رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی در زیمبابوه گفت: دستگاه‌های داخل کشور شناخت صحیحی از سفیران فرهنگی ندارند.
حمید بختیار رایزن فرهنگی ایران در زیمبابوه در مورد چالش‌های خود به عنوان یک رایزن فرهنگی، شرایط و رویکرد‌های فرهنگی کشور زیمبابوه، شناخت این کشور از ایران و موضوعاتی از این دست است.
بختیار، رایزنی فرهنگی را شامل مسیر فعالیت‌های وسیع و گسترده‌ای از حوزه‌های دینی، پژوهی، علمی، آموزشی، تبادلات و موافقت نامه و اسناد همکاری تا حوزه‌های توریستی دانست.
وی افزود: امکانات و نیروی انسانی ما برای انجام وظایف رایزنی فرهنگی تناسب ندارد. کار‌های بسیاری در حوزه فرهنگی داریم به خصوص در کشورهایی که جا برای کار زیاد و این مسیر هموار است، اما مشکل این است که بودجه کم است. عرصه فرهنگ حوزه رقابت کشور‌ها با یکدیگر است. کشور‌های مختلف به دنبال معرفی فرهنگ، آداب و رسوم و سنن خود هستند و بر این اساس عرصه رقابتی‌ای را رقم زده اند و مهم است که ما برای ورود به این بازار رقابتی امکانات لازم را داشته باشیم. البته ما برنامه ریزی و نقشه راه داریم و بر این اساس به حوزه‌هایی ورود می‌کنیم که بتوانیم موفق باشیم.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی در زیمبابوه همچنین گفت: توجه نهاد‌ها و دستگاه‌های داخل ایران به حوزه آفریقا بسیار کم است؛ مثلا در دور جدید رایزنی ماموریت سازمان این است که زمینه سازی شود تا در جبهه فرهنگی فعالان حوزه فرهنگی به خارج از کشور بیایند، اما همانطور که بیان کردم توجه به کشور‌های آفریقا بسیار کم است. به عنوان مثال در زمان فعالیت من در زیمبابوه چند نمایشگاه و جشنواره مهم در اینجا بوده است که از چندماه قبل از برگزاری آن را اطلاع رسانی کرده ام که فعالان بیایند و در این رویداد‌ها شرکت کنند و حتی اعلام کردیم که می‌توانیم اقامت رایگان به آن‌ها بدهیم و تسهیلاتی برای غرفه‌ای که بخواهند بگیرند به آنان بدهیم، اما کسی حاضر نیست که در حوزه آفریقا قدمی بگذارد و عمدتا می‌خواهند در کشور‌های همسایه یا حوزه اروپا ورود کنند. به همین دلیل نیاز داریم که نهاد‌های قانون گذار برای حوزه آفریقا برنامه ریزی و زمینه سازی کنند.
بختیار، هماهنگی و انسجام بین دستگاه‌ها و نهاد‌های داخل ایران کمرنگ دانست و افزود: گاهی می‌بینیم که دستگاه یا نهادی ارتباطی را با نهادی در کشور میزبان گرفته است و رایزنی فرهنگی در جریان نیست؛ این درحالی است که رایزنی فرهنگی می‌تواند مسیر را برای انجام فعالیت‌ها و ارتباطات هموار کند و ما می‌توانیم به عنوان یک پل عمل کنیم. وقتی اقدام و عملی با هماهنگی رایزنی فرهنگی باشد طبیعتا نتایجی که از آن فعالیت و اقدام انتظار داریم فراتر از نتایجی است که یک سازمان یا شخص با یک نهاد به صورت مستقیم برقرار می‌کند چرا که آنان اساسا شناختی جامع یک رایزن را ندارند.
