سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن در قالب حدود ۵۰۰ هزار تن فعالیت آبزی پروری و ۷۰۰ هزار تن حاصل فعالیت‌های صید، محصولات شیلاتی تولید می‌شود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما, آقای محمود حافظیه، معاون پژوهش و فناوری موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور مهمان رادیو گفتگو برنامه صبح و گفتگو بودند که به بررسی دستاورد‌های حوزه تحقیقات شیلات پرداختند.
سوال: درباره دستاورد‌های حوزه تحقیقات شیلات می‌خواهیم صحبت کنیم، طبق تحقیقاتی که انجام شده و طبق مستنداتی که در دسترس است ۶ دستاورد جدید در حوزه‌ی گیاهان دارویی، بهداشت و بیماری‌های آبزیان، فرآوری محصولات شیلاتی و همچنین دهکده‌های فناوری و نوآوری شیلاتی جزء دستور کار بوده، اما توضیحات بیشتر و تکمیلی را از زبان شما بشنویم.
حافظیه: مقدمه‌ای را بگویم، اول اینکه موسسه تحقیقات با حدود ۱۰۵ سال قدمت بدون شک قدیمی‌ترین واحد پژوهشی کشور است، شایسته است دوستان بدانند این اطلاعات را، فعالیت‌های موسسه از سال ۱۲۹۷ رقم می‌خورد و مستمر تا امروز که خدمت عزیزان هستیم این فعالیت پژوهشی، فناوری و آموزشی و ترویجی ادامه داشته، طبیعتا در یک مقاطع اولیه‌ای با کمک متخصصین روسیه، ولی بعد از آن دیگر با دست توانای محققین ایرانی انشاالله این مدیریت انجام شده، امروز که خدمت عزیزان هستیم ۱۳ پژوهشکده و مرکز با حدود ۱۴۰ حوزه هیئت علمی با گرایش‌های تخصصی شیلاتی در حوزه‌های پژوهش و آموزش و ترویج انجام وظیفه می‌کند. هم میهنان عزیز اطلاع داشته باشند ما حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن تولیدات شیلاتی داریم در قالب حدود ۵۰۰ هزار تن حاصل فعالیت‌های آبزی پروری و ۷۰۰ هزار تن حاصل فعالیت‌های صید این مقدمه را گفتم تا چند دستاورد از قدیم تا امروز را فهرست وار خدمت شما عرض کنم.
اگر امروز شاهد این هستیم که در ۱۲۵ مزرعه در ۲۲ استان کشور فعالیت پرورش مالیات خاویاری دارد در کشور اتفاق می‌افتد این حاصل دانش فنی است که موسسه تحقیقات شیلات کشور در اختیار بخش‌های خصوصی و سازمان شیلات ایران قرار داده است. امروز در کشور این تعداد مزرعه در استان‌های مختلف اقدام به پرورش ماهیان خاویاری می‌کنند و شاید جالب باشد برای عزیزان که قیمت فیله گوشت ماهی خاویاری بین ۳۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان و قیمت خاویار از حدود ۴ تا ۴۰ میلیون تومان بستگی به گونه در بازار‌ها که عمدتا هم بازار‌های صادراتی است ارزش گذاری شده و می‌شود.
با یک آنالیز اقتصادی ببینیم که این دستاورد توانسته چقدر اشتغال، چقدر ارزآوری برای کشور داشته باشد. نکته‌ی مهم دوم بحث صید و بازسازی ذخایر است عزیزان و حتما در شمال کشور با ماهی سفید کاملا آشنا هستند بعنوان یکی از ماهیان لذیذ شمال کشور، این ماهی تقریبا به دلیل مشکلاتی که در اکوسیستم دریای خزر و رودخانه‌های آن بوجود آمده، تمامی ماهی صید صیادان ما حاصل دانش فنی است که در قالب بازسازی ذخایر توسط همکاران من در موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور به سازمان شیلات کشور تدوین شده و اعلام شده است.
