ما تعداد مجوز‌هایی که دادیم دو برابر شده بیش از ۱۰۰ نمایشگاه در خارج از کشور مجوز دادیم، اصل کار عرض کردم بازاریابی و بازارسازی برای ورود کالا‌های جدید به ایران است و دوم رفع مشکلی که برای بازرگانان پیش می‌آید و سوم ترغیب تجار خارجی برای شرکت در نمایشگاه‌های ایران و عملاً به هم رسانی برای نمایشگاه داخلی مثل نمایشگاه ایران اکسپو که داشتیم با همکاری وزارت امور خارجه با رایزن‌های بازرگانی توانستیم بیش از ۱۳۰۰ نفر از تجار که واقعاً قابل اعتنا بودند و ۶۰ درصد از آن‌ها برای اولین بار به ایران می‌آمدند توانستیم جذب کنیم و اتفاقات خیلی خوبی هم افتاد در نتیجه جذب این هیئت‌های تجاری
سوال: قبلاً در سال‌های گذشته معمولاً بازرگانان زیاد راضی نبودند از عملکرد رایزنان بازرگانی ایران، الان شما برآوردی دارید که نشان بدهد این رضایت افزایش پیدا کرده یا نه هنوز؟
ضیغمی: ما مرتب داریم گزارشگیری می‌کنیم هر سه ماه یک بار عملکرد رایزنان بر اساس گزارش عملکردی که می‌دهند و گزارش عملکردی که ما به صورت اصطلاحا فعال از شرکت‌هایی که در نمایشگاه‌ها حضور پیدا می‌کنند در آن کشور یا ارتباط دارند دریافت می‌کنیم و خود سفرا هم به ما بازخورد می‌دهند بله، اگر رایزنی باشد این آمار نارضایتی خیلی پایین آمده بر اساس ظرفیتی که وجود دارد ممکن است درخواستی وجود داشته باشد که رایزن توانش را نداشته باشد یا نتواند آن کار را انجام بدهد بالاخره رایزن باید تلاش کند نیاز قاطبه افراد را برطرف کند و بعد برود سراغ نیاز تک تک صادرکنندگان و تجار، ولی واقعیت ما بر اساس بازخوردی که داشتیم ما خیلی جدی به رایزن‌ها گفتیم اگر عملکردی مورد قبول نباشد بعد از سه ماه یا شش ماه حتی اگر از دوره تان هم مانده باشد، ما افراد را برمی‌گردانیم که الحمدلله تا الان خیلی چالش خاصی در این قضیه نداشتیم و رایزن‌های ما رایزن‌های فعالی هستند حتی اگر رایزنی خیلی از نظر من فعال نباشد با بازرگانان که صحبت می‌کنیم از آنجا که می‌تواند مسائل آن‌ها را حل کند و در آن کشور تنها نماینده کشور ما است که دارد کار‌های بازرگانی را پیگیری می‌کند باز هم دوستان تا حد قابل قبولی راضی هستند که مسائل و مشکلاتشان توسط رایزن ما پیگیری می‌شود.
سوال: حداقل کاری که باید بکنند مشاوره دادن است.
ضیغمی: بله، ولی عرض کردم کافی نیست انتظار ما خیلی بیشتر است و تعداد قابل توجهی از رایزنان ما الان دارند کاری که ما می‌خواهیم در گرفتن پروژه‌های مهم و در به هم رسانی تجار بین دو کشور، گرفتن فضای خوب برای فضای نمایشگاهی، جذب هیئت‌های خارجی و تجار رده‌دار به داخل کشور دارند این کار را انجام می‌دهند.
سوال: این‌ها وقتی به آن کشور‌ها می‌روند به نوعی تحقیقات بازار انجام می‌دهند و یک تاجر وقتی به کشوری می‌رود می‌تواند برود پیش آن رایزن بازرگان ایران در آن کشور و او به تاجر بگوید که چه چیز‌هایی برای بازار وجود دارد و چه چیز‌هایی نه یا چه مسیری را باید برود، اینجا چه مخاطراتی دارد و چه مسائلی در حوزه نقل و انتقال پول دارد، درست است؟ همه این‌ها را دریافت می‌کند؟
ضیغمی: بله؛ یک بخش که اعلام مخاطرات و مسائل است و یک بخش مهم‌تر که راهکار‌ها را بتوانند بدهند که الان اینجا یک مسئله مالی وجود دارد، ولی چه راهکار‌هایی برای حل آن وجود دارد، بیشتر از این زاویه ما از رایزنان خواستیم که تا می‌توانند کمک کننده باشد و ما هم در سازمان با ظرفیت‌هایی که وجود دارد در بانک مرکزی، وزارت راه، وزارت امور خارجه و سایر دستگاه‌ها داریم تلاش می‌کنیم زیرساخت‌های حل مسائل به صورت کلی هم ان شاالله فراهم شود.
