وزیر فرهنگ گفت: مسلمانان قطعاً با هرگونه تلاش برای تخریب مسجدالاقصی، قبلۀ نخست آن‌ها و محل عروج پیامبر اسلام به آسمان به سبب جایگاهی که این شهر دارد مخالف اند و هیچکدام از پیروان دو دین در برابر تغییر شرایط این مکان مقدس ساکت نخواهند ماند.
وی اضافه کرد: زمان کنونی از چند جهت، زمان بسیار مهمی برای جهان و به خصوص جهان اسلام است. از یک سو دوران کنونی، دوران تغییر، گذر و انتقال است که اقتضائات دوران ثبات برای دوران گذر نیز باید تغییر کند و اقدامات نوینی پیش بینی شود. از سوی دیگر باید توجه شود که بر اثر تغییرات، اساس آموزه‌های اسلامی، نباید از دایرۀ اصلی برون افتد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: جهان، اکنون در شرایطی به سر می‌برد که به رغم بهره مندی بشر از فناوری‌های نوین، که آسایش و سرعت را به ارمغان آورده است، اخلاق و معنویت که کانون تزریق آرامش است، در معرض خطر قرار گرفته است و نفوذ فرهنگ‌های بیگانه، سبب شده از زبان، فرهنگ و هنر بومی ملت ها، معنویت زدایی و هویت زدایی شود.
اسماعیلی ادامه داد: اگر همین روند ادامه یابد، ملت‌ها در آینده برای درک میراث مکتوب و پایه‌های هویت ملی خود، به تفسیر و تبیین دیگران نیازمند خواهند بود. این در حالی است که با توجه به گسترش جهالت مدرن و پیدایش گروه‌های افراطی و تکفیری از یک سو و اسلام-ستیزان از سوی دیگر، بیش از هر زمان دیگری نیاز به اخلاق و معنویت وجود دارد.
اسماعیلی به جسارت کشور سوئد برساحت قرآن کریم اشاره کرد و گفت: آیا این اقدامات دلیلی به جز دوری از اخلاق و معنویت دارد؟ مسئلۀ قدس شریف که «قدس الاقداس» مسلمانان جهان و دیگر ادیان است و نیز فلسطین و میراث فرهنگی، دینی و تمدنی و در یک کلمه هویت گهربار آن، سالیانی است مورد آماج تخریب، انهدام و نابودی همه جانبۀ صهیونیست‌های بی هویت، قرار گرفته و باید برای نجات آن اقدام جدی و عاجلی در دستور کار این اجلاس قرار گیرد.
وزیر فرهنگ جنگ‌های دینی را به علت باور‌های ریشه دار اجتماعی، بدترین و طولانی‌ترین جنگ‌های جهان دانست و افزود: وظیفۀ این سازمان این است که از پیدایش هرگونه جنگ دینی از طریق محکومیت رفتار‌های جنگ طلبانۀ رژیم صهیونیستی و تلاش در جهت رفع چنین بحرانی جلوگیری کند که در غیر این صورت ممکن است جان بسیاری از انسان‌ها به مخاطره افتد.
وی از کشور‌های اسلامی خواست تا به حرکتی که توسط جایزه جهانی ادبیات فلسطین و توسط فعالان نشر و ادباء و اتحادیه‌های ادبی کشور‌های اسلامی آغاز شده است بپیوندند.
اسماعیلی افزود: اختلال در سبک زندگی جوامع و زیست کودکان و جوانان مسلمان در فضای مجازی و برون رفت از فضای حقیقی، زمینۀ تأثیرگذاری فرهنگ بیگانه را بیش از پیش در جوامع اسلامی فراهم کرده است. حفاظت از فرهنگ اسلامی و بومی و گسترش معنویت در جهان اسلام و همچنین بازیابی دوران شکوه تمدن اسلامی، نیازمند اقدامات نوین فرهنگی است که موضوع اصلی این اجلاس است.
به گفته وی برای حفاظت از داشته‌های فرهنگی، هنری، اخلاقی و معنوی خود، نیازمندیم که ایده‌ها و فعالیت‌های خود را از طریق گفتگو‌های فرهنگی به اشتراک بگذاریم و برای بهره مندی از توان یکدیگر بکوشیم.
اسماعیلی پیشنهاد کرد دبیرخانۀ گفتگو‌های فرهنگی ذیل دبیرخانۀ اصلی آیسسکو تشکیل شود و گفتگو‌های نخبگان فرهنگی در این چارچوب شکل بگیرد، زیرا از طریق آن، هم آشنایی‌ها فزونی می‌یابد، هم تبادل تجارب اتفاق می‌افتد و هم تازه‌های علمی و فرهنگی مبادله می‌شود.
وی افزود: جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد در صورت تصویب، آغازگر دور اول این گفت-وگو‌ها باشد.