عصای سفید ابزاری است که برای تحرک نابینایان و کم بینایان بکار می‌رود، وسیله‌ای که اهمیت آن باعث نامگذاری روزی همانند ۱۵ اکتبر به نام آن شده است.
شخصی که با عصای سفید راه می رود، تقریباً در همه جا فوراً به‌عنوان فردی که دارای اختلال بینایی است، تشخیص داده می شود.
عصا ابزاری است که به نابینایان کمک می کند تا در هنگام حرکت، موانع سر راه خود را تشخیص داده و به راحتی جابجا شوند با این حال عصا، چیزی بیش از یک وسیله است که برای تسهیل حرکت استفاده می شود و می توان آن را به معنای آزادی، استقلال و فراگیری برای نابینایان و کم بینایان در نظر گرفت.
اهمیت عصای سفید به عنوان یک ابزار مهم برای تحرک نابینایان و کم بینایان به طور گسترده ای شناخته شده است با این حال عصای سفید استقلال و عدم وابستگی افرادِ دارای اختلالات بینایی را نیز نشان می دهد.
این وسیله افراد نابینا و کم بینا را قادر می کند تا وظایف خود را به تنهایی انجام دهند و اعتماد به نفس آنها را نیز افزایش می دهد.
علاوه بر این، عصای سفید حساسیت جامعه نسبت به نیازهای افراد کم بینا و نابینا را هم برجسته می کند.
معرفی عصای سفید در ایالات متحده در دهه ۱۹۳۰ میلادی به مردم کمک کرد تا افراد نابینایی را که در خیابان ها راه می روند، تشخیص دهند و به نیازهای آن ها در جامعه توجه کنند.
تاریخچه انتخاب روز عصای سفید
روز جهانی عصای سفید که به عنوان "روز ایمنی عصای سفید" نیز شناخته می شود، اولین بار در سال ۱۹۶۴ میلادی توسط "لیندون بی. جانسون"، رئیس جمهوری وقت ایالات متحده در این کشور برگزار شد.
چندین دهه بعد، در سال ۲۰۱۱ میلادی "باراک اوباما"، رئیس جمهوری وقت ایالات متحده این روز را به عنوان روز برابری آمریکایی های نابینا نامگذاری کرد و اکنون در سراسر جهان گرامی داشته می شود.
گرامیداشت این روز، افراد کم بینا و نابینا را از حالت وابستگی خارج کرده و مشارکت اجتماعی آن ها را برجسته می کند.
همچنین دستاوردها و کمک های افراد با اختلالات بینایی را در زمینه های مختلف در سطح جامعه نشان می دهد.
متخصصان درباره علت استفاده درصد کمی از نابینایان و کم‌بینایان از عصای سفید نیز می گویند: نبود ارتباط خوب میان عصای سفید و نابینایان و کم‌بینایان از نگرش اشتباه خانواده و جامعه آغاز می‌شود و درنتیجه نابینا و کم‌بینا وابسته به فرد بینا می‌شوند.
به گفته آن ها، کاهش استفاده از عصای سفید منجر به دید متفاوت خانواده نسبت به کودکان نابینا و کم‌بینا نیز می‌شود و این قبیل کودکان در آینده، نوجوانانی با اعتماد به نفس پایین خواهند شد که توانایی برقراری رابطه سودمند با جامعه را نخواهند داشت.
روز جهانی عصای سفید
۱۵ اکتبر (۲۳مهر) روز جهانی عصای سفید، روزی است که هرساله در تقویم‌ها تکرار می‌شود تا نمادی باشد برای نشان‌دادن اراده، عزم، استقلال و تکریم و نیز فریاد عدالتخواهی و برابری اجتماعی برای معلولانی که از نعمت بینایی محروم هستند اما با چشم‌دل نعمت‌های خداوندی را نوازش می‌کنند.
صدوپنجاه سال پیش، به نظر غیرممکن می‌رسید که روزی افراد دچار ضعف و یا معلولیت بینایی همانند سایرین قادر به خواندن و نوشتن و تحصیل علم باشند اما «لوئی بریل»، نوجوان نابینای فرانسوی دست به ابتکاری زد که نه تنها نابینایان را قادر به خواندن و نوشتن کرد بلکه عده کثیری از آنان را به کسب مدارج عالی تحصیلی، علمی و نیز به موقعیت‌های شغلی بالا رساند، شاهکاری که زندگی آنان را دگرگون و میل به حیات را در بسیاری از معلولین صدچندان کرد.
۱۵ اکتبر (۲۳مهر) روز جهانی عصای سفید، روزی است که هرساله در تقویم‌ها تکرار می‌شود تا نمادی باشد برای نشان‌دادن اراده، عزم، استقلال و تکریم و نیز فریاد عدالتخواهی و برابری اجتماعی برای معلولانی که از نعمت بینایی محروم هستند اما با چشم‌دل نعمت‌های خداوندی را نوازش می‌کنند.