سوال: مرکز تجاری هم ما داریم درست است؟
ضیغمی: بله
سوال: آن‌ها ربطی به رایزنان حوزه بازرگانی دارند؟
ضیغمی: نه؛ آن یک موضوع مستقل است نگاه کنید واقعیت به نظرم در حوزه تجارت دهه‌ها است که بعضی از کار‌های انجام نشده را داریم و باید سریع‌تر بتوانیم از مسیر‌های کوتاه یا میانبر‌ها استفاده کنیم، خوب رایزنان یک ظرفیتی دارند و از طرفی کشور‌ها ما به بعضی از کشور‌ها نمی‌توانیم رایزن اعزام کنیم مثلاً در کشوری ممکن است دفتر نمایندگی هم نداشته باشیم منظورم سفارت است، خوب مرکز تجاری یک بخش خصوصی است که برایش یک وظیفه طراحی شده است این وظیفه این است که بتواند در چند حوزه یکی در حوزه شناخت آن بازار کمک کند به سایر تجار، دوم در بحث نقل و انتقالات مالی کمک کند و سوم اینکه بتواند ظرفیت‌های ایران را به تجار خارجی معرفی کند از طریق نمایشگاه‌های دائمی که در آن دفترش باید تاسیس کند و در اختیار شرکت‌ها قرار بدهد که محصولات ایرانی را بتوانند به تجار خارجی بشناسانند و آن‌ها را آشنا کنند، نکته بعدی هم این است که در اختیار تجار یا در اختیار مراکزی که زیرساختی در کشور هستند مثل گمرک، صندوق ضمانت، فضایی قرار بدهد که بتواند مشاوره بدهند خوب من ادعا نمی‌کنم در همه جا به این بلوغ رسیده خوب الان دو سال از قبل از دولت سیزدهم شاید ۱۰ تا به صورت پراکنده ما مراکز تجاری داشتیم برنامه نبوده، الان تبدیل به یک برنامه شده است، الان به ۵۰ مرکز تجاری در نزدیک به ۴۰ کشور رسیده است و این روندش با شیب بسیار خوبی دارد توسعه پیدا می‌کند، ما عملا به آن‌ها مجوز می‌دهیم و یک هزینه‌ای که اگر بشود در بحث تاسیس مرکز تجاری است، ولی غالباً کمک‌هایی که آن‌ها دارند می‌کنند در کشور‌هایی که من عرض کردم شاید آنجا خیلی ظرفیتی نداریم مثال می‌گویم در آمریکای لاتین شاید ۷ هزار دلار پارسال صادرات داشتیم و ۴ هزار دلار واردات داشتیم و تجارت ما کلاً ۲۵ هزار دلار بود و عدد قابل توجهی واقعیت نیست، یک مرکز تجاری درخواست کرد و ما به آن‌ها مجوز دادیم در نمایشگاه ایران اکسپو یک تاجر با کیفیت را آوردند که مهمان، مثل تمام تجار به لحاظ هزینه‌هایی که داشتند مهمان ایران اکسپو بودند در بحث هزینه‌های هتل و اکومودیشن و ایشان بعد از این که از ایران رفت چندین سفارش در حوزه‌های صنعتی از ایران گذشته است و دوباره برای نمایشگاه سال بعد قرار است با یک هیئت ۱۵ نفره بیاید، این‌ها ظرفیتی است که یک مرکز تجاری می‌تواند برای ما انجام بدهد که ممکن است رایزن ما یا سفارت ما نتواند چنین کاری را انجام بدهد یا در چین و در عراق ما با یکی دو تا رایزن نمی‌توانیم کار خیلی خاصی انجام بدهیم نمی‌گویم نتیجه‌ای ندارد قطعاً ثمرات خودش را دارد، ولی کافی نیست، ما در چند شهر چین مرکز تجاری داریم که دارند در بسیاری از کار‌ها رایزن ما را کمک می‌کنند، در بحث‌های تجاری کمک می‌کنند و آن فرایند به هم رسانی، کمک در فرایند برگزاری نمایشگاه‌ها را دارند به عهده می‌گیرند. بدون آن‌ها عملاً شاید ما خیلی از کارهایمان لنگ باشد و نتوانیم به نتیجه برسیم واقعا نقش مهمی دارند، ولی عرض کردم مثل رایزن‌ها داریم بررسی می‌کنیم و هم مجوز‌ها را ابطال می‌کنیم.
سوال: این‌ها با هم رابطه‌شان چیست؟ اصلاً هیچ رابطه‌ای ندارند؟
ضیغمی: رابطه همکاری قطعاً دارند.
سوال: همکاری بله، ولی مثلاً زیر مجموعه آن دیگری نیست؟
ضیغمی: در هر کشوری سفیر ما عملاً فرمانده ایران در آن کشور است، در حوزه تجاری هم رایزن بازرگانی است، ولی به این صورت است که ما خواستیم بیشتر با هم همکاری کنند و در جا‌هایی که خلاء است خلاء همدیگر را بپوشانند، ولی این گونه است که مرکز ما با رایزن ما اگر در آن کشور رایزن داریم بتواند همراه و هماهنگ باشد یعنی نباید ساز جداگانه بزند، مخالف روند تجاری کشور یا آن کاری که رایزن ما می‌خواهد نباید مخالف آن رفتار کند.
سوال: این که هماهنگی طبیعتاً است رایزن بازرگانی کارمند شما حساب می‌شود، ولی مرکز تجاری چطور؟ او دیگر کارمند شما نیست.
ضیغمی: مرکز خصوصی است که به صورت رسمی پرچم جمهوری اسلامی ایران را دارد.
سوال: ولی شما را نمایندگی می‌کند یعنی شما به او مجوز می‌دهید و نظارت می‌کنید؟
ضیغمی: بله؛ به او مجوز می‌دهیم و نظارت می‌کنیم با سفارت باید هماهنگ باشد آن کشور به عنوان مرکزی از جمهوری اسلامی ایران او را می‌پذیرد گرچه آن آدم ممکن است آن جا خودش رتبه و اعتبار کافی داشته باشد، ولی هویتی پیدا می‌کند از یک مرکزی که مورد تایید کشور است می‌تواند جلسات رسمی برگزار کند، می‌تواند نمایشگاه برگزار کند، می‌تواند هیئت ببرد و می‌تواند هیئت تجاری به ایران اعزام کند و قطعاً این پذیرش را دارد اگر تخلفی داشته باشد قطعاً مجوزش ابطال می‌شود.
