دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی دستورالعمل نحوه استفاده از مرخصی و کشیک دستیاران باردار یا دستیاران خانم دارای فرزند زیر دو سال در دوره‌های تخصصی بالینی پزشکی را در راستای اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت ابلاغ کرد.
این دستورالعمل برای دستیاران دوره تخصصی بالینی پزشکی است که با توجه به تعریف دستیار و دوره دستیاری و اهداف آن و نظام آموزشی آن تنظیم شده است و قابل تسری به دانشجویان نیست.
هدف از این دستورالعمل تعیین چهارچوب‌های مشخص درباره چگونگی اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و با رعایت مصوبات نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی است:
الف) تسهیل شرایط برای دستیاران باردار یا دستیاران دارای فرزند زیر دو سال (خانم‌ها) در استفاده از مرخصی زایمان
ب) تسهیل شرایط برای دستیاران باردار یا دستیاران دارای فرزند زیر دو سال (خانم‌ها) در استفاده از مرخصی بدون مزایا (قبل از زایمان- بعد از زایمان)
ج) تسهیل شرایط برای دستیاران باردار یا دستیاران دارای فرزند زیر دو سال (خانم‌ها) در کاهش کشیک شب
دستیار فردی است که با داشتن مدرک دکتری پزشکی عمومی و پذیرش در امتحان ورودی دستیاری، برای آموزش‌های نظری و کسب مهارت‌های عملی در یکی از رشته‌های تخصصی پزشکی، طی مدت زمان مشخصی که برای آن دوره از طریق شورای آموزش پزشکی و تخصصی تصویب شده است، در کنار امر تحصیل و آموزش به پژوهش، درمان و فعالیت‌های بالینی را انجام می‌دهد.
هدف از دوره دستیاری تربیت پزشک متخصص و متعهد در رشته‌های مورد نیاز کشور برای کسب مهارت‌های نظری و عملی، آموزش پزشکی، تعمیم و گسترش بهداشت در جامعه، امور درمانی و انجام فعالیت‌های پژوهشی در راستای پیشبرد دانش پزشکی است.
تمام وقت بودن دوره دستیاری: تحصیل در دوره دستیاری بطور تمام وقت است و بر اساس برنامه‌ای است که از طرف مدیر گروه تنظیم می‌شود.
الف) تسهیل شرایط برای دستیاران باردار و یا دستیاران دارای فرزند زیر دو سال (خانم‌ها) در استفاده از مرخصی زایمان
دستیاران باردار و یا دستیاران دارای فرزند زیر دو سال (خانم‌ها) با توجه به نیاز و در صورت بروز موارد ناخواسته و ضرورت می‌توانند در هر سال دستیاری حسب شرایط از مرخصی‌های استحقاقی، استعلاجی، زایمان و بدون مزایا استفاده کنند.
مرخصی زایمان: استفاده دستیاران خانم از شش ماه مرخصی زایمان به ازای هر بارداری در طول دوره دستیاری بلامانع است.
چنانچه دستیار باردار متقاضی استفاده از مرخصی زایمان تا حداکثر ۹ ماه باشد، گروه و دانشگاه ذیربط موظف به موافقت با درخواست وی هستند.
تبصره ۱: یکبار استفاده از مرخصی زایمان در طول دوره دستیاری مشمول دریافت کمک هزینه تحصیلی می‌شود و قطع نخواهد شد.
تبصره ۲: فقط یک ماه از مدت‌های فوق الذکر جز دوره آموزشی محاسبه می‌شود و برای شرکت در آزمون‌های ارتقا و گواهینامه مطابق مصوبات جاری اقدام خواهد شد.
تبصره ۳: دستیاران باردار و دارای فرزند زیر دو سال (خانم‌ها) که اتمام طول دوره آموزشی آنان با احتساب افزایش طول دوره حداکثر تا آخر اسفند ماه سال تحصیلی مربوطه باشد، مجاز به استفاده از دو ارتقا هم زمان ما قبل آخر و شرکت در آزمون گواهینامه تخصصی هستند.
ب) تسهیل شرایط برای مادران دارای فرزند زیر دو سال و یا مادران باردار در استفاده از مرخصی بدون مزایا (قبل از زایمان- بعد از زایمان)
هر دستیار باردار یا دارای فرزند زیر دو سال (خانم‌ها) می‌تواند در طول دوره آموزش خود با موافقت رئیس بخش و مدیر گروه آموزشی و دانشکده بدون دریافت کمک هزینه تحصیلی از مرخصی استفاده کند (به شرط رعایت سقف سنوات تحصیلی در مجموع) بدیهی است این مدت به طول دوره دستیاری افزوده خواهد شد.
