الجزیره در گزارشی نوشت: بین تمام سکوها، سکوی ایکس (توئیتر سابق) بدترین سابقه گسترش اخبار جعلی مربوط به جنگ را داشته است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما به نقل از الجزیره، چند ساعت پس از اینکه حماس، گروه مسلح فلسطینی روز شنبه به رژیم صهیونیستی حمله کرد، شبکه اجتماعی ایکس با مدیریت ایلان ماسک پر از ویدئوها و تصاویر جعلی و اطلاعات اشتباه در مورد این درگیری شد.
ایان مایلز چونگ، یکی از تحلیلگران سیاسی راست افراطی که معمولاً با ایلان ماسک تعامل دارد ویدئویی از رزمندگان فلسطینی در حال جنگ با شهروندان اسرائیلی را به اشتراک گذاشت. او در این پست نوشت: «تصور کنید که این اتفاق در همسایگی شما و برای خانوادهتان اتفاق بیفتد».
اما کاربران با استفاده از ویژگی راستیآزمایی جمعی ( Community Note) که به کاربران اجازه میدهد تا اطلاعات بیشتری به پستها اضافه کنند، افزودند که افراد حاضر در این کلیپ چند نفر از مجریان قانون اسرائیلی بودند؛ نه حماس.
اما جستوجوهای الجزیره نشان میدهد که هنوز این ویدئو در شبکههای اجتماعی موجود است و کاربران میلیونها بار به آن واکنش نشان دادهاند. علاوه بر این، صدها حساب کاربری دیگر هم در ایکس این ویدئو را به اشتراک گذاشتهاند و حتی بعضی از این پستها، علامتی روی خود دارند که نشان میدهد محتوا راستیآزمایی شده است.
اطلاعات غلط، یعنی اخبار غلطی که عمداً گسترش مییابند و در مورد جنگ بین رژیم صهیونیستی و فلسطین هستند، عمدتاً در شبکههای اجتماعی مختلف مانند فیسبوک، اینستاگرام و تیکتاک هم پخش میشوند. اما به خاطر سیاستگذاریهای اصلاحی ماسک که هر فردی میتواند در ازای پرداخت پول، تأیید ایکس را دریافت کند و علاوه بر این، جمعیت بزرگی از تیمهای اعتماد و ایمنی اخراج شدهاند، به نظر میرسد که قرار است وضعیت این بستر به بدترین حالت خود برسد.
ایکس، متا (مالک فیسبوک، اینستاگرام و تردز)، تیکتاک و بلواسکای به درخواست الجزیره برای بازخورد در مورد این اخبار، جوابی ندادند.
روز دوشنبه، ایکس اعلام کرد که در روزهای شنبه و یکشنبه، بیش از ۵۰ میلیون پست در مورد جنگ دو کشور در ایکس منتشر شده است.
علاوه بر این، ایکس گفته حسابهای کاربری را که جدیداً ایجاد شدهاند و وابسته به حماس هستند و علاوه بر این «دهها تا هزاران پست» دلخراش و شامل جملات تنفرآمیز را حذف کرده و علاوه بر این سیاستهای خود در راستای «ارزشمند» شمردن یک خبر را بهروز کرده است.
ایرانا رایکو، مدیر برنامه اخلاقی اینترنت در دانشگاه سانتا کلارا گفت: «این شرکتهای بزرگ هنوز نتوانستهاند مسئله افزایش اطلاعات اشتباه را حل کنند؛ هیچکس به خاطر این مسئله متعجب نشده است».
او ادامه داد: «این سکوها عدد و رقم منتشر میکنند؛ اینکه چند پست را حذف کردهاند، چند حساب کاربری را مسدود کردهاند و اینکه اگر نمیخواهید کشت و کشتار ببینید باید چه تنظیماتی را در برنامه اعمال کنید. چیزی که نمیخواهند شما به آن دسترسی داشته باشید، آمار شکستهایشان است. مثلاً اینکه چه اشتباهاتی در بخش «راستیآزمایی توئیت» به سرانجام نرسیدهاند یا با برچسبهای دیگری مشخص شدهاند و تا چه مدت اینطور بوده. این به عهده روزنامهنگاران و محققان است که پس از اینکه شکست خوردند، از آنها هم بنویسند».
شواهد قدیمی و دوباره استفاده شده
طی چند سال اخیر بعضی کاربران فضای مجازی، مکرراً از بسترهای فضای مجازی استفاده میکردند تا بتوانند از درگیریهای جهان، اطلاعات غلط منتشر کنند. مثلاً در سال ۲۰۱۹ و پس از درگیری بین دو قدرت هستهای جهان، هند و پاکستان و پس از اینکه پاکستان دو هواپیمای جنگی هند را بمباران کرد و خلبانی هندی را به اسارت گرفت، توئیتر و فیسبوک پر از شایعه شد.
این هفته یکی از کاربران ایکس با نام The Indian Muslim ویدئویی با عنوان «از تو حمایت میکنیم #حماس» را منتشر کرد و ادعا کرد که این ویدئو یکی از رزمندگان مسلح حماس را نشان میدهد که موشک بزرگی را روی شانه حمل و شلیک کرده و هلیکوپتری اسرائیلی را سرنگون میکند.
پژوهشگران زیادی در حوزه اخبار جعلی، هم در شبکههای اجتماعی خود و هم در مصاحبههایشان با الجزیره به این نکته اشاره کردند که این ویدئو از بازی به نام Arma 3 برگرفته شده. این پست که البته راستیآزمایی جمعی هم در مورد آن درج شده، هنوز در شبکههای اجتماعی موجود است و بیش از نیم میلیون بازدید دارد.
پست دیگری که توسط جیم فرگوسن، یکی از اینفلوئنسرهای فضای مجازی بریتانیا منتشر شده، نشاندهنده سربازان حماس است که از تسلیحات آمریکایی استفاده میکنند که به گفته او «در افغانستان باقی مانده و از آن برای حمله به اسرائیل استفاده میشود».
اما با توجه به بخش صحتآزمایی، تصویر مربوطه سربازان طالبان را در سال ۲۰۲۱ نشان میدهد. این پست فرگوسن هنوز در ایکس موجود است و بیش از ۱۰ میلیون بازدید دارد.
دینا سادک، یکی از پژوهشگران حوزه خاورمیانه در بخش پژوهشی شورای آتلانتیک، به الجزیره گفت یکی دیگر از روایتهای اشتباهی منتشرشده در شبکههای اجتماعی این است که حماس از داخل اسرائیل برای برنامهریزی این حمله کمک خواسته است.
او گفت: «یک ویدئوی قدیمی در فضای مجازی دست به دست میشود که کار را برای کاربران سخت میکند تا متوجه شوند کدام محتوا واقعی است و کدام نه».
او همچنین گفت که اطلاعات اشتباه در سرتاسر بسترها گسترش مییابند. وی افزود: «بعضی از ویدئوهای تیکتاک در ایکس منتشر میشوند و بعضی از ویدئوها که ابتدا در تلگرام بودند هم، حالا در ایکس دیده میشوند».
عمران احمد، مدیرعامل مرکز مقابله با نفرت دیجیتال به الجزیره گفت: «دقیقاً به خاطر بسیاری از افراد که این روزها در مورد بحران اسرائیل و غزه دروغپراکنی میکنند و الگوریتمهایی که به صورت تهاجمی به تبلیغ محتوای افراطی میپردازند است که شبکههای اجتماعی مکان نامناسبی برای دسترسی به اطلاعات قابلاعتماد شدهاند».
او ادامه داد: «شرکتهای فناورانه نشان دادهاند که نمیخواهند برای مقابله با گسترش اطلاعات اشتباه اقدامی کنند؛ البته اگر نخواهیم بگوییم که در این کار، با آنها همدست هستند».