سوال: این مراکز تجاری ایران الان در چه کشور‌هایی گفتید هستند؟ ۴۰ کشور الان داریم می‌خواهم بگویم کدام یک از آن‌ها تازه است مثلاً ۱۰ تا یا ۵ تا از مهم ترین‌های آن‌ها.
ضیغمی: مثلاً بوسنی، صربستان، نیکاراگوئه.
سوال: این‌ها تازه است؟
ضیغمی: بله، بعضی از کشور‌های شرق آسیا مثلا اندونزی، در بعضی از کشور‌ها یک مرکز جدید داریم مثلا در چین در گوآنژو مجوز دادیم، قبلا در شانگ‌های مرکز داشتیم و این‌ها اضافه می‌شود.
سوال: این‌ها تعارض منافع نخواهند داشت؟
ضیغمی: خبر بعضی از بازار‌ها آن قدر بزرگ هستند که حالا ما داریم در شهر‌های مختلف می‌دهیم، ولی الان در عراق ۵ مرکز داریم هرکدام رویکرد خودشان را دارند، ولی بعضی از بازار‌ها آن قدر بزرگ هستند که اگر شرکت‌ها و تیم‌ها حرفه‌ای رفتار کنند می‌توانند به هم کمک کنند و هم افزایی ایجاد کنند تا این که بخواهند با هم در تعارض منافع بیفتند.
سوال: احیانا گزارش این جوری هم به شما می‌شود که برعکس آن اتفاق بیفتد؟
ضیغمی: قطعا همینطور است یا تذکر می‌دهیم یا اگر نشد ابطال می‌کنیم.
سوال: درباره توافق نامه‌های تجارت آزاد جدید بفرمائید که ما با چند جا داشتیم، با اوراسیا و درباره بریکس و درباره شانگ‌های و همه این‌ها چه اتفاقی عملا می‌افتد یا افتاده است؟ رسیدیم به جایی که میوه اش را بخواهیم برداشت کنیم یا نه هنوز به آن جا نرسیدیم؟
ضیغمی: تجارت‌های آزاد و ترجیحی منجر به اتفاقات بسیار بزرگ و مثبت در آینده تجاری کشور می‌شود و در لحظه اتفاق نمی‌افتند، خوب ما متاسفانه در این حوزه هم خیلی عقب ماندگی داریم در تعریف تجارت با کشور‌های مختلف، در این دولت الحمدلله این خیلی سریع شد طوری که طبق اساسنامه سازمان، سازمان توسعه تنها نهادی است که در بحث موافقت نامه‌های دو یا چند جانبه می‌تواند وارد مذاکره شود و می‌تواند مذاکره را جمع بندی کند و منجر به یک توافق نامه شود، ما با عده محدودی که داریم یک دفعه از پارسال شروع شد و درگیر بسیاری از توافق نامه‌ها شدیم اصل آن توافق نامه تجارت آزاد اتحادیه اقتصادی اوراسیا بود که خیلی شاید بیش از بیست جلسه مذاکرات داشت طی چندین سال، تقریبا نهایی شد پارسال و همه کار انجام شد حتی یک جشن کوچکی هم برپا شد، ولی یکی از کشور‌ها یک باره درخواستی را روی میز ۵ کشور دیگر گذاشت از جمله ایران که موضوعی را اضافه کرد و این موضوع به این منجر شد که ما دوباره بررسی کردیم الان الحمدلله نهایی شده و قرا رشد تا نهایت حداکثر آخر سال میلادی به امضای وزرای ۵ کشور اتحادیه و ایران برسد. در حوزه بریکس هم چند ماه دیگر که رسما بپیوندیم بسیار به نظرم اقتصادی‌تر از حوزه شانگ‌های است دارد پول منطقه‌ای تعریف می‌شود، یک ساختار تهاتر تعریف می‌شود، نظام‌های تجاری
سوال: واحد پول این کشور‌ها می‌تواند تغییر کند
ضیغمی: بله و به نظرم بسیار چابک‌تر از شانگ‌های دارد به نظرم این کار را جلو می‌برد، در کشور‌ها که بخواهم عرض کنم ما اندونزی را داشتیم که نهایی شد به مجلس فرستادیم که ان شاالله در مجلس مصوب شود، تجارت آزاد سوریه در بخش نهایی هستیم داریم امضا می‌کنیم.
سوال: یعنی هنوز با سوریه به یک نقطه نرسیدیم.
ضیغمی: سوریه، حدودا ده سال پیش امضایی صورت گرفت و یک موضوعی مطرح شد که ما چند گروه کالایی حذف کردیم و آن‌ها چند گروه کالایی را حذف کردند که عملا اجرایی نشد، ما متاسفانه مزیت‌های یکدیگر را حذف کردیم با سفر رئیس جمهور به آن جا با دستوری که دادند و درخواستی که طرف سوری داشت و با موافقت ما تمام گروه‌هایی که ممنوع بود را اضافه کردیم الان نهایی شده شاید یک بندی اختلافی است در مباحث حقوقی که ان شاالله آن هم نهایی شود و تجارت آزاد با سوریه، اولین تجارت آزادی که کشور داشته باشد اتفاق می‌افتد، دومی ونزوئلا است که مذاکراتش نهایی شده فقط یک بخش نهایی مانده که ان شاالله با تیمی که اعزام می‌شوند آن بخش را هم نهایی کنند که می‌شود دومین تجارت آزاد کشور با یک کشور، پاکستان را داریم مذاکره می‌کنیم، ترکیه داریم مذاکره می‌کنیم، بحث مالزی و بسیاری از کشور‌هایی که علاقمند هستند به این همکاری و ما امیدوارم که بتوانیم برکتی به عِده و عُده سازمان داده شود که بتوانیم وارد مذاکرات با این کشور‌ها هم بشویم.