به عبارتی امروز اگر ما ۵-۶ هزار تن صید ماهی سفید را در دریای خزر با همت صیادان مجوزدار در حال وقوع است این برمی گردد به آن دستاورد موسسه تحقیقات که بازسازی ذخایر ماهی سفید را در اختیار سازمان شیلات قرار داده است و باز به جهت اشتغال و به جهت ارزش گذاری می‌شود تصور کرد که این ۵-۶ هزار تن ماهی سفید با قیمت‌های حداقل ۲۰۰ هزار تومان به بالا که هفته پیش قیمت تا یک میلیون تومان به ازای هر یک کیلو را در شمال کشور رصد کردم می‌تواند منشا ارزآوری یا منشا ثروت برای شمال کشور باشد. فرمودید بیشتر برگردیم به دستاورد‌های جدید در حوزه‌های مختلف، از سال ۱۳۷۲ پرورش میگو در کشور باز با همت موسسه تحقیقات به بخش خصوصی شروع می‌شود، دانش فنی تکثیر پرورش میگو، منتها در آن سال‌ها میگو‌های سفید هندی بوده یا ببری سبز بوده و وارد کردن و معرفی میگو به صنعت با تلاش همکاران ما صورت می‌گیرد.
حدود سال‌های ۸۱-۸۲ و ۸۳ متاسفانه یک بیماری در کشور بروز پیدا می‌کند به نام بیماری لکه سفید که واقعا صنعت را فلج می‌کند یعنی تقریبا در تمام استان‌های جنوبی کشور که ۴ تا استان پرورش میگو را داشتند باعث ورشکستگی صنعت می‌شود و متاسفانه مزرعه داران همه دچار آسیب می‌شوند. سال ۸۳ باز موسسه در یک اقدام ارزشمند اقدام به واردات یک میگویی می‌کند که از دید خودش و بر اساس مستندات علمی یک میگوی مقاوم به بیماری لک سفید بوده به نام میگوی پاسفید غربی که امروز بازار آن را بعنوان میگوی وانامی می‌شناسد و بعد از واردات این میگو در کشور اقدام می‌کند به دانش فنی تکثیر و پرورش آن، امروز با افتخار می‌توانیم بگوییم اگر در کشور ۶۰ هزار تن میگو که رتبه‌ی هفت دنیا را داریم در تولید میگو علیرغم این که یک فاصله شدیدی با کشور چین و تایلند داریم، ولی این ۶۰ هزار تن مدیون دانش فنی همکاران ما در موسسه تحقیقات است که به صورت انحصاری مربوط به گونه‌ی پاسفید غربی یا همان وانامی است.
سوال: در مقالات علمی و آن مطالعاتی که در حوزه‌ی شیلات وجود دارد، آلوئه ورا را هم بعنوان تقویت کننده سیستم ایمنی آبزیان و همچنین کاربرد سیر را هم بعنوان داروی ضد انگل و ضد باکتری آبزیان نام بردند. این‌ها را تایید می‌فرمایید؟
حافظیه: بله کاملا، اگر اجازه دارم چند مثال دیگر از دستاورد‌ها بزنم و بعد ورود کنم به بحث مان. شاید مهم‌ترین کار ما تولید مولدین (اف بی اف) به واژه‌های لاتین یعنی عاری از عوامل بیماری زا باشد. کشورمان خوشبختانه جزء ۴ مرکز بزرگ دنیا است که امروز ادعا می‌کنیم مولدین میگو و قزل آلای اف دی اف را در کشور در حال تولید آن هستیم به جهت این که کمی مبارزه کنیم میگو‌های مقاومی را تولید بکنیم و میگو‌های عاری از بیماری‌ها.
در همین راستا طرح بزرگی داشتیم استفاده از گیاهان دارویی از جمله فرمایش شما استفاده از عصاره آلوئه ورا، عصاره سیر که امروز واقعا محل یک انقلاب بزرگ در صنعت ایمنی آبزیان به شمار می‌رود رفته رفته گونه‌های دیگر گیاهان دارویی ورود پیدا می‌کند به حوزه ایمنی آبزیان ما بخصوص ماهی قزل آلا و بخصوص میگو که دو تا از پرمحصول‌ترین گونه‌های آبزی هستند البته امیدوار هستیم که این طرح به حداقل ۱۰-۲۰ مورد دستاورد فنی و دانش فنی برای استفاده از گیاهان دارویی در حوزه رشد و جلوگیری از بروز بیماری‌ها و ارتقاء این سیستم ایمنی آبزیان برسیم که در حال انجام آن هستیم.