۶ اکتبر روز جهانی دامپزشکی بر همه فعالان این عرصه مبارک باد

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، سازمان جهانی دامپزشکی در سال ۲۰۰۰ آخرین شنبه ماه آوریل را روز جهانی دامپزشکی نام گذاری کرده است واین روز در تقویم ۱۴۰۲، مصادف با جمعه ۱۴ مهر ماه می‌باشد. 

 

از گذشته اهلی کردن و مراقبت از حیوانات مورد اهمیت بوده است.

در ایران نیز از سال ۱۳۱۱ دانشکده دامپزشکی راه اندازی شده است و در حال حاضر به عنوان یک سازمان مستقل به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد.

با توجه به اهمیت فعالیت‌های این سازمان یک روز را به عنوان روز دامپزشکی در ایران و جهان اختصاص داده شده است. 

 

دامپزشکی دانشی تجربی است که به شناخت، درمان و پیشگیری بیماری‌های حیوانات به غیر از انسان (non-human animals) می‌پردازد. در این رشته همچنین به بیماری‌های مشترک انسان و دام پرداخته می‌شود. دامپزشکی دانشی کهن است و در ایران قدیم از دامپزشک به عنوان بیطار یاد می‌شده است. واژه انگلیسی دامپزشکی (veterinary) برای اولین بار توسط توماس براون در سال ۱۶۴۶ به کار گرفته شد.

دامپزشکی تنها به درمان یک مریضی در دام اختصاص ندارد بلکه این رشته در بهداشت عمومی و ارتقای سلامت جامعه نقش موثری دارد و بدون دامپزشکان بخشی از سلامت جامعه بـه خطر خواهد افتاد.

 

از بعد از سقوط امپراطوری روم و تا حدود قرن سیزدهم میلادی، اسناد کلی راجع بـه دامپزشکی وجوددارد. در قرون وسطی و اعراب اطلاعاتی را در مورد دامپزشکی از هند و ایران کسب کردند. کلود بورگلا «۱۷۷۹ – ۱۷۰۲» مطالعات فراوانی بر روی اسب انجام داد و دائرةالمعارف جالبی راجع بـه آن بـه رشته تحریر در آورد. بورگلا با همکاری آلمبرت، مالشرب، ولتر، دیدرو و تورگو اولین مدرسه دامپزشکی را در شهر لیون فرانسه تاسیس کردند.

با موافقت لوئی پانزدهم، شورای دولتی پادشاهی قانون تاسیس مدارس دامپزشکی را در تاریخ ۴ اوت ۱۷۶۱ تصویب کرد و در تاریخ ۱۰ ژانویه ۱۷۶۲ اولین مدرسه دامپزشکی در دنیا افتتاح شد.

دامپزشکی همگام با دکتری پیشرفت کرده و روش‌ها و تکنیک‌های مورد استفاده خودرا بـه‌صورت مشترک با آن بدست آورده‌اسـت. 

دامپزشکی در واقع در تقاطع راه دکتری و کشاورزی قرار گرفته و در روابط میان انسان و حیوان نقش مهمی را ایفا میکند.

بعد از اهلی کردن حیوانات و روی آوردن انسان‌ها به کشاورزی علم دامپزشکی متولد شد و اهمیت بیشتری یافت. ارزش کار فردی کـه بـه معالجه گاو و سایر حیوانات می‌پرداخته در لوح حمورابی «۲۲۰۰ سال قبل از میلاد» تعیین شده اسـت.

 

اسناد کلی راجع بـه دامپزشکی بعد از سقوط امپراطوری روم و تا حدود قرن سیزدهم میلادی وجود دارد. 

در مورد دامپزشکی از هند و ایران در قرون وسطی اطلاعاتی کسب شد. اولین مدرسه دامپزشکی در شهر لیون فرانسه با همکاری کلود بورگلا «۱۷۷۹ – ۱۷۰۲» آلمبرت، مالشرب، ولتر، دیدرو و تورگو تاسیس شد. بورگلا با مطالعات فراوان بر روی اسب دائرةالمعارف جالبی راجع بـه آن نوشته است.

در تاریخ ۴ اوت ۱۷۶۱ شورای دولتی پادشاهی با موافقت لوئی پانزدهم، قانون تاسیس مدارس دامپزشکی را تصویب کرد و اولین مدرسه دامپزشکی در دنیا در تاریخ ۱۰ ژانویه ۱۷۶۲ افتتاح شد.