سوال: اولین میوه‌های این تجارت‌های آزاد و این تجارت‌های ترجیحی چه زمانی فکر می‌کنید باشد؟
ضیغمی: ان شاالله سال بعد، اگر مجلس به ما کمک کند هرچه سریع‌تر در مجلس مصوب شوند بتوانیم تسریعی برای بعضی هایشان داشته باشیم دو فوریتی به مجلس بدهیم که تا قبل از این که مجلس تمام شود مصوبه مجلس را هم بگیریم و ابلاغ کنیم و ان شاالله اجرایی شود.
سوال: شما فکر می‌کنید کی امضا خواهد شد که بعد چه زمانی از مجلس
ضیغمی: الان اندونزی امضا شده و به مجلس رفته است، امیدوارم به این مجلس برسد، ولی می‌گویند بعضی از دوستان که ممکن است برای دوره بعدی باشد، ولی اولویت ما اتحادیه اقتصادی اوراسیا است که اتفاق بزرگی در کشور است، ما با ۵ کشوری که رقیب نیستیم مکمل هم هستیم، تجارت آزاد تعریف کردیم می‌تواند یک آزمون بسیار خوب باشد هم برای توسعه تجارت با بسیاری از این کشور‌ها و از طرفی ایران به یک هاب منطقه تبدیل شود برای کشور‌های شرق آسیا و حتی آفریقا برای تعامل با کشور‌های اوراسیا، ا ین یک مزیت بسیار بزرگی است و دوم این که یک تجربه بسیار خوب است برای آمادگی برای پیوستن به تجارت آزاد با شانگ‌های و بعد WTO
سوال: این امضای اولیه آن پارسال دی نبود؟
ضیغمی: چرا بود، عرض کردم کشوری چند گروه کالا اضافه کرد و تمام کشور‌ها بررسی کردند و دیگر تمام شد و قول دادند در سفر اخیری که به بلاروس داشتیم آن جا قول دادند که تا پایان سال میلادی به امضای شش وزیر می‌رسد.
سوال: یک نمایشگاه اوراسیا هم دارید.
ضیغمی: بله؛ این ابتکار ایران بود که ما بتوانیم بین ایران و کشور‌های اتحادیه اوراسیا نمایشگاه داشته باشیم پارسال در روسیه بود و دومی در ایران است ۱۳ تا ۱۶ آذر است ۸ هزار متر مربع، نصف آن برای شرکت‌های ایرانی و نیمی هم برای ۵ کشوری است که به آن‌ها پاویون دادیم که بتوانند شرکت‌ها و ظرفیت‌های صادراتی شان را بیاورند، چون اولش است متراژ شاید کم باشد، ولی در آینده قطعا به یک نمایشگاه بسیار خوب منطقه‌ای تبدیل خواهد شد که در تهران برگزار می‌شود.
مجری: گزارشی ببینیم.
"پخش گزارش"
سوال: این ۲۴ میلیارد دلاری که ما صادرات داریم سه و نیم میلیارد دلار آن سهم بخش صنعت است در شش ماه اول البته، این نشان از چه دارد؟
ضیغمی: اگر من یک مقدمه خیلی کوتاه بگویم، ما از یک کشور تماما نفتی و بخشی هم صنایع دستی، فرض و خشکبار که همیشه به عنوان ویژند ایران همیشه با ما بوده اند و بالاخره همه به آن مباهات می‌کنند، ولی خوب ما کشوری نفتی بودیم و نفت صادر می‌کردیم، کالا وارد می‌کردیم از یک زمانی مقام معظم رهبری از سال ۷۰ من یادم است که مطالعه می‌کردم ایشان هشدار می‌دادند که ما نباید فقط به نفت تکیه کنیم، خوب شروع شد رفتیم در حوزه پتروشیمی اول صادرات خام محصولات پتروشیمی و کم کم کشور صنعتی شدیم، الان وقتی به آمار صادراتی نگاه می‌کنیم ۸۰ درصد کالا‌های ما به ۵ کشور صادر می‌شود که غالبا در ۴-۵ گروه قابل تقسیم است، گروه‌های صنعتی که ما امسال در سه حوزه شما می‌دانید که ما افزایش داشتیم، امسال در شش ماهه حدود ۲۴ میلیارد و ۱۲۰ میلیون دلار صادرات داشتیم نسبت به شش ماه گذشته ۲۹ درصد افزایش وزنی و دو و شش دهم درصد کاهش ارزشی داشتیم که علت کاهش ارزش این بود که در گروه پتروشیمی و حوزه‌های معدنی به دلایل اتفاقاتی که در جهان افتاده ارزش واحد جهانی بسیار کاهش داشته شاید نزدیک به ۳۰ درصد و در بعضی از حوزه‌ها تا ۷۰ درصد در حوزه مثلا اوره.