وی همچنین گفت: روابط فرهنگی پیش زمینه برقراری ارتباط در تمامی عرصه هاست. بدون داشتن روابط فرهنگی خوب و بدون شناخت جامعه میزبان از فرهنگ و آداب و رسوم و ارزش‌هایی که داریم نمی‌توانیم روابط دیپلماتیک خوبی را رقم بزنیم. حوزه روابط دیپلماتیک عرصه ارتباط خشکی است که در یک چهارچوب‌ها و پروتکل‌هایی صورت می‌گیرد که مبتنی بر حوزه سیاست و صرف ارتباط با وزارت امور خارجه در کشور میزبان است، ولی برگه برنده ما در این است که بتوانیم روابط را به سمت ملت‌ها بکشانیم یعنی دو ملت و مردم آن‌ها بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند؛ یعنی مردم کشور میزبان بتوانند نسبت به فرهنگ، آداب و رسوم، تمدن و انقلاب ما شناخت پیدا کنند.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی در زیمبابوه افزود: امروز تبلیغات ضدایران در رسانه‌ها بسیار زیاد است و این وظیفه ما را سنگین‌تر می‌کند که بتوانیم به رسانه‌ها ورود کرده و تبلیغات علیه ایران را خنثی کنیم و چهره صحیح از ایران و انقلاب اسلامی و فرهنگ و تمدن ایرانی-اسلامی ارائه کنیم؛ یعنی چیزی که واقعیت‌های ایران بزرگ ماست را به این آدم‌ها معرفی کنیم. سیاه نمایی سنگین و پروپاگاندای رسانه‌ای تلاش گسترده‌ای برای نمایش چهره غیرواقعی از ایران دارد و زدودن آن نیاز به کار فرهنگی دارد. آیا با کار دیپلماتیک می‌توان این وضع را زدود؟ خیر، چون چهارچوب‌های خشک دارد و با سیاست سروکار دارد، اما کار فرهنگی با مردم یک ملت در ارتباط است. در نتیجه یک رایزن می‌تواند کمک کند تا اهداف سیاسی به شکلی مقبول و پذیرفتنی به مردم جامعه میزبان منتقل شود.
بختیار، روابط ایران در حوزه فرهنگی و سیاسی با زیمبابوه را روابط خوبی ارزیابی کرد و گفت: انقلاب و استقلال این کشور یک سال پس از انقلاب اسلامی در ایران یعنی ۱۹۸۰ رقم خورده است و از این منظر غرابت زیادی با ما دارند و با مردم ایران احساس نزدیکی می‌کنند و خودشان را انقلابی می‌دانند چرا که این مردم هم علیه استعمار و استکبار جنگینده اند و سالیان سال زیر یوغ کشور‌های استعمارگر بوده اند. حضرت آقا دوبار در زمانی که رئیس جمهور بوده اند به این کشور سفر کرده اند و هنوز بسیاری از مردم زیمبابوه خاطره حضور ایشان را به یاد دارند.
وی افزود: نگاه کلی مردم زیمبابوه به ایران این است که آن را کشوری صاحب فرهنگ و تمدن و با قدمت بسیار می‌بینند؛ البته در جا‌هایی تبلیغات و پروپاگاندای غربی تاثیر گذاشته و ممکن است شناخت درستی وجود نداشته باشد، اما به صورت کلی آنان ایران را کشور مستقل که علیه یک جانبه گرایی، دیکتاتوری و زورگویی کشور‌های غربی ایستاده است می‌بینند و احساس نزدیکی با ما دارند.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی در زیمبابوه همچنین گفت: یکی دیگر از اشتراکاتی که مردم زیمبابوه را به مردم ایران نزدیک می‌کند این است که این مردم هم تحت تحریم‌های ظالمانه غرب و به خصوص آمریکا هستند، چون ما هردو کشور به دلیل این که می‌خواهیم روی پای خودمان بایستیم مورد غضب و تحریم قرار گرفته ایم.
بختیار، با اشاره به نقش فرهنگ در رونق اقتصادی افزود: در دنیای امروز روابط فرهنگی و اقتصادی روابطی کاملا در هم تنیده هستند و حوزه فرهنگ در رونق اقتصادی کشور‌ها بسیار اثرگذار است. اگر معرفی صحیحی از فرهنگ خودمان داشته باشیم منجر می‌شود که در حوزه توریسم موفق عمل کنیم و توریست‌های بسیاری را به کشور خودمان جذب کنیم و علاوه بر آن در حوزه‌های متعددی، چون درمان و سلامت، سیاحتی، تاریخی منجر به رونق اقتصادی می‌شود؛ مثلا مردم زیمبابوه به کشورهایی، چون هند و ترکیه برای درمان مراجعه می‌کنند و حتی وقتی به آن‌ها می‌گویم که هزینه درمان در ایران نصف هزینه هند یا دوسوم هزینه درمان در ترکیه است باورشان نمی‌شود و می‌گویند چرا ما چیزی ار دستاورد‌های علمی و پزشکی در ایران نشنیده ایم.