 

در سفرنامه فیثاغورث در مورد زرتشت و آئین او نکته جالبی وجوددارد و آن نکته این اسـت کـه زرتشت از فن دامپزشکی و درمان حیوانات اطلاع داشته‌اسـت کـه در کتاب اوستا میتوان نکات متعددی درباره پرورش حیوانات و روش درمان بیماری‌های دام مشاهده کرد.

در این کتاب برای اولین بار بـه طبقه‌بندی حیوانات برمی خوریم. مسئولیت پرورش و درمان بیماری‌های حیواناتی، چون اسب، گاو، گوسفند، شتر، سگ، و پرندگان بـه عهده دامپزشکان بوده‌اسـت و دامپزشکان بدین جهت دارای مقامی محترم و با ارزش بوده‌اند.

 

علاوه بر این، چون اسب در ارتش ایران باستان نقش بسیار ارزنده و مهمی داشته‌اسـت، لذا دامپزشکانی کـه عهده دار تربیت و پرورش و هم چنین درمان بیماری‌های آن‌ها بوده‌اند، دارای مقامی بسیار والا بوده‌اند. چنانکه رئیس ادارۀ دامپزشکی ارتش در زمان داریوش دارای مقام سپهبدی و فرماندهی دسته سواره نظام بوده‌اسـت. فن دامپزشکی درحدود ۵۰۰ سال بعد از میلاد مسیح در ایران بـه صورت علمی و کلاسیک در آمده‌اسـت.

در آن زمان دامپزشکان با درمان حیوانات مفید از طریق دارو یا جراحی حقوق دریافت می‌کردند.

اگرچه وظایف پزشکان و دامپزشکان از هم متمایز بود، اما روش درمان انسان و حیوان یکسان بود. در آن زمان از حیوانات بارکش نظیر اسب، قاطر، الاغ، و شتر برای عبور از جاده‌ها استفاده می‌شدند به همین دلیل درمان و نگهداری از این حیوانات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود.

به دنبال تأسیس مدرسه عالی دامداری در سال ۱۹۳۲ در ایران دامپزشکی شکل مدرن پیدا کرد و با گذشت سال‌ها دستخوش تغییرات زیادی شد و به پیشرفت‌های زیادی دست پیدا کرد که اوج پیشرفت آن علمی شدن و تربیت دامپزشکان بر پایه علوم جدید بوده است.

 

فعالیت سازمان دامپزشکی در ایران بعد از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی دستخوش تغییرات زیادی شد، اما در سال ۱۳۶۷، با تاسیس شبکه دامپزشکی در استان‌ها این مراکز با اختیارات زیادی که پیدا کردند فعالیت‌های خود را از سر گرفتند و در ادامه در سال ۱۳۶۸، مجلس شورای اسلامی جداسازی سازمان دامپزشکی کشور و شبکه‌های آن در استان‌ها از وزارت کشاورزی را تصویب کرد و در نهایت این سازمان به وزارت جهاد سازندگی پیوست.

براساس باور بسیاری از دانشمندان یک میلیارد و چهارصد میلیون سال پیش حیوانات در زمین به وجود آمدند.

 

در ایران روز ۱۴ مهر به عنوان روز دامپزشکی در ایران نام گذاری شده است.

 

در سال ۱۳۶۹ خورشیدی به دنبال تلاش برای اختصاص روزی به نام روز دامپزشکی، دکتر حسن تاج بخش روز ۱۴ مهر را به یاد (گوش روز) که در ایران باستان روز مبارکی بوده پیشنهاد کردند که مورد موافقت همه قرار گرفته و تائید شد.

در ایران باستان آن‌ها به روز ۱۴ هر ماه گوش روز می‌گفتند که این نام برگرفته از نام فرشته‌ای به نام گائوش (فرشته‌ی نگهدار چهارپایان و جانوران سودمند) است.

در بیانیه روز جهانی دامپزشکی ۲۰۲۳ عنوان شده است، دامپزشکان برای حفظ سلامت خود نیازمند ابزار و حمایت مناسب هستند. به عبارت ساده‌تر برای حمایت از حیوانات سالم به حامیان سالم نیاز است.

 

تقویت تاب آوری شعار روز جهانی دامپزشکی عنوان شده است. 

 

منبع: دنیا سلام، حکیم مهر، پارس ناز، بیتوته