سوال: یعنی صادرات کاهش نیافته و افزایش یافته، اما قیمت آن در بازار کم شده است.
ضیغمی: بله؛ در تمام جهان این اتفاق افتاده و در حوزه صنعت هم ارزش کاهش نداشته و هم وزن افزایش داشته ما ۱۱ درصد نسبت به شش ماهه پارسال افزایش داشتیم، مقام معظم رهبری در دیدار با هیات دولت نکته‌ای فرمودند که ما باید بتوانیم زیرساخت و ماشین آلات را وارد کنیم، کالا‌های زیرساختی و منجر به صادرات کالا‌های با ارزش افزوده بالاتر شویم این اتفاقی است که به نظرم در حوزه صنعت دارد می‌افتد و ما وارد یک فاز سومی شدیم از صادرات که صادرات کالا‌های صنعتی، صنایع تبدیلی کشاورزی و دانش بنیان است که ارزش افزوده بسیار بالایی دارد، ما کالایی که الان به صورت میانگین صادر می‌کنیم ارزش افزوده آن ۳۶۰ دلار به ازای هر تن است در صورتی که اگر بیاییم معدن را حذف کنیم و فولاد را حذف کنیم به هزار و ۱۰۰ دلار در هر تن می‌رسیم یعنی ما درست است که بعضی کالا‌های مصرفی نهایی مثل موبایل وارد می‌کنیم که خیلی ارزش دارد خیلی گران هستند برای همین کالای وارداتی ما ۱۷۰۰ دلار به ازای هر تن می‌شود، ولی در حوزه صنعت ما خیلی عقب نیستیم ما کشوری هستیم که می‌توانیم جایگزین کنیم حوزه صادرات صنعتی، صنایع تبدیلی کشاورزی و ارزش افزوده و گروه‌های های تک و دانش بنیان را با کالا‌هایی که ارزش افزوده پایین تری دارند، در مشوق‌های ما، در معافیت‌هایی که داریم می‌دهیم این دارد لحاظ می‌شود.
سوال: بیشترین جایی که در صنعت الان جلو است و فکر می‌کنید که در سال آینده بیشتر جهش پیدا خواهد کرد به سمت صادرات، کجا است؟
ضیغمی: اوضاع ما در قطعات خودرو بد نیست، در لوازم خانگی کار خیلی خوبی شروع کردیم.
سوال: قطعات خودرویی که در داخل داریم به آن خیلی غر می‌زنیم دارد صادرات هم می‌شود و شما می‌بینید که رو به رشد هم است.
ضیغمی: بله؛ ما قطعات خودروی خوبی داریم نمی‌خواهم بگویم همه قطعات خوب است، ولی قطعات خوبی داریم در حوزه بعضی از ماشین آلات تراکتور صادرات خوبی داریم، در حوزه لوازم خانگی اتفاقات خوبی شروع شده و برنامه‌های بسیار گسترده‌ای برای سرمایه گذاری در خارج از کشور است و دارد اقبال خوبی می‌شود به حوزه لوازم خانگی در کشور، در حوزه‌های تک هم عرض کردم که گروه صنعتی لحاظ می‌شود، تجهیزات پزشکی جزو آن است، در آن بخش هم دارد الحمدلله اتفاقات بسیار خوبی می‌افتد و اگر ما می‌خواهیم در بحث صادرات جهش داشته باشیم شاید نشود با صنایع خام و نیمه خام این کار را کرد برای این که شما می‌خواهید صادرات گروه کالای خام را انجام دهید باید یک سرمایه گذاری بسیار عظیم با اشتغال پایین انجام دهید، در حوزه دانش بنیان شما می‌توانید به راحتی افزایش ظرفیت دهید گروه اشتغال عملا با کیفیت را اضافه کنید جلوی خروج نخبگان هم گرفته می‌شود و ارزآوری بسیار خوبی هم برای کشور خواهد داشت.
سوال: یکی از رویکرد‌های دولت، تکیه بر ارزش افزوده بیشتر است، درباره این ارزش افزوده بیشتر می‌توانید بگویید که ملموس‌تر چه حوزه‌هایی مخاطب این بخش هستند؟ همین‌هایی است که گفتید؟
ضیغمی: یک بخش این‌هایی است که گفتم، یک بخش هم در حوزه کشاورزی بگویم بالاخره ما صادرات پسته، زعفران داریم به خصوص اگر زعفران را نه به صورت فله، به صورت گرم‌های پایین‌تر صادرات کنیم
سوال: یعنی با بسته بندی مورد نظر.
ضیغمی: بله؛ اصطلاحا برای مصرف کننده نهایی که وجود دارد، ما کاری انجام دادیم، ما الان داریم به خیلی از کشور‌ها صادرات خشکبار انجام می‌دهیم مثلا انجیر را به کشوری صادرات می‌کنیم ۸۰۰ دلار به ازای هر تن، ما بررسی کردیم مشتری نهایی دارد این را ۱۶۰۰ دلار دریافت می‌کند تازه اگر بسته بندی معمولی باشد، ما با استفاده از پلت فرم‌هایی که در حوزه تجارت الکترونیک وجود دارد توافقی داشتیم در چین با چند تا از پلت فرم‌هایی که توافق کردیم که بتوانند شرکت‌های ایرانی کالایشان را خودشان در آن پلت فرم عرضه کنند برای مشتری نهایی چینی، به ازای هر محصول نزدیک به هفت ماه زمان برد، ولی اتفاق بزرگی افتاده، با ۴ محصول شروع کردیم و برنامه داریم که این را افزایش دهیم، عملا پاویون ایران در این جا است، دوم وصل کردن سکو‌های الکترونیکی داخل در کشور به سایر سکو‌های خارجی است که عملا یک مشتری خارجی بتواند از داخل کشورش کالای ایرانی را سفارش دهد، این اتفاقات منجر می‌شود کالایی که به صورت ذاتی ارزش افزوده دارد با بسته بندی مناسب‌تر و با رسیدن به دست مصرف کننده نهایی با قطع کردن دست دلالانی که این وسط هستند دست آن‌ها برسد، ولی آن چیزی که برای کشور آینده خواهد داشت حوزه دانش بنیان است، حوزه‌ای که دانش در ذات آن وجود دارد منظورم لزوما برچسب دانش بنیان تعریف معاونت علمی نیست، کل کالا‌هایی که دانش در ذاتشان وجود دارد و محصول نهایی را تحویل مشتری خارجی می‌دهند، عرض کردم با یک تغییراتی این که به جای این که درب کارخانه داخل ایران بفروشیم یا در گمرک بندرعباس، بتوانیم در خود کشور چین، ویتنام، خود آفریقا محصول را بفروشیم، بتوانیم کشتی داشته باشیم در بعضی از گروه‌های کالایی که داریم این کار‌ها را انجام می‌دهیم، از ظرفیت شرکت‌های مدیریت صادرات استفاده کنیم، خوب یک شرکت کوچک دانش بنیان نمی‌تواند برود آفریقا یا آمریکای لاتین محصول بفروشد اگر بفروشد نمی‌تواند خدمات دهد، ولی وقتی شرکت‌های مدیریت صادرات است این‌ها را جمع می‌کند بیست شرکت را و می‌رود از طرف همه این خدمات را عرضه می‌کند و می‌تواند این خدمت را آن جا هم عرضه کند عملا داریم کالایی را به جای این که در کشورمان ریالی بفروشیم، متاسفانه بعضی از کشور‌های اطراف ریالی می‌خرند، می‌بریم در بازار هدف و دلاری یا یورویی و با قیمت بسیار بالاتر می‌فروشیم، این برای کالا‌هایی است که چنین پتانسیلی دارند که در گروه صنعتی فقط این است، در برخی محصولات کشاورزی و صنایع تبدیلی و حوزه دانش بنیان که امیدوارم در آینده تغییر بنیادینی ایجاد می‌کند در حوزه صادراتی کشور و ایران را مثل بعضی از محصولاتی که از طرف ایران دیده می‌شود و ایران را به عنوان کشور دارای فناوری شناختند طی یکی دو سال اخیر، دید نسبت به ایران را از یک کشور نفتی به یک کشور دارای کالای صنعتی و دانش بنیان تغییر می‌دهد.
سوال: این سکو‌های خارجی که اشاره کردید که با آن‌ها می‌خواهیم همکاری کنیم چه سکو‌هایی هستند و چه کاری می‌کنند و اگر ملموس‌تر مثال بزنید که چه اتفاقی با آن می‌افتد و کدام‌ها نهایی شده است؟
ضیغمی: ۴ تا نهایی شده است، به عنوان مثال داخلی بخواهم بگویم ما در ایران چند سکوی بسیار معروف داریم مثل دیجی کالا، با سلام و خیلی از سکو‌هایی که سکوی توزیع هستند یک، در اختیار مشتری یا مصرف کننده و عملا تامین کننده کالا‌هایی که فضا‌هایی را فراهم می‌کنند که افراد بتوانند آن کالا را آن جا عرضه کنند و مشتری هم راحت بتواند کالا را دریافت کند، ما با چنین سکو‌هایی در چین ارتباط برقرار کردیم قرارداد امضا کردیم آن جا پاویون قرار دادیم و عرض کردم فرآیند بسیار سختی دارد برای هر محصول هفت ماه زمان برده باید در گمرک چین ثبت شود، باید نشان تجاری اش در چین ثبت شود، خود آن سکو مثلا سکوی جی دی، بسیار زمان برده تا اصطلاحا اصالت محصول را انجام دهد که آیا این شرکت اصالت دارد یا خیر، با سه شرکت دیگر هم توافق کردیم ان شاالله در نمایشگاه واردات چین که ماه دیگر است و بسیار کار بزرگی دارد از طرف سازمان توسعه تجارت انجام می‌شود.
سوال: این چهار تا، چینی هستند؟
ضیغمی: بله؛ هم ما راحت داریم صادرات می‌کنیم الان داریم آن جا صادرات می‌کنیم، به جای این که عمده بفروشیم می‌بریم در این سکو‌ها و از طریق این‌ها به مشتری نهایی با قیمت واقعی آن کالا، آن کار را عرضه می‌کنیم.
سوال: یعنی باید انبار‌هایی داشته باشیم که محصول را ببریم.
ضیغمی: بله؛ برای بعضی از کالا‌ها قطعا انبار نیاز دارد برای بعضی کالا‌ها پشتیبانی این امکان را به وجود می‌آورد که شما بتوانید از این جا ارسال کنید.
سوال: احتمالا کالا‌های سرمایه ای‌تر یا بزرگتر، خوب این اتفاقی که می‌افتد برای هر محصول یک مذاکره و یک مسیر باید طی شود یا می‌توانیم پیمان‌هایی ببندیم که دسته یا گروه کالایی بشود یا این که احیانا با فرضا هماهنگ شدن نشان استاندارد ما با نشان‌هایی که آن جا دارند به اصطلاح، به طریقی این مسیر کوتاه‌تر شود یعنی لازم نباشد که این مسیر برای هر محصول یک بار جداگانه از اول تا آخر طی شود؟
ضیغمی: بله؛ اگر هر شرکت بخواهد جداگانه برود سراغ این ساختار‌ها زمان می‌برد به خصوص این که بعضی از شرکت‌ها چابک هستند وبعضی‌ها مطلقا در این فرآیند‌ها چابک نیستند، بعضی شرکت‌های شبه دولتی لزوما شاید برایشان آن قدر اولویت نداشته باشد برای آن کارمند که بیاید آن فرآیند‌ها را مثل یک شرکت خصوصی چابک طی کند، ما تمام مراحل را احصا کردیم و ترجمه کردیم و داریم در یک اقدام، تمامی صادرکنندگان نمونه را در گمرک چین ثبت می‌کنیم که سه ما جلو می‌افتند، دوم این که از الان داریم اطلاع رسانی می‌کنیم که آن نماد تجاری شان در چین ثبت شود، ولی چه کاری انجام دهیم که این مسیر کوتاه شود، همان که عرض کردم اگر سکو‌ها را به هم متصل کنیم آن سکویی که در ایران است می‌آید برای زنجیره‌ای از شرکت‌ها می‌رود این مجوز‌ها را اخذ می‌کند با وکالتی که از شرکت‌ها می‌گیرد، درصدی که می‌تواند در مرحله فروش از این شرکت‌ها بگیرد، دوم شرکت‌های‌ای ام سی است هرچه این شرکت‌ها را تقویت کنیم، این‌ها می‌آیند به نمایندگی از ۲۰-۳۰ شرکت در یک گروه خاص مثل مواد غذایی، خشکبار، محصولات پتروشیمی در هر گروه یک‌ای ام سی تخصصی می‌آید ۲۰-۳۰ شرکت را نمایندگی می‌کند می‌آید در آن سکو و عملا مراحلی که برای این کار است را طی می‌کند آن جا‌هایی که هزینه دارد از این شرکت‌ها اخذ می‌کند می‌تواند سایر اقداماتش را مثل کاری که الان انجام می‌دهند، درصدی از فروش را برای خودشان بردارند، ما این کار را شروع کردیم که مسیری که شما فرمودید را بسیار می‌تواند کوتاه کند.
سوال: مزیت ما در محصولات در چین چیست؟ چین که خودش غول صادرات به همه دنیا است ما چه داریم که به آن جا صادر کنیم که چین هم مشتاق آن باشد و بتوانیم برایش بازار داشته باشیم؟
ضیغمی: این سوال شاید یک اشتباهی باشد که به صورت سنتی شکل گرفته، ما اوایل سال ۹۲-۹۳ که می‌خواستیم در چین کالای دانش بنیان و دانش پایه بفروشیم این نکته بود که چین خودش به عنوان یکی از صادرکنندگان اصلی نگاه کالایی از ایران می‌خرد که ما همان یکی دو سال اول ده محصول فناورانه توانستیم به چین بفروشیم و چین یک بازار بسیار بزرگی است، مثالی می‌زنم چین بزرگترین تولیدکننده رب گوجه جهان است و حتی صادر کننده و ما کلی درخواست رب گوجه از چین داریم اگر ما نمی‌رفتیم این را احصا نمی‌کردیم شاید خیلی‌ها باور نمی‌کردند، خوب آن جا که اصلا بازاری نیست، چین برای خیلی از محصولات بازار دارد، ولی مهم در اصل رقابت کردن و قیمتی است که ما بتوانیم بدهیم و دوم این که ما با بررسی‌هایی که کردیم بحثی که شما فرمودید، رایزن من وظیفه‌ای دارد بررسی آن بازار است، با بررسی‌هایی که دارد انجام می‌شود داریم نقاط قوت و ضعف خودمان را در می‌آوریم ما در بسیاری از کالا‌ها نقاط قوت داریم، دوم این که می‌توانیم در بعضی از کالا‌ها تولید مشترک انجام دهیم، در بعضی از کالا‌ها می‌توانیم انتقال فناوری به چین دهیم و از چین فناوری جذب کنیم به کشور‌هایی مثل آفریقا و اورسیا صادر کنیم، چنین توانمندی در تعامل وجود دارد که در قالب یک توافقنامه جامع دارد برنامه ریزی می‌شود که بتوانیم با دولت چین این کار را انجام دهیم.
سوال: سوال دیگر باز مربوط به آن بخش سوال قبلی بود که درباره بسته بندی صحبت کردید، خیلی سال است که این موضوع مطرح است که ما مشکل بسته بندی داریم و چرا حل نمی‌شود؟ بسته بندی چیزی است که مثلا خیلی پیچیدگی دارد آیا یا سرمایه‌های خیلی کلانی می‌خواهد برای آن یا اصلا یک دانشی است که هنوز به ما نرسیده یا اصلا ما خودمان سراغش نرفتیم، من بیش از ۱۵ سال است که این حرف‌ها را می‌شنوم مرتب که ما مشکل بسته بندی داریم و اگر این مشکل حل شود صادرات ما رونق می‌گیرد خودم هم مشاهداتی داشتیم در بعضی از این کشور‌ها مستند هم سال‌ها پیش کار کرده بودم در روسیه درباره بازرگانی ایران و روسیه، آن جا می‌دیدم که یک محصولاتی که به شدت محصول ایرانی اش آن جا طالب دارد باز رقیبی داریم که فقط به خاطر بسته بندی آن هم بازار، حالا نمی‌گوییم جای ما را گرفته، ولی بازار جدی دارد.
ضیغمی: یک واقعیتی است این که خیلی از شرکت‌هایی که در این دهه‌ای که شما فرمودید رشد و ارتقا پیدا کردند گرچه به نظرم هنوز فاصله، فاصله معناداری است، ولی یک مسئله‌ای است شاید در حوزه کشاورزی خیلی به چشم بیاید در کشور‌های حوزه خلیج فارس که می‌روید انگار رفتید به میدان میوه و تره بار تهران، همان بسته بندی و همان کارتن، دست میزنی مثلا سیب‌ها می‌بینی همه پلاسیده و مشکل دار، سیب از کشور‌های آفریقایی و اروپایی سه تا ده برابر قیمت ایران، کیفیت سیب ایرانی قطعا با آن‌ها رقابت می‌کند، ولی نوع بسته بندی و نوع صادرات، مدلی که ما خودمان با نوع بسته بندی مان داریم محصولمان را ارائه می‌کنیم دارد آن را واقعا خفیف می‌کند و سطحش را پایین می‌آورد مشکل هم از این است که همه افراد اجازه صادرات دارند مثلا کشاورزی اگر امروز حس کند که زیاد برداشت کند می‌تواند به راحتی به بندر برود و صادرات کند و در آن بازار هم بیاید دمپینگ کند، چون برایش خیلی مشکلی ندارد درآمدش را از ایران کسب کرده و ما نتوانستیم به دلایل حقوقی که وجود دارد این که محدود کنیم صادرکنندگان را به آن قشر تخصصی صادر کننده‌ای که بسته بندی برایشان مهم است می‌توانند این کار را انجام دهند، داریم کار‌هایی انجام می‌دهیم، ولی واقعیت این حرف درست است به دلیل این که در حوزه صادرات به ویژه کشور‌هایی که منطقه هستند و صادرات کار راحت تری است متاسفانه چالش بسته بندی، چالش بسیار جدی است.
سوال: دو سوال خیلی مهم داریم، یکی درباره بسته حمایت از خدمات فنی مهندسی که امروز شما در مراسم روز صادرات هم به آن اشاره کردید و دوم درباره کشور‌های آفریقایی و آمریکای لاتین بفرمائید.
ضیغمی: در بحث آفریقا دریچه جدیدی باز کردیم پارسال اولین اجلاس ایران و اتحادیه غرب آفریقا را داشتیم، عملا فضای کاری ایران و آفریقا زنده شد با سفر آقای رئیس جمهور با کشور‌هایی که صورت گرفته و این نوید را می‌دهد که ظرف ۵ تا ۱۰ سال آینده ایران به یکی از تجار باثبات و قابل اعتنای آفریقا تبدیل شود و بالعکس ما پتانسیل بسیار بزرگی داریم ایران در بسیاری از این کشور‌ها کشش فرهنگی و عملا ورود خیلی خوبی می‌تواند داشته باشد و متاسفانه به دلایل مختلف، نبود زیرساخت‌های لجستیکی، نبود نشناختن بازار، نمی‌گویم ما بازار را به بعضی از کشور‌های همسایه واگذار کردیم، ولی آن‌ها عملا ورود بهتری دارند داریم تلاش می‌کنیم با برگزاری نمایشگاه ها، اولویت قراردادن برای نمایشگاه ایران اکسپو برای کشور‌های حوزه آفریقا و اجلاس بعدی ایران و آفریقا که در برنامه داریم بتوانیم به آفریقا ورود کنیم به ویژه با حوزه پروژه خدمات فنی مهندسی، ما در آفریقا در این حوزه قبلا تجربه خوبی داشتیم و به شدت مزیت دارد این کار ما برای اجرای این پروژه‌ها که بسته‌ای که فرمودید خیلی ربط پیدا می‌کند، در آن بسته‌ها ما مشوق‌هایی دیدم که موانعی که بوده را برطرف کردیم که امروز در سخنان یکی از صادرکنندگان نمونه که امروز مطرح می‌کردند بود، داریم این چالش‌ها را برطرف می‌کنیم، با رفع این چالش‌ها امکان گرفتن پروژه برای صادرکنندگان این حوزه فراهم می‌شود ومی تواند واقعا کمک کند، یکی از بهترین صادرات هر کشور در این حوزه است که نشان دهنده و نماد آن کشور است، کالا مصرف می‌شود و از بین می‌رود، ولی یک ساختمان خوب ۱۰ سال، ۲۰ سال، ۵۰ سال به عنوان نماد فنی مهندسی ایران در مثلا یکی از کشور‌های غرب آفریقا می‌تواند برای همیشه باشد یا فرودگاهی که در کشوری ساختیم، پارلمانی که در کشوری ساختیم برای همیشه می‌گویند ایران این را ساخته و خودش تبلیغ برای سایر کالا‌ها و پروژه‌های ایران و برند ایران در آن کشور است.
سوال: همین را در مورد آمریکای لاتین هم دارید دنبال می‌کنید؟
ضیغمی: بله
سوال: فرق این دو با هم چیست؟
ضیغمی: آفریقا نزدیک‌تر است.
سوال: آمریکای لاتین و آفریقا هر دو یک مزیت مهم هم دارند مسئله آب و کشاورزی است که از آن طرف می‌توانند نیاز ما به محصولات کشاورزی را جبران کنند.
ضیغمی: بله؛ به راحتی می‌شود این کار را تهاتر کرد.