مصالح بادشکن های زیستی از ضایعات محصولات کشاورزی همچون ساقه برنج، ساقه پنبه و برگ خرما تأمین میشود و کشاورزان هم میتوانند از فروش ضایعات کشاورزی خود درآمدزایی کنند.
وحید جعفریان افزود: در این زمینه دستورالعملها را با آخرین دستاوردهای کشورهای مختلف دنیا به روز کردیم و روشهای متعددی را در دستور کار قرار دادیم.
وی ادامه داد: این طرح در شهرستانهای گناباد در خراسان رضوی، آران و بیدگل در استان اصفهان، گرمسار در استان سمنان و مناطقی در استانهای ایلام، خوزستان و سیستان و بلوچستان که دارای کانون بحرانی فرسایش بادی هستند، در حال توسعه است.
مدیرکل دفتر امور بیابان در ادامه، معایب مالچهای نفتی و مزایای مالچ زیستی (بادشکن کوتاه) را برشمرد و گفت: اگرچه برای افزایش اثربخشی و کاهش تبعات زیست محیطی، اصلاحات بنیادینی در ترکیبات مالچ نفتی صورت گرفته؛ ولی استفاده از این مالچ و سایر روشهای شیمیایی بسیار هزینه بر هستند؛ در مقابل بادشکنهای زیستی کم هزینه، سازگار با محیط زیست و با روشهای ساده کشاورزان و جوامع محلی، در سطوح گسترده قابلیت اجرا دارند.
جعفریان توضیح داد: در این روش مصالح مورد نیاز از ضایعات محصولات کشاورزی همچون ساقه برنج، ساقه پنبه، برگ خرما و ... تأمین میشود و کشاورزان هم میتوانند از فروش ضایعات کشاورزی درآمدزایی کنند.
وی یادآور شد: در کشور چین احداث بادشکنهای زیستی در دستور کار قرار دارد و مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی کشور ما نیز با انجام آزمایشات و ارزیابی و پایش، روشهای مناسب و سازگار در شرایط مختلف ماسه زارهای کشور را تهیه کرده اند.
مدیرکل دفتر امور بیابان به اولین گامهای اجرای این طرح در محدوده غرب استان سمنان اشاره کرد و افزود: طرح بادشکنهای زیستی نخستین بار در سال ۱۳۹۹ در منطقه عوارضی اتوبان گرمسار-قم به وسعت ۵۰ هکتار اجرا شد و نتایج موفقیت آمیزی در تثبیت ماسههای روان و احیای پوشش گیاهی به همراه داشت.
جعفریان اضافه کرد: در سال ۱۴۰۰ به منظور حفاظت از جاده مشهد - گناباد در استان خراسان رضوی، احداث این بادشکنها نقش مؤثری در کاهش تصادفات جادهای و افزایش ایمنی حمل و نقل داشت و بسیار کارآمد بود.
وی خاطرنشان کرد: در این طرح با استفاده از ضایعات کشاورزی مثل ساقههای پنبه، ساقههای نی، برگهای خرما و ساقههای برنج و با توجه به الگوهای میزان فرسایش بادی و آستانه فرسایش پذیری خاک، بادشکنهای شطرنجی ساخته و در تپههای ماسهای فعال مستقر میشوند.
به گفته مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی، این طرح فناوری سادهای دارد و عموماً با مشارکت جوامع محلی صورت میگیرد و به همین جهت با منافع کشاورزان در ارتباط است. همچنین با همکاری مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی و با توجه به شرایط فرسایش پذیری خاک و قابلیت فرسایندگی بادهای غالب منطقه، بهترین الگوها و طراحی برای بادشکنهای مناطق مختلف با مواد مشخص، در نظر گرفته شده است.
جعفریان همچنین به تفاهم نامه سه جانبه مقابله با بیابانزایی بین سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، دانشگاه تهران و نهادهای تحقیقاتی کشور چین اشاره و اضافه کرد: در سال جاری با همکاری دانشگاه تهران و شرکتهای دانش بنیان، ۱۱ روش بادشکنهای کوتاه با مواد مختلف در سطح ۲۰ هکتار از اراضی حسین آباد میش مست استان قم اجرا شد و در حال پایش اثرات و ارزیابی کارکرد آنها در شرایط اقلیمی کشور هستیم.