عصای سفید و کم کردن محدودیت
روشن‌ضمیرانی که علیرغم وجود محدودیت‌ها، بدون ادعا و با تلاش بسیار همواره در حال اثبات خود هستند و باور دارند موفقیت با محدودیت جسمی ناکام نمی‌ماند.
توکل، صبر، استقامت و زمزمه‌ها و نجواهایی درونی با خالق هستی در اوج سکوت، ادبیاتی آشنا برای آنان بوده و ثابت کرده‌اند نیل به موفقیت با اراده و همت مبتنی بر امیدواری میسر خواهد شد.
از دنیای ظاهراً تاریک اما پر از امید و انگیزه نابینایانی که بیناتر از بینایان هستند سخن می‌گوییم؛ آنانی که با چشم دل می‌بینند و با چشم دل دوست می‌دارند و با چشم دل به پیمایش مسیر سخت و طاقت‌فرسای زندگی مشغول هستند. مسیری که در نهایت برایشان با خلق شگفتی‌ها همراه است.
روشن‌دلانی که از چشمِ وجود خود برای تماشا و رؤیتِ دنیای سحرآمیز رنگ‌ها محرومند ولی با توکل بر خدا و تکیه بر روح و روانی پاک، واقعیت‌های پنهان زندگی را برای ما ترسیم می‌کنند و همواره دوست دارند توانمندی‌هایشان دیده شود، از ترّحم بیزارند و انتظار دارند حقوق شهروندیشان توسط دیگران مهم تلقی شود.
در حال‌حاضر جمعیتی بالغ بر ۲۸۰ میلیون نفر در جهان دارای آسیب بینایی هستند که یک پنجم این تعداد را نابینایان تشکیل می‌دهند.
سازمان بهزیستی کشورمان به ۲۰۳ هزار فرد دارای معلولیت بینایی خدمت‌رسانی می‌کند که این تعداد حدود ۱۳ درصد کل معلولان تحت پوشش سازمان بهزیستی را تشکیل می‌دهد.
از این تعداد ۱۳۰ هزار نفر مرد و ۷۳ هزار نفر زن هستند. همچنین حدود ۸۸ هزار نفر از معلولان نابینایی را افرادی تشکیل می‌دهند که معلولیت بینایی‌شان بسیارشدید (نابینای مطلق) است.
بارزترین چالش‌های افراد نابینا
علیرغم تلاش‌های صورت‌گرفته در سال‌های گذشته در راستای تحول برای خدمت‌رسانی فرهنگی و آموزشی و بهبود زیرساخت‌های عمرانی، مناسب‌سازی معابر و ساختمان‌های اداری و آموزشی و سیستم حمل و نقل شهری و تجهیز مدارس و مراکز آموزشی کشور به تکنولوژی‌های مورد نیاز نابینایان و کم‌بینایان، اما رفع مشکلات عدیده حوزه اشتغال و نیازهای معیشتی و حمایت‌های بیمه‌ای و ازدواج از جمله مهمترین نیازها و چالش‌های زندگی نابینایان و خانواده‌های دارای معلول بینایی در کشور و استان قزوین است.
همچنین یکی دیگر از مطالبات جامعه نابینایان کشور، توجه متولیان به مقوله آموزش و استعدادیابی و رفع موانع خدمات رسانه‌ای به این قشر است.
بدیهی است با افزایش روزافزون نفوذ اینترنت در کشور و گسترش وسایل ارتباط جمعی و شبکه‌های اجتماعی، جامعه معلولین و به تبع آن، نابینایان نیز از جمله مشتریان دائمی و مصرف‌کنندگان قدیمی رسانه‌ها باشند.
بیشتر بخوانید: ۱۵ جولای روز جهانی مهارت‌های جوانان گرامی باد
پیش از این تولیدمحتوای مورد استقبال جامعه نابینایان محدود به تولیدات صوتی از جمله (رادیو، پادکست، کتاب صوتی) و تولیدات مکتوب (روزنامه، مجلات، کتاب) بود ولی استعدادهای شکوفا شده نابینایان در استفاده از رایانه و گوشی‌های تلفن همراه هوشمند و شبکه‌های اجتماعی، سطح توقعات و نیازهای آنها را دست‌خوش تغییرات بزرگی کرده است که فقدان یک مؤسسه مرجع در زمینه تولیدات چندرسانه‌ای و آموزش دیجیتال به شکل قابل‌توجهی مکشوف و محسوس است.
انتظار می‌رود مسئولان کشور، با در نظر گرفتن شرایط و نیازهای روز معلولین، نسبت به اصلاح قوانین موجود، در جهت تسریع در رفع مشکلات معلولین و رسیدگی بیش از پیش به این جامعه بزرگ، تاثیرگذار، فرهیخته ولی فراموش شده، اهتمام داشته باشند.
یادداشت از سحر محمدعلیخانی
منبع:ایسنا