وی همچنین گفت: حوزه فرهنگ در توسعه اقتصادی و رونق اقتصادی کشور‌ها نقش مستقیم دارد. تاجری که می‌خواهد جنسی را از ایران خریداری کند و به کشور‌های خارجی بفروشد اگر شناختی از فرهنگ ما نداشته باشد و اساسا نداند که آیا کشور ایران کشور امنی هست یا خیر هرگز ورود نمی‌کند در نتیجه تبادلات اقتصادی هم در شکلی مورد نظر ماست شکل نمی‌گیرد.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی در زیمبابوه با اشاره به وضع بازار فرهنگی جامعه زیمبابوه در پذیرش محصولات ایرانی افزود: فرصت‌های بسیار خوبی در حوزه بازاریابی و عرضه کالا‌های فرهنگی ایران در این کشور وجود دارد، اما لازمه آن این است که فعالان و تجار بخش خصوصی ما بیایند و به این بازار ورود کنند و ما هم زمینه را برایشان تسهیل و بازار‌های این کشور را برایشان مشخص می‌کنیم و این ارتباطات و این صادارات از ایران به زیمبابوه و سایر کشور‌ها شکل خواهد گرفت.
وی همچنین گفت: متاسفانه در زیمبابوه مرکز آموزش زبان یا کرسی زبان فارسی نداریم؛ البته متقاضی هم در این کشور هم نبوده و باید برای این موضوع و کاربرد زبان فارسی به صورتی که بخواهد متقاضی داشته باشد فکر کرد. بعضی از افراد ذاتا علاقمند به یادگیری زبان فارسی هستند و امروز دوره‌هایی توسط بنیاد سعدی به صورت آنلاین برگزار شده که بسیار خوب است و افراد استقبال می‌کنند که در این دوره‌ها شرکت کنند. برای افراد بومی که اینجا هستند کلاس زبان فارسی در کالج فاطمه الزهرا داریم که اکثرا شیعه و علاقمند به یادگیری زبان فارسی در حدی مختصر هستند.
وی افزود: در زیمبابوه ۱۶ زبان رسمی وجود دارد و یکی از کشورهایی است که بیشترین تعداد زبان رسمی را دارد. مهمترین زبان این کشور انگلیسی هست که در مدارس و دانشگاه‌ها تدریس می‌شود و ما هم با همین زبان با این مردم ارتباط برقرار می‌کنیم. رایزن فرهنگی اگر بخواهد ارتباط خوبی با مردم کشور میزبان برقرار کند باید زبان آن جامعه و زبان اصلی آن جامعه (که در اینجا زبان انگلیسی) هست را بلد باشد وگرنه برقراری ارتباط با یک مترجم چندان جالب نیست و شکل دوستانه ارتباط را کمرنگ می‌کند.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی در زیمبابوه این را هم گفت که تلاش بسیاری شده است که بتوانیم فیلم و سریال‌های ایرانی را در این کشور عرضه کنیم که این تلاش‌ها موفق بوده است؛ بر این اساس توانسته ایم با همکاری صدا و سیمای جمهوری اسلامی فیلم و سریال‌ها و مستند‌هایی را در خصوص زنان و جامعه ایرانی، توریسم و ... در تلویزیون ملی زیمبابوه ZBC پخش کنیم که بسیاری هم از آن استقبال کرده اند. ضمن این که آی فیلم را هم از طریق پلتفرم بی اس تی وی (BSTV) در این کشور به مردم زیمبابوه معرفی کرده ایم. گاهی افرادی را در فروشگاه‌ها و مکان‌های عمومی می‌بینم و با آن‌ها صحبت می‌کنم و در مورد فیلم‌های ایرانی می‌پرسم بعضا می‌بینم که دنبال کننده این تولیدات هستند.
وی افزود: برخی می‌گفتند تولیدات ایران را دنبال می‌کنند چراکه در مقایسه با تولیدات غربی و آمریکایی به گونه‌ای هست که می‌توانیم خانوادگی تماشا کنیم و از آن‌ها لذت ببریم. زیمبابوه ای‌ها به اخلاق پایبند هستند، به بزرگتر‌ها احترام می‌گذارند و از این منظر به فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی علاقه دارند.
وی با اشاره به تغایر فرهنگی در جامعه زیمبابوه گفت: خاطرات زیاد هستند؛ اما یکی از آنان این است که در زیمبابوه هنر رقص به عنوان یک هنر سنتی رواج دارد و این مردم بسیار سریع با یک موسیقی همراه می‌شوند و به حرکات موزون می‌پردازند؛ حتی در عزاداری هایشان هم بر سر مزار رقص را دارند که البته شکل رقص‌ها در عزا و شادی فرق دارد؛ برخی اوقات که ما برنامه‌ای مانند نوروز و امثال را داریم به محض شروع مراسم و پخش موسیقی این مردم سریع شروع به رقص می‌کنند و ما ناچاریم سریع آهنگ را قطع کنیم.
نخستین اجلاس منطقه‌ای رایزنان فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در کشور‌های همسایه، از ۱۵ تا ۲۰ مهر، به همت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان قرارگاه اقتدار فرهنگی جمهوری اسلامی ایران برگزار می‌شود.