تبصره: پرداخت کمک هزینه تحصیلی دستیاری در طول این دوره مرخصی مجاز نیست.
استفاده از مرخصی استعلاجی برای دستیاران باردار و یا دارای فرزند زیر دو سال (خانم‌ها) به میزان حداکثر یک نیمسال تحصیلی بدون احتساب در سنوات تحصیلی در طول دوره دستیاری بر اساس گواهی و تأیید پزشک معتمد و شورای پزشکی دانشگاه بلامانع است.
در صورتی که غیبت دستیار به علت بیماری در طول دوره تحصیلی از یک ماه بیشتر باشد برابر مابه‌التفاوت این مدت به دوره دستیاری وی اضافه خواهد شد. (که مشمول دریافت کمک هزینه تحصیلی نیز است)، اما در مدت بیماری بیش از سه ماهه به دستیار باردار یا دارای فرزند زیر ۲ سال (خانم‌ها) پرداخت کمک هزینه تحصیلی با نظر هیئت امنای دانشگاه علوم پزشکی خواهد بود.
تبصره ۱: در صورت بروز بیماری، دستیار باردارو دارای فرزند زیر دو سال (خانم‌ها) موظف است مراتب را در یک هفته به دانشگاه اطلاع دهد و ارائه گواهی استعلاجی برای شروع مجدد دوره الزامی است.
تبصره ۲: در صورتی که مدت بیماری دستیار باردار یا دارای فرزند زیر دو سال (خانم‌ها) از ۶ ماه تجاوز کند تصمیم گیری در مورد ادامه دوره دستیاری پس از تأیید شورای پزشکی دانشگاه به عهده شورای آموزشی دانشگاه خواهد بود.
مرخصی استحقاقی: دستیاران باردار یا دارای فرزند زیر دو سال (خانم‌ها) می‌توانند به ازای هر ماه ۲.۵ روز و هر سال تحصیلی به مدت یکماه از مرخصی استحقاقی استفاده کنند.
تبصره: در صورت استفاده نکردن از این مرخصی در طول سال تحصیلی فقط ۱۵ روز ذخیره و به سال‌های بعد موکول می‌شود. دستیار باردار یا دارای فرزند زیر دو سال (خانم‌ها) مجاز است در سال آخر حداکثر از ۴۵ روز مرخصی ذخیره علاوه بر مرخصی استحقاقی همان سال استفاده کند.
ج) تسهیل شرایط برای مادران باردار یا دارای فرزند زیر دو سال (خانم‌ها) در خصوص کاهش کشیک شب:
حداکثر کشیک دستیاران در رشته‌های تخصصی، ۱۲ شب در ماه تعیین شده است. با اینکه تنظیم برنامه دستیاران را مدیران گروه یا رئیس بخش‌های مربوطه با رعایت سقف تعداد کشیک موظف به شرح مندرج در این مصوبه هستند.
با توجه به مفاد ماده ۳۵ مصوبات چهل و هفتمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی حضور اجباری دستیاران در روز‌های پس از کشیک حداکثر تا ساعت ۱۶:۳۰ در بخش آموزشی مربوطه است.
طبق مفاد تبصره ۴ موضوع ۶ مصوبات نود و هفتمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی مقتضی است برنامه کشیک دستیاران باردار و دارای فرزند زیر دو سال (خانم‌ها) همچون سایر دستیاران به نحوی تنظیم شود که توالی دو کشیک پشت سر هم نباشد.
رعایت این موارد برای مدیران گروه‌ها و رؤسای بخش‌های تخصصی الزامی است و در صورت مشاهده هرگونه تخلف در این خصوص، مجوز تأیید آموزشی بخش مربوطه بررسی می‌شود.
دستیاران باردار یا دارای فرزند زیر دو سال (خانم‌ها) مجازند از کاهش کشیک به میزان ۲۰ درصد نسبت به سایر افراد هم رده خود با موافقت مدیرگروه مربوطه استفاده کنند. این دستورالعمل قابل تسری به دستیاران مقطع فوق تخصصی بالینی پزشکی